Natuurbeschermingsprojecten in
Europa, Afrika en Azië
Het Senckenburgmuseum
immm
S
Technisch speelgoed raakt
steeds meer in trek
miwHn
Speelgoed-
slad RAI
Verschuivingen
WINTERVAKANTIE IN
EIGEN LAND GROEIT
Britse kijk-en-
zie-telefoon
HÓR JOH'
*5?
n nu niiiii rriTTimBra
M
Crphppl mannelijk
bezetting voor stuk
Eind 1963 werd door het Wereld Natuur Fonds in de delta van
de Guadalquivir het 6.500 hectaren grote Coto Donana-reservaat
gesticht. Dit reservaat omvat echter slechts een klein deel van de
zogenaamde Marismas, de uitgestrekte moerasgebieden, die het
voedselgebied vormen voor de enorme vogelkolonies en andere die
ren in het reservaat. Deze Marismas de Coto Donana, ook wel Ma
rismas de Hinojos genaamd, worden thans met drooglegging be
dreigd, hetgeen voor het reservaat en de honderdduizenden trek
en broedvogels een ramp betekent. Het ligt daarom in de bedoe
ling het drieduizend hectaren grote Hinojos-gebied door aankoop
voor altijd veilig te stellen en te voegen bij het ernaast liggende
Coto Donana-reservaat. De kosten van deze aankoop worden op
een miljoen gulden geraamd.
Van de roofvogels in Europa heeft
de mens na anderhalve eeuw schie
ten heel weinig overgelaten. In
Noord-Oost-Frankrijk zijn nog enkele
plaatsen te vinden, die een indruk
geven van de vroegere rijkdom. I-Iet
ligt nu in de bedoeling één van de
belangrijkste gebieden, waarin een
meer gelegen is, in samenwerking
met de eigenaar tot een zogenaamd
vrij reservaat te verklaren. Dit re
servaat van honderdentien hectaren
zal dan 't eerste roofvogelreservaat
in Europa zijn. Het reservaat, dat
ook een pleisterplaats voor kraanvo
gels vormt, dient wegens de kwets
bare ligging voortdurend te worden
bewaakt. Hiervoor is jaarlijks circ;
tienduizend gulden nodig.
Roofvogels
Het op de OostenrijksHongaarse
grens gelegen Neusiedlerseegebied
met zijn honderdtachtig vierkante
kilometer open wateroppervlakte,
honderdveertig vierkante kilometer
rietvelden en circa tachtig kleine
meren vormt zonder twijfel het be
langrijkste water- en moerasgebied
in het binnenland van Europa. Dit
gebied, dat zowel uit algemeen bio
logisch als uit hydrobiologisch als
ook uit vogelkundig oogpunt uniek
is, wordt steeds meer door mense
lijke inmenging en de opdringende
„civilisatie" bedreigd. De kleine
meren en het rondom liggende laat
ste poestagebied van Oostenrijk zijn
op het ogenblik het meest in gevaar.
Nog juist op tijd kon het Wereld
Natuur Fonds door huur een stuk
van vijfhonderd hectaren veilig stel
len. Jaarlijks moet echter een huur
van tachtigduizend gulden worden
betaald, terwijl de definitieve veilig
stelling door aankoop een bedrag
van 1.100.000 gulden zal vergen.
Historie
Door de langdurige isolatie van
het vasteland van Afrika leeft op
Madagascar een fauna, die uniek is
op de wereld. Hiertoe behoren naast
een aantal andere belangwekkende
diersoorten de bekende halfapen of
lemuren.
De toestand op het eiland is nu
reeds zoveel slechter geworden, dat
meer dan de helft van de ruim 20
soorten halfapen met uitsterven
wordt bedreigd. Het vernietigen van
bossen, dat van deze ontwikkeling
de hoofdoorzaak is, is mede een ge
volg van de snelle bevolkingsgroei.
