Nationale leef
milieu-actie 1975
1
JÊ
I.V.N. biedt een milieu
educatie-project aan
Herv. Synode
bespreekt
de „Vastendag"
Het gevaar van teveel
geraffineerd voedsel
T entoonstelling
Het 2e-gebruik"
Van het erf
der kerk
Terugblik
Voor de Nederlandse jeugd
riet misverstand over
aangeboren hartgebreken
Provinciale Jeugddag met
reis om de wereld
li
wmm
Voor t gehele Nederlandse onderwijs
Expositie van
textiel-werkvormen
Markt te Rij;
ssen
STIERENKEURING
Touwfrekktrs
Ruwvoer is liet
goedkoopste veevoer
LANDBOUW
Struktuurverbetering
van de bodem
Het menselijk,
lichaam
op het carnaval
Vrijdag 7 maart 1975
3
De Nationale Leefmilieu Actie '75
is een vervolg op de Nationale Leef
milieu Competitie van '74 en wordt
ook dit jaar georganiseerd door de
Nederlandse Vereniging voor de
Verenigde Naties met medewerking
van de Nederlandse Bottelaars van
Coea-Cola.
Talrijke deskundigen en (over
heidsinstanties werken eraan mee.
Het is de bedoeling dat jongeren een
beter inzicht krijgen in de samen
hang van de vele factoren die het
milieu beinvloeden. Daarom wordt
iedereen van 10 tot en met 25 jaar
uitgenodigd om het leefmilieu in de
eigen omgeving te onderzoeken, de
oorzaken van bijvoorbeeld verande
ring, vervuiling en verstoring van
het natuurlijke evenwicht op te spo
ren, naar oplossingen te zoeken om
de bestaande situatie te verbeteren
en over deze gegevensen activitei
ten een verslag te schrijven.
Teneinde de Nederlandse jeugd
over dezeactie te informeren,
wordt dezer dagen op grote schaal
een speciale milieukrant (zie bijla
ge) verstuurd o.a. aan scholen voor
bais- en voortgezet onderwijs.
Actie ook op de t.v.
Speciaal voor het onderwijs heeft
de onderwijstelevisie vier program
ma's gemaakt waarin, naast inhou
delijke informatie, suggesties gege
ven worden voor het zelf opzetten
van een milieuproject. Tevens ver
tellen deelnemers aan de actie van
vorig jaar over hun ervaringen bij
het onderzoek dat ze uitgevoerd heb
ben.
Deze progamma's worden uitge
zonden op: 7 maart televisieprogram
ma .milieubehoud' 5, 11.10 uur: 14
/maart televisieprogramma milieu
behoud 2, 11.10 uur; 18 maart tele
visie programma basisonderwijs,
14.25 uur; 19 maart herhaling tele-
9.40; 21 maart studio-uitzending o
milieuwerkgroepen 11.10 uur.
Iedereen, die belangstelling heeft
voor de Nationale Leefmilieu Actie
kan de milieukrant aanvragen bij
de Nederlandse Vereniging voor de
Verenigde Naties, Koninginne
gracht 140 Den Haag (070 - 638504).
In deze krant worden jongeren
van 10 tot en met 25 jaar opgeroe
pen zich naar keuze individueel of
in groepsverband, in te schrijven
voor de Leefmilieu Actie.
De deelnemers ontvangen na in
schrijving het zgn. projectenboekje
Daarin staan o.m. vermeld:
onderwerpen voor een milieustu
die;
voorbeelden van projecten, die
tijdens de Nationale leefmilieu Ac
tie in 1974 zijn uitgevoerd;
onderzoekmethodes;
wijze van verslaggeving aan de
organisaties;
overzicht van publdkaties op het
gebied van milieu-onderzoek;
adressen van milieu-organisaties:
andere praktische informatie en
aanwijzingen.
Tijdens het uitvoeren van een pro
ject kunnen de deelnemers een be
roep doen op het Comité van Advi-
viseurs. Dit bestaat uit deskundigen
op het gebied van milieuzaken, het
onderwijs, verder vertegenwoordi
gers van wetenschappelijke institu
ten, de pers, politieke partijen en het
bedrijfsleven.
I-Iet secretariaat zal de aanvragen
voor advies en begeleiding behan
delen en de deelnemers in contact
brengen met mensen, die hen met
hun project vooruit kunnen helpen.
De inschrijving voor de Nationale
leefmilieu Actie staat open tot 15
mei 1975. De deelnemers hebben tot
30 november de tijd om hun project
uit te voeren en hun eindverslag in
te sturen. Alle eindverslagen zullen
door een jury uit het Comité van
Adviseurs worden beoordeeld, daar
bij worden de volgende leeftijdsgroe
pen onderscheiden: 10 t/m 13 jaar,
14 t/m 17 jaaren 18 t/m 25 jaar.
De Milieuwissclkikker.
Deelnemen is belangrijker dan
een prijs winnen. Het leefmilieu kan
w-orden behouden en verbeterd door
bijdragen van de Nederlandse jeugd
zelf. Dat is de eigenlijke hoofdprijs
van deze actie. Toch zullen ook tra
ditionele prijzen ter beschikking wor
den gesteld. Het beste project wordt
onderscheiden met de Milieuwissel-
kikker, een prachtig beeldje van een
kikker, gemaakt van recycled glas.
