„Het andere tapijt" - ontworpen
door een industrieel vormgever
Er zij meer in de
tas dan U denkt
HONDERDVIJFENZEVENTIG
JAAR „WONDERWATER"
4711 oudste
reukwater-
fabriek
Open haard is
statussymbool
Van exotisch leer
tot kunststof
*0È
Speelgoed-
naaimachines
JJonderdvijftig jaar geleden begonnen als linnenweverij, 50 jaar
geleden gestart met een tapijtweverij en dit najaar exposant van
een unieke collectie tapijten in het Instituut voor Experimentele
Vormgeving te Amsterdam: dit is in één adem de geschiedenis van
Van Besouw te Goirle.
Het was de eerste maal dat het Instituut een tentoonstelling aan
dit onderwerp wijdde. Maar het was dan ook de eerste maal dat
een Nederlandse Tapijtweverij opdracht had gegeven aan een
industrieel vormgever tot het opzetten van een geheel nieuwe
collectie.
Benno Premsela heeft 5 maan
den lang met een ontwerpers
team (van academies uit Eindhoven
en Amsterdam) gewerkt om vorm te
geven aan de droom van de firma
Van Besouw. ,Het andere tapijt",
geweven op de weefgetouwen, of ge
breid op de breimachines, is ontwor
pen en uitgevoerd voor een (groot)
deel van het publiek, dat smaak
heeft en niet altijd aan zijn trekken
komt. Dus geen gemiddeld tapijt
voor iedereen, geen hyperduur voor
een elite, geen goedkoop en toch
heel aardig.
,,Een collectie hoeft niet persé te
bestaan uit een enorm aantal kleu
ren en vormgevingen", aldus Prem
sela, ,,als alles wat men maakt
maar op elkaar is afgestemd. Het
verband tussen de kleuren moet on
middellijk zijn terug te vinden, zodat
alles naast en bij elkaar is te ge
bruiken, want het hoort nu eenmaal
bij elkaar". Aangezien hij tegen
schreeuwende kleuren is, werd het
resultaat van al deze zorg een serie
tapijten, voornamelijk in wol, voor
een klein deel in hoogwaardige syn
thetische vezels, die in kleuren,
structuur en dessin van één familie
zijn. Bijvoorbeeld: alle 16 tinten uni
moquette in zuiver scheerwol, pas
sen van begin tot eind harmonisch
bij elkaar. De tapijten zijn „tijd
loos", niet gebonden aan heden of
morgen, en dat is een rustgevende
gedachte. De prijzen beginnen in de
middenklasse: f 135.per strekkende
meter op 3.80 meter breed.
Open haard
Aangezien de open haard een sta
tussymbool is geworden, dient men
te weten dat er moderne haarden
bestaan om midden in de kamer te
zetten. (Fa. Jos Harm). Wat de af
voer betreft zal de bungalow zonder
bovenverdieping minder moeilijkhe
den opleveren dan het 19e ecuwse
herenhuis. Maar dat heeft dan ook
nog een ouderwetse, verguisde (ech
ter opeens weer vertederende) Gran-
ny-schoorsteenmantel, waar deze
haard niet in past. Wel zou men zo'n
midden-in-de-kamer stookplaats in
een gemoderniseerde serre kunnen
zetten.
Mensen die graag klassiek wonen,
houden nog van antiek, of nage
maakt antiek meubilair. Maar ook
zij die de moderne vormgeving heb
ben omhelsd vinden tegenwoordig
dat een enkel antiek of kitscherig
stuk waarachtig niet misstaat. Voor
hen allen het nieuws van Priem
N.V., de firma die meubelbeslag van
zuiver Lodewijk XV en XVI stijl le
vert en meubelversieringen van an
dere antieke tijdperken van kunst
stof! Gemakkelijk aan te brengen.
Wij kennen velours gordijnen en
bedrukte gordijnen. Wij kenden de
gordijnen van bedrukt velours nog
niet. Maar nu zijn ze er! Groothan
del Wijers heeft ze.
Rechts: Tapijten, tapijten
Benno Premsela heeft vijf maan
den lang gewerkt aan het
„droom-tapijt" voor een publiek
met smaak.
Links: De openhaard is een sta
tussymbool geworden. Er zijn
moderne haarden om midden in
de kamer te zetten, maar u kunt
ook kiezen uit een ouderwets
model.
lig was voor leek en vakman. Van
daar nu de rails die mèt de gordijn
stof in eens van de afstandsteunen te
nemen is.
Trekin richting
Vandaar de trekinrichting voor ge
bogen rails (beide van Wijers). Van
daar ook de noviteiten van Plastic
Works: een nieuw systeem voor be
vestiging van sierdeklijst en volant
rail; en de veiligheidsplooi pak-
haak, genaamd geniaal, waardoor de
haak niet uit de glijder-runner kan
schieten. Haak en glijder worden te
gelijk op de rails geschoven (resp.
afgenomen) en kunnen gekookt wor
den. Dat zou wel gemakkelijk kun
nen zijn bij het wassen van de keu
kengordijntjes.
Wat zegt u van zuiver linnen wand-
bekleding, bontgeweven met hoge
lichtechtheid, gehecht op stevig pa
pier De breedte is 100 cm., verkrijg
baar op rollen van 25 meter. ,,Mur-
iin" heet het. (S. J. Zwartz uit Ol-
denzaal).
Zoekt u naar een beschermde ma
tras? Vraag dan naar: de slip-over
matras met twee halve hoezen uit
voorgekrompen katoen (gouden keur
merk Huisvrouwen).
Als u nieuwe rails nodig hebt om
gordijnen op te hangen, moet u zich
eerst eens terdege op de hoogte
gaan stellen van de laatste ontwikke
lingen. Blijkbaar vonden de fabri
kanten dat het ophangen nog te las-
Het huis aan de Glockengasse
te Keulen, waar een monnik hel
recept voor het Keulse water
schonk aan de familie Mühlens.
Thans viert „4711" het honderd-
vijfenzeventigjarig jubileum.
55
gen Keuls bruidspaar ontving in 1793 van een Karthuizer monnik
als merkwaardig huwelijksgeschenk: het recept van een genees
krachtig wonderwater. De ene bron vermeldt dat de monnik het
recept kreeg van een familielid uit het Tessiner dorpje Crana. De
andere bron zegt dat het wonderwater al uit 1695 door de Italiaan
Deminis in Keulen was samengesteld. Hoe dan ook, de monnik die
in de tijd van kloosteropheffingen en algemene verwarring een on
derduikadres had gevonden bij de familie Mühlens in de Glocken
gasse te Keulen, meende dat hij aan zoon Wilhelm op zijn trouwdag
beter dit recept van „aqua mirablilis" kon geven dan een traditio
neel geschenk.
Wilhelm was voorbestemd bankier
te worden en schatte met de blik
van een zakenman dé grote handels
waarde van het cadeauNa zijn
huwelijk richtte hij onmiddellijk een
aanvankelijk bescheiden, laboratori
um op en fabriceerde het Keulse wa
ter, zoals de monnik het al noemde,
niet om het te laten mengen met
wijn en vleesnat (zoals voor de ge-
zondheidsmarkt gemaakt), maai
het ter verfrissing op de zakdoek te
laten sprenkelen.
Twee jaar later voerde Napoleon's
bezettingsmacht in Keulen de huizen
nummering in. Een Franse soldaat
schreef de nummers in volgorde op
de gevels. Mühlers kreeg nr 4711. Wil
helm rook er publiciteit, in. Er wa
ren al andere die ook Kolnisch.es
Wasser (door de Fransen eau de co
logne genoemd) aan de man brach
ten: en hij gaf het huisnummer als
naam aan zijn product.
Dit produkt was goed, maar Mül-
hens was een uitstekend zakenman
en dat is nog beter. Steeds talrijker
werd zijn klantenkring: in de zomer
bracht het vluchtig reukwater ver
frissing. in de water verjoeg het
muffigheid uit kleren en vertrekken.
Mülhens startte in een gunstige tijd.
De Franse revolutie had het hele-
„Cour des Parfums" uit het in élé-
func»» toonaangevende Frankrijk
weggevaagd. De voorliefde voor
zwoele haremgeuren (door de kruis
vaarders mee naar deze gewesten
gebracht) en voor romantische bloe-
menbedwelming trok voorbij. Een
zekere Napoleon Bonaparte die veld
tochten hield, van geen rusten wist
en snakte naar verfrissing, bespren
kelde zich overvloedig met fris geu
rende alcohol. Een kwartaalsnota
van parfumeur Houbigant-Chardin
aan de intussen tot keizer gekroonde
Napoleon, vermeldt in 1806: 162 fles
sen Eau de Cologne, die dan we!
an een ander merk dan 4711 waren,
maar de mode van het gebruik sti
muieerden.
Ook dames en heren in ons land,
dat niet erg parfum-minded was (al
leen het doosje met lodderein, een
verbastering van Eau de la Reine de
Hongrie hangt aan de beugeltas van
Mevrouw en Mejuffer) scheppen
voortaan behagen in Eau de Colog
ne. Later nadat apotheker Boldoot
een andere en naar men zegt de
..oudste" reukwaterfabriek uit Keu
len overnam, werd het gebruik hier
Geuren
De stijgende populariteit van het
fris geurend water, had nog een an
dere oorzaak. Elke beschaving is de
eeuwen door van opkomst tot onder
gang vergezeld gegaan van geuresj.
Eerst eerbetuigende geuren voor de
goden en de doden, daarna voor de
vorsten, later geuren voor de voor
aanstaande lieden en voor hen die
vooraan trachten te komen
Deze geuren ziin al naar gelang de
bedoeling plechtig of verleidelijk;
maar vooral in het Europa na de
middeleeuwen dienden zij om onaan
gename geuren te overstemmen.
Water werd schadelijk voor de ge
zondheid geacht, zeep spaarzaam ge
bruikt. Voor de onmogelijk te reini
gen brokaatstoffen, zijde, fluweel en
kant waren parfums noodzakelijk;
men verborg delicate geuren in de
bedgordijnen en rozenkussentj.es in
de plooien van het kleed. Eau de Co
logne was geen olie, geen balsem en
geen zwaar parfum, maar een wel
dadig licht en luchtig gekruid water.
Het mengsel van zuivere alcohol met
etherische bloemenolie, citrusax-oma
en verscheidene andere ingrediënten
ligt opgeslagen in buikige eiken fus
ten, te louteren zoals een edele wijn
rijpt in rust en ideale temperatuur.
Als Monsieur Mülhens in 1804 voor
het eerst een bezoek bracht aan de
Frankfurter Messe, al vanaf de mid
deleeuwen d.e grootste beurs van
Duitsland, was hij allang niet meer
de bezitter van een eenmansbedrijf!
Hij had behalve in Duitsland, al drie
vertegenwoordigingen in Frankrijk-
later in Europa tot Rusland en de
Balkan toe, buiten Europa tot aan
Bombay in Indië.
Na de tweede wereldoorlog leidde
de weduwe van een 4e generatie Mül
hens het bedrijf uit de ontreddering,
naar de wederopbouw. Thans nu 4711
het 175"-jarig bestaan viert, ligt de
leiding in handen van de zesde gene
ratie.
Er Is een ware revolutie gaande in
de tassenmode. Verleden jaar be
gon Vistram zich te roeren, maar
wie nam de nieuweling van zulke
geringe komaf (kunststof oorspronke
lijk uit afvalproducten van Bayer)
ernstig? Vit de onderste lagen werk
te het zich op tot een hoogtepunt.
Ook in de upper-ten van de tas-
senwereld hebben verschuivingen
plaats: hét niet zó kostbare schild
pad is thans modieuzer dan het veel
duurdere kroko! Wie ook maar
enigszins bij wil z-jjn, kan het deze
winter niet stellen zonder tasje van
„tortue".
Tussen deze uitersten ligt de soli
de middenlaag, ondanks omwente
lingen altijd stabiel, de goede, betaal
bare, echt leren tas met modieus ac
cent.
Nieuwe vorm en kleur
Op de •'.•larüjksè U-ssenexoosiTe.
door de Stichting Lederwarenmode
in het Amsterdamse Carlton gehou
den, vielen nieuwe vormen en kleu
ren op.
De afmetingen zijn bescheiden
tot. klein. Het kleine Italiaantje heeft
nog voorzakjes met ritsjes aan de bui
tenzijde.
De nederlandse vrouw prefereert
evenals haar Italiaanse zuster, het
overslagmodel (daarna pas hengsel
en beugeltas), rustig in klassieke uit
voering: voor sportief gebruik afge
werkt. met zadelsteek of gegarneerde
klep.
De garneringen zijn beperkt en
bestaan b.v. bij geklede tassen uit
een lijst van een andere leersoort.
Zelfs tienertassen zijn minder barok,
eventueel metalen beslag harmoni
eert met het schoenbeslag maar is
toch rustiger.
