epste punt
toeristisch
Israels Dode Zee
op aarde nu
hoogtepunt
W0ÊM
Geboorteland van de skisport
Noorwegen biedt zon,
sneeuw en plezier
Ontdek eens de eigen streek
Mi
J
Goedkoop
Zwavelbronnen
EM—
Masada
fmmm
Vervoer
K Nederlander is
niet honkvast
Giethoorn in de
Noordwesth oek
Vroeger ander;
Kanon in Blokzijl
Onze route
november 1971
Het diepste punt op aarde, het Dode Zee-gebied in Israël, is W
eindelijk opengelegd voor het toerisme. Dank zij een nieuwe auto- Sfij||
weg kan het gebied, dat vroeger alleen toegankelijk was voor Bill
sterke terreinwagens, nu gemakkelijk worden bereikt met een 8B|p
gewone personenauto vanuit Tel Aviv of Jeruzalem. Daarmee is «HEB
dit gebied, dat rijk is aan natuurschoon, historische en bijbelse Ittaffl
plaatsen, gerezen tot een toeristisch hoogtepunt.
De Dode Zee is op zichzelf al een bezienswaardigheid, niet alleen BgSi
omdat het het diepst gelegen meer ter wereld is (400 meter onder
de zeespiegel)maar ook omdat het water er van nature zó zout is Siij|
dat men er als het ware bovenop drijft. Men kan zelfs met opge- -
trokken knieën in het water gaan zitten en er een krant bij lezen
zonder te zinken.
Bovendien gaat er van de Dode Zee een geneeskundige kracht
uit doordat het water een hoge concentratie van zout en mineralen, - -
broom en magnesium bevat en het zuurstofgehalte van de lucht er F.v_
6 tot 8 procent hoger is dan normaal iÉfflSB
De nieuwe autoweg, die in april
1971 gereed kwam, heeft het gehele
Dode Zee gebied ontsloten voor het
toeristenverkeer. Deze autoweg is de
middelste schakel in de noord-zuid
route, die loopt van Metulla aan de
noordgrens van Israël tot aan Ei-
lath in het uiterste zuiden.
Als men vanuit Jerusalem komt,
rijdt men in de richting Jericho en
slaat vlak voor de oase Ein Fashka
naar het zuiden af de autoweg op.
Vandaar tot aan Ein Gedi ongeveer
halverwege het noord-zuid traject
langs de Dode Zee is het slechts
ruim een uur rijden. Men moet dat
natuurlijk niet zo snel doen, want er
valt onderweg meer te zien dan men
in een uur kan verwerken.
Niet alleen heeft men van de nogal
bochtige asfaltweg, waar het verkeer
overigens lang niët zo intensief is als
op de Nederlandse wegen, een prach
tig uitzicht over het meer en op de
bergen aan de overzijde, de Jordaan
se oever, maar langs deze autoweg
zijn ook verscheidene bezienswaar
digheden.
De aanleg van de ruim 30 km. lan
ge weg heeft ongeveer drie jaar ge
duurd. De weg moest nauwkeurig
om verscheidene plaatsen van histo'-
rische en archeologische betekenis
worden geleid, want gezien het feit
dat het in Israël wemelt van de ama
teurarcheologen met grote liefde voor
hun land zou het een politieke storm
hebben veroorzaakt als de overheid
met de aanleg van die weg achteloos
over die historische plaatsen was
heengegaan.
Het baden in de de Dode Zee wordt
aanbevolen voor mensen met huidziek
ten. Het hoge zuurstofgehalte in de
lucht brengt verlichting aan hart- en
astmapatiënten. Bij Hamei Zohar in
het zuidelijk deel van de Dode Zee
zijn hete zwavelbronnen, die eveneens
een heilzame werking op het lichaam
hebben, vooral tegen reumatiek. Er
zijn hier twee hotels met elk hon
derd kamers, die uitzicht bieden op
het strand van Ein Bokek. Er
is een therapeutische afdeling voor
huidziekten en andere kwalen, die in
de medische wereld erkenning heeft
gevonden.
maar laten we er nu van uitgaan
i
ver vertxssoeoiêcer: sr Neo^
dat men niet voor genezing naar de
Dode Zee gaat, maar om er toeris
tische genoegens te smaken.
