De Ziekenhuiskosten
^fièè de
Boer
Orchideeën
Meer efficiëntie is mogelijk
kunnen worden gedrukt!
Sinds 1953 400 kostenstijging
MAAGDARMWORMEN BIJ RUNDVEE
Wat iedere ïeehonder over de bestrijding
weten moet
O I Voor
HUILES! Ml GRAS
HOLTENS NIEUWSBLAD
EEN PRACHTIG DECOR V
IN HET
HOLLANDSE
LANDSCHAP
Een van de grootste problemen, waar
mee de gezondheidszorg in Nederland
te kampen heeft, is de enorme stijging
van de ziekenhuiskosten. In 1953 moest
voor de verpleging f 13.per dag
worden betaald en thans bijna f 50,
Dat betekent vrijwel een verviervou
diging in veertien jaar tijd en het ein
de van deze ontwikkeling is nog niet
in zicht.
De redenen voor deze kostenstijging
zijn gemakkelijk aanwijsbaar. De lo
nen zijn aanzienlijk gestegen, de bouw
van een ziekenhuis, vergt reusachtige
sommen, het technisch apparaat wordt
steeds meer verfijnd. Maar is er nu
werkelijk geen mogelijkheid om de
kosten te drukken Of heeft men een
regelmatige kostenstijging als een on
vermijdelijke grootheid ingecalcu
leerd Wij legden deze vraag onder
meer voor aan enkele ziekenhuiseco
nomen.
Noodzaak van nieuwe ordening
De sociale voorzieningen zijn in Neder
land uitstekend, maar de konsekwenties
hiervan dreigen ons thans wat over het
hoofd te groeien. De kostenstijging rolt
als een sneeuwbal verder en vooral de
verpleegprijs in de ziekenhuizen vertoont
een onrustbarende toeneming. Is het niet
mogelijk deze kosten enigermate te druk- I
ken
„Dat acht ik zeker mogelijk", beaamt de
economisch direkteur van een groot zie
kenhuis in Amsterdam ons. „Helaas zijn
onze artsen wel goede geneesheren maar
over het algemeen slechte economen. Zij
laten niets na om hun patiënten te hel
pen, maar dat geschiedt lang niet altijd
op de efficiënte manier, die mogelijk zou
zijn. Daarom streven wij in ons zieken
huis naar een gezond overleg tussen de
medici en de economische leiding. Wij
trachten elkaar te corrigeren. Ondertus
sen zoeken wij naar allerlei middelen om
de kosten te drukken.
Voor de laboratoria zijn bijvoorbeeld ap
paraten ontwikkeld, die de stijging van
het aantal personeelsleden overbodig
maakt. Sommige ziekenhuizen en dat
vind ik een heel mooi initiatief maken
samen gebruik van een groot patholo-
gisch-anatomisch laboratorium. Een der
gelijke gemeenschappelijke accomodatie,
die trouwens ook mogelijk moet zijn
voor revalidatie van patiënten, heeft ui
teraard een kostenbesparend effect, ter
wijl de zorg voor de patiënten er niet
onder heeft te lijden.
Verloren dagen
„Wij moeten in de gezondheidszorg meer
gaan beseffen dat een ziekenhuis moet
worden bestuurd als een groot bedrijf"
zo meent onze zegsman. „Wij proberen
alle afdelingen door te lichten om te zien
hoe het verloop der interne lijnen in ef
ficiëntere banen kan worden geleid.
Zo ontdekten we de merkwaardige situa
tie, dat sommige patiënten dagenlang in
een ziekenhuis liggen voor dat zij kun
nen worden behandeld. Dat is natuurlijk
volkomen overbodig en terecht maken
de ziekenfondsen, die deze vcrpleegdagen
moeten betalen, ons daarover verwijten.
Door de patiënten niet eerder op te ne
men dan strikt noodzakelijk is, zou de ge
middelde verpleegduur in de Nederland
se ziekenhuizen, die momenteel ongeveer
twintig bedraagt, met zeker twee dagen
kunnen worden teruggebracht. Dat bete
kent een besparing van vele tonnen.