Voor de beste inzendingen in drie
afzonderlijke prijzen beschikbaar,
die alle in verband staan met het
milieu. Meerdaagse buitenlandse
studiereizen boeken en het milieu-
spel ,,De mens in zijn omgeving"
zijn enkele van de prijze»*
Siamww»'# Iwit-
I.
In de tweede helft van april zalu
het INSTITUUT VOOR NATUUR
BESCHERMINGSEDUCATIE (IVN)
te Amsterdam aan alle 20.000 on
derwijsinstellingen in ons land het
project Water" aanbieden. Daartoe
zullen 100.000 projectmappen met
onderwijskundige informatie en ve
le didactische tips naar de scholen
worden gezonden. In het project
staat het eigen „onderzoek" van
de omgeving van het kind centraal.
Het materiaal is in drie uitvoerin
gen beschikbaar, t.w. voor de leef
tijdscategorie 4-8 jaar, voor de leef
tijdscategorie 8-14 jaar, voor de leef
tijdscategorie boven 14 jaar.
Dit project waaraan medewer
king wordt verleend door de Ver
eniging van Schoolbiologie, en de
Stichting De Jonge Onderzoekers,
heeft de bedoeling om nog eens de
aandacht te vestigen op de nood
zaak van de milieuopvoeding in ons
onderwijs. Vele scholen zullen de
ouders bij de milieuopvoeding be
trekken, door hen o.a. met het
werk van hun kinderen te confron
teren tijdens een ouderavond oj
Wereldmilieudag (5 juni a.s.). Do
projectperiode valt in de maand
mei.
tt t tó S K Êi a,.;.: J
Per jaar worden in Nederland
tussen de acht- en twaalfduizend kin
deren geboren met een meer of
minder ernstige afwijking. Daar
van komen er ongeveer zestienhon
derd op de wereld met een aange
boren hartgebrek. Deze kinderen
hebben de naam „hartpatiëntjes",
ongeacht de ernst van hun gebrek.
Buitenstaanders zijn geneigd b
denken dat de kinderen met een aan
geboren fout aan hun hart ziek zijn
en dat ze gedoemd zijn om gehandi
capt door het leven te gaan. Een
misverstand, dat volgens kinderart
sen in de hartcentra onnodig paniek
en verdriet teweeg brengt bij ou
ders van zulke kinderen.
Volgens mevrouw dr. C. L. Bruins,
kindercardioloog in de kinderkli-
niek van het Academisch Ziekenhuis
te Leiden, moet het onderscheid in
lichte en ernstige aangeboren hart
gebreken goed in het oog worden ge
houden. „Van kinderen die met een
hartafwijking worden geboren,
haalt een klein groepje slechts de
eerste levensweek. Dan is er een he
le grote groep die bij de geboorte
niets lijkt te hebben. Maar kort na
de geboorte krijgt een aantal van
idie baby's moeilijkheden met de
voeding en hun gewicht gaat ach
teruit. Toch kunnen deze kinderen
volledig genezen.
Het kan ook dat er een geruisje te
horen blijft zonder dat het kind
daar Jast van krijgt. In een aantal
gevallen is het beter om zo'n kind
te opereren. Van de hele groep die
geopereerd moet worden, verkeert
misschien tien procent in de situatie
van chronische invaliditeit. En het
belangrijkste kenmerk daarvan is
een beperkt uithoudingsvermogen".
Naar de mening van de kindercar
diologen is zeker eenderde van alle
aangeboren hartgebreken te ver
waarlozen. Ofschoon er een tendens
is om fouten aan het hart op steeds
jongere leeftijd door middel van een
operatie te herstellen, zijn er ook
kinderen voor wie nog geen oplos
sing is gevonden. Kinderen die een
dermate gecompliceerde hartafwij
king hebben dat ze niet geopereerd
kunnen worden.
Deze overigens kleine groep
heeft gemeen met andere lichame
lijk en/of geestelijk gehandicapten,
dat zij voor een optimaal functione
ren speciale aandacht en voorzie
ningen behoeft, terwijl bij de ouders
doorgaans een grotere behoefte be
staat aan begeleiding.
Dr. Bruins: ,,Een aangeboren
hartgebrek is een constructiefout:
een gaatje in het hart. een verkeer
de stand van een hartklep of een af
wijkende "tand van de grote vaten.
Het gevolg jg dat zo'n hart abnor
maal wordt overbelast. Maar een
aangeboren hartgebrek wil niet
zeggen dat het hart niet gezond is.
De hartspier is gewoon gezond en
de hartbloeding komt niets te
kort.
Het is onjuist om te veronderstel
len dot hartziekten en aangeboren
hartgebreken iets met elkaar te
maken hebben. Het is namelijk geen
ziekte, maar, een fout die in ve»l
gevallen te verwaarlozen is en in
een aantal andere gevallen te ver
heloen".