Aan het begin van de nieuwe weg in
het noorden bevinden zich de Kum-
ran grotten, waar de inmiddels be
roemd geworden Dode Zee-rollen zijn
gevonden. Deze documenten zijn ver
moedelijk afkomstig van de secte der
Essenen, wier leerstellingen Christus
zouden hebben beinvloed. Bij Ein Ge
di is een zeldzame combinatie van
drie natuurlijke zpetwaterbronnen, die
zich verenigen in een hoge waterval
met een fraai bassin aan de voet,
waarin men kwan zwemmen.
Deze oase, die een van de mooiste
van Israël is, wordt in de bijbel ge
noemd als de plaats waar David
zich verborg voor Koning Saul. Toen
Saul hem wilde opsporen sneed Da
vid een stuk van Sauls kleren af op
het moment, dat deze hem rakelings
passeerde. Later gebruikte David dit
Het water van de Dode Zee is
zo zout dat men er als het ware
bovenop blijft drijven.
stuk om Saul te tonen dat hij hem
gemakkelijk had kunnen doden als
hij niet zo op hem gesteld was ge
weest.
r'.
Op ongeveer een kwartier rijden van
Ein Gedi ligt Masada, de legendari
sche vesting op de vlakke bergtop.
Hier verschansten de joden zich drie
jaar lang tegen de Romeinen, waar
na zij zelfmoord pleegden om aan
het jukder slavernij te ontkomen.
Tot voor kort moest men nog een
moeizame wandeling langs hetzelfde
steile bergpad maken als waarlangs
de Romeinen gingen, maar sinds be
gin 1971 is er een kabelbaan die de
bezoekers in drie minuten naar bo
ven brengt. De bergtop is een bezoek
ruimschoots waard omdat men er
een schat aan historische overblijf
selen kan zien, zoals de muren van
Herodes' paleis, een badhuis en de
bakkerij van de belegerde joden en
talrijke fundamenten van bouwwer
ken, die eerst enkele jaren geleden
zijn blootgelegd. Vanaf de bergtop
heeft men een schitterend uitzichf
over de omgeving met name op de
Jordaanse bergen aan de overkant
van het meer, die steeds wisselende
kleuren aannemen.
Verder langs de route komt men
bij Sodom, aan de zuidpunt van de
Dode Zee, de plaats waarvan Lot
vluchtte toen Sodom en Gomorah wer
den verwoest. Daar in de buurt staan
nu de Dode Zee fabrieken, waar po
tash, broom, zout en magnesiumchlo-
de worden gewonnen.
Het toegankelijk maken van de
Dode Zee door de Israëlische over
heid heeft de laatste jaren talrijke
toeristen naar dit gebied gelokt.
In de zomer is het er heet. maar in
januari heerst er de behaaglijke
temperatuur van 21 graden C. In het
reeds genoemde gebied bij Zohar zijn
al enkele hotels, een kampeerterrein,
een jeugdherberg en een modern mu
seum met een fascinerende tentoon
stelling over de geschiedenis en in-
Er bestaan plannen voor nog enkele
dustriële exploitatie van het gebied,
hotels en omstreeks 1975 zullen er
1500 kamers beschikbaar zijn.
Ten westen van de Dode Zee leidt
een weg naar Arad, de nieuwe
stad in de woestijn en Beersheva,
vanwaar men excursies in de Negev-
woestijn kan meken.
Overzicht van de faciliteiten in het
Dode Zee gebied:
Ein Fashkha: Douches en een
snackbar.
Strand bij Ein JJokek,;, Kleedkamers,,.
cafetaria voor verfrissingen, eenvou
dige maaltijden en souvenierverkoop;
ligstoelen, zonneschermen, verhuur
van zwemattributen; massage en sau
na.
Hamei Zohar: Strand, kleedkamers,
verhuur van badpakken, handdoeken
en sandalen; vier zwavelbronnen,
seztien zwavelbaden; twee rustka
mers, massage; cafetaria voor een
voudige maaltijden en verfrissingen.
Te Masada en Ein Gedi zijn jeugd
herbergen. Te Ein Bokek en Hamei
Zoharzijn twee moderne hotels. Te
Shefach Zohar bij Hamei Zohar zijn
kampeerfaciliteiten en een jeugdher
berg.
Hamei Zohar en Ein Bokek zijn per
bus bereikbaar vanuit elk deel van
het land via Beersheva of Arad.