Sinds de Tweede Wereldoorlog
zijn op Madagascar de meeste na
tuurlijke bossen gekapt. De bossen
aan de oostkant van het eiland bij
voorbeeld zijn nagenoeg geheel ver
dwenen. Een aantal bedreigde dier
soorten leeft buiten de twee natio
nale parken, de twaalf andere na
tuurreservaten en 25 bosreservaten.
Sommige reservaten zijn als het
ware kleine eilandjes in de kale
vlakten rondom hen.
De zeer actieve Service des Eaux
et Forêts doet alles om de reserva
ten te behouden, maar staat aan
grote druk, vanwege de zogenaamde
economische belangen, bloot. Daar
om is een algemeen programma
voor het behoud van de natuur op
Madagascar noodzakelijk. Voor de
eerste fase van dit programma is
27.000 gulden nodig.
De Shimba Hills, die een vijftien
kilometer lange heuvelrug, ongeveer
dertig kilometer ten zuiden van
Mombosa in Kenya gelegen, vormen
en voor het grootste gedeelte zijn
bedekt met bossen, die worden af
gewisseld door open grasvlakten,
zijn van groot belang als waterop-
vanggebied en zijn daarom tot bos-
reservaat verklaard. De grasvlakten
vormen het woongebied van Kenya's
laatste kudde sabelantilopen en wor
den voorts bewoond door olifanten,
buffels, leeuwen, panters en andere
diersoorten. Om de voorzieningen te
kunnen treffen, die voor het behoud
van dit alles door de transformatie
in een nationaal park noodzakelijk
zijn, is een bedrag van 33.000 gul
den nodig.
Mlilwane-reservaat
In dit vijfhonderd hectaren grote
gebied bestaat de laatste mogelijk
heid iets van de oorspronkelijke
planten- en dierenwereld van Swazi
land voor de toekomst te behouden.
Zonder het initiatief van de stich
ter zou het gebied reeds geheel zijn
omgeploegd.
Swaziland is zeer arm aan dieren,
die bovendien systematisch worden
uitgeroeid. In gebieden, die tien
jaar geleden nog een rijke fauna
bezaten, leven thans geen dieren
meer en sommige diersoorten - zijn
in Swaziland al uitgestorven.
Het Mlilwane-reservaat ligt op de
hellingen van de Nyonnyaneberg in
de Ezalwinivallei, twintig kilometer
ten zuiden van Mbabane. Het is in
1963 opengesteld voor het publiek
en is tot nu toe het enige reservaat
in Swaziland. In 1964 leefden er
reeds ongeveer twintig zoogdiersoor
ten.
Voor de opbouw en verbetering
van het reservaat is een bedrag van
210.000 gulden nodig. De regering
van Swaziland is niet in staat finan
cieel te helpen, maar hoopt op an
dere wijze daadwerkelijke steun te
kunnen geven.
Hay-Bar
De Nature Reserves Authority wil
verschillende diersoorten, die eens
in de woestijn leefden en die in de
bijbel worden genoemd, zoals de
Arabische onyx, de Addax-antiloop,
de onager en de Noordafrikaanse
struisvogel, opnieuw in speciaal uit
gezochte gebieden bijeenbrengen.
Hiertoe heeft de Nature Reserves
Authority haar keus laten vallen op
een gebied van ruim vierduizend
hectaren, dat vijfendertig kilometer
ten noorden van Eilah in de nabij
heid van Yotvata aan de Rode Zee
in de Aravah-vallei is gelegen. Het
gebied is staatseigendom en is reeds
tot natuurreservaat verklaard. Het
landschap lijkt op de droge Afri
kaanse savanne. Hoewel er vrijwel
geen regen valt, is er ondergronds
water aanwezig. De plantengroei
biedt thans reeds voedsel aan dro
medarissen en gazellensoorten, zoals
de Dorcas-gazelle en de Arabische
gazelle. Hel terrein is derhalve uit
stekend geschikt om in de toekomst
andere, opnieuw teruggebrachte
diersoorten te herbergen.
Financiële hulp ten bedrage van
270.000 gulden is nodig voor de con
structie van het centrum, afraste
ringen en andere voorzieningen. Het
ligt in de bedoeling op den duur
vanuit dit reservaat de oorspronke
lijke dieren weer terug te brengen
in de uitgestrektheid van de Negev-
woestijn.