Na d.e eerste hartoperatie bij een
kind in 1943 in Baltimore zette men
in ons land enkele jaren later de
eerste schreden op het gebied van
de kindercardiologie. De Leidse
kindercardiologe kreeg destijds een
deel van haar opleiding in Amerika
waar zij samenwerkte met de art
sen die de eerste operatie hadden
verricht.
Nu heeft Nederland zeven centra
voor kindercardiologie: Leiden, U-
trecht, twee in Amsterdam, Nijmegen
en Rotterdam. Bovendien zijn elders
(in het Zuiden) enkele kinderartsen
aktief met bijzondere belangstelling
voor de kindercardiologie.
Het opsporen van aangeboren hart
gebreken gebeurt op steeds jongere
leeftijd. Iiuisarten, maar ook school
artsen sturen kinderen dooi- naar de
specialist, wanneer zij een hartafwij
king vermoeden doordat ze geruis
horen.
Dr. Bruins: „Bij sommige aange
boren hartafwijkingen is er mis
schien een tendens tot dalen. Dat
kan samenhangen met hét feit dat
er minder grote gezinnen zijn, dus
minder kans op kinderen met aan
geboren afwijkingen. Maar ook
doordat het minder vaak voorkomt
dat oudere moeders nog baby's krij
gen. Er zijn nog veel dingen onze
ker. Zo is het niet bekend waar aan
geboren hartgebreken vandaan ko
men. Wel is bekend dat er een ver
band bestaat tussen het hebben van
rode hond tijdens de eerste zes we
ken van de zwangerschap en een
aangeboren hartgebrek. In die eers
te weken wordt namelijk het hart
gevormd en is de invloed van een
virusziekte mogelijk. Helaas doen
de meest wilde fantasieën de ronde
over de oorzaken van de aangebo
ren hartgebreken. Terwijl een hart
afwijking beslist niet te voorspel
len is. Alleen dan wanneer in de fa
milie meer aangeboren afwijkin
gen voorkomen heeft het zeker z'n
om informatie te vragen over een
kind."
Dat het met de voorlichting aan
ouders over hun kinderen in veel ge
vallen slecht is gesteld, blijkt uit
lekenverhalen waarin kinderen met
een bijna te verwaarlozen hartge
brek over één kam worden gescho
ren met kinderen die een ernstiger
gebrek hebben. De aan" het Leids
Academisch Ziekenhuis verbonden
psycholoog drs. R. P. Kamphuis:
„De voorlichting is nog een pro
bleem. Er zijn ouders die elkaar in
de put praten terwijl daar geen en
kele aanleiding voor is. Na een poli
klinisch onderzoek hebben ouders
toch nog vragen. In plaats dat ze de
arts nog een keer vragen, praten ze
er alleen maar thuis en met andere
ouders over. Het lijkt alsof er nog
steeds een drempelvrees bestaat
voor de dokter.
Er moet wel bij gezegd worcJen.dat
het om een uiterst moeilijke tech
nische materie gaat. Dan is het voor
te stellen dat ouders die vaak
door d® huisarts moeten worden in
gelicht het niet helemaal goed
begrijpen. De huisarts is bovendien
voor zijn gegevens aangewezen op 't
centrum voor kindercardiologie en
hij weet niet altijd precies hoe de
zaak in elkaar zit. In zo'n geval kun
nen de ouders met hun vragen het
beste bij het centrum aankloppen,
want daar zitten de mensen die hen
precies kunnen vertellen wat er aan
de hand is. Het komt voor dat ou
ders al jaren weten dat hun kind
een aangeboren hartgebrek heeft,
maar dat ze toch nog met grote
misverstanden leven.
Drs. Kamphuis: „Kinderen die
eep hartgebrek hebben stuiten in on
ze samenleving op moeilijkheden.
Ze moeten vaak de grootste moeite
doen om aan een baan te komen.
Dat komt omdat de samenleving
weer denkt; die is gehandicapt, die
kunnen we niet gebruiken. Terwijl
juist 'deze jonge mensen zeer ver
kwikkend zijn." Het komt ook voor
dat ouders een veel te grote druk
op him kinderen leggen. Zozeer zelfs
dat het kind al bij voorbaar voor
een invalide doorgaat. Het beperk
te uithoudingsvermogen bij kinde
ren met een aangeboren hartgebrek
wordt op scholen vaak niet goed be
grepen. Sommige leraren hebben
er begrip' voor dat zo'n kind de eer
ste uren van de dag erg actief kan
zijn, maar dat het aan het eind van
de schooldag best erg moe kan zijn.
Volgens dr. Bruins en drs. Kamp
huis gaat het er om dat de samenle
ving deze kinderen accepteert. En
dat zal moeilijk zijn zolang we nog
met zoveel vooroordelen blijven
rondlopen.
Binnen de Nederlandse Hartstich
ting is sinds 1971 het Oudercomité
Kinderhartenfonds erkzaam. Het
is een groep van ouders die zich be
ijvert voor vakantie-recreatie voor
de kinderen; die zowel ouders als
buitenstaanders probeert voor te
lichten en die met behulp van het
maatschappelijk werk in individue
le gevallen begeleiding probeert te
geven. Desondanks worden nog
steeds kinderen en ouders onnodig
verontrust, omdat de voorlichting
misschien niet of verkeerd is over
gekomen. Bij dit Oudercomité zijn
maatschappelijk werk(st)ers aan-i
gesteld. Het maatschappelijk werk
moderne stijl behelst naast het
biedep. van steun in de vorm
feitelijke raad en daad het pei
len van psychische nood en het ken
nen of ontorpen van de wegen
naar een mogelijke oplossing.