Poliklinisch
Een econoom van een academisch zieken
huis voegt hieraan toe: „Ik geloof dat tot
dusver te weinig de nadmk wordt gelegd
op de poliklinische behandeling. Akkoord,
een groot aantal patiënten moet intern
worden behandeld en dat moet dan ook
gebeuren, kost wat het kost. Maar er lig
gen ook mensen in onze ziekenhuizen,
HET JAARLIJKS SPROOKJE
VAN DE BLOEIENDE TULPEN
„die evengoed poliklinisch zouden kunnen
worden behandeld.
Van de zijde van het ziekenfonds heeft
men nu een proefneming met de inter
nisten opgesteld. Volgens deze regeling
zouden de ziekenfondsen een bepaalde
premie geven voor poliklinische behande
lingen, waardoor opname kan worden
voorkomen."
Ook in de personeelssector, die tonnen
verslindt, zijn stellig besparingen moge
lijk." In vele ziekenhuizen worden een
voudige taken verricht door dure ver
pleegsters, ofschoon we met hulpkrach
ten zouden kunnen volstaan 1 Ik zie bij
voorbeeld niet in waarom je een gediplo
meerde verpleegster nodig hebt om bed
den te verschonen, bezoek van de pa
tiënten te ontvangen, injectiespuiten te
steriliseren, allerlei telefoontjes aan te
nemen enz. enz. Voor al deze karweitjes
kan men hulpkrachten in dienst nemen.
Voorts kunnen allerlei diensten binnen
het ziekenhuis beter worden gecentrali
seerd. Denkt u alleen maar eens aan het
eten rondbrengen. Iedép die wel eens in
een ziekenhuis heeft gelegen, wéét hoe
omslachtig de voedseldistributie dikwijls
plaatsvinden hoeveel personeelsleden er
aan te pas moeten komen."
Logge lichamen
De noodzaak tot meer ordening wordt
bij de verschillende ziekenhuisbesturen
wel onderkend dat betekent nog niet dat
men snel overschakelt op een efficiënter
systeem. Vooral in de grote ziekenhui
zen vormt het personeelsbestand een log,
Er bestaan meer dan vijftienduizend or-
chideeënsoorten. Ieder soort heeft zeven
jaar nodig om tot wasdom te komen,
d.w.z. voor het eerst te bloeien. Het zijn
zeven jaren van voortdurende zorg, voor
wie zich met de kweek van deze ele
gante en voorname bloemen bezighoudt.
Wie deze zorg uit pure liefhebberij aan
vaardt, vindt er een bron in van ernstig
genoegen. De orchidee van minuscuul
zaadje te hebben zien opgroeien tot de
bekende, zo romantische en rijkbloeien-
de plant, schenkt grote voldoening. Niet
alleen aan de amateur-kweker, maar ook
aan de weinige vakmensen die ons land
telt. Het verrassende is, dat het heel
goed mogelijk is, dat de amateur-kweker
met betere resultaten voor de dag komt
dan de vakman.
Het is mogelijk die soorten die een droge
atmosfeer nodig hebben, in de huiskamer
te kweken. Het zaad heeft 7 tot 24 maan
den nodig om tot rijping te komen. De
orchideeën staan alle in potten. Ze wor
den gekweekt op varenwortel, beukwor-
tel en mos.
Water en verpotten
Hoe oud de planten kunnen worden, is niet
te zeggen. Eenmaal volwassen, geeft de
plant elk jaar een of meer nieuwe bloem-
scfteuten. De orchideeëncultuur is voor
namelijk de kunst van het water geven.
Daarnaast heeft de vakman nog enkele
andere zorgjes: het kweken van nieuwe
variëteiten, bestrijding van tropische ziek
ten, het pogen de bloeitijd te verlaten
enz. enz.
„Orchideeën zijn duur", zegt de in on
wetendheid levende leek, die alleen tegen
de prijs opkijkt.
