25 jaar Koningin Juliana (II) j Eergte
psalmen-
Positieve
van de
gemeenschappelij ke
gezangenboek
en
reacties op het werk
Nederlandse kerken
BEGIN DE DAG GEZOND
ME P TRIMOEEENINGEN
ii' t
Dominee Rienks
W
isse
de Jong
j? rt,
Zorgen
voor
/2-T°A)rf^
In een kwart eeuw veranderde de hele wereld
Gebeurtenissen volgden elkaar in steeds
grotere snelheid op
-
MUNT VOOR KRUIS
ARA (1)
ARA (2)
bericht
voor lieden
ouderlijk
verlaten
Vrijdag 24 augustus 1973
5
,.De aanvaarding van haar soevereiniteit door de jonge staat, de
republiek der Verenigde Staten van Indonesië, alsmede het afstand
doen daarvan door het Koninkrijk der Nederlanden, en 't aangaan
van een Unie, is een van de meest aangrijpende en ingrijpende ge
beurtenissen van deze tijd. die aangrijpt enerzijds door de onna
tuurlijkheid van een verloop als dit, en anderzijds doordat nooit
duidelijker naar voren is gekomen de diepe sympathie der beide
volken voor elkaar. Niet langer staan wij gedeeltelijk tegenover el
kander. Wij zijn nu naast elkaar gaan staan, hoezeer ook geschon
den en gescheurd vol van littekens van wrok en spijt".
Het is 27 december 1949. In de Burgerzaal van het Koninklijk Pa
leis te Amsterdam vindt de soevereiniteitsoverdracht over Indo
nesië plaats. Na een periode van 350 jaren Nederlands bewind
wordt in Indonesië uit het Rood-wit-blauw het blauw geschrapt.
Rood-wit zullen voortaan de toonaangevende kleuren zijn. De Re
publiek der Verenigde Staten van Indonesië is dus een zelfstandige
natie geworden, met Nederland verbonden door slechts een Unie.
Die Unie is echter nooit een sterke band geweest en al spoedig gaat
't bergafwaarts met de verhouding tussen Nederland en Indonesië.
Een dieptepunt is wel de mislukte conferentie van Genève in 1955
met als heet hangijzer „Nieuw Guinea", het laatste stuk grondge
bied, dat we bij de soevereiniteitsoverdracht „er nog uit wisten te
slepen".
In 1955 houden we onze poot stijf.
Indonesië krijgt Nieuw Guinea nooit!
Indonesië verbreekt daarna de Unie
met Nederland en de Nederlandse
bezittingen worden een paar jaar la
ter genationaliseerd. Tal van „spijtop
tanten" verlaten alsnog Indonesië en
vluchten naar ons land. Koningin Ju
liana ontvangt hen.
In 1962 dreigt er opnieuw oorlog uit
te breken tussen Indonesië en Neder
land. Indonesische parachutisten lan
den op Nieuw-Guinea. Nederlandse
soldaten sneuvelen
Tenslotte wordt onder Amerikaan
se druk maar óók onder druk van
de openbare mening in ons land zelf
Nieuw-Guinea toch overgedragen
aan Indonesië. Het ty keert. De ver
houdingen tussen beide landen worden
beter hetgeen tenslotte resulteert in
het bezoek van koningin Juliana en
prins Bernhard aan Indonesië in 1971,
waarbij, met name in Bandoeng het
koninklijke paar meer wordt toege
juicht dan ooit in eigen land het ge
val was en waarvan, na afloop van
het bezoek, de koningin tijdens een
persconferentie zegt: „...En als ik aan
dit verblijf in uw land zal terugden-
denken, dan zal ik voor mij zien men
sen, veel mensen, ongelofelijk veel
jnensen met hartelijke.vriendelijke
gezichten. Dat heeft zo'n grote indruk
op ons gemaakt..... De staatsbezoeken
over en weer, die wij nu hebben ge
had, zy de bezegeling van een nieuwe
vriendschapsband. Zo zie ik het. En
in de wereld waarin nog zoveel con
flictstof is en zoveel tegenstelling be
staat, beschouw ik dit wel als te zijn
van een bijzondere waarde. Ik zou
willen zeggen, van ganser harte tri-
makassi, trimakassi!" i
Jaren van stroomversnelling
1948-1973. Wat is er in al die jaren
niet gebeurd op politiek terrein. Er
ontwikkelt zich een vredesverlangen
dat zich openbaart in pogingen om
een compromis te vinden in de tegen
stellingen tussen de twee atoomkrach
ten: Amerika en Rusland.-In 1951
wordt door een aantal hoogleraren
een vredesbeweging gesticht onder de
naam „De Derde Weg". „De richting
van De Derde Weg is noch naar Wa
shington noch naar Moskou, wij aan
vaarden niet het Atlantisch Pact
doch evenmin de politiek van de Ko-
minform „zo is de redenering. De