Dagelijks vertrekken twee bussen uit
Jerusalem naar Ein Fashkha. Ma
sada is bereikbaar per bus, die
drie maal per dag tussen Beersheva
en Ein Gedi rijdt. Er zijn drie vluch
ten per week van Tel Aviv naar het
vliegveld bij Masada, die worden ver
zorgd door Arkio, de binnenlandse
Israëlische luchtvaartmaatschappij.
Voor meer informatie kan men zich
wenden tot het Israëlisch Nationaal
Verkeersbureau, Herengracht 422,
Amsterdam C, tel. 020-249642.
Slechts 9 procent van het hoger
en middelbaar personeel in Neder
land wil onder geen beding van de
huidige huis en haard weg.
Dit blijkt uit het onderzoek dat
door IMAR (de personeelswervings-
groep van Intermarco DelaMar) ia
ingesteld.
Uit dit rapport blijkt een opvallen
de gehechtheid aan de streek van de
Zuiderlingen: 47 procent kan geen
streek noemen waarheen men spu
willen verhuizen, slechts 2 procent
naar het westen en nog eens 2 pro
cent naar het noorden.
Het minst gehecht aan hun eigen
streek zijn de Noorderlingen. Zo zou
bijvoorbeeld 35 procent graag naar
Gelderland verhuizen, 14 procent
naar Overijssel en 10 procent naar
Twente.
Toch hebben ook de Noorderlingen
uitgesproken aversies. Zo wil 21
procent onder geen beding naar de
drie grote steden en 14 procent niet
naar het westen.
Zetten wij de provincies in volg
orde van aantrekkelijkheid, dan
staan Gelderland en Noord-Brabant
bovenaan. Daarna komen de provin
cies Overijssel, Drente en Limburg,
terwijl ook Utrecht nog redelijk in
trek is. Onderaan de ranglijst prij
ken Zeeland, Friesland en Gronin
gen en de provincie Noord- en Zuid
holland.
De meeste weerzin bestaat tegen
de drie grote steden.
Nu het weer in de weekends
er schijnbaar nog steeds plezier
in heeft ons te verlokken tot een
behoorlijke trip, dachten we de
Noordwesthoek van onze pro
vincie eens te moeten bezoeken.
Dit recreatiegebied wordt des
zomers zoveel bezocht, dat er
dan in Giethoorn (het centrum
van deze hoek) geen rust meer
is. Des te meer, dachten we, zal
een uitstapje naar Giethoorn
gewaardeerd zoorden in de stil
lere herfstdagen.
Voor de hengelaars zijn er boten
te huur. Ook zij. die een poosje op
de plassen of in de grachten willen
roeien, peddelen of punteren, kunnen
hun hart ophalen. Bijna elk hotel, ca
fé, restaurant, cafetaria of camping-
bedrijf verhuurt roei-, zeil- of motor
boten. En bij genoegzame deelname
bestaat nog altijd de mogelijkheid om
een rondvaart in deze pittoreske om-
g-jving te maken. Maar ook een wan
deling over de talloze bruggetjes of
vlonders is neit te versmaden. Het
is v/eer eens heel iets anders dan bos
en hei.
Het. dorp Giethoorn heeft drie oude
ge in. namelijk Noord en Zuid,
met daartussen Dwarsgracht. met Jo
nen. Jammer genoeg blijkt uit het
grijze verleden weinig concreets over
deze trekpleister bekend te zijn. Be
weerd wordt dat de eerste bewoners
Italianen geweest zouden zijn, zoge
naamde Flagellanten. Door 'n „over
dreven" levenshouding hadden ze nog
al wat beroering teweeg gebracht en
waren daarom uit Rome verdreven.
In 't dorp „Gietern" Zouden deze lie
den na vele omzwervingen rust heb
ben gevonden. Een feit is het in elk
geval dat in tegenstelling tot andere
dorpen in deze Noordwesthoek meer
dan de helft van de bewoners hier on-
kerkok'ik is.
Het is misschien wel interessant te
vernemen, dat Gietern (zo noemen
Vele inwoners nog steeds hun dorp)
vroeger heel anders was. Van de vele
grote en kleine plassen bestond toen
alleen het Giethoornse meer (ten oos
ten van Blokzijl). Maar 't water uit de
oude Zuiderzee heeft toen via de he
dendaagse Noordoostpolder en Zwar
te meer heel wat land veroverd en
de berucht geworden Sint Elizabeths-
vloed (in 1421) heeft er veel verande
ringen teweeg gebracht.
