herhaling is de kracht der reklame Het raadsel van de trekkende dieren Zaterdag 19'maart 1967 110 LIE NS NIEUWSBLAD EEN WET WAAR MEN WEINIG VAN WEET Geregeld bereiken ons vragen over er fenissen, testamenten, legaten, de boedel scheiding, onterving en legitieme portie, het kindsdeel en andere moeilijke zaken voor en na het overliiden van een familie lid. Ook ontvangen we vaak klachten over de trage afwikkeling en blijkt het, dat men geheel onkundig is van wette lijke benalino-en en de andere hindernis sen op de we» van de notaris. Daarom hebben wij mr. N. W. A. van Eijk verzocht enkele bijdragen te scnrij- ven over erfenis en testament. Wij beginnen vandaag met de erfeop- volging bij versterf en krachtens testa ment. De redactie Men kan door de wet als erfgenaam worden aangewezen (erfopvolging „bij versterf") of bij testament (testamentaire erfopvolging). Zij die „bij versterf" erven, zijn bloedverwanten tot en met de zesde graad en de echtgeno(o)t(e) van de erf later. Laat de erflater geen echtgeno(o)t(e) achter en zijn er evenmin bloedverwanten tot en met de zesae graad, dan vervalt de nalatenschap aan de staat, onder /er- plichtinv om (voor zover de waarde der goederen toereikend is) de schulden te voldoen. De erfgenamen treden van rechtswege (d.i. automatisch) in het bezit van de goederen (niet de functies of dgl.,) de rechten en de verplichtingen van de erf later. Bij de erfopvolging bij versterf komen in de eerste plaats aan de beurt de bloed verwanten in de rechte neerdalende lijn (de nakomelingen) en de langstlevende echtgeno(o)t(e). Ontbreekt deze groep, dan treden als erfgenaam aan de ouders alsmede de broers en zusters en 'hun af stammelingen. Ontbreekt ook deze groep, dan komen de overige bloedver wanten tot en met de zesde °raad aan de beurt. Uit het woord „bloedverwanten" volgt dat het wettelijk erfrecht is geba seerd op bloedverwantschsperfrechte lijk zijn aangetrouwde familieleden (schoonzoons e.d.) dus vreemden: alleen de „eigen" familie erft. Het kindsdeel Wat de eerste groep (de nakomelingen en de langstlevende echtgenoot) betreft, stelt de wetgever de partner van het eer ste huwelijk gelijk met de kinderen. Laat dus iemand een vrouw en twee kinderen achter, dan erft ieder van hen een derde gedeelte van de nalatenschap. Het erf recht van de langstlevende echt?eno(o)t(e) bij tweede of verder huwelijk is beperk ter dan van de langstlevende eega van 't eerste huwelijk. Zijn de afstammelingen gelijk in graad dan erven zij bij hoofden, d.w.z. ieder erft een gelijk deel. Is een der afstamme lingen van de erflater vooroverleden en heeft hij zelf afstammelingen achterge laten, dan erven deze bij plaatsvervulling, d.w.z. zijn treden met eikaar in de plaats van de vooroverledene en erven tezamen het aandeel, dat vooroverledene z:ou heb ben ontvangen, indien hij nog in leven was. Voorbeeld: A overlijdt en laat drie kinderen, B, C en D achter. Een vierde kind (E) was reeds eerder overleden, met achterlating van twee kinderen F en G. De verdeling van de nalatenschap ge schiedt dan als volgt: B, C en D ontvan gen ieder XU deel der nalatenschap, F en G ieder Vs, d.w.z. de helft van een kinds deel. Van plaatsvervulling kan ook sprake zijn in de tweede en derde groep erfge namen, doch dit punt wordt hier verder buien beschouwing gelaten. Wèl zij nog opgemerkt, dat in de derde groep de rechte lijn de zijlijn uitsluit en dat, wan neer er zowel aan vader- als aan moeders zijde bloedverwanten zijn, kloving plaats vindt, d.w.z. de nalatenschap wordt in 2 helften gesplitst, waarvan de ene bestemd is voor de bloedverwanten van vaders zijde en de andere voor die van moeders in tegenwoordigheid van twee getuigen de uiterste wil van de erflater op schrift zet. (Deze testamentvorm is de meest ge bruikelijke). Een olografisch estament is een door de erflater eigenhandig geschre ven en ondertekende verklaring, welke door hem bij een notaris in bewaring ordt gegeven. De notarissen doen van 't maken van een testament opgave aan het Centraal Testamentenregister, dat