Pacifistisch Socialistische Partij, die
in 1957 door o.m. prof. dr. J. de Graaf
wordt opgei'icht heeft haar aanhang
te danken aan de steeds grotere af
keer van A- en H-bom en lange-af-
standsraketten, die bij 'n nieuwe oor
log zullen leiden tot wereldvernieti
ging. In het hele politieke denken
komt verandering. Men ziet het niet
meer zo zwart-wit. Men benadert de
zaken, zoals het heet. wat meer ge
nuanceerder. Ook tegenover het com
munisme. Tijdens de Hongarije-crisis
in 1956 waarbij Russische troepen
de Hongaarse opstand bloedig neer
slaan. is ons volk één in de veront
waardiging over deze schandelijke
daad hetgeen blijkt uit tal van mani
festaties waaraan alle politieke par
tijen, behalve de CPN, deelnemen, 'n
demonstratieve bijeenkomst bij het
verzetsmonument op de Dam v. Am
sterdam wordt door konigin en prins
bijgewoond. Koningin Juliana ontvane
ook de eerste Hongaarse vluchtelin
gen.... Wanneer in '69 Russische troe
pen Tjechoslowakije binnen rukken
om de vrijheid daar weer eens te on
derdrukken is er in ons land heel wat
minder deining... Inmiddels zijn de
socialisten uiteen gevallen in 3 par
tijen: DS 70. PvdA en PSP. Maar ook
de confessionele partijen brokkelen
af. Is er op 2 september 1950 een bij
eenkomst van het R.K. Centrum voor
Staatskundige Vorming met als on-
werp:
Hoe zullen de katholieken in Neder
land zich gedragen, als zij op een ge
geven ogenblik in het parlement over
de meerderheid van 50 plus één be
schikken....? Thans moeten KVP, AR
en CHU elkaar stevig vast houden om
niet helemaal gevloerd te worden, ter
wijl het juist de KVP is. die bij de
laatste verkiezingen telkens een flin
ke nederlaag lijdt. Is er enerzijds
vooral op kerkelijk gebied toena
dering met als exponent de „Raad
van Kerken in Nederland" waarbij
niet alleen alle belangrijke protes
tantse Kerkgenootschappen zijn aan
sloten maar ook de R.K. kerk. an
derzijds is er een polarisatie met als
gevolg een steeds radicalere manier
van optreden. Er ontstaat zelfs een
Politieke Partij Radicalen, waar voor
al de jongeren hun stem aan geven.
Zelfs het liberalisme wordt onder de
jonge politicus Wiegel radicaler, en
ook aan hem geven de jongeren hun
steun
Onder de regering van koningin Ju
liana deden hun intrede in ons 'and:
tv, bromfiets.AOW. AWW, de Mam
moetwet, ma»sa-acties als „Beursen
open, dijken dicht" na de stormramp
van 1953: „Open het Dorp", „Kom
over de Brug", enz. betaald voethal,
de 5-daagse werkweek, de ,pil". het
deltaplan, de provo, protestdemonstra
ties, de welvaart (maar niet voor
iedereen), de transistor, de mini-
en de maxikleding voor de dames, de
dlsc-jockeys. de Europa-cup. de hip
py. de FO, de nudistenkampen. de
vluchter, de Fokker-Friendshiu. lucht
ten, de Fokker-Friendship, de lucht
verontreiniging, de Boerenpartij, de
computer, dc„drugs". „Ik Jan Cre-
mcr" en „Turks Fruit". Karei Appel,
het uitzendbureau, het songfestival
de NVSH, D'66. de ombudsman,
't GVP de nozem, de One-man-show.
't trimmen.... Het koninkrijk der Ne
derlanden verloor met Indonesië, 77
procent van zijn grondgebied
Inwoners van 't moederland groeide
en 90 miljoen van zijn onderdanen.
Het aantal inwoners van het moeder
land groeide echter van 10 tot 13 mil
joen en door landaanwinning
werd ons grondgebied toch
weer met 10.000 hectare vergroot.
Veel Nederlanders emigreerden, nóg
meer gastarbeiders kwamen ons land-
binnen. Het aantal auto's steeg van
één op de 70 Nederlanders in 1948
tot één oy de G nu. Maar het doden
cijfer in het verkeer steeg mee. Van
900 in 1948 tot 3000 in 1968. Er wa
ren koninklijke huwelijken
Het huwelijk van prinses Margriet
met Pieter van Vollenhoven zon
der problemen; het huwelijk van
prinses Irene met prins Carel Hugo
met veel geharrewar; het huwe
lijk van prinses Beatrix met Claus
von Amsberg door „links* fel be
streden, maar geen enkel lid van het
koninklijkhuis is tot nu toe meer
voor de Vara-microfoon geweest
dan juist prins Claus Kabinetten
kwamen en gingen: Rooms-Rood of
Confessioneel-Liberaal, elkaar afwis
selend.