„Betrekkelijk", zegt de vakman. „Het
duurt zeven jaar, voordat er een bloeien
de plant uit een zaadje gegroeid is. Na
zeven jaar kan soms blijken, dat alle
moeite en zorg bij het zoeken naar een
nieuwe variëteit vergeefs is geweest. Om
de twee jaar moeten de planten worden
verpot. Van 's morgens zes tot 's avonds
zes verpot een vakman maar vijftien tot
twee-en-twintig zware planten. In de zelf
de tijd kunnen vijf a zesduizend gerani
ums worden verpot. Niet alleen de lange
weinig soepel apparaat. De specialist, de
econoom, de hoofdverpleging, de admini
stratie, iedereen heeft zo zijn vaste werk
schema en om dat te veranderen is een
ware mentaliteitsverandering nodig, die
mep niet in een handomdraai creëert.
Een inspekteur van de volksgezondheid
zegt ons: „Meer concentratie lijkt een
steeds groter wordende noodzaak om
de krachten te bundelen ten behoeve van
de gezondheidszorg. Het moge dan waar
zijn dat in de gezondheidszorg het le
vensbeschouwelijk aspect niet genegeerd
kan worden, op het bestuurlijk vlak
dringt deze evidentie zich niet zo op.
Waarom kunnen de drie kruisverenigin
gen en de algemene, katholieke en pro
testantse ziekenhuizen niet economischer
samenwerken en bijvoorbeeld gezamen
lijk voordeliger inkopen
(Nadruk verboden)
kweekduur, maar ook de bijzondere zorg
die betracht moet worden, maken de
bloemen zo kostbaar.
Temperatuur
Grote kassen moeten dag en nacht op
de zelfde temperatuur worden gehouden.
Het is eep temperatuur, die gelijk met de
vochtigheidsgraad van de omringende
lucht wisselt al naar gelang de soort die
gekweekt wordt. Temperatuur envochtig-
komen met die van het land, waar de
plant inheems is. Of dat nu Brazilië, Me
xico, China of Indonesië is.
„Betrekkelijk" duur zijn de bloemen ook
nog om andere reden. Men koopt bloe-
heidsgraad moeten nauwkeurig overeen
men om er de schoonheid van te genie
ten. Hoe langer dat genot duurt, des te
lager wordt de prijs per „genotsogen
blik" om het maar eens onpopulair te
zeggen. We bedoelen er alleen maar mee
dat de koper moge bedenken, dat de or
chidee van acht dagen tot langer dan
een maand houdbaar is. De houdbaar
heid wisselt met de soort. De meest aan
trekkelijke kleursoorten zijn het eerst
weg.
Er is geen plantenfamilie, die zo'n grote
verscheidenheid van bloemvormen en
-kleuren biedt als de orchideeën. Maar
ook is het na de grassen de meest ver
spreide plant ter wereld. De orchidee
groeit in de tropische gebieden, in de ge
matigde zones (in ons land dertig a
veertig soorten), maar ook aan de voet
van de eind-morenes in de gletsjergebie-
den (Himalaya).
Ook vanille
De meest bekende bloem is de catleya.
Met haar flamboyante kleuren, purper
lila en paarsrood, is zij een opvallende
verschijning in bloemenzaken en op re
cepties. Oorspronkelijk hoort deze soort
thuis in de vochtig warme en schier on
doordringbare oerwouden van het Ama
zone gebied. Er zijn mannen, die er hun
levenswerk van maken naar deze planten
te zoeken.
Van de venusschoentjes, anders genoemd
damesmuiltjes of ladyslippers, zijn er wel
vierhonderd variëteiten. Karakteristiek is
Nog steeds menen velen, dat de on
volwassen wormen en de eieren op het
weiland gedurende de winter wel af
sterven en dat de weiden in het voor
jaar wel weer schoon zijn. Het is echter
komen vast te staan dat zelfs in een vrij
strenge winterperiode maar weinig eie
ren en larven worden vernietigd. Een
strenge winter of een zachte winter zo
als wij nu achter de rug hebben, maakt
voor de overlevingskansen weinig ver
schil, maar wel heeft de zachte winter
er toe meegewerkt dat wij dit weidesei-
zoen de ziekteverschijnselen eerder kun
nen verwachten dan normaal.