Dr. Bruin: „In het milieu van de
ze weken blijkt voor deze gehandi
capten het vakantieleven met soort
genoten een verademing, terwijl de
thuis soms geremden zich ontpop
pen tot zeer actieve gasten. Zo gaan,
uiteraard onder medische controle,
spelenderwijs de ogen open voor de
mate van validiteit." De ouders van
deze kinderen, kunnen die week te-
samen met de overige gezinsleden
een „normale" vakantie houden.
In 1974 waren 200 kinderen de gast
van het Oudercomité Kinderharten
fonds in het Henry Dunantihuis" te
Zeist. Naast de bescheiden eigen in
komsten worden alle genoemde
werkzaamheden gesubsidieerd door
de Nederlandse Hartstichting
Ouders, die in contact willen tre
den met andere gezinnen in gelijke
omstandigheden, kunnen zich mel
den bij het Oudercomité Kinderhar
tenfonds, p.a. Nederlandse Hart
stichting, Sophialaan 10, Den Haag.
Van vrijdag, 7 maart tot 2 april
wordt in de openbare bibliotheek aan
de Rörikstraat een tentoonstelling
gehouden van textiel-werkvormen van
leerlingen van de Holter Openbare
Scholengemeenschap.
De tentoonstelling is geopend maan
dag en vrijdag van 14.30-17.30 uur en
■van 18.30-20.00 uur en op woensdag
van 14.30-17.30 uur.
Uit alle klassen van alle studierich
tingen van de scholengemeenschap
is er werkte zien. Onder leiding van
de handwerklerares mevrouw Klei
boer werd handwerk vervaardigd in
o.a. de volgende technieken: macra-
mé, weven, vrij borduren, haken,
breien en batikken. Deze technieken
werden in veel verschillende
toegepast.
Aangevoerd: 196 varkens.
Prijzen: 196 biggen van f 95,—
f 102,50.
Overzicht handel: handel vlot
prijzen hoger.
Op het bedrijf van de K.I. Vereniging
„Zuid-West-Overijssel" te Holten
werd de voorjaarsstierenkeuring ge
houden welke is bedoeld als voorse
lectie voor de Centrale Stierenkeu
ring op 16 april te Zutphen. Er be
stond voor deze keuring van de zij
de der veehouders een flinke belang
stelling. Zij kregen de gelegenheid
om het stierenmateriaal waarmee
gefokt wordt te bezichtigen.
In totaal werden 22 stieren waar
onder enkele zeer bekende voor
geleid aan de keuringscommissie.
Voor de Centrale keuring werden 9
stieren aangewezen.
De hervormde synode heeft in haar
februari-zitting in Driebergen ook uit
voerig en geruime tijd gesproken over
de besluiten van de beleidsconferen-
tie 1974 te Lunteren van de Raad
van kerken in Nederland.
Het gaat om „een verschijnsel",
als scriba dr. A. H. van den Heuvel
opmerkte, „dat overal in de oecur
nische beweging kan worden gecon
stateerd. De sociale vragen dringen
zich, of men wil of niet, naar voren.
Het wordt de wereldraad wel eens
verweten, maar zie, ook in de her
vormde synode gebeurt het".
Het debat begon na een inleiding
van voorzitter prof. dr. H. Berkhof
van de raad, lid van de herv. afvaar
diging naar Lunteren, die wees op de
duidelijke grensoverschrijding in het
leven van de Nederlandse kerken.
De ervaringen op de beleidsconferen-
tie hadden hem ervan overtuigd, dat
elke drie jaar een verbrede gezamen
lijke vergadering van de beleidsorga
nen der kerken zou moeten plaats
hebben.
Duidelijk weerspiegelde „Lunteren"
ook de verdeeldheid die in de r.k.-
kerk heerst over de kwestie avond-
maal-eucharistie. De oecumenische
oppositie-groep, die te Lunteren fel
reageerde op de r.k. afwijzing van
de tafelgemeenschap, is, zo werd
meegedeeld, door kardinaal Alfrink
ontvangen. Daarbij zou gebleken zijn,
dat deze overtuigd is van de onmo
gelijkheid van gezamenlijke eucharis
tieviering, De interkerkelijke groep
was daardoor teleurgesteld, maar
gaat door elkaar -te ontmoeten.
Over de uitwerking van het pro
ject nieuwe levensstijl vertelde drs.
,J. E. van Veen, secr. raad voor
overheid en samenleving, dat een
werkgroep van de raad van kerken
bezig is de „bedding" voor te berei
den voor een reeks activiteiten gedu
rende langere tijd voor 't grondvlak,
te beginnen op Prinsjesdag sept.
Tegen Pinksteren gaat een voorberei-
dingsbrief naar de parochies en ker
keraden.