Bezoeken aan de Koningin
Onderstaande lijst van bezoekers
aan koningin Juliana geeft een goed
beeld van de afgelopen bewogen ja
ren, waarin alles zich in een ver
sneld tempo voltrekt: generaal
Dwight D. Eisenhower, de opperbe
velhebber der geallieerde strijdkrach
ten in de Tweede Wereldoorlog; Sir
Winston Churchill, de Engelse oor
logsleider in de Tweede Wereldoor
log; president Harry Truman, de
man die bevel gaf tot het werpen
van de atoombommen op Japan; Fos
ter Dulles, minister van buitenland
se zaken in de U.S.A., de man van
de „koude Oorlog";Lyndon B. John
son, de Amerikaanse president die
troepen stuurde naar Vietnam; Char
les de Gaulle, de stichter van de
Franse 5e republiek; Robert Schu-
man, de Franse minister van bui
tenlandse zaken en een der grond
leggers van de E.E.G.; Ludwig Er-
hard, de Duitse minister van econo
mische zaken, de man van het Wirt-
schaftswunder. Na afloop van dit be
zoek verklaarde Erhard tegenover
de pers: „Op Soestdijk heb ik meer
intelligente vragen ter beantwoor
den gekregen, dan mij ooit door de
afgevaardigden in het vragenuurtje
van de Bondsdag zijn gesteld".; Ben
Goerion, de „Leeuw van Juda", die
in 1948 de onafhankelijke staat Is
raël proclameerde; Robert F. Kenne
dy, de vermoorde kandidaat presi
dent van de V.S., drager van de
nieuwe generatie; Dr. Martin Lu
ther King, de vermoorde negerlei
der, strijder voor gelijke rechten
voor de Amerikaanse kleurling; Ko
ning Mwamboeta IV van Boeroendi,
vertegenwoordiger van vrij Afrika;
Moeders van militairen, die in Nw-
Guiitea tegen de Indonesiërs
vochten, met het verzoek: „Majes
teit, zorg dat. onze jongens thuisko
men"; President en mevrouw Soe-
harto van Indonesië.
Koningin Juliana bracht bezoeken
aan: Frankrijk, Groot-Brittannië. Lu
xemburg, de Verenigde Staten,Noor
wegen, Denemarken. Zweden, België,
Oostenrijk, Iran, Thailand, Mexico,
reeds eerder in dit artikel is weer-
Canada en Ethiopië. En zoals
gegeven, aan Indonesië.
En zo zijn we dan gekomen in het
jubileumjaar van koningin Juliana:
1973.
Het jaar van de welvaart en de
toenemende milieuverontreiniging;
het jaar van nóg meer nieuwbouw-
flats en nóg steeds woningzoeken
den. het jaar van de elektrische kof
fiemolen, 't elektrische scheerappa-
raat. de bandrecorder, de elektrische
automatische broodrooster, 't elektri
sche haardroogapparaat, de hoogte-
zon, de elektrische deken, de centra
le verwarming, de sauna en de bar
becue;
het jaar van de democratisering en
de fusies;
het jaar van de kindercrèches en de
bejaardentehuizen
het jaar van de toenemende onte
vredenheid, waar tussen werkgevers
en werknemers het „conflictmodel"
in plaats komt van het „overlegmo
del".
Wij willen dit artikel besluiten met
de woorden, die prinses Beatrix
sprak tydens de herdenking 1813-
1963;
„Persoonlijk zie ik echter weinig
heil in een terugzien, wanneer dit
niet tegelijkertijd een belofte inhoudt
voor de toekomst
19 mei 1973: datum van de aanbie
ding van een voor het eerst gemeen
schappelijk Psalmen- en Gezangen-
boek voor de Nederlandse kerken.
Enkele reacties:
VERBAZING
Ds. W, G. Overbosch, De
Klokslag (cie. „Groot-Zuid",
herv. Amsterdam), 20 mei
'73.
...Voor het eerst in de geschiede
nis, mogen we wel zeggen, is een zo
brede kerken-gemeenschap het eens
geworden over iets toch zo wezen
lijks als het zingen in de eredienst;
en we mogen zelfs wel verwachten,
dat de feitelijke reikwijdte van hel
boek nog groter zal zijn, omdat met
name Romana in Nederland niet arg
wanend ter zijde staat, kan de he
le bundel als zodanig er al niet in de
kerkbank liggen, het ziet er wel
naar uit, dat een vrij groot aantal
liederen ook daar zal worden gezon
gen; bijvoorbeeld bij een wel over
wogen radio- en televisieprogram
mering rond „het lied van de week"
(die per 1 oktober van start zal
gaan) is niet alleen de NCRV (c.q.
het IKOR/CVK) betrokken maar ook
de KRO (RKK). Het zijn feiten,
waar men in het buitenland met ver
bazing van ophoort; zoals men trou
wens de jaren dóór reeds met een ze
kere verwondering (en ook wel
beetje afgunst) geconstateerd heeft,
dat" een alom gewenste vernieuwing
van de kerkzang en dan bedoelen
we niet alleen de populaire bevlie-
ginkjes in Nederland lukte
Ds. A. G. van Gilse, Alge
meen Doopsgezind Week
blad, 19 mei 1973.