wordt gehouden op het ministerie van justitie te Den Haag. We kennen naast het testament ook nog het codicil: een onderhandse door de erflater geschreven, gedagtekende en on dertekende akte, waarvan gebruik kan worden gemaakt voor de aanstelling van een executeur-testamentair (met als taak er voor te zorgen dat de uiterste wil van de overledene wordt uitgevoerd), voor beschikkingen omtrent lijkbezorging en voor beschikkingen omtrent het legate ren van kleren, bepaalde lijfsieraden en bijzondere meubelen. Voor andere doel einden (bijvoorbeeld het aanwijzen van erfgenamen of het vermaken van legaten) mag deze vorm niet worden gebruikt. Hiervoor is men aangewezen op een tes tament. De geldigheid Kan een ieder bij testament over zijn ver mogen beschikken? Neen. Dit kunnen slechts zij, die in het bezit zijn van hun verstandelijke vermogens en de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt (of door hu teen bron van processen!) maakt een tes tament van rechtswege (^automatisch) nietig ongeldig); nietigverklaring is niet nodig, terwijl iedere belanghebbende op de nietigheid beroep kan doen. Opgemerkt zij dat voor al- of niet-j aanwezig zijn der verstandelijke vermo gens alleen het ogenblik van het maken van het testament beslissend is, niet het geen daarna misschien mocht plaatsvin- Het gemis aan verstandelijke vermogens wel ijk vóór die leeftijd meerderjarig is.) den. Het gemis der verstandelijke vermo gens kan een blijvend karakter hebben (b. v. krankzinnigheid); doch ook een tijde lijk gemis- (b.v. door dronkenschap of door koorts) is voldoende om iemand on bekwaam te maken tot het beschikken bij testament. Niet bij elke geestelijke afwijking zal men kunnen aannemen, dat de erflater zijn verstandelijke vermogens mist. Wan neer het psyChisdh defect zich tot enkele geestesafwij'kingen bepaalt en het indivi du overigens geheel normaal is (z.g. mo nomanie) dan zal het testament geldig zijn, tenzij bewezen kan worden dat de geestesafwijkingen op de uiterste wil in vloed hebben uitgeoefend. De tegenover gestelde opvatting voert tot beslissingen als welke het parlement van Toulouse in 172.9 gaf, hetwelk een testament nietig verklaarde, omdat de geheel bij zijn ver stand zijnde erflater meende.dat hij een vrouw in plaats van een man was Gemis aan verstandelijke vermogens zal ook niet mogen aangenomen worden bij iemand die niet krankzinnig is, zelfs-niet indien die persoon na net maken van 'het testament op grond van zwakzinnigheid op eigen verzoek onder curatele gesteld kunnen maken, is verschillend. Laat de erflater één kind na, dan be draagt het wettelijk erfdeel de helft van het aandeel bij versterf, terwijl bij twee kinderen „de legitieme" tweederde en bij drie of meer kinderen aiervierde van het aandeel bij versterf bedraagt. Indien de erflater geen kinderen nalaat, doch er wèl ouders of grootouders in leven zijn, dan bedraagt voor hen „de legitieme" de helft van hun aandeel bij versterf. Bij de berekening van „de legitieme" moet rekening worden gehouden met het feit of er al dan niet een overlevende echtgenoot is, want deze is erfgenaam bij versterf en wel voor een kindsgedeelte. Indien er een overlevende echtgenoot is, is het aandeel bij versterf van de kinde ren kleiner en dus ook hun wettelijk erf deel kleiner. Omdat de bepalingen betreffende de legitieme portie gemakkelijk ontdoken kunnen worden door schenkingen tijdens het leven, hebben de rechthebbenden op een wettelijk erfdeel („legitimarissen") recht van terugvordering, indien 't wet telijk erfdeel hun op die wijze zou wor den onthouden. De berekening Hoe wordt nu de grootte van het wette lijk erfdeel vastgesteld? Bij gemeenschap van goederen valt de overlevende echtgeno(o)t(e) altijd de helft van de ontbonden goederengemeen schap toe. Daarna voegt men de goederen die de erflater op het moment van zijn overlij den bezat, bij de goederen die hij tijdens zijn leven heeft weggeschonken. Vervol gens worden de schulden afgetrokken. Van het dan resterende saldo krijgt elk der legitimarissen zijn