Ouderling A. Ruiterkamp (agrariër
uit Almen) en diaken W. J. Wester
beek bepleitten met klem rekening
te houden met de belangen van die
bevolkingsgroepen, die door versobe
ringsacties getroffen zouden worden
in hun bestaan. Eén dag geen vlees
eten zou vermindering van de vraag
met 14 procent betekenen. Bovendien,
de hoeveelheid graan, die nodig
voor de productie van 1 kg. geslacht
vlees 's aanzienlijk minder dan bij de
introductie van het idee vastendag
werd beweerd (n.l. slechts 10 pro
cent). Ds. Van Veen zei, dat inder
daad b(j de Nederlandse vleesproduc-
tie de verhouding minder ongunstig
is. En van het begin af aan heeft
men ook met mogelijk kwetsbare
groepen in de samenleving rekening
willen houden. Prof. Berkhof had
reeds gezegd, dat het hem vooral
ging om de symbolische betekenis.
Gezien het debat in de synode kun
nen de herv. deelnemers in het over
leg over de concretisering van een
nieuwe levensstijl, rustig verder gaan
met de verdere uitbouw van hun
plannen. (Herv. Persbureau)
In de loop der tijden zijn we „ver
fijnder" gaan eten. Techniek en we
tenschap maken het mogelijk om
produkten te zuiveren of te raffine
ren. Gemalen graan bijvoorbeeld,
wordt gescheiden in wit meel er
verschillende soorten bloem me-'
meer of minder zemelen. Het is
daardoor gemakkelijker geworden
om verfijnde produkten te maken,
zoals wit meel voor wittebrood. Als
gevolg hiervan worden er steeds
minder graanprodukten waarin ze-
In „De -W^ag'iU.te „Almelo. wordt,,
van 7 tot en' met 31 maart, een crea
tieve expositie gehouden, die de bo
venstaande titel draagt. De opening
geschiedt op vrijdag. 7 maart, om
20.30 uur. Ter opluistering treedt het
Almelose Huisvrouwenorkest op met
2de-gebruiks-instrumenten. De ten
toonstelling is dagelijks geopend van
12.30-17.00 uur (ook op zondag).
Op zondag, 16 maart, 's morgens
om 11.30 uur is er een koffiepraatje
over „Het 2de-gebruik in de beelden
de kunsten" door het bestuurslid
Henk Blokhuis. Ook niet-leden zijn
welkom.
De expositie „het 2de-gebruik" is
in samenwerking met de kunstkring,
georganiseerd door enkele leerlingen
van de Almelose Pedagogische Aka-
demie. Aanleiding was de uitgave
van het grafisch-jaarboek „het 2de-
gebruik".
Om duidelijk te maken wat op de
ze. expositie onder het ,,2de-gebruik"
verstaan' wordt, het vólgende'"' voor
beeld:
niet de krant lezen, nadat uw buur
man hem uit heeft en niet oude kran
ten bewaren om er weer nieuw kran
tepapier van te laten maken, maar
de al of niet gelezen krant gebruiken
om de andijvie in te verpakken of
om onder uw hemd te stoppen als
het vriest of om feestmutsen van te
vouwen of om in kollages te gebrui
ken (picasso) of om tochtgaten dicht
te maken of om...vult u zelf maar in.
Op de expositie zijn o.a. voorbeel
den te zien uit de beeldende kunst,
de volkskunst, de handenarbeid-sek-
tor en uit de bewaar- en gebruiks-
cultuur.
De Kunstkring houdt zich aanbevo
len voor aanvullingen, ideeën en sug
gesties, na en liefst nog vóór de ten
toonstelling. Zij vraagt „Kom mee
exposeren".
Het Provinciaal gereformeerd
centrum voor jeugd- en jongeren
werk en het christelijk jongerenver-
bond Overijssel houden op zaterdag
22 maart a.s. een jeugddag voor
klubleden van 8 tot 15 jaar. Tijdens
deze dag, die plaats zal vinden in
het ontmoetingscentrum „De Tref-
koele" te Dalfsen, gaan de deelne
mers een reis om de wereldma
ken.
In de te bezoeken landen kunnen
zij deelnemen aan tal van aktivitei-
ten. In Engeland wordt er bijvoor
beeld een popmuziekkwis gehouden.
In Japan kan men kijken naar een
judodemonstratie en in Griekenland
wordt er gevolksdanst. De wereld
reis zal ook een aantal arme landen
aandoen: In Suriname zingt Hans
Breevelt liedjes over zijn land, in
Afrika wordt voedsel uit de. Derde
Wereld bereid en in Bangla Desh
komt via een spel het vluchtelingen
probleem aan de orde. Onderweg zal
ook een ontmoeting met het werk
De Touwtrekvefenigingen „OKIA"
te Holten en de Bathmense TTV
hielden gezamelijk een gezellige
feestavond in zaal „,Het Bonte Paard"
te Dijkerhoek.
Voordat men ging feesten werd er
een door de MAC „De Holterberg"
uitgezette gezelligheidsrit gereden
waarbij 5 adressen moesten worden
opgespoord en allerlei opdrachten
(kaarshappen, ballonblazen, schieten
met pijl en boog, geblinddoekt rijden
met coatching van de bijrijder) moes
ten worden uitgevoerd.
De finish was bij „Het Bonte Paard"
waar OKIA's voorzitter Allard Lug-
genhorst de drie prijzen uitreikte aan
J. Knoef te Eefde 448 verliespunten.
E. Struik te Holten 592 verliespunten'
Joh. Brilman, Bathmen 683 verlies
punten.
De poedelprijs was met 1246 verliéé-
'iun'en voor E. Haverslag tee Dijker-
hoek.
Allard Luggenhorst dankte de MAC
„De Holterberg" voor het uitzetten
van de rit en de voorzitter van de
TTV „Bathmen" A. Wassink sprak
een woord van dank tot trainer Jan
Knoeff uit Eefde öiie de laatste drie
jaar voor de beide verenigingen
enorm veel werk heeft gedaan. Hij
bood de trainer- een fraaie asbak met
inscriptie aan en verraste mevr.
Knoeff met een bloemetje.
Hierna werd tot in de kleine uur
tjes gezellig gefeest met medewer
king van het orkest Jan Hanekamp
uit Diepenveen,
van de zending plaatsvinden. Aan
het slot van deze dag werkt o.m.
mee de gospelgroep de Reflections uit
Ommen. Naast ontspanning wil het
programma van die dag de jeugd
al spelend laten ontdekken, dat
het niet overal even leuk is op de
wereld en dat het in ons rijke land
mogelijk is om aan een jeugddag
deel te nemen.
Onder het motto: „Op de bres
voor Bangla Desh" worden de deel
nemende klubs verder opgeroepen
om ter voorbereiding voor de jeugd
dag mee te doen aan een aktie voor
twee jongensdorpen in Bangla Desh.
Deze jongensdorpen zijn ontstaan
op het initiatief van het YMCA (de
internationale C. J. V. organisatie) en.
geven aan ongeveer 200 weesjon
gens een tehuis en een beroepsoplei
ding. Aan het slot van de jeugddag
zal de opbrengst van deze aktie be
kend gemaakt worden.
Verdere informatie over en aan
melden voor de jeugddag bij: jeugd-
wei-k Olde Vechte te Ommen, telef.
05291 1503.
Het is voldoende bekend dat kracht
voer een stuk duurder is dan het
op het bedrijf gewonnen ruwvoer.
Voor de veehouder is het daarom
van het allerhoogste belang zijn voe
der (gras, hooi, kuil) zelf te verbou
wen. De voor het vee zo onmisbare
bestanddelen (eiwitten, zetmeel, mi
neralen) behoeven beslist niet alleen
in de vorm van duur krachtvoer te
worden verstrekt. Ruwvoer is veel
ekonomischer!
Bij de bemesting moet hiermee ech
ter terdege rekening worden gehou
den, De meststoffen moeten namelijk
zodanig worden gekozen dat een voer
wordt verkregen dat smakelijk is en
veelzijdig, van samenstelling. Een
meststof als bijvoorbeeld Thomas-
meel bevat niet alleen fogforzuur,
maar daarnaast nog kalk, magnesi
um en sporenelementen. Dit zijn nu
juist de mineralen die van zo'n gro-
1 te betekenis zijn voor de gezondheid
en produktie van het vee.
Wilmen tegelijk ook kali strooien,
dan kan men gebruik maken van ge
korreld Thomasmeel-kali dat in ver
schillende aan het bedrijf aangepas
te verhoudingen verkrijgbaar is.
Thomasmeel-kali bevat naast kali
dezelfde bestanddelen die in Thomas-
meel aanwezig zijn.
De ongeveer 30 procent werkzame
kalk van Thomasmeel-kali komt goed
van pas. omdat hiermee de verzuren
de werking van kalkammonsalpeter
ruimschoots wordt opgeheven.
melen voorkomen gebruikt.
Zemelen zijn de buitenste laagjes
van graankorrels. Bij het verfijnen
van het meel (raffineren) worden
ze geheel of gedeeltelijk verwijderd.
Wit meel bevat bijna geen zemelen
meer, volkorenmeel daarentegen is
rijk aan zemelen. Wittebrood wordt
beschouwd als een verfijnd produkt
in tegenstelling tot het gewone brui
ne brood. In onze welvaartsstaat
zijn we steeds meer geraffineerde
produkten gaan eten. Uit onderzoek
blijkt echter, dat er in West-Europa
en in de Verenigde Staten steeds
meer darmziekten voorkomen dan
vroeger. Ook heeft bijna iedereen
wel eens last van een trage of moei
lijke stoelgang. Soms gaat dat ge
woon weer over en wordt het ver
geten; een andere keer komt er een
laxeermiddel aan te pas. Zo'n mid
del verhelpt het ongemak maar tij
delijk en neemt de oorzaak niet
weg. Over het algemeen beschou-
wen we verstopping of cinstipatie
als een lastige maar "toch niet
stige kwaal.
Daar zijn de artsen de laatsfë'ja'-~
ren heel anders over gaan denken.