ONS LIED
Ons lied? Niks hoor: drie en een
half ons lied. Voor die drie en een
half ons alle honderdvijftig psalmen
en nog vierhonderdeenennegentig lie
deren in een fraai roodbruin kunstle
ren bandje. Het ligt in de hand maar
is met zijn ruim achthonderd blad-
is in en inhakend ep het
belang van voldoende, lichaamsbewe
ging voor een goede gezondheid
heeft The Coca-Cola Export Corpora
tion voor haar produkt Minute Maid
(puur sinaasappelsap) een adverten
tiecampagne gevoerd met 24 geïl
lustreerde trimoefeningen, spe
ciaal bedoeld om de dag fit te be
ginnen.
Op deze advertentie kreeg Coca-Co
la veel leuke reacties en talloze
aanvragen voor afdrukken van deze
trimoefeningen. Reden waarom de
serie van 24 „dagopeningen" is ge
reproduceerd en op aanvraag ver
krijgbaar is. Verzoeken voor de se
rie kunnen worden gericht aan The
Coca-Cola Export Corporation, post
bus 4205, Amsterdam.
Wij laten hieronder oefeningen vol
gen voor de komende negendagen.
De resterende oefeningen in onze vol
gende nummers.
211
Ontspanning benen. Ga sta«n op één
been en zwaai het andere been los
jes voor- en achterwaarts. Bewaar
het evenwicht met de armen. Doe
deze oefening 10 x met het linker
en 10 x met het rechterbeen. Elke
ia
Ontspanning armen. Kl.-ine spreid-
stand, armen schuin omhoog. Laat.
de armen vallen tot gekruist voor
de borst, en ztyaai.ze terug. Doe der
ze oefening in rustig ademtempo 10
maal. Elke dag.
(III)
Heup-/rompoefening. Kniezit, handen
op de grond. Zwaai een been snel
achterwaarts omhoog (rug hol, hoofd
op) en daarna snel naar voren met
de knie tot aan de neus (rug bol,
hoofd neer). Herhaal deze oefening
5 x links en rechts. Enkele dagen.
Rompoefening rugzyde. Zitten. Han
den schuin achter, benen halfgebo-
gen, voeten iets uit elkaar. Breng
met een ruk de buik omhoog en het
hoofd in de nek. Terug tot uitgangs-
zit. Herhaal deze oefening 5 maal.
Enkele dagen.
Armen en romp. Sta rechtop met de
armen omhoog, maak een lichte knie
vering en zwaai tegelijk de armen
omlaag en naar achteren (hoofd om
laag) en terug tot hoog (hoofd op).
Herhaal deze oefening
keje da^en.: r
maal. En-
Rompoefening buikzyde. Ruglig met
half gebogen benen. Armen langs
't lichaam. Breng de voeten over
het hoofd aan de grond en zwaai te
rug tot ruglig. Vijfmaal herhalen.
Enkele dagen.
(VU)
Rompoefening. Zit rechtop met ge
spreide benen. Handen achter op de
grond. Tik met de rechterhand de
linkervoet aan. Zwaai tegelijk de an
dere arm naar achteren en kom te
rug tot zit. Herhaal deze ofening 5 x
links, 5 x rechts. Enkele dagen.
(VIII) f)
De tiende gereformeerde predikant
van Holten was ds. R. W. de Jong.
Hij werd geboren op 20 april 1868
te Donkerbroek in de Friese gemeen
te Ooststellingwerf als zoon van ds.
Berend de Jong en diens echtgenote
VVilhelmina Sophia Wels. Donkerbroek
was de eerste gemeente van zijr. in
1837 geboren vader, die voorts gere
formeerd predikant is geweest in
Koudum. Zuid-Beijerland en Velp.
Ds. de Jong sr. overleed in 1910.
Ds. R. W. de Jong studeerde aan de
theologische hogeschool te Kampen en
slaagde in 1891 aldaar voor het kan
didaatsexamen. Op 17 november van
dat jaar trouwde hij in Medemblik
met Johanna Maria Impeta, op 20
maart 1869 in dat stadje ter wereln
gekomen
Haar ouders waren Christoffel Im
peta, grofsmid van beroep, geboren
omstreeks 1818, en Leentje Dekema.
Op 22 november 1891 werd kandidaat
De Jong bevestigd tot predikant in
Marrum (gemeente Ferwerderadee!)
welke plaats op 5 februari 1894 wordt
verwisseld voor Holten. 1-Iij neemt, de
plaats in van ds. Aart Voogel, die op
6 aug. 1893 afscheid heeft genomen
wegens vertrek naar Dinleloord.
