je rijden
Rijksrechercheteam rolde
inbrekersbende op
Wrange vrucht van
een complex verleden
Voeding voor
aanstaande en
jonge moeders
APARTHEID (I)
\indt U ook dat de
aardappelen zo weinig
smaak hebben
Na autopech in Weerselo
JMN O iUi^UVVOiDJjAL'
JU <J ULi jl9 <0
JTrvvjliNrl I
De belangstelling is de laat
ste jaren zeer groot voor het
systeem hydrokultuur; de
misverstanden door ongeluk
kige presentatie door radio
en TV eveneens. Hydrokul
tuur betekent: het kweken
van (tropische) planten door
middel van stek of zaad in
een poreus substraat in een
laagje water met als voeding
een in water oplosbaar voe
dingsconcentraat, Aldus de
heer Ter Hoeven, samen met
de heer Lamers oprichters
van Floraat te Velp.
Eerst even een stukje geschiede
nis. Omstreeks 1600 woonde in de
omgeving, van Brussel een land'
edelman, genaamd Van Helmont,
die zich afvroeg „wat is het dat de
planten doet gedijen?" Hij nam 'n
vat en deed daar 200 pond grond
in en plaatste daar een wilgen-
boompje in. Het vat werd afgeslo
ten en gedurende vijf jaar kreeg
Hydroplanten in kwekerij.
Plantbak met arrangement in hy
drokultuur.
het alleen water. Aan het eind van
dit waterdieet woog men de boom
en men dacht, omdat er slechts en
kele onsjes gewicht ontbraken, de
boom is alleen van water gegroeid.
Dat was boud beweerd! Wanneer
planten alleen water als voeding
nodig zouden hebben, dan zou het
hele probleem van de voeding wel
heel eenvoudig zijn. Inderdaad be
staat een plant voor 75 tot 95°/« uit
water, dat de plant met haar wor
tels opzuigt. Daarnaast bouwt de
plant uit water en koolzuurgas uit
de lucht organische stoffen op,
waarmee de plant haar lichaam
vormt.
Om echter vlugger over de plan
ten te kunnen beschikken, worden
de planten uitgespoeld, d.w.z. de
planten die in grond gekweekt
zijn worden in lauw water van
grond ontdaan. De planten worden
daarna in de poreuze Argex kor
rels in plastic kontainers opgepot.
De korrels hebben een kappillair
vermogen waardoor water en
zuurstof overal in de pot kunnen
doordringen. De potten hebben
openingen in de onder- en zijkant.
Via een min of meer ingewikkeld
programma, waarbij stromend wa
ter, zuurstof en aangepaste voe
ding de belangrijkste onderdelen
Vormen, wordt de „grondwortel"
Een rechercheteam van zes
tien man van de groepen
Apeldoorn en Zwolle van de
Rijkspolitie heeft - in samen
werking met plaatselijke po
litiekorpsen - in bijna drie en
een halve maand tijds meer
dan 250 inbraken, waaronder
5 z.g. plofkraken met dyna
miet ,tot klaarheid gebracht.
Het ging daarbij om een to
tale buit van 1,1 miljoen gul
den, waarvan nauwelijks iets
boven water gekomen is.
Slechts een postzegelverza
meling met een waarde van
plm. f 10.000,- kon worden
achterhaald. In het bedrag
van 1,1 miljoen is niet begre
pen de vaak enorme schade
welke bij deze inbraken werd
aangericht. Het recherche
team opereerde vanuit het
politiebureau in Holten, waar
de nodige ruimte ter beschik
king stond.
Voor deze inbraken zijn aangehou
den en in verzekerde bewaring
gesteld M. R. v.d. W. (25) uit En-
schede, verdacht van 91 inbraken
waaronder 5 plofkraken: H. G.
(21) eveneens uit Enschede met 86
kraken; R. G. J. (25) Enschede 13
x: J J. (28) Enschede 32x en ver
der L, F. S. (26) Enschede en M.
S. (28) uit Almelo, die een wat
minder groot aandeel in de kra
ken hadden. Deze lieden opereer
den sedert midden 1974 in Twente,
de Gelderse Achterhoek en -Sal-
Jand.
Als helers zijn aangehouden H. R.
(42) en W. v.d. M. (28) beiden te
Enschede.