Bij een vergelijking van de voeding
die wij vroeger gebruikten met de
hedendaagse kost, va] het onmiddel
lijk op dat de laatste rijker is aan
eiwitten, vitamines en vet, maar
veel armer aan ruwe vezel; vooral
aan ruwe vezel uit graanprodukten
die een sterk laxerend effect heb-
ben.
Wat is nu precies ruwe vezel? Dat
is he., moeilijk verteerbare omhul
sel van graankorrels en peulvruch
ten en de harde en stevige delen
van groente en fruit die men ook
wel de cellulose noemt. De laatste
benaming is slechts ten dele juist,
no\ een Vrfe Cellulose er ook
nog een ander aantal andere ruwe
°™da"t ruwe vezel niet
slechts gedeeltelijk verteerbaar
Tnïh" -l N weinig voeding uit!
Toch is het een heel nuttige stof
vooral voor de darmen.
Ruwe vezel
-houdt water vast, waardoor
hoeveelheid ontlasting gr
wordt en zacht blijft,
prikkelt de darm tot beweging
PlSfeLd.' re<*to!"<e ".lasting
Mensen met traag" werkende
darmen kunnen beter hun voedtag
eranderen dan op eigen houtje la-
Erd"m slikken. Dat betekent
eten dl produkten moeten
n,. II zl,n aan ruwe vezel,
n 7!Jn grove graanprodukten
boekweitegrutten en meel, vers en
gedroogd fruit, groente noten, aard-
appelen, peulvruchten en produkten
wann zemelen zijn verwerkt, o* a
tl aTN en Tarrolas. Grove graan-
kn°aïkteVijn o.a. bruinbrood, vo"-
eenofto f1 tarweSries (Brinta)
gepofte tarwe (puffed wheat), tar
we vlokken, havermout, havervlok-
gort, gortmout, gepofte rijst,
enspies, zilvervliesrijst, mais!
Tti?«L laatste jaren zien wij, dat veel
Italiaans Raaigras gezaaid wordt on-
aer granen als groenbemester-struk-
vrnPhf Een goede bodem'
vrucht is een voorwaarde om oi
oen landbouwbedrijf tot goede re-
sultaten te komen. Een goed gewas
vruchtbaarheid is een voorwaarfe
om op eeen landbouwbedrijf tot goe-
-vC resultaten te komen. Een goed
gewas Italiaans Raaigras in de
ondergeploegd brengt 5000-
0500 kg organische stof in de grond.
Waaigrassen zijn ongevoelig voor de
len. Wortelorrkruiden kunt U dus
gestoord bestrijden. Ook het zaaien
van de raaigrassen zal in dit ver-
oand geen problemen geven. De
grond bedekking die u krijgt is goed
En dat brengt met zich mede, dat
er vooral tegen zaadonkruiden eer
goede konkurrentie ontstaat. De in
tensieve beworteling, die uit vele
r-nne wortels bestaat, zorgt ervoor
dat de samenhang van de grond be
ter wordt. Met name op slempge-
voelige gronden wordt hierdoor een
veel betere structuur verkregen.
Ook voor zandgronden en gemeng
de bedrijven is Italiaans Raaigras
MSG Romo (tetraploid) en MSG
Milano (diploid) het meest geschikt.
Gezaaid onder dekvrucht tarwe, rog
ge en gerst voldoet dit zeer goed,
hetgeen duidelijk in de praktijk is
gebleken. Groenbemesters zijn
struktuurverbeteraars bij uitstek.
Ze houden de humus in de grond op
Pcf en maken het gemakkelijker
om de grond' te bewerken verhogen
de opbrengsten, voorkomen struk-
tuurbederf, kortom ze maken de bo
dem gezond1
ken,
rice,
NAGEKOMEN WIJZIGING
IN VOETBALPROGRAMMA
BLAUW WIT
Blauw Wit e3 ontvangt niet De
Zweef e€, maar moet om 11 uur
spelen in Nijverdal en wel voor
de wedstrijd Eversberg e2
Blauw Wit e3. Vertrek 10 uur.
Op 11 maart 1975 start Teleac met
de cursus „Het Menselijk Lichaam".
Een cursus van 13 televisielessen en
een syllabus.
Iets wat de mens zijn leven lang
meedraagt is zijn lichaam, dat sa
menstel van botten, vlees en bloed,
waarmee hij alles doet wat hij doet,
onafscheidelijk van zijn persoon.
De meeste mensen weten er maar
weinig over te vertellen. Hoofd,
romp, ledematen. Verder een hart
dat klopt, de buik die rommelt en
de rest is stilte.
Interesseert het ons dan niet? Toch
wel, alleen we denken: er zo op .een
doordeweekse dag niet over na. Zo
dra er iets mis wordt dat anders. Dan
willen we graag beter begrijpen wat
er gaande is, en waar de dokter het
over heeft als hij ons iets probeert
uit te leggen. Dan zouden we eigen
lijk over wat meer parate kennis
moeten beschikken.
Wat?
In deze cursus wordt in 13 lessen
iets meer verteld over hoe het al
lemaal in ons lichaam toegaat. Een
cursus om onze kennis aan te vullen
niet tot het niveau van de medi
cus, er wordt over ziekten trouwens
niet zoveel gesproken. Maar zó, dat
we meer te weten komen over de
werking van verschillende organen
en vooral, dat we iets beginnen te
begrijpen van de zin van de syste
men in het lichaam.