Ter vervulling van de vacature-Voo-
gel stelt de kerkeraad der gerefor
meerde kerk van Holten op 17 sep
tember 1893 aan de gemeente een
drietal predikanten voor, waaruit zij
een keus kan maken. Op de nomina
tie staan de heren J. Gommer uit het
Zeeuwse Grijpskerk, A. van der Lin
den uil Axel en E. Vonk uit Hauler-
eerstgenoemde wordt een beroep ge
daan, doch dit wordt afgewezen. Op
17 november d.o.v. wordt een nieuw
trio gepresenteerd, bestaande uit de
domini J. Dijk te Oud-Loosdrecht, R.
W. de Jong te Marrum en M. Roose
boom te Wirdum (Fr.). Ds. de Jong-
aanvaardt het op hem uitgebrachte
beroep.
Tijdens zijn ambtsperiode worden o.
m. gelden ingezameld voor de aan
schaffing van een kachel ter verwar
ming van het kerkgebouw. Ook be
noemde de kerkeraad een afvaardi
ging uit zijn midden om bij burge
meester Jannes Vincent te bepleiten
dat de onmiddellijke nabijheid van de
kerk verschoond blijft van vermake
lijkheden (er gelegenheid van de ker
mis. welke zoals A. J. van der Aa
vermeldt in zijn aardrijkskundig woor
denboek der Nederlandern (Gorkum
1844) telkenjare op 23 aug. wordt
gehouden.
Ds. de Jong bleef slechts ruim drie
jaar in Holten. Op 11 april 1897 wordt
hij bevestigd te Terneuzen. Daarna
heeft hij nog de kerken van Noordwijk
aan Zee, Hoofddorp. Werkendam en
Broek op Langedijk gediend. In laatst
genoemde plaats ontviel hem op 2 no
vember 1.926 zijn echtgenote. Met in
gang van 1 januari 1927 werd ds. de
Jong emeritaat verleend. Hij vestigde
zich daarna metterwoon in Sant
poort, in het gedeelte dat onder de
gemeente Velsen ressorteert. Daar
overleed hij op 30 juni 1942.
HILVERSUM. W. OTTEN.
Spieren armen/romp. Buiklig, de ar
men gebogen naast de schouders,
kin op de grond. Strek de armen
en houdt het lichaam recht. Terug
tot lig en klap in de handen achter
de rug. 5 x herhalen. Enkele dagen.
ontspanning armen/romp. Sta recht
op. linkerarm horizontaal achter,
rechterarm voor. Zwaai dè armen
wisselende naar voren en achteren
met een lichte kniebuiging. Voeten
plat op de grond. Schouders en heu
pen meedraaien. Tienmaal.
Aan het eind van het vakantieseizoen
maakt het Nederlandse Rode Kruis
het publiek gaarne nog eens attent
op de actie Munt voor Kruis, die tot
doel heeft met de opbrengst van
vreemde pasmunt vakantieweken te
organiseren voor chronisch zieken en
invaliden. Aan iedereen die na zijn
buitenlandse reis vreemde munten
heeft overgehouden wordt gevraagd
deze bij banken, wisselkantoren of
reisbureaus ten behoeven van het Ro
de Kruis in te leveren. Vaak ook zal
men bij aankoop van buitenlandse va
luta of reizen een envelopje hebben
ontvangen om het restant aan pas
munt, dat als regel niet kan wor
den ingewisseld, in te deponeren. De
banken e.d. zijn bereid gebleken de
envelopjes te verzamelen en door te
geven aan de Rode Kruis-afdeling
ter plaatse. Het Rode Kruis ontvangt
een goede koers voor dit geld en be
steedt de opbrengst voor zieken en
gehandicapten die niet in het buiten
land met vakantie kunnen gaan, i
zijden wat dik voor de binnenzak. De
ze bundel mag er wezen, in alle op
zichten.
U vraagt of wij doopsgezinden er
ook ons lied uit zullen kunnen zin
gen? Net als de anderen zullen we
zeker bepaalde liederen, die juist on
der de slijtage van het uit den treu-
re zingen dierbaar waren geworden,
missen. Een zo kleine groepering
met een in de laatste eeuwen zo ge
ringe kerkmuzikale traditie mag trou
wens niet verwachten dat met haar
verlangens veel rekening zal worden
gehouden.
Een greep uit het register van com
ponisten, dichters en vertalers der
gezangen: Wat zegt u van ene Si
mons, Menno? Van hem heeft hij bij
mijn weten nooit eerder een lied in
een kerkbundel gestaan. „Mijn God,
waar zal ik henen gaan?", vraagt
hij (gezang 405). Van hedendaagse
doopsgezinden vindt u melodieën van
Daim. Mesdag en mevrouw Mesdag
en teksten en vertalingen van Noo-
ter. Postema en ondergetekende. Niet
zo verwonderlijk dat daarbij twee
doopliederen, een vredeslied en een
avondmaalslied zijn.
Vee] belangrijker dan dit register
vind ik echter de lange lijst van bij
belteksten bij elk waarvan naar een
gezang kon worden verwezen. Deze
sterk bijbelse oriëntatie komt over
een met wat vanouds juist de dopers
hebben nagestreefd. In die zin in de
eerste plaats mogen ook wij deze in
terkerkelijke bundel ons lied zingen.