gedeelte, doch van dit deel wordt afgetrokken hetgeen de le gitimaris aan schenkingen bij het leven van de erflater heeft ontvangen. Voorbeeld Een vooiheeld ter verduidelijking: A (in gemeenschap van goederen gehuwd) overlijdt en laat een vrouw en twee zonen C en D na. De erflater heeft C tijdens z'n leven 4.000,— geschonken. De waarde van de totale gemeenschap bedraagt f 16.000,—. Hiervan krijgt de weduwe eerst de helft 8.000,—). De nalaten schap van de man bedraagt dan 8.000,- 4.000,— 12.000,— eventueel verminderd met de schulden. Als er nu geen schulden zijn bedraagt het wettelijk erfdeel van de zonen -!z x j 12.000, 8.000,—. C heeft zijn Helft reeds ontvangen tijdens het leven van zijn va der, D kan 4.000,— waarover niet be schikt is, voor zijn wettelijk erfdeel op eisen en behoeft deze niet met zijn broer te delen. De vrouw krijgt in dit geval ook nog V3 (een kindsdeel) doch dit is niet de le- Het legaat Behalve de erfgenaam (d.i. degene, die de ^ehele nalatenschap verkrijgt of een evenredig deel daarvan) kennen we ook de legataris: de verkrijger van een legaat. Een legaat is de beschikking, waarbij een bepaald voorwerp, een geldsom of een recht (bv. een vruchtgebruik) aan iemand wordt vermaakt. Een verschil tussen erfgenaam en lega taris is bv., dat de erfgenaam aansprake lijk is voor de schulden van de erflater en de legaten, terwijl de legataris met die schulden niets te maken heeft. In de praktijk nu ziet men vaak, dat bij testament aan de vrouw het vrucht gebruik over de gehele nalatenschap gele gateerd wordt en de eigendom - onder de last van vruchtgebruik - aan de kinderen wordt vermaakt. De weduwe is dan voor haar leven verzorgd en pas na haar dood krijgen de kinderen de vrije beschikking over hun vaderlijk erfdeel. Nu zij opgemerkt dat een testament met deze inhoud indruist tegen de bepa lingen over „de legitieme". Hetgeen in houdt, dat de kinderen er geen genoegen mee behoeven te nemen. Maken zij be zwaar, dan valt hun niet de gehele erfe nis (deels belast met vruchtgebruik en deels onbelast) toe, maar krijgt de wedu we het gedeelte waarover de erflater zou hebben mogen beschikken in volle eigen dom. Een bepaling, welke ten doel heeft de wens van de erflater te respecteren. AANVAARDEN EN VERWERVEN VAN ERFENISSEN De erfgenaam kan tegenover de nalaten schap drieërlei standpunt innemen: 1. hij kan deze zuiver aanvaarden en is dan ook aansprakelijk voor alle schulden en lega ten die de erflater gemaakt heeft; 2. hij kan de nalatenschap verwerpen (hij wordt dan geacht nooit erfgenaam te zijn ge weest en een ander treedt als erfgenaam °P)- In verwerpen zomede in zuiver aan vaarden kan een gevaar schuilen. Daarom is het soms aan te bevelen de gulden mid denweg te bewandelen en 3. de nalaten schap te aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving (waardoor de erf genaam niet meer schulden en legaten zal behoeven te betalen dan uit het actief kunnen worden voldaan). Wie nog niet weet wat hij zal doen, kan gebruik maken van het recht van be raad. Men heeft dan een termijn van vier maanden, gedurende welke men niet door crediteuren en/of legatarissen van de erf later kan worden aangesproken. Na af loop van de termijn van vier maanden kan men tot een keuze worden verplicht. Boedelscheiding Onder boedelscheiding verstaat men het verdelen van de erfenis onder de erfgena men. Niemand is verplicht in een onver- gitieme portie en geen wettelijk verplicht derfde boedel te blijven, zodat iedere erf- Vor de erfopvolging bij versterf van natuurlijke kinderen gelden de volgende bijzondere regels: indier. de erflater wet tige afstammelingen of een echtgenoot, nalaat, erven zij Vs van het gedeelte waar op zij recht zouden hebben gehad, indien zij wettig kind waren geweest. Indien de erflater slechts bloedverwanten in de op gaande lijn of broers en zusters (of af stammelingen daarvan) nalaat, erven zij de helft van de gehele nalatenschap. Heeft de erflater slechtst wettige erfge namen in een verdere graad nagelaten, dan hebben zij recht op Vj van de gehele