De zaak kwam aan het rollen toen
in de nacht van 27 op 28 maart
jl. de 21-jarige H. G. uit Ensche
de in Weerselo jnet een in Delden
biologisch afgebroken en ontstaat
de waterwortel. Daarna worden
de planten „afgehard" in een ta
blet niet stilstaand water, (Immers
de planten staan ook in plantbak-
ken in „stil water, j
Floreat heeft als gespecialiseerd
hydrokultuurbedrijf voor zijn pro
ject inrichting gekozen voor het
„stilstaand watet" systeem. Dit sy
steem is ekonomisch zeker verant
woord en voldoet zondermeer aan
de gestelde eisen van betere le
venskansen voor de planten en is
veel minder arbeidsintensief in
het onderhoud.
Door de heer Steiner is een uitge
kiende plantenvoeding samenge-
sttld. Ir. A. Steiner. Wetenschap
pelijk Hoofdambtenaar te Wage-
ningen, stelde deze uitgebalan
ceerde voeding samen uit zouten
en spore-elementen. Andere
(meng) meststoffen zijn minder
goed, omdat de stikstof daar in de
vorm van amonium aanwezig is.
De planten worden door ons in
plantbakken gearrangeerd en te
vens worden een watermetertje,
óm het watemiveau te. kunnen ai-
lezen. en een vulpijpje geplaatst.
gestolen BMW ter waarde van
65.000.- uit de bocht vloog en zijn
mede-passagier R. G. J. (25> uit
Enschede daar achterliet. Toen
deze door de politie werd aange
houden. kreeg deze een aankno
pingspunt voor een hele serie in
braken. Onder leiding van de op
perwachtmeester W. Maris van de
groep Zwolle en G. H. ten Pas.
van de groep Apeldoorn, werd
toen het in de aanhef genoemde
rechercheteam gevormd, dat uit
stekend werk heeft verricht. In
samenwerking met de gemeente
politie van Almelo, Enschede, Hen
gelo en Oldenzaal werd toen een
groot aantal antiek diefstallen, to
taal 30 met een waarde van 4 ton
opgehelderd. Ootmarsum f 68.000.
Tubbergen f 20.000. Enschede een
klok van f 16.000
De aangehoudenen waren ook
aansprakelijk voor de diefstal van
een antieke klok ter waarde van
f 4.000.- bij de familie B. aan de
Kolweg. Behalve klokken waren
ook koper en tin van hun gading
en niet te vergeten de grote serje
kledingdiefstallen o.a. bij Kleding
magazijn Beltman aan de Dorps
straat. waar op 11 april 1975 voor
f 15.000.- aan kleding werd weg
genomen en bij de fa. Wonink in
Markelo. waarvan de waarde niet
bekend is.
Behalve op sieraden hadden de in
brekers het ook gemunt op ge
reedschappen als snijapparaten
enz, om zich zelf voor hun „werk
zaamheden" te bevoorraden. Er
werden tien van dergelijke inbra
ken tot klaarheid gebracht. De ge
reedschappen zijn ongeveer het
enige, dat nog boven water geko
men is. behalve dan de reeds ge
noemde dure postzegelverzame
ling.
Drie van de inbrekers zitten nog
in hechtenis. Het zijn allemaal be
kenden van de politie. Men heeft
hen nooit op heterdaad kunnen
betrappen. Alarminstallaties wer
den omzeild door ze buiten wer
king te stellen.
Het pijpje maakt het mogelijk om
één keer per jaar de „oude" op
lossing uit te zuigen.
De heer Ter Hoeven: ..dagelijks
voeren wij kleine tot zeer grote
opdrachten uit. Dat betekent het
verfraaien van allerlei soorten ge
bouwen, zoals banken, bedrijven,
brouwerijen, ziekenhuizen, enz.
met een groenvoorziening in hy
drokultuur, op esthetisch en funk-
tioneel juiste manier. Op deze wij
ze hebben wij de mogelijkheid het
klimaat voor de „mens binnen" te
verbeteren Men spreekt ook wel
van „om de zakelijke en/of koele
sfeer te verbeteren".
Gelukkig worden wij tegenwoor
dig al in een vroeg stadium bij de
nieuwbouw of verbouw betrok
ken, zodat wij voor het noodzake
lijke leefklimaat adviezen kunnen
geven. De partikulier die zoveel
interesse heeft in deze kuituur zal
in de naastetoekomst zeker vol
doende geïnformeerd worden en
zal zeker in de mogelijkheid zijn
één en ander aan te schaffen. Men
zou dan kunnen spreken van „een
oude vondst in een nieuw leefkli
maat"!
Is het werkelijk zo. dat onze aard
appelen tegenwoordig geen smaak
meer hebben? JA of NEEN!