Ds. M. Groenenberg, Her
vormd Utrecht, 18 mei 1973.
DEZELFDE BUNDEL
...In ons land hebben hervormden,
gereformeerden, luthersen, remon
stranten en doopsgezinden allemaal
weer verschillende boeken waaruit ze
zingen en waarmee ze vertrouwd
zijn. Nooit eens een lied uit onze bun
del, klaagt een remonstrant of luthe
raan die meedoet in een soort „evan
gelische gemeente". Het lied is
enorm belangrijk. Het vertegenwoor
digt. het geestelijk leven van een ge
meente. Er zit altijd een zekere spijt
achter, als je afscheid moet nemen
van een bundel. Nu doen we het als
kerken allemaal tegelijk. De klacht
„nooit eens een lied uit onze bun
del" kan verstommen, want we heb
ben voortaan allemaal dezelfde bun
del.
G. Alb. van
Kerkvoogdij, m
De
VERZORGERS
...De verschijning van het liedboek
maakt het werk van de „verzorgers"
van de erediensten er niet gemakke
lijk, op. Dat,.geldt natuurlijk voor .de
voorganger, aan'Wie men al te vaak
alleen denkt. Gemeenten die dank zij
bijvoorbeeld de aanstelling van can-
tores blijk hebben gegeven van in
zicht. in het belang van de muzikale
vormgeving zullen er weinig moeite
mee hebben ook de muzikaal betrok
kenen van het nodige materiaal te
voorzien.
Het lijkt mij van belang dat de vele
gemeenten die het met welwillende
amateurorganisten doen (en dat
gaat vaak heel aardig, voor weinig
of geen geld), deze tijdig in de ge
legenheid stellen zich goed op de
hoogte te stellen.
Aanschaf van materiaal kan
beter niet wachten totdat de be
slissing is gevallen. Bij deze b&slis-
dient immers ook het oordeel van de
organist gewicht in de schaal te leg
gen. Ik vind dat hij dit oordeel niet
op eigen kosten moet kunnen vormen,
maar daartoe door de kerkvoogdij iy
de gelegenheid moet worden gesteld.
Dr. E. L. Smelik, Samen
(Herv. Eindhoven), mei 1973,
DE DICHTERS
Een der wonderbaarste feiten,
waar wij telkens door verrast zijn,
is het verschijnsel, dat er een betrek
kelijk zo grote groep dichters „be
schikbaar" is geweest, die zich betrok
ken voelden bij de bijbelse werkelijk
heid en het leven der gemeente; die
al hun vermogen jarenlang daarvan
in dienst hebben gesteld. Daar kan
men niet genoeg aandacht aan ge
ven. Telkens als ik in het buitenland
een kerk bezoek, valt het mij op,
dat er in de bestaande liederenbun
dels vrijwel nooit een lied voorkomt,
dat door een man of vrouw van onze
tijd is gemaakt. In het komende
liedboek is dat anders.
Dr. A C. Honders, Trouw-
Kwartet, 19 mei 1973.
LAAT U NIET BEETNEMEN
...De eerste reacties op deze bundel
zijn al losgekomen. Zo b.v. van een
enkeling, die reeds van de opzet en
de inhoud van het te drukken boek
heeft kunnen kennisnemen. Als
die reacties leest en hoort, houd je je
hart wel vast voor alles wat er in
dien het in dezelfde trant doorgaat
nog komen kan. Vooral de stem var
„het gewone kerkvolk" (wie of wat
dat ook mag zijn) zal herhaaldelijk
worden ingevoerd. Maar ai te vaak
krijgen we dan met het. vooral in ker
kelijke bladen vrij veel voorkomende
verschijnsel te maken, dat aan aller
lei privé-meningen enige glans wordt
verleend doordat verwezen wordt
naar de mening van het gewone ge
meentelid. Ik hoop, dat al die gewo
ne gemeenteleden nogmaals: wie
of wat dat ook zijn daar rustig het
hunne van zullen denken. En zich niet
in de luren laten leggen. En zich niet
laten beetnemen. Maar te zijner tijd
met hun eigen oordeelen hun eigen
mening zullen komen. Vrij en onaf
hankelijk. Zoals het ieder gemeente
lid betaamt. Ook het gewone.
Ik maak me sterk dat nergens in de
wereldkerk op dit ogenblik op iets
vergelijkbaars kan worden gewezen;
het samenkomen in deze bundel van
zoveel nieuwe inspiratie, én traditio
neel bezit, originele dichterlijkheid én
vertrouwde taal bijbelse bemoedi
ging én actuele prediking. En dan
daarbij: zouden wc als gewone ge
meenteleden ook niet daarvoor er
kentelijk mogen zijn dat we wat het
zingen betreft (nog) niet aan de ar
metierige mode van de weg-werp-lie-
deren zijn uitgeleverd? Het schijnt
wel of het steeds meer „in" is om de
gsavanceerdheid van het geloof daar
aan te demonstreren dat we het in al- I
les houden op het wegwerpelijke. Al
les wat langer mee zou kunnen gaan
wantrouwen we. Intussen ben ik zo
vrij om nog niet te twijfelen aan de
eigen mogelijkheden van 't kerklied.