erfenis. Indien er geen wettige erfgena men zijn, erven zij de gehele nalatenschap, Het testament Artikel 92l B.W. bepaalt, dat de goede- ren, welke iemand bij zijn overlijden na laat, aan zijn wettelijke erfgenamen be horen, voor zover nij daarover niet uij uiterste wil wettelijk mocht hebben be schikt. Een testament of uiterste wil is 'n akte, houdende de verklaring van hetgeen iemand wil, dat na zijn dood met zijn vermogen zal geschieden, en welke akte door hem kan worden herroepen. De tes tamenten worden onderscheiden in: a. openbare testamenten en b. olografische testamenten. Openbare testamenten worden bij no tariële akte opgemaakt, waarbij de notaris Is iemand wegens onnozelheid, krank zinnigheid e.d. onder curatele gesteld, dan kan hij in zijn heldere ogenblikken echter geen testament maken. Wie bewijst dat? Door wie moet het bewijs van het ver meende gemis der verstandelijke vermo gens worden geleverd? Kort en goed door degene, die zich er op beroept. Dat bewijs kan door alle mid delen, ook door getuigen, geleverd wor den. Dat dit in vele gevallen buitenge woon moeilijk is, behoeft welhaast geen betoog. Van de verklaring van de notaris in 't testament, dat de erflater in het bezit was van zijn verstandelijke vermogens, be hoeft men zich niets aan te trekken. Deze mits namelijk iedere bewijskracht. 't Ongeboren kind minimum. Er kan bij testament over zijn beschikt voor andere dbeleinden. Korting Heeft een erflater bij schenkingen onder levenden of bij testament zodanige be schikkingen gemaakt, da: aan „de legitie me" der legitimarissen tekort gedaan is, dan worden die giften en/of beschikkin gen op verzoek van de legitimarissen in gekort, waarbij de laatst gemaakte het eerst worden ingekort. Deze inkortingsregel is een logische aavulling yan de wettelijke regeling, want anders zou de erflater deze gemakkelijk kunnen ontduiken door, als hij zijn eind voelt naderen, zijn vermogen weg te schenken aan de man of de vrouw zijner keuze, daarmee de nalatenschap (èn de le gitieme portie) tot nul reducerend. De praktijk vertoont echter vaak een heel ander beeld. Legio is namelijk 'het aantal testamenten, die met de wettelijke regeling inzake „de legitieme portie' strijd zijn. In feite zijn zij derhalve on geldig. Is hier sprake van onkunde? O.i. niet. Immers, het merendeel der testa menten wordt door experts (notarissen) geformuleerd Voorkeur Voor het maken van een testament kun nen verschillende redenen aanwezig zijn. Indien een getrouwde man zonder kin deren, die niet bepaald gelukkig getrouwd is, zijn vrouw wil' onterven, zal een tes tament de aangewezen weg zijn. Deze onterving heeft echter niets te maken met het aandeel van de weduwe in de Als regel is hiervoor vereist dat men be- huwelijksgemeenschap: weduwen, die in staat op het ogenblik van overlijden van de erflater. Een kind waarvan een vrouw zwanger is, wordt - met name voor het erfrecht - als reeds geboren aangemerkt. Hoewel het op de sterfdag nog niet_ was ingeschreven in het bevolkingsregister, heeft dit kind toch rechten als erfgenaam! Voorts zij opgemerkt dat ten aanzien van bepaalde personen de bevoegdheid om uit een uiterste wil voordeel te genieten is beperkt. Zo bijvoorbeeld de langstle vende echtgenoot, indien uit een vroeger huwelijk van de overleden echtgenoot kinderen aanwezig zijn. Andere voor beelden: voogden, artsen, bedienaars van de godsdienst en notarissen. ONTERVEN VAN EIGEN KIND IS ONMOGELIJK De legitieme portie Een belangrijke beperking van het recht bij testament over zijn vermogen te be schikken zoals men zeif wil is gelegen in de zogenaamde legitieme portie (het wet telijk erfdeel). Over dit deel van het ver mogen mag men' niet bij testament be schikken. De grootte van de legitieme portie, waarop de bij de wet geroepen erfgenamen in de rechte lijn aanspraak gemeenschap van goederen zijn getrouwd krijgen namelijk, ook al zijn zij (bij tes tament) onterfd, steeds de helft Van de ontbonden goederengemeenschap. Voor een "etrouwde man met kinde ren verdient het soms aanbeveling een