Verder heeft men ontdekt dat ook die
veehouders die het vorig seizoen regel
matig een ontwormingsbehandeling
hebben toegepast met de tot dusverre
gang bare methoden en middelen, er in
één seizoen nog niet van af zijn. Daar
toe zullen de parasieten die bij de gast
heer willen overwinteren, voortaan bij
het opstallen radicaal moeten worden
aangepakt.
Maagdarmwormbesmetting komt dus
praktisch in ieder weideperceel voor. Is
het gras dan soms te behandelen tegen
deze gevaarlijke organismen?
Dit blijkt ondoenlijk te zijn en boven
dien zijn er geen geschikte chemicaliën
voor. Het gevaar is slechts te verminde
ren door de reeds eerder genoemde pas
sende beweidingsmaatregelen (ontwei
den, rantsoenbeweiding, perceel af en
toe hooien of voor kuilgras bestemmen,
zorgen voor een goede afwatering).
Wat kan er dan wel gebeuren?
Als u in het verleden regelmatig last
hebt gehad van maagdarmwormen bij
het rundvee óf als de aanwezigheid er
van is aangetoond via een mestonder-
zoek (b.v. bij de Gezondheidsdienst),
altijd de pantoffeivormige lip.
En dan is er de vanille. Wist u dat het
bekende vanillestokje uit de provisiekast
de zaaddoos is van een orchidee De va
nille is een klimmende orchidee, die me
ters-lange takken vormt en onopvallende
bloemen draagt. Om de vanillestokjes te
krijgen worden deze bloemen bevrucht.
De stokjes zijn de rijke vruchten, gefer
menteerd en speciaal behandeld.
Smetteloos wit is de maanorchidee, die
bekend is als bruidstakje. Wie mocht
denken, dat hij met bovenstaande gege
vens alles weet van deze wonderlijke
plantenfamilie, vergist zich, want zelfs bij
het bezoeken van een kwekerij is het de
bezoeker onmogelijk meer dan een vluch
tige indruk vast te houden, zo ontzagwek
kend veel is er dat het beschouwen
waard is.
Betty Teeling.
(Nadruk verboden)
De tijd van gras inkuilen is reeds weer
aangebroken. Er zijn vele methoden van
gras inkuilen, maar er zijn twee metho
den welke over het algemeen de beste
resultaten geven, n.l. de voordroogmetho-
de en de maaikneusmethode. Tussen deze
twee methoden i's evenwel een wezenlijk:
groot verschil.
Wilt U een goede voordroogkuil maken
dan dient U uit te gaan van jong en blad
rijk gras. Gras dat reeds doorgeschoten
is, is hier voor ongeschikt omdat bij dit
gras de kans op broei en schimmel te
groot is.
Wanneer U dus jong en bladrijk gras
hebt, gaat U na het maaien enkele keren
goed schudden en pas inkuilen wanneer
het gras 35-40% droge stof heeft, d.w.z.
dat het half hooi is. Wanneer men vol
doende arbeidskrachten heeft kan men
het zelf aan de kuil brengen, liefst in een
sleuf silo en met de trekker goed aanrij
den. Wanneer U het grasland bij de boer
derij hebt kunt U met succes gebruik
maken van een hooidroger. Dit is geen
grote uitgave en kan zowel bij het inkui
len van voorgedroogd gras als ibij hooi
gebruikt worden.
dan moet er overgegaan worden tot be
handeling van de dieren zelf, afhan
kelijk van de graad van besmetting.
Voor zwaar besmette dieren met uit
gesproken ziekteverschijnselen roept u
natuurlijk direct de hulp van de dieren
arts in. Deze zal meestal eigenhandig
behandelen.
Als u uit ervaring weet dat uw bedrijf
besmet is, dan dient u uw jongvee zelf
uit voorzorg te gaan behandelen. Ge
zondheidsdiensten hebben een. schema
ontwikkeld voor deze z.g. routinebehan
delingen waaraan u zich kunt houden,
tenzij uw dierenarts anders adviseert.