Ja! Omdat steeds meer nieuwe ex
port-soorten worden uitgevonden
waarbij de produktie op de eerste
plaats komt en daarna pas de
smaak. Neen! Omdat de Nede-
landse konsument altijd zal be
schikken over aardappelen van
Hollandse kwaliteit en smaak. De
ze aardappelen zijn overal te koop
en de kwaliteit-bewuste huisvrouw
mag van een goede groenteman en
supermarkt verwachten dat zij ze
in voorraad hebben. En welke
soorten zijn dit dan wei? Voor
vroege oogst zijn het de rassen:
Eersteling, Doré, Lekkerlander en
Eigenheimer.
Eersteling komt het eerst, Doré en
Lekkerlanden zijn iets later maar
véél smakelijker, zowel in de kook
als voor friture. De Eigenheimer
is nog later, deze aardappel is lek
ker, maar uitsluitend om te wor
den gekookt. Het nadeel van de
Eigenheimèr is dat zij een hoekig
model dus moeilijk te schillen
en diepe putten heeft. Wat dit
laatste betreft spant de Lekkerlan
der de kroon. Dit ras is kogelrond,
1 minuut in het schrapmachientje
en hoeft niet te worden gepit.
Bovendien ligt dé bruiksduur van
juni tot december en heeft deze de
smaak van het vroegere Botergeel-
tje Jammer, dat door de grote
droogte de aardappel thans zo
duur is. een reden temeer om kwa
liteitsbewust te zijn!
Vele Zuidafrikanen betreuren op
het ogenblik zeer, dat ooit het
woord „apartheid" is bedacht en
officieel is gaan dienen als titel
van een politieke ideologie, die in
een wetgevend beleid werd omge
zet.
Dat gebeurde in 1948. toen de
Nationale Partij onder leiding van
Nico Malan samen met de Afrika
ner Partij van wijlen generaal
Hertzog, daarna onder leiding van
Havenga. de verkiezing won.
Apartheid is de theorie, dat blan
ken en niet-blanken zo verschil
lend zijn in cultuur en geaardheid
dat zij niet als geïntegreerde ge
meenschap samen kunnen leven.
Die theorie had reeds een lange
historie. Zij was geënt op een aan
tal gegevens uit het verleden. De
slavernij in de 17e eeuw en 18e
eeuw had vele bantoes uit Cen-
traal-Afrika naar Zuid-Afrika ge
bracht. De trekboeren die naar
heit noorden trokken waren con
stant verwikkeld in grensoorlo-
gen met de zwarte stammen, die
vanuit het noorden naar hert, zui
den trokken. Die zwarte stammen
waren overigens zelf ook voortdu
rend in onderlinge oorlogen ver
wikkeld en vooral het optreden
van Dingaan, de grote Zoeloe-ko
ning, bracht grote verschuivingen
van andere zwarte stammen op
gang, die vluchtten voor het ge
weld van de sterk militair ge
trainde Zoeloe-legers, de zgn.
impi's. Dat gebeurde in dezelf
de tijd dat de trekboeren weg
vluchtten voor de Engelse over
heersing en nieuwe vrijheid zoch-
iten in het noorden, de Oranje
Vrijstaat, Transvaal, Natal.
Hiervan waren de Vrijstaat en
Transvaal bijna niet bewoond.
Slechts enkele kleinere Bantoe-
stammen en Griqua's hadden er
een nomadisch bestaan.
Die trekboeren weerstonden daar
bij de meest verschrikkelijke ont
beringen. dank zij hun vastbera
denheid en hun onwrikbaar geloof
in de Bijbel. Hun vergelijking met
het Joodse volk. dat. gevlucht
voor de Egyptenaren, het Beloofde
Land mocht bereiken, was niet zo
vreemd. Ook zij verwachtten in de
verre onbekendheid achter de
Drakensbergen het beloofde land
dat hun toekwam, gegeven uit
Gods hand.
Daarbij was het niet altijd
strijd met de zwarte stammen die
zij daarbij ontmoesten. Dikwijls
ook werd er onderhandeld en
werden landrechten verkregen.
Maar het verschil over de uitleg
van zulke rechten vormde maar
al te dikwijls later weer een bron
van ruzie en wraak; voor de Afri
kaanse natives was landreclit al
leen maar het gebruiksrecht, voor
de trekboeren werd er onder ver
staan het eigenlijke bezit van het
land,
VERSCHIL IX
KARAKTERSTRUKTLUR
Nog steeds is dit een essentieel
verschil in benadering: de ban
toe-stammen kennen geen privé
grondbezit, de grond is bezit van
de stam en de chief wijst ieder
lid van de stam een gebruiksrecht
toe.
Dat lijkt haast aan te sluiten bij
socialistische opvattingen om
trent collectief bezit, maar in de
praktijk betekent het soms een
grote willekeur van de chief en
voorts een geringe betrokkenheid
bij de grond en de bewerking
daarvan. Bewijzen daarvan zijn
overal te aanschouwen bijv. in de
„Transkei", een der „thuislan
den", dat. nu onafhankelijk zal
worden.
Men ziet grote verschillen in de
verzorging van het land tussen
blanke farms buiten de bantoe-
gebieden cn collectief bantoe-land
grote erosie, zeer zxtensieve land
bouw en duidelijke roofbouw bij
de laatste: planmatig opgezette
landbouw, plantages etc. bij de
eerste. Dat is niet alleen het ge
volg van het verschil in betrok
kenheid (en financiële middelen),
het heeft ook te maken met de
geheel verschillende karakter-
struktuur tussen de oorspronke
lijke nomadische bantoes.
DE BOOMLOZE TRANSKEI
Een bezoek aan de Transkei
maakt dat men een voorbeeld dui
delijk: terstond na overschrijding
van de Kei-rivier is alle bebossing
verdwenen. Geen boom van enige
omvang is er te zien, laat staan
een bos. Ook niet bij de hutten.
Neen, alleen in Umtata, de
hoofdstad, is een redelijke be
groeiing. Bij het verlaten van de
Transkei bij Kokstad verandert
het landschap op slag en keren de
bomen bij de huizen weer iterug.
Hoe komt dat?
Wel, de Xhosa-bevolking. die
hier oorspronkelijk altijd leefde,
heeft de bomen gekapt, opge
stookt. gebruikt. Maar het plan
ten van bomen is iets, dat op lange
termijn moet gebeuren, en dat
past niet in de karakterstruktuur
van dM volk: het leeft bij de dag.
een planmatig beleid op langere
termijn past niet bij zijn natuur.
Het heeft weinig begrip van tijd,
nauwelijks zorg voor de verre
bekomst en daarmee wordt een
van de meest essentiële verschil
len- tussen de blanke en de ban
toe-bevolking aangeraakt: de
westerse (blanke) maatschappij
is een planning-society, die van
de oorspronkelijke bantoe-stam
men is een min of meer tijdloze
samenleving: men doet wat nodig
is .voor de dag van vandaag of
desnoods morgen. Maar niet
voor een langere periode.
Toen Zuid-Afrika nog voorna
melijk een agrarisch land was en
de goud- en andere vondsten nog
niet waren gedaan, was het so
ciale en politieke spanningsveld
tussen blank en zwart grotendeels
beperkt tot agrarische proble
men: grondrecht, weidegebieden
voor het vee, grensgeschillen, ar
beid variërend van slavenarbeid
tot redelijk normale boeren-ar-
beidsverhoudingen en veediefstal
len over en weer. Alles bleef ech
ter binnen de agrarische sfeer en
vanuit ieders territoir.
DE MILJOENENSTAD
Na de goudvondsten ontwikkelde
zich zeer snel een geweldige in
dustrie. Johannesburg is nog
maar 90 jaar geleden gesticht als
dorp van goudzoekers, het is nu
een industriestad met rond ander
half miljoen mensen, waarvan cir
ca l miljoen zwart, welke voor
veruit het grootste deel afkomstig
is van buiten Transvaal of zelfs
buiten Zuid-Afrika.
De problemen van b.v. huisves
ting, welke deze toegestroomde
bevolking opleverde, laat zich den
ken!
Die zwarte bevolking heeft de
oorspronkelijke banden met zijn
agrarische afkomst verbroken en
is een industrie-proletariaat ge
worden: Met alle problemen van
dien.
Want het zijn de westerse
knowhow, de planning en onderne
mingsinzichten die dit oorspron
kelijk arme boerenland van ruim,
70 jaar geleden gemaakt hebben
tot een van de rijkste industrie
landen ter wereld. Daarmee zijn
de spanningen tussen blank en
zwart pas goed begonnen, omdat
ze niet langer meer beperkt ble
ven tot binnen de oorspronkelijke
de grote toevloed van niet-autoch-
tone zwarten naar deze nieuwe
industriegebieden in het oor
spronkelijk boerenland.
De eerste nieuwe spanningen
ontstonden tussen de blanke mijn
werkers-vakbonden en de zwarte
arbeiders: de vakbonden eisten d#
suprematie op voor de blanke ge
schoolde arbeiders en eisten dat
er geen vakopleiding voor zwar
te arbeiders zou komen.
DISCRIMINATIE
BIJ DE WET
Daarmee werd de beroepen-be
perking voor de zwarte arbeiders
en het verschil in betaling ingeleid
(de Mines and Works Act in 1911).