testament te maken, waarbij hij zijn vrouw het vruchtgebruik van de gehele nalatenschap geeft en de kinderen als enige erfgenamen benoemt. Een derge lijke voorziening komt nogal eens voor. Is de verhouding met de kinderen niet zo goed, dan is er wellicht alle reden om in een testament de z.g. verzorgingsclausule op te nemen, waardoor de weduwe een onaantastbaar recht krijgt. Hierdoor wordt bereikt dat de vrouw (als credi- trice van de nalatenschap) voor de kin deren gaat (en dus niet andersom). Ook een belangrijk motief om een tes tament te maken is aanwezig als de echt genoot een zaak drijft en hij deze in zijn- geheel aan een van zijn kinderen (of een andere opvolger) wil nalaten. Dreigt er na zijn dood ruzie over deze beschikking te ontstaan, dan doet hij er (terwille van de continuïteit) goed aan de zaak om te zetten in een naamloze vennootschap (n. v.) genaam te allen tijde boedelscheiding kan vorderen. Onderling kunnen de erfgena men echter afspreken de boedelscheiding ;edurende een bepaalde tijd - hoogstens 5 jaar - uit te stellen, mits alle erfgenamen daarmee akkoord gaan. Na verloop van de overeengekomen termijn kan deze telkens weer worden verlengd. De boedelscheiding kan, indien alle erf genamen het vrije beheer over hun goe deren hebben, onderling worden geregeld bij onderhandse akte. Bevinden zich ech ter onder de erven personen, die niet zelf het beheer over hun goederen uitoefenen (b.v. minderjarigen, gefailjeerden), dan moet de boedelscheiding bij notariële ak te geschieden. Bovendien is de akte van boedelscheiding in dat geval aan de goed keuring van de kantonrechter onderwor pen. Blijft één der erfgenamen weiger achtig om aan de boedelscheiding mee te wenken, dan benoemt de rechtbank een onpartijdig persoon om hem te vertegen woordigen. De verdeling Nu komt het nogal eens voor dat men 't niet eens kan worden over de verdeling der goederen. In zo'n geval kan men twee wegen bewandelen: 1. men kan de nala tenschap (erfenis) verdelen in bepaalde kavelingen en deze bij loting toedelen: 2. men kan de goederen verkopen en de gelden verdelen. Ook ontkomt men vaak niet aan het volgende: een deelgenoot krijgt meer goederen toebedeeld dan hem toekomt (d.i. overbedeling). Voor dat te veel kan hij schulden voor zijn rekening nemen of een bedrag in contanten aan zijn mede deelgenoten uitkeren. Bij de boedelscheiding (die terugwer kende kracht heeft tot aan het ontstaan der onverdeeldheid) wordt tevens reke ning gehouden met de inbreng zijnde de verplichting van sommige erfgenamen om de door hen van de erflater bij diens leven ontvangen giften met hun erfdeel te verrekenen. Hoe vinden jonge palingen, die in de Sargassozee geboren worden, hun weg naar de mondingen van de grote rivie ren, waar hun ouders ook leefden? Hoe komt het, dat trekvogels altijd weer feilloos hun overwinteringsplaat sen terugvinden? Wat is het geheim van de zalm, die duizenden kilometers door de oceaan aflegt en ondanks schier onoverkome lijke moeilijkheden toch de bovenloop van grote rivieren bereikt om daar kuit te schieten? Deze vragen kan men aan de geleer den van naam stellen, en hun antwoord zal zijn: we weten het niet. Met heel ons bolwerk van kennis, opgebouwd vooral in deze eeuw, blijft de natuur geheimen voor ons behouden. ORIëNTATIE Natuurlijk zijn er allerlei veronder stellingen, die deze geheimzinnige eigen schappen proberen te verklaren. Zo heeft men een tijdlang gedacht dat de trekvogels hun koers richten naar de sterren, omdat inderdaad veel vogels 's nachts trekken. Men kwam er echter al spoedig van terug, toen iemand be dacht dat de vogels dat ook overdag doen, als er geen sprake is van zicht bare sterren. Bovendien is de hemel ook nog vaak bewolkt, zodat men deze theo rie al spoedig kon vergeten. Nu is het voor de vogels misschien niet absoluut noodzakelijk, dat ze zich door middel van het gezichtsvermogen op de sterren oriënteren, het kan zijn dat ze een andere eigenschap ontwik keld hebben, waardoor ze toch van ster ren gebruik kunnen maken. Maar er zijn meer