Zo is het dorp Beulake geheel door
het water verzwolgen en als men
tussen de Belter en Beulaker Wijde
rijdt, kan men zich er waarschijnlijk
geen voorstelling meer van vormen,
dat een half millennium geleden die
plassen nog niet bestonden.
Van 1825 dateert de laatste nogal
zware overstroming, die veel slacht
offers eiste. Men heeft toen kanonnen
geplaatst, die bij dreigende doorbraak
(meestal zuidwester herfststormen)
werden afgevuurd om de bevolking te
waarschuwen niet alleen zichzelf
maar ook hun levende have in vei
ligheid te stellen. Deze kanonnen kan
men tei-ug vinden op de oude zeedijk
te Blankenham, op het vroegere
eiland Schokland en aan „De Kolk"
te Blokzijl.
De vele vaarten of wijken (grach
ten zegt een Gieternaar) zijn dooi
de vroegere bewoners gegraven om
hun turf te kunnen afvoeren. Want de
turfmakerij is eeuwenlang voor deze
bevolking een belangrijke bestaans
mogelijkheid geweest, naast de riet
cultuur.
Nog geen honderd jaar geleden werd
in één seizoen (voorjaar en zomer)
meer dan 2.000.000 vierkante meter
turf gemaakt. Als in die tijd de zg.
„mengbak" (waaruit baggerturf werd
verkregen) op het land kwam, bleven
velen dag en nacht bij het werk en
sliepen in een keet.
Van de vele eendenkooien zijn er
nog steeds enkele overgebleven en
men beweert dat de „Otterskooi"
(eigendom van de vereniging tot be
houd van natuurmonumenten) de
grootste in Europa is.
Via de grote steden Zwolle. Kam
pen, Hasselt of Meppel kan men dit
gebied bereiken. Er is een interes
sante ANWB-route uitgestippeld,
maar als men deze helemaal wenst
te rijden, dient men er wel een hele
dag voor uit te trekken.
Als we de autoweg Zwolle-Meppel
volgen, dienep wij bij De Lichtmis
af te buigen naar Hasselt en langs
't. Zwarte Water te rijden. Van Kam
pen af volgt men (rechtsaf) de gezel
lig kronkelende Kamper Zeedijk
naar Genemuiden; en dan met de
pont over het Zwolsediep naar Zwart
sluis.
Natuurlijk willen we in Giethoorn
enige uren vertoeven en daarom ad
viseren we bij de Blauwe Hand (de
viersprong in de Beulaker en Belter
Wijde) de NW-route vaarwel te zeggen
en rechtdoor te rijden. Aan het eind
van de plassen aan weerszijden, be
gint het Zuideinde van Giethoorn en
ongeveer een kilometer verderop is 'n
grote parkeergelegenheid, vlak bij
een uitgezette wandelroute in de ka
rakteristieke buurtschap Dwars
gracht.
Langs de tali-ijke pittoreske brugge
tjes en smalle voetpaadjes heeft mer
een prachtig gezicht (vergeet uw fo
totoestel niet) op de met riet bedek
te boerderijtjes, die soms helemac'
door water zijn omringd en op zoge
naamde drijftillen of kragen zijn ge
bouwd. Het vervoer van melk, hoo:
en zelfs van vee gebeurt nog veel pe
ounter en het verdient echt aanbeve
ling ook zo'n puntertocht te beleven
In het Huis de Geythorn is verd?'
nog een permanente expositie van
kunstnijverheidsvoorwerpen ingericht
Op de terugweg adviseren we even
door te rijden richting Steenwijk
maar voor 't Noordeinde van Gier
hoorn rechtsaf te gaan naar Meppel
om dan via De Wijk en Balkbrug
weer in onze eigen contreien te ko
men.
Alles voor de skisport in Noor
wegen is reeds aanwezig: het
terrein, het klimaat en een meer
dan duizendjarige traditie. Het
internationale woord „slalom"
stamt af van de oude skiënde
Telemarkboeren. Zij waren het
die de draaitechniek ontwikkel
den. Tegenwoordig hebben de
meeste plaatsen ih Noorwegen
verschillende en leuke mogelijk
heden om te skiën. Behalve dat
men elke vorm van skiën kan
kiezen, biedt Noorwegen meer
stabiliteit wat het weer betreft
en 's winters meer zon dan enig
ander land van Noord-Europa.
Om er zeker van te zijn, dat elke
toerist naar dat wintersportgebied
wat het meest aan zijn verlangens
en skivaardigheid voldoet, brengt
Noorwegen dit jaar een nieuwe en
vereenvoudigde methode voor zijn
wintersport-presentatie.
De Noorse wintersportplaatsen zijn
namelijk thans verdeeld in drie groe
pen en wel voor ski-tochten, slalom
en slalomafdelingen.
Ski-tochten zijn een geliefde- en po
pulaire vorm van Noorse skisport.
Er is bijna overal goed terrein, met
gevarieerde moeilijke hindernissen.
Skiwegen zijn meestal aangegeven
en vele zijn speciaal aangelegd Luwe
bossen wisselen met open vlakten of
bergformatie's af.
Slalom en tochten vormen een
combinatie, die ogenschijnlijk niet
samen gaat. Tieners verlangen vaart
en spanning in de slalomheuvels,
de kleinste van de familie heeft een
cursus nodig in de kinder ski-school,
terwijl vader en moeder een gezelli
ge skitocht maken. Zeer vele
Noorse wintersportplaatsen kunnen al
deze wensen tegelijkertijd in vervul
ling doen gaan.
Slalomafdalingen zijn een vorm
van skisport, die in volle ontwikke
ling is. De Noorse hotels en winter
sportplaatsen hebben 3e consequentie
getrokken en een groot aantal skilif
ten gebouwdd. Er zijn niet alleen heu
vels voor hen die de grote slalom
beoefenen of wedstrijden willen doen.
Ook zij, die lange en gevarieerde,
soms speciaal gemaakte afdalingen
wensen, komen aan hun trek. Indien
men een vakantiecentrum zou kiezen
goede terreinen te vinden om tochten
met een echte slalom-afdaling, dan
kan men er zeker van zijn er ook
te maken.
In de publicaties yïndt men bij ie
dere wintersportplaats een teken, dat
aangeeft in welke groep die plaats
thuis hoort.
Charme en skiën gaan samen bij Skeikampen in Gudbrandsdalen.
Noorwegen is een goedkoop winter
land. „Vol pension" is een uitsteken-
de geldbesteding. Vol pension bete
kent rijkelijk- eten en het leven in de
buitenlucht zorgt voor een uitstekende
eetlust. De ontbijttafel heeft overvloe-
dig veel lekkere gerechten en is on
danks dat, slechts een zwakke afspie
geling van de middagtafel, die onge
veer honderd smakelijk toebereide
heerlijkheden kan bieden.
De ervaring heeft geleerd, dat de
ze heerlijkheden bij de wintertoeris-
ten in de smaak vallen en dat een
paar uur op de slalomheuvel de inte
resse voor de 3-4 middaggerechten
doet stijgen. En hierna komt de
koffie.
Dit alles is in de pensionprijs inbe
grepen. Deze is op zichzelf matig.
Bedenkt men bovendien hoe rijke-
'k di portie's zijn. dan begrijpt
men, dat deze oensionsprijs iets zeld'
zaams 0p de Europese wintermarkt
Noorwegen heeft honderden winter-
hotels. Géén in de luxe klasse, veel
m (Ir eerste klasse en bovendien een
groot aantal goedkope mogelijkheden.
Oeze!l''ghe'd en feesten behoren daar
ook toe. Fon drankie in de bar. een
goeoe middagmaaltijd, een goede kop
kof.ie bii de haard, terwijl men de
releven^sen van vandaag en de vol
gende dag besoreekt. zijn een deel
van de wintervakantie. Datzelf
de geldt voor de lichte muziek, de
na-is en het spel. de carnaval en de
geze.schansavonden. In de grotere
nereis spelen orkesten. In de berghut-
en en pensions danst men op de
klanken van de accordeon. Overal is
„n smmoedeliik. De om
gangstaal is ongedwongen en vrien
delijk
Voor de Kerstdagen moeten boekin-
en vroegtijdig gedaan worden. Het
vftr.liike hoogseizoen is echter in de
paanden februari-maart en vindt zijn
mogtepunt gedurende de Pasen In
'lo week vóór en na Pasen is het
pmakkeljik kamers in de hotels te
krijgen. Enige wintersportplaatsen
b.v. Finse) blijven tot eind mei. open.
De toestand van de sneeuw is het
■este in januari, het skiën in Noor-
ragen geeft dan zelden moeilijkhe
en. Het sneeuwdek is gedurende het
gehele seizoen gelijk. In januari g»
ven hotels en reisverenigingen grot*
kortingen.