Dé tassen hebben één tot drie
vakken en een of twee beugels. Of
schoon de Franse vrouw haar tas
aan de ketting legt, zien wij hier bij
na steeds leren hengsels. Soms is de
tas naar de zijkanten opgesneden en
De speelgoed-uuuimachieutjes voor
poppemoeders worden steeds meer
geperfectioneerd. Naast de handnaai-
machientjes (te koop vanaf ongeveer
vijftien gulden) zijn er nu ook elek
trische exemplaren. Een machientje
dat op twee batterijen werkt en ook
met de hand kan worden bediend
kost tussen de twintig en vijfentwin
tig gulden. Voor ongeveer dertig gul
den heeft men een elektrisch ma
chientje met voetschakelaar. Voorts
Is er nu ook een „echte" machine
met stiksteek (compleet dus met
spoel en alles wat er verder bij
hoort) voor het maken van de pop-
pengarderobe. Geen typisch „kinder
speelgoed", meer een stuk gereed
schap voor tieners dat (met reser
venaalden, extra spoelen, een meet
lint en een uitgebreide handleiding)
bijna honderd gulden kost. Misschien
ook iets voor huisvrouwen die de
naaimachine uitsluitend voor kleine
reparaties gebruiken.
zijn de hengsels door gaten gehaald,
b.v. bij ruime nappa modellen.
De belangrijke kleur is bruin in
vele nuancen. Dan komt zwart.
Daarna volgt bordeaux, groen, rood.
blauw. Dat is genoeg om de Total-
Look te vervolmaken.
Exotisch
Een kroko tas kan varieren van
zes- tot negenhonderd gulden. Daar
om kun je een schildpad vanaf twee
honderd een koopje noemen. Hoe uit
het harde schild zulk een soepel, als
lak glanzend leer gemaakt kan wor
den. weet geen tassenverkoper te
vertellen. De familie kroko zélf heeft
zich ook vernieuwd. Naast het eeu
wig superieure liefst gelakte krokodil
lenleer is er nu ook het mat getinte
en meer naturel lijkend „wild" kro
ko, uit Zuid-Amerika, waaruit nie
mand moet afleiden dat het eerste
van ..tamme" diertjes is. Het wilde
is iets minder kostbaar en wordt in
het dragen alsmaar mooier.
Python ofwel slangenleer brengt
de Nederlandse nog steeds in extase,
maar in Frankrijk is het geen mode
meer. Wel lézard waarvoor leguanen
hun huid moeten geven.
Het zachte boxcalf en het wat gro
ver maar ook mooie rundbox dient
voor de visitetas met body. Nappa
van lam is 't sterker dan van ge;:
wordt klassiek voor heerlijke soepele
buidels. Lak glanst in alle kleuren.
Een sterk gerimpeld zwart laktasje
maakt indruk van ouderwets zeil
doek. Varkensleer is bijzonder mo
dieus. Het ,,sun burn" pecCary niet
te overtreffen sportief. Goed var
kensleer komt uit Joegoslavië. Jam
mer genoeg heeft het slechte maar
goedkope aanbod uit Oost-Duitsland
de markt bedorven.
Vistram is vederlicht, dof en in el
ke kleur te verven. Het is uitstekend
wasbaar, zelfs met vim! Stads- en
tienertasjes o.a. met doorgestikte zij
kanten, halen nog geen f 40.-. Bood
schappen- en reistassen, beauty ca
ses en koffers van vistram zijn met
een pink te tillen. Intussen blijft de
kunststof die we meestal onder de
naam skai kennen zijn eigen plaats
behouden.
Tasje voor avond
De goud- en zilverkleurige avond
tasjes van glinster'nylon en de satij
nen met bijpassende handschoenen,
zijn ronduit spotgoedkoop, enveloppe
modellen nog lager geprijsd dan de
beugeltjes.
Kinderen zijn dol op miniatuur na
bootsingen van modellen die ze be
wonderen bij pappie en mammie.
Vandaar de minischoudertasjes met
overslag net als van moeder, voor
kleine meisjes - en de herenclipper
van 45 cm lengte nu teruggebracht
tot 36 cm, voor kleine jongens.
Bij de foto's van boven naar
b eneden: moderne tasjes kun
nen betaalbaar zijn: enkelvaks-
overslagtas van kunststof voor
f 24,95 en lederen schoudertasje
..Bonnie", met moirée-voering
f 29,70. Het modieuze tasje van
dit seizoen; bruin schildpadleer,
het binnenvak gevoerd met le
der, het buitenvak met zijde;
kettingen in de plaats van heng
sels, en een vistram „flessetas"
met paraplu.