Kulon-reservaat
In 1966 is het Wereld Natuur
Fonds begonnen met de uitvoering
van een programma voor het be
houd van het Udjong Kulon-reser
vaat, de laatste verblijfplaats van
de Javaanse neushoorn, en zijn be
woners. Eerst verbleef dr. Verschu
ren, de bekende expert uit het Al
bert-Park in Kongo, enige maanden
ter plaatse. Hij werd afgelost door
prof. Schenkel en zijn vrouw uit
Bazel. Inmiddels heeft ook generaal
Charles Lindbergh, hoofdbestuurslid
van het Wereld Natuur Fonds, in
gezelschap van de Indonesische mi
nister van Buitenlandse Zaken,
Adam Malik, het gebied bezocht.
Het is komen vast te staan, dat
er nu nog tussen de 20 en 40 neus
hoorns in leven zijn. Een volledig
stroperskamp werd ontdekt. Het
programma van het Wereld Natuur
Fonds beoogt de Indonesische auto
riteiten bij te staan in het beheer
van het reservaat, de plaatselijke
autoriteiten te helpen met het vesti
gen van een permanent biologisch
station op het eiland Pentjoeng, de
educatie en training van Indonesi
sche biologen en reservaatopzichters
en het doen van wetenschappelijk
onderzoek, nodig voor het beheer
van het reservaat. Voor de voortzet
ting van dit programma in 1968 is
67.000 gulden nodig.
Ceylon olifanten
In april 1966 begonnen twee Ame
rikaanse biologen van de Michigan
State University met een onderzoek
naar de toestand van de Ceylon-
olifant, die wordt bedreigd, doordat
steeds meer land wordt ontgonnen.
De Amerikaanse geleerden zijn nu
afgelost door twee experts van het
Amerikaanse Smithsonian Institution
en een bioloog van het Zoölogisch
Museum te Zürich.
Door de opdringende ontginningen
is een gespannen verhouding tussen
de plaatselijke bewoners en de on
geveer duizend overgebleven olifan
ten ontstaan, die nog wordt verer
gerd door de olifantentrek in het
droge seizoen. Daarom is in de
eerste plaats een uitgebreid onder
zoek nodig naar de levensbehoeften
van de olifanten om vervolgens hun
woongebieden naar behoren te kun
nen begrenzen. Dit alles maakt een
programma van drie jaar noodzake
lijk, waarvoor een bedrag van
220.000 gulden nodig is.
Reuzenschildpadden
De reuzenschildpadden, die in ver
schillende vormen op de eilanden
van de Galapagos-archipel ten wes
ten van Ecuador in de Stille Oceaan
leven, worden ernstig bedreigd.
Sommige soorten zijn zelfs vrijwel
verdwenen. Bij een onderzoek is ge
bleken, dat op Indefatigable Island
wellicht nog tweeduizend schildpad
den leven, op Duncan Island mis
schien nog honderd, op Hood Island
nog twee en ten slotte nog «mkele
op C'hatlain Island.
De bedreiging van de reuzen
schildpadden komt van twee kanten,
te weten van de plaatselijke bevol
king en vooral van het verwilderde
vee (geiten en varkens), dat de
jonge schildpadden opeet.
Bij het biologisch station van de
Charles Darwin Foundation op In
defatigable Island (Santa Cruz) is
nu een reservaat gesticht, waarin
jonge schildpadden ongestoord kun
nen opgroeien. Een flink deel van
het eiland, namelijk van de kust,
waar zij zich voortplanten, tot aan
de heuvels, waar hun uit planten
bestaand voedsel rijkelijk groeit,
moet hiervoor worden afgesloten. In
dit gebied zullen geiten en varkens
worden geweerd. Voor de uitvoering
van dit project is ongeveer vijftien
duizend gulden nodig.
Een telefoon waardoor mt.. niet al
leen kan spreken en luisteren, maar
ook kijken en zien is onlangs in
Groot-Brittannië dopr een vooraan
staande elektrische onderneming ont
wikkeld.
De 'telly-phone' toont een beeld ter
grootte van een prentbriefkaart en
kan worden aangesloten op de nor
male telefoonlijnen. Zij bestaat uit
lessenaars met camera, beeldscherm
en een handtelefoon. Door middel van
schakelaars kan men praten met of
zonder beeld.
Frankfort is een veelomvattende
stad. Er werd te zijner tijd ëch klci-
zer gekroond, voorts staat er het ge
boortehuis van Goethe. Vandaag de
dag worden er tentoonstellingen van
wereldformaat gehouden, zoals bij
voorbeeld de boekenbeurs, en druk
bezochte internationale automobiel
show. Ook is er een dierentuin, die
reeds een eeuw tot de meest voor
aanstaande behoort. Tenslotte is het
de zetel van een belangrijk genoot
schap voor natuur-onderzoek: de
..Senckebergische Naturforschenden
Gesellschaft".
Dit genootschap viert op 28 okto
ber a.s. haar 150-jarig bestaan. Het
museumgebouw uit rode klinker, het
hoofdkwartier van het genootschap,
omvat een verzameling zoogdieren
niet rond 20.000 exemplaren uit al
le delen van de wereld. Bovendien
kan men er 80.000 vogeljongen (al-
Van verre zichtbaar staat op één
van de hoogste verheffingen van
Westberlijn sinds 13 augustus de
zesde jaarlijkse herdenkingsdag
van de bouw van de Muur, een
nieuw gedenkteken. De beide
matglanzende aluminiumnaal-
den symboliseren, elkaar toenei
gend, de beide delen van Duits
land. De zwevende ring die de
beide elf meter hoge naalden
omsluit, moet een uitdrukking
van de wil tot eenheid zijn.
Schepper van deze plastiek is de
jonge beeldhouwer Arnold
Schatz. Sinds de bouw van de
Berlijnse Muur op 13 augustus
1961. zijn in totaal 25.500 perso
nen uit Oost-Duitsland naar het
Westen gevlucht, 500 alleen al
in het afgelopen half jaar. In
totaal 1971 van de vluchtelingen
waren leden van de bewapende
Oostduitse grenstroepen. Het
aantal van de bij vluchtpogin
gen omgekomen personen, is
reeds tot 133 gestegen.
leen al 55.000 uit Zuid-Amerika als
geschenk 'van ""Be'rlèpsch en 12.600
uit Noord-Afrika en Abessinië van
Erlanger) bewonderen. Daarbij ko
men nog 6000 kruipdiersoorten, meer
dan 3 milj. insecten (een v. de meest
volmaakte inzamelingen van libellen)
en tenslotte 2 milj. weekdieren. De
duizenden bezoekers komen waar
schijnlijk 't meest onder de indruk
van deze soortgenoten. Men vindt
bijv. een snaveldraak, een di
nosaurus (die in Europa uniek is),
fossiele vissen uit de Jura van Beie
ren en Württemberg. Al deze „beest
jes" zijn ondergebracht in een na
bootsing van hun vroegere natuurlij
ke omgeving.
Verleden jaar organiseerde het ge
nootschap een speciale tentoonstelling
naar aanleiding van de ontdekking
van de pithecantropus 75 jaar ge
leden. Hierbij kon men een overzicht
opdoen inzake de verschillende ont
wikkelingsfasen van de mensheid.
Het meest opzien werd echter ge
baard door de tentoonstelling van de
twee enige bewaard gebleven exem
plaren van de kogelvis. Dit gebeur
de tijdens de wereldtentoonstelling
in Montreal. Deze uit de Europese
Jura afkomstige kogelvissen hebben
meer dan 140 miljoen jaar geleden
bestaan.
Ze zijn elk meer dan twee meter
lang en hun gladde, harde gebit, was
uitstekend geschikt voor het fijn ma
len van koraal, krabben en schelpen.
Ook de pas in 1939 op de oostkust van
Afrika ontdekte oervis Latimeria,
waarvan men tot die tijd aannam
dat hij reeds 60 miljoen jaar was uit
gestorven, behoort tot de verzame
ling van het museum. Naast derge
lijke „curiosa" worden steeds nieu
we vondsten bijeen gebracht: enke
le weken geleden hebben duikers
van de bondsmarine een zwaardvis
met een gewicht van 4000 pond met
behulp van drijvende huiskraan bin
nen gehaald.
Hoe is dit genootschap tot stand
gekomen en wie was Senckenberg,
wiens naam nu even goed wordt ge
vierd? Johann Christian Senckenberg,
een arts uit het oude Frankfort,
wordt reeds in Goethe's „Dichtung
und Wahrheit" beschreven. Hij be
handelde namelijk de grootmoeder
van deze dichter. 1-Iij was een nogal
zonderlinge man met een zeer ,,bö-
ses Maul", dat wil zeggen: vol boos
aardig commentaar. Voordat hij
kwam (in 1772) had hij testamentair
beschikt, dat de 95.000 gouden gul
dens die hij naliet moesten worden
gebruikt ter opleiding van artsen en
chirurgen, voor inval, geworden art
sen en artsen-weduwen, voorts ter
verhindering van het kwellen van die
ren en ter afschaffing van de dood
straf. De verwerkelijking van zijn
praktische doelstelling, namelijk de
bouw van 'n burgerziekenh. dat ook
de armen gratis op zou nemen, heeft
hij net nog mogen meemaken. De
wetenschappelijke collecties, die hij
naliet, vormden het uitgangspunt
voor het latere museum. In de pe
riode van 1816-' 17 hield Goethe zich
bezig met de ..kunstschatten aan de
Rijn. Main en de Neckar". Hij ont
dekte, dat Genckenberg nalaten,
schap deerlijk was verwaarloosd.
Daarop schreef hij een oproep in het
„Ochtendblad voor Gevormden". De
ze vormde de uiteindelijke impuls tot
de oprichting van de „Senckenbergi-
sche Naturforschenden Gesellschaft'.
Talloze mannen van de wetenschap
hebben de resultaten van hun ontdek
kingsreizen aan het genootschap me
degedeeld of hun verzameling aan het
genootschap medegedeeld of hun ver
zameling aan het museum nagelaten.
Vooral de uit Frankfort afkomstige
Afrika-reiziger Eduard Rüppel, die
als eerste het bovenste gedeelte van
de Blauwe Nijl wist te bereiken,
speelde een eminente rol in het ge
nootschap. Zijn ongelofelijke verza
meling kwam tenslotte in het bezit
van het museum terecht. Sedert die
tijd wordt het levensrythme van het
genootschap bepaald door ontdek
kingsreizen en nalatenschappen. In
Op de tentoonstelling „Speel-
gocdstad RAI" zal Philips een
bijzonder veelsoortig program
ma van mechanische en elektri
sche bouw- en constructiedozen
aan het publiek voorstellen als
mede de complete serie onderde-
lenpakketten en de onlangs met
een platte batterij van 4,5 V uit
gebreide serie batterijen.
De succesvolle reeks bouwdozen van
Philips is enkele weken geleden uit
gebreid met zes nieuwe constructie
dozen; vier elektronische en twee
mechanische. De ontwerpers van de
serie zijn erin geslaagd 'n systeem
te ontwikkelen, waarmee op eenvou
dige wijze ""bijzonder veel soorten me
chanische overbrengingen kunnen
worden gemaakt, 'n Frappant detail
van de mechanische constructie is,
dat geen enkele boutmoer verbinding
wordt gebruikt. Alle verbindingen
worden gemaakt met plastische co
nussen of stalen klemveren. Op de
ze wijze kunnen de jeugdige bouwers
zelf, naar wens, allerlei tandwielen
samenstellen of door elkaar heen ge
voerde assen gebruiken. De bouwmo
gelijkheden zijn enorm: gondelbaan,
rupsvoertuigen, weegschalen, scha-
kelwalsen, waterpompen, draai- en
zweefmolens, klokken, vorkheftruks,
elektrokarretjes, door luchtdruk aan-r-
gedreven modellen enz. Vrijwel ieder
een ontdekt na enig experimenteren
nog meer toepassingen die niet op
de bijbehorende bladen met tekenin
gen vermeld staan. Een klein krach
tig elektromotortje zorgt voor de ge
wenste aandrijving. Dankzij batterij
voeding is alles bijzonder veilig: men
heeft noch bij de mechanische noch
bij de elektronische constructiedozen
spanning uit het lichtnet nodig.
De onderdelen van de nieuwe me
chanische constructiedozen zijn ge
maakt van groen en rood transparan
te en glasheldere kunststof, roest
vrij staal, verschi-oomd messing of
andere hoogwaardige materialen.
Constructiedozen
Met de typenummers ME 1201
de ME 1250 worden de twee nieuwe
mechanische bouwdozen aangeduid
elk hebben ze hun eigen mogelijkhe
den. De eerste is een doos waarmee
vele modellen kunnen worden ge
bouwd. Bij deze doos hoort een elek
tromotor, een batterijhouder en ver
lichting. Met behulp van de tweede
kleinere doos zonder elektromotor,
kunnen tal van elementair technische
constructies worden gemaakt, zoais
pompjes, klokken, wagentjes enz
Wanneer beide dozen worden gecom
bineerd ontstaan weer tal van nieuwe
mogelijkheden. Grote duidelijke bouw
tekeningen (ca. 53 x 69 cm) geven
alle details weer van een aantal mo
dellen. Opmerkelijke resultaten zijn
te bereiken wanneer de mechanische
dozen worden gecombineerd met de
elektronische constructiedozen. Elek
tronisch bestuurde wagens die stop
pen of rijden op een licht- of geluids
commando, magnetische- of elektro
nische sirenes e.d.m., kortom speel
goed dat past in de technische inte
ressesfeer van de huidige jeugd.
Oo kbij de Electronic Engineer
(EE) dozen zijn uitbreidingen te
melden en wel met vier, deels „zelf-
vakkringen is hei aantal ..Sencken-
bregreizigers" legio.
Bijzondere vermeldiing verdienen
echter Hermann von Meyer, de op
lichter van de paleontolie der zoog-
dieren, de zoöloog en herpetoloog
Oskar Boettger, die vooral op Malak-
ka actief is geweest, de oiTiitholoog
Carlo von Erlanger, de weekdier-on-
derzoeker Wilhelm Kobelt en niet te
vergeten, de zooioog Otto Bütschli.
Tot op heden verzorgde het genoot
schap 24 zogenoemde ,.Rüppel-rei-
zen".
Naar Borneo, San Salvador, Kame
roen, Brazilië enzovoorts.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
weiden de Senckenbergcollecties in
de Taunus, de Spessart, de Vogelberg
en in het Odenwald verstopt. Voorts
wist het museum zich te onttrekken
aan inlijving bij het organisatorische
bestel van de nazi's. Bovendien wei
gerde het afstand te doen van zijn
lukte onder het mom dat de Sencken-
joodse leden en donateurs. Hetgeen
berg-stiehting een „culturele baro
meter voor het buitenland" vormde.
Na de oorlog slaagde men erin de
bibliotheek uit te breiden tot 500.000
biliografische delen, 160.000 disser
taties en 5000 lopende abonnementen
op binnen- en buitenlandse tijdschrif
ten. Hiermee werd de basis voor ge
fundeerde wetenschappelijke arbeid
gewaarborgd.
Wij mogen niet vergeten twee bij
zondere daden van het genootschap
te noemen: dankzij haar schenking
van drie van haar instituten (voor
zoölogie, geologie en paleontologie en
voor mineralogie) heeft zij in belang
rijke mate bij gedragen tot de op
richting van de universiteit van
Frankfort. In haar dochter-instituut
in Wilhelmshaven, dat „Senckenberg
aan zee" wordt genoemd, houdt men
Conclusies die
ook voor onze toeristische gemeente
Hellendoom van zeer groot belang
zijn, zijn te trekken uit het jaarver
slag 1966 van de Horeca, Ned. bond
van hotel- en restaurantbedrijven c.a.
Het toeristisch bezoek van buiten
landers aan de provincie blijkt name
lijk in stijgende lijn te gaan, terwijl
voor de grote steden deze als geheel
over hun hoogtepunt heen zijn wat dit
betreft. Een opvallende uitschieter
zich bezig met de geologische onder
zoeking van de Waddenzee en de
Noordzee.
Het er pal naast gevestigde zee-
water-aquarium werd met medewer
king van „Senckenberg" ingericht en
staat onder leiding van het instituut.
De resultaten van de 37 „Sencken-
bergers" worden in zeven verschillen
de series bekend gemaakt. Tijdens
een congres van de internationale
bond van musea, dat vorig jaar in
New York plaatsvond, verbaasde men
er zich zelfs in wetenschappelijke
kringen over dat „Senckenberg" een
speciale school ter opleiding van tech
nische krachten voor natuurmusea
bezit. Hierop heeft men reeds voor
de ontwikkelingslanden cursussen
met een duur van twee jaar ingesteld
ter opleiding van technische natuur
onderzoekers.
heeft de provincie Drenthe gemaakt.
Daar werden namelijk in het afge
lopen seizoen 2 miljoen toeristische
overnachtingen geboekt, dat is 25°/.
meer dan het vorig jaar. Ook de
kampeer- en bungalowcentra aldaar
boekten meer bezoekers en wel on
geveer 10°/oWat voorts opmerkelijk
is in Nederland is de stijgende lijn
van de behoefte om een korte win-
tervakantie in Nederland door te
orengen. In dit verband wordt gewe
zen op de noodzakelijke accommo
datie-aanpassing wil men de gasten
kunnen aanbieden waarom gevraagd
wordt. Het is ook van belang op te
merken dat er behoefte beslaat aan
het voorhanden hebben van verwarm
de vakantiehuisjes. Dat het Vreem
delingenverkeer in Nederland 'n zaak
met gevoelige aspecten is geworden,
wordt zonder meer duidelijk. Het so
ciaal toerisme verkeert in de stroom
versnelling en het zal moeite kosten
om het tempo bij te houden. Dat in
de gemeente Hellendoorn de laatste
aren heel veel meer is gedaan aan
okkommodatieverbetering op dit ge-
bied kan alleszins worden toegejuicht.
Wat dat betreft is er altijd een goede
v ooruitstrevende politiek gevolgd. De
genen die reeds jaren geleden de
accommodatieverbetering met de
juiste blik op de toekomst ter hand
hebben genomen, zullen goede pro
pagandisten zijn voor nog meer voor-
standige" deels aanvullingseenheden.
De nieuwe dozen verUnen een mo
dernere, nieuwe aanpak vergeleken
met de al eerder in deze serie ge
lanceerde dozen. De principes: niet
solderen, geen voeding uit het licht
net zijn consequent gehandhaafd. Het
uiterlijk van de apparaten die ge
bouwd kunnen worden toont echter-
duidelijk verschil. De nieuwe con
structies zijn uitgevoerd met een
verticaal geplaatst voorpaneel waar
op alle bedieningsorganen worden ge
monteerd. Bovendien zijn nu silici
um transistors gebruikt. Deze zijn be
vestigd op montageplaatjes met ge
drukte bedrading, die vele malen ge
monteerd en weer gedemonteerd kun
nen worden zonder gevaar voor be
schadiging.
In de nieuwe uitvoering is de EE
1050 bedoeld als eenvoudige basisdoos.
Daarmee kunnen 12 verschillende
apparaten gebouwd worden. Dit aan
tal kan tot 18 worden uitgebreid met
de aanvullingsdoos EE 1051. Door
combinatie van de EE1050 en de EE
1052 kunnen 15 toestellen worden ge
bouwd, o.a. radio-ontvangers; combi
natie van deze drie dozen verruimt
de mogelijkheden tot het bouwen van
24 verschillende toestellen. De nieu
we grote constructiedoos EE 1003
biedt bouwmogelijkheden voor een
even groot aantal toestellen.