Op de meeste schema's komt een eerste
behandeling rond 1 juni voor. Men kan
van mening verschillen of het nood
zakelijk is om bij een positieve uitslag
zonder meer te gaan behandelen of te
wachten totdat de controle-instantie
vindt dat er een bepaalde, z.g. drempel
waarde is bereikt. Het lijkt echter ver
standiger om te gaan behandelen want:
le zijn de (preventieve) doseringen la
ger dan bij genezende (therapeuti
sche) behandelingen en
2e is men zeker dat de besmetting geen
zodanige hoogte bereikt dat er al
reeds een verlies is opgetreden.
De middelen welke worden genoemd
in de schema's zijn: methyridine. tetra-
mizole, phenothiazine en thiabendazole.
De eerste twee preparaten zijn zeer
werkzaam en worden per injectie toe
gediend door de dierenarts.
Phenothiazine is weliswaar goedkoop
en was vroeger een veelgebruikt middel,
maar nieuwere middelen bestrijden méér
soorten en bovendien doen zij dit op
krachtiger wijze. Het heeft bovendien
bezwaren voor degene die het middel
toedient (vlekken) en voor het dier zelf
(oogafwijkingen in de zomer).
Thiabendazole heeft geen enkele van
deze nadelen. Het bestrijdt praktisch al
le soorten in alle levensstadia (ei - larve
- worm) welhaast volledig. Bovendien is
het een middel dat zich bij uitstek leent
tot toepassing door dc veehouder zelf,
n.l. als BOVIZOLE korrels welke niet al
leen verkrijgbaar zijn bij de dierenarts
maar ook bij de mengvoederhandel en
coöperatie.
Het resultaat van een regelmatige
ontworming van uw jongvee is een snel
lere groei, een betere benutting van
kostbaar voeder, een verminderde vat
baarheid voor andere ziekten en straks
een hogere melkproduktie.
U kunt ook de loonwerker inschakelen
welke met behulp van opraapwagen of
veldhakselaar het gras op de kuil brengt.
Laatstgenoemde machine waarbij op
15 cm lengte gehakseld kan worden is dit
seizoen beschikbaar bij de loonwerker
Dijkink. Deze methode lijkt ons zeer ge
schikt en geeft geen moeilijkheden met
het op de kuil brengen, wat met de op
raapwagen nogals eens voor wil komen
wanneer de kuil schuin naar boven loopt
en de opraaphaspel voor op de wagen
zit.
De voordroogmethode is natuurlijk af
hankelijk van het weer. Is er gemaaid en
zit het weer tegen zodat niet voldoende
kan worden voorgedroogd, kan met succes
toevoeging van landbouwzout toegepast
worden 300-400 kg per ha.
De maaikneusmethode geeft goede re
sultaten wanneer het gras niet te jong is,
d.w.z. pas inkuilen wanneer het gras in
de aar begint te komen.
Inkuilen wanneer het gras winddroog
is, is belangrijk. In het voorjaar bezit het
gras voldoende suiker om zonder toevoe
ging een goed resultaat te kunnen ver
wachten,
Afwerking der kuilen
Een goede afwerking der kuilen is 'be
langrijk om zoveel mogelijk verliezen te
gen te gaan. De kuil aan de voet liefst
wat breder maken en geleidelijk naar bo
ven wat smaller zodat men de vorm van
een bietenkuil krijgt. Hierdoor kan men
beter zand op de kanten krijgen. Afdek
ken met een goed plastic kleed, niet te
dun, want dit laat nog te veel lucht door
en scheurt nogal eens met het grond op
brengen, 0,07 mm dikte is geschikt. Bij
een goed aangereden kuil is een grond-
dek van 25-30 cm voldoende. Bij niet aan
rijden is 40-50 cm noodzakelijk voor
kneuzen en 80 cm bij voordroogkuil.
Bedrijfsvoorlichter J. W. Lubbersen