Merkwaardig is wel dat in 1922
een soort revolutie werd ontketend
in Johannesburg, toen de mijnraad
de colourbar voor mijnwerkers
wilde verlagen en onder leiding
van een militante communistische
groep de blanke mijnwerkers in
oproer kwamen onder de leuze:
..Arbeiders van de wereld, vecht
en verenigt u voor een blank Zuid-
Afrika". Het kan verkeren!
Met deze Mines and Works-Act
werd in het industriële vlak de
discriminatie tussen blank en
zwart ingeluid. En naarmate de
maatschappij zich wijzigde tot een
moderne economische staat werd
de drang om een ideële grondslag
te vinden voor een politieke oplos
sing van deze toenemende span
ning groter.
Die werd gevonden in de ge
dachte van de naast elkaar ge
scheiden ontwikkeling van blanke
en zwarte bevolkingsgroepen. Zij
kreeg de naam „apartheid" mee
en ook nog een aantal kwetsen
de wetten, die het culturele idea
lisme. dat mede aan het beleid
ten grondslag lag, wel erg op de
tocht zette.
wordt vervolgd
Onder deze tilel is van het „Voor
lichtingsbureau voor de voeding"
in Den Haag een geheel herziene
uitgave verschenen. Niet alleen
inhoudelijk, maar ook illustratief
heeft deze brochure een nieuw jas
je gekregen.
Naast een inleidend voedingsver-
haal geeft de brochure een duide
lijk overzicht van de hoeveelheden
voedingsmiddelen die tijdens de
zwangerschap nodig zijn, met een
voorbeeld van een dagmenu.
Daarbij is dan nog een splitsing
gemaakt tussen de eerste 6 maan
den en de laatste drie maanden;
dit om te voorkomen dat er al di
rect „voor twee" wordt gegeten.
„Nummer twee" gebruikt juist in
het begin nog maar weinig. Een-
aanstaande moeder die te veel eet
wordt dan te dik en dat moet juist
nii voorkomen worden.
Ook wordt nog aandacht besteed'
aan de voeding na de bevalling en
aan problemen als misselijkheid,
slechte stoelgang, verboden dran
ken en spijzen.
Kortom een belangrijke brochu-'
re voor alle aanstaande moeders.
De brochure is te bestellen bij 't
Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding, postbus 1772 te Den Haag;
per briefkaart waarop aan de
adreszijde 35 cent aan extra post
zegels plus 80 cent voor het toe
zenden van de bestelling is geplakt.
Graag vermelden: voor bruchure
no. 103.
praktische tips
voor fotografen - -Ifmg
in de vorm van j ||m|
eenfoto-drieluik
't Is gek, dat licht zo belangrijk is bij fotograferenMeestal sta je d'r niet zo bij
stil, want alle licht lijkt hetzelfde. Maar onlangs heb ik er een artikel over
gelezen, waardoor ik er op ben gaan letten. Ik heb een goede kennis zover
gekregen, dat hij zich beschikbaar wilde stellen voor enkele foto-
experimenten. Dit is 'm. Een foto, dieis genomen in tegenlicht. Daardoor is
zijn gezicht donker, want de kamera is ingesteld op het licht van de heldere
lucht. Daardoor krijgt hij (ondanks zijn lachende gezicht, als u dat nog kunt
zien) iets dreigends en stoers. Ook al omdat ik de foto iets van onderaf heb
genomenIs deze foto geslaagd? Niet zo geslaagd? In elk geval is hetdacht ik
best een boeiende foto.
Kijk, en dat gebeurt er als je met de zon in je rug een
foto maakt. Je model moet dan tegen de felle zon in
kijken en dat wordt dan al gauw een verkrampt gezicht
vol rimpels en donkere schaduwen. De ogen zijn
zwarte strepen geworden; dit is een grimmig, niet
bijster vriendelijk persoon. Door zorgen gekweld.
Nee, over deze foto kan ik niet erg enthousiast zijn.
Waaruit blijkt, dat fotograferen met de zon mee meest
al een te hard en te kontrastrijk effekt geeft, fvïaar er is
nóg een licht-speelmogelijkheid.
De derde foto. Die heb ik gemaakt toen de zon achter
de wolken verdwenen was Dit is weereen heel ander
mensen dat komt vooral door de belichting. Nu de zon
verscholen is achter de wolken, is er een gelijkmatig,
goed gespreid licht. De rimpels in het gezicht zijn
verdwenen, de donkere schaduwen ook. Een ontspan
nen en vriendelijke man kijkt je aan. Zo zie je maar, wat
je met licht bij fotograferen kunt bereiken. Je kunt er
zelfs mensen mee veranderen, zoals uit deze drie
foto's blijkt.