Het kerklied is veelkleurig als Jozefs
pronkgewaad (zo staat het warempel
in de „nieuwe" vertaling!). Ik schreef
dus: het kerklied is veelkleurig als
Jozefs veelvervige rok. Je raakt er
niet in één dag op uitgekeken. En dat
is nu juist ook de bedoeling: dat wij
niet zozeer met d: liederen in de weer
zijn, maar dat de liederen met ons
aan de haal kunnen gaan.
Het kerklied draagt ons alle tijden
door.
Dat heeft de „gewone gemeente" al
tijd wel geweten. Ze heeft zich zelfs
kunnen redden met liederen van
Rhijnvis Feith en Hieronymus van Al
phen (nu blijkbaar opeens hoog geno
teerd in confessionele kring). Zou ze
het niet waardiger, indringender,
overtuigender kunnen met liederen
van Barnard, Wit, Schulte Nordholt?
Trouwens, die namen zeggen mij niet
zoveel. Ik laat me niet beetnemen.
Tenslotte zingt de gemeente haar ei
gen lied Niets minder. Niets meer.
Het zij haar genoeg.
RHENEN. De oproep van Ouwe
hands Dierenpark aan de onbekende
schenker van de blauw-gele Ara is
niet onbeantwoord geblevc-n.
De heer Haanschoten uit Bameveld
dacht dat het om zijn papegaai ging.
Die is hij namelijk al zes weken
kwijt en de mogelijkheid, dat iemand
de prachtige vogel had aangetroffen
en niet wetende wat ermee aan te
moeten de „zwerver" naar de Rhe-
nense dierentuin had gebracht.
Helaas voor de Barnevelder een gro
te teleurstelling, want de grote on
bekende had zich toen al bij de diec-
tie van het dierenpark in Rhenen
aangemeld.
RHENEN. De aangeboden Ara
blijkt afkomstig te zijn van de fami
lie Buys, Zwolsestraat 47 in Raalte.
In de grote drukte op het park van
Ouwehand was deze familie onbe
kend gebleven, maar toen bleek dat
de papegaai aanvankelijk last had
van heimwee en totaal niks wilde
eten, was de familie uit Raalte er
als de kippen bij. Het verlaten ge
voel is intussen bij de papegaai totaal
verdwenen. De dierentuinmensen had
den een soortgenoot erbij gehaald.
De twee waren al gauw met elkaar
in een kwetterend „gesprek" gewik
keld en toen kreeg de nieuwkomer
plotseling zijn eetlust terug, tot grote
voldoening en tevredenheid van alle
partijen, niet in het minst van de
Ara zelf.
Bericht voor lieden die 't ouderlijk
huis verlaten.
Wie op kamers gaat wonen, zal wel
wat problemen op zijn of haar weg
vinden. Eén daarvan is de dagelijks
terugkerende zorg voor de inwenige
mens. Vooral in de warme maaltijd
gaat wat tijd zitten. De kans bestaat
dat daardoor je voeding in het slop
terecht, komt. En helaas moet je daar
van zelf de gevolgen incasseren.
Want voedingsfouten) wreken zicb
vroeg of laat.
Is een warme maaltijd perse nood
zakelijk?
Je kunt je natuurlijk afvragen of dat
warme eten nu zo nodig is. Wie heel
erg zorgvuldig te werk gaat in het
samenstellen van z'n broodmaaltij
den, kan daarmee misschien wel uit
komen. Warm eten is en blijft ech
ter de makkelijkste manier om alle
voedingsstoffen binnen te krijgan,
die onmisbaar zijn om gezond en fit
te blijven. Denk b.v. eens aan de vi
tamines en mineralen, die je uit groen
te haalt. Hoe wil je de daarvoor no
dige portie groenvoer van 250 gram
dagelijks naar binnen werken als je
niet warm eet?
Waar buitenshuis eten?
Wie beslist niet zelf wil of kan koken
en wat geld ter beschikking heeft,
zoekt het buitenshuis. Een student
kan terecht bij een mensa of vereni
gingseettafel. Dat is goed, gemakke
lijk en niet duur. Werkende jonge
ren doen er goed aan zoveel moge
lijk gebruik te maken van het be
drijfsrestaurant. Kamerbewoners die
terecht komen in goedkope eethuis
jes, moeten zelf kijken of de voeding
goed van samenstelling is en vol'
doende gevarieerd.
Niet iedere warme maaltijd ïs goed.
Je moet namelijk wel bepaalde ei
sen aan een warme maaltijd stellen.