Ondcrdelenpakketten
Met twee transistors, enkele weer
standen en een paar schakelaars kan
een eenvoudige elektronische trein-
besturing worden gebouwd waarmee
men een modeltrein (gelijkstroom)
zeer natuurgetrouw kan laten optrek
ken en afremmen. Dit is slechts één
voorbeeld uit de vele mogelijkheden
die er zijn met de serie onderdelen-
pakketten of schema's die Philips op
de markt brengt. Sedert hun introduc
tie op de Firato 1965 hebben deze on-
derdelenpakketten Nederland stor
menderhand veroverd en niet aleen
in de wereld van de cracks op knut-
selgebied of bij diegenen die de tech
niek als het ware in hun vingertop
pen hebben. Iedere hobbyist kan elek
tronische schakelingen bouwen waar
mee hij anderen kan verbazen. Gen-
nis o fervaring is er werkelijk niet
voor nodig. Elk in een plastic doos
verpakt paket (het programma werd
sedert de introduktie sterk uitgebreid)
bevat een montageplaatje met ge
drukte bedrading en alle nodige on
derdelen. Men behoeft alleen de bij
behorende bouwplaat goed te „lezen"
om deze onderdelen in de juiste gaat
jes van de print te prikken. Daarna
worden ze vastgesoldeerd. Ook dit
is geen heksentoer als men de spe
ciale handleiding daarvoor even aan
dachtig leest. Naar eigen fantasie
en behoefte kan het gemonteerde
plaatje daarna worden ingebouwd om
dienst te doen in het proces dat men
verlangt. Benodigdheden zoals me-
tertjes, lampjes of luidsprekers kun
nen verder naar eigen smaak en be
hoefte worden gekozen en verwerkt.
Er zijn tal van mogelijkheden. We
noemen slechts voor de autorijdende
hobbyist een transistorschakelaar
voor automatisch werkend parkeer-
licht en een toerenteller.
Maar er is ook nog een knipper
lichtcentrale voor modelspoorbanen,
overwegen, reclame-teksten op -gebou
wen e.d., een muziektoongenerator,
versterkers met een goed frequentie-
bereik. In het programma zijn ver
der opgenomen: microfoon- en an
dere voorverstekers, afregeloscila
tor speciaal geschikt voor het af
regelen van h.f. en m.f.-versterkers
in AM-ontvangers, kortegolf transis
tor-converters waarmee elk midden
golf radiotoestel geschikt kan worden
gemaakt voor ontvangst van korte
golf zenders en tot slot een van de
nieuwe aanwinsten: een eenvoudig
instelbare elektronische metronoom
met tempo- en maatindicatie.
Dit waren slechts enkele voorbeel
den. Tal van min of meer technisch
aangelegde jongelui (en niet te ver
geten hun vaders!) beleven al enkele
jaren machtig veel plezier met de
ME en EE bouwdozen en de talloze
mogelijkheden van de onderdelenpak-
ketten. die niet alleen als hulpmid
del bij technisch speelgoed, maar ook
in het dagelijks leven van veel waar
de kunnen zijn voor de autorijdende
doe-'t-zelver. de radio-amateur en de
liefhebber van verfijnde muziekweer-
™ave.
ie
De jongste produktie van het Brit-
Nationale Theater, Shakespeare's,
\s You Like It' heeft een geheel
nannelijke bezetting. Het is zowel
loor het publiek als de pers met groot
nthousïasme ontvangen. De produ-
ent van het stuk. Clifford Williams,
ïeeft niet de Elizabethaanse traditie
:evolgd om jongens voor de vrouwen-
•ollen te nemen (in Shakespeare's tijd
nochten vrouwen niet op het toneel
■erschijnen)inplaats daarvan heeft
ïij voor deze rollen volwassen manne-
ijke acteurs genomen.
uitgant in deze richting. Uit alles
blijkt dat het Vreemdelingenverkeer
zijn statisch karakter van vroeger
heeft afgelegd en in alle opzichten van
nieuwe dynamiek blijk geeft.