Voor wie?
Deze cursus is bestemd voor ieder
een die over het hier bovengenoem
de iets meer wil weten. Niet voor de
ingewijden die al dagelijks met me
dische en biologische begrippen om
gaan.
Maar wel voor de geïnteresseerde
leek die zich zijn biologielessen nog
maar half herinnert, of die eigenlijk
weinig biolo-gie-onderwijs heeft ge
had.
Hoe?
De cursus „Het Menselijk Li
chaam" is in een aantal zeer con
creet omschreven onderwerpen in
gedeeld, en deze worden zó behan
deld dat iedereen ze kan begrijpen.
Basis van „Het Menslijk Lichaam"
is een lange populair-wetenschappe-
lijke film van Duitse oorsprong, en
die van Nederlands commentaar is
voorzien. Tevens hebben wij voor
iedere les een groep geïnteresseer
den in de studio uitgenodigd. Zij
krijgen volop gelegenheid om vragen
te stellen aan de deskundigen die
voor de verschillende onderdelen
zijn aangetrokken.
Inhoud van de 13 lessen
1) het bloed, waar dient het voor,
wat zit er in. waar gaat het rtnr
toe
2) ademen om te kunnen leven
wat gebeurt er in onze longen?
3) slagaders, bloedbanen die van
het hart af komen
4) aders, bloedbanen die naar het
.___2iai£_i&&-XQÊX£s
5) het hart, een pomp met kleppen
6) het hart nader bekeken
7) de mens en zijn omgeving ihoe
kan het lichaam bestand zijn te
gen Invloeden van buiten?
8) botten, kraakbeen en gewrichten
—hét skelet dat ons overeind
houdt en waarmee we ons voort
bewegen
9) het ontstaan van de mens vanaf
de bevruchting
10) waarom niet alle mensen op aar
de gelijk zijn, erfelijkheid, chro
mosom1/:, ergelijke afwijkingen
11) cellen, miljarden mini-compu
ters, waar ons hele lichaam uit
is opgebouwd
12) transplantatie hoe komt het
dat ons lichaam een vreemd or
gaan wil afstoten?
13) waar ligt de grens? de mens
heeft afweer tegen tal van indrin
gers
Cursusprijs
Het schriftelijk materiaal van deze
cursus kunt u bestellen door over
schrijving van f 7,50 (incl. verzend
kosten) op postgirorekening 544232
t.n.v. Teleac-Utrecht, onder vermel
ding van „Het Menslijk Lichaam".
Uitzendtijden
De cursus sart op dinsdag 11 maart
a.s. De uitzendingen vinden plaats op
dinsdag van 18.15-18.45 uur via Neder
land 1 en worden herhaald op zondag
van 14.30-15.00 uur via Nederland 1
Na l april 1975 zullen de televisieles
sen op dinsdag via Nederland 2 wor
den uitgezonden.
Presentatie
Dr. M. J. van Trommel, lector in de
huisartsgeneeskunde aan de Eras
mus Universiteit te Rotterdam.
Produktie
Stichting Teleac, Postbus
Utrecht, tel. 030-94 02 44.
2414,
Nu het carnavalsgebeuren al weer
'n paar weken achter ons ligt en we
allemaal weer in „normale doen"
zijn, wil ik nog even terugblikken met
name om iedereen te bedanken die
zijn steen(tje) heeft bijgedragen om
het Carnavalsfeest tot een goed' feest
te maken.
Nadat in het „voorseizoen" al di
verse feestavonden een groot succes
waren voor iedereen die ,,de Fien-
preuvers" een warm hart toedraagt,
vormde zaterdag 8 februari het hoog
tepunt. Begunstigd door zeer fraai
weer, trok de optocht door Holten
enige duizenden toeschouwers ter
wijl het aantal kinderen dat in „Ami-
citia' 'een enorm feest beleefde het
aantal volwassen feestgangers op de
avond nog overtrof.
Voor de vaste kern van „de Fien-
preuvers" duurde het feest voort tot
dinsdagavond twaalf uur precies,
slechts onderbroken voor enige nood
zakelijke slaapperiodes. Herinnerin
gen aan gecostumeerd voetbal, Hof-
bar appèl, Goor, oppertapper en ver
dere feestplaatsen schieten als flar
den voorbij.
Al deze vrolijke en ontspanning
brengende momenten zouden niet
hebben plaatsgevonden als niet een
grote groep Holtenaren keihard zou
hebben gewerkt om alles voor el
kaar te krijren. Om u een idee te
geven laat ik hier een rijtje volgen:
Raaa van Elf en Prinsengarde der
„Fienpreuvers", alle versierders,
optochtcommissarissen en anderen
die aan de optocht meewerkten, het
kindercamavalcomité. de Holtenes
caféhouders, gemeentebestuur en po
litie, H.M.V., „Wilhelmina" (Rijs-
sen) en vele anderen.
Allen wil ik hier nogmaals harte
lijk bedanken: De Fienpreuver-
alaaf! Prins Gert van Gunder.