Twee kroketten, patates frites en
appelmoes is geen volledig maal. Eet
je bami of nasigoreng dan heb je een
aanvulling nodig met wat extra groen
te of fruit, desnoods in de vorm van
een groenteslaatie. b.v. tomaten of
komkommer bij de boterham. Krijg
je ham of ei bij het Indisch eten,
dan is alles OK. Maar ontbreken de
eiwitleveranciers dan zal je thuis
wat extra melk moeten drinken, wat
kaas of vleeswaren moeten verorbe
ren.
Het totaal daar gaat het om.
Of je op je kamer of buitenshuis eet
het gaat erom dat je met alle maal-
een eoede voeding naar binnen krijgt
tijden, snacks en dranken samen,
niet te veel en niet te weinig.
Dat heb je dagelijks nodig.
melk of melkprodukten (V-liter)
vlees of vis 75-100 g.
of peulvruchten (100 g. rauw of
1/3 a 'li 1. gaar).
groente (plm. 250 g.):
fruit, vers (100 g.);
kaas (1 a 2 plakken):
ei (2 a 3 per week):
margarine boter of dieetmargari-
ne (met mate);
bruinbrood of roggebrood (tenmin
ste enkele sneden).
Aardappelen naar behoefte
Dit lijstje is zo opgesteld dat je alle
noodzakelijke voedingsstoffen in
voldoende hoeveelheid binnen krijgt.
Hoe is de praktijk?
Vlees een dure post?
Vlees is een belangrijk bron van ei
wit, ijzer en vitamines van het B-
complex. Gelukkig dat je, voor de
warme maaltijd en voor de brood
maaltijd samen, met 75 g. per per
soon per dag nodig hebt. Bovendien
is vlees te vervangen door peul
vruchten b.v. of eens een ei.
Vis en kip zijn vaak minder öuut
en even goed. Denk er wel aan,
dat een kroket meestal heel weinig
vlees bevat. Kroket is geen vleesver
vanging.
Melk en kaas, dé calciumbronnen.
Melk is de belangrijkste leverancier
van eiwit en calcium en vitamine
B2. Kaas levert eiwit en calcium
maar veel minder vitamine B2. Ge
bruik ze allebei liefst dagelijks. Ben
je geen liefhebber van melk, denk
dan eens aan yoghurt (met vruch
ten) en chocolademelk.
Ook melk in koffie telt mee. Maar
dan echte melk. De poedervormige
koffiewatmaker hoe licht en romie
die ook is. levert geen calcium,
maar wel vet. Een paar schepjes
doen geen kwaad, maar ook geen
goed.
Brood, groente, fruit.
Deze voedingsmiddelen behoren ook
tot het dagelijks menu. Naast wit
brood moet je ook bruinbrood gebrui
ken voor extra ijzer en vitamines.
Het is bovendien steviger waardoor
je gebit gedwongen wordt z'n werk
te doen. Groente voorziet je van vita
mines en mineralen (vooral ijzer);
vers fruit van vitamine C maar ook
van andere voedingsstoffen, b.v. ka
lium, celstof en vruchtenzuren.
Fruit kan groente overigens niet ver
vangen.
Suiker, *oet broodbeleg, frisdranken.
Ben je bang voor het vermanende
vingertje? Suiker levert calorieën.
Suiker is slecht voor je tanden. Bac
teriën in je mond vormen cr een
zuur uit dat het glazuur aantast,
Steeds iets zoets in je mond is fu
nest voor je gebit. Wie zich echter
tot enkele snoepmomenten per dag
weet te beperken en daarna zijn
tanden poetst, is al een heel eind in
de goede richting.
Suiker is een zeer sterk geraffineerd
produkt. Rietsuiker ook, zij het in
iets mindere mate. Pury koolhydra
ten dus! Voor de „verwerking" van
koolhydraten in je lichaam zijn vi
tamines nodig, vooral vitamine BI.
Tegenover zoet moet dus zeker don
ker brood staan dat je immers vita
mine B levert. Een alternatief voor
zoetigheid op brood is plakjes appel,
peer. banaan, komkommer, radijs
of sterkers. Niet duur, wel lekkerl
Thee en koffie, bier en frisdrank.
Vocht en een opkikkertje hebben we
allemaal nodig. Al deze dranken zijn
genotmiddelen, geen voedingsmidde
len. De B-vitamines van bier en de
C-vitamine van vruchtenlimonade zijn
zo miniem dat ze zijn te verwaarlo
zen. Voortdurend een slokje fris als
je zit te lezen of te studeren is voor
je gebit een constante toevoer van
heel wat klontjes suiker. Wees dus
gewaarschuwd.
Brochure kamerbewoners.
Wil je nu precies weten wat je da
gelijks nodig hebt? Hoe je het moet
klaar maken? Wat voor keukengerei
je nodig hebt? Bestel dan brochure
nr. 145: Voedingtips voor kamerbe
woners. Plak op een briefkaart
f 0,35 extra aan postzegels en adres
seer aan het Voorlichtingsbureau voor
de Voeding, Postbus 1772, Den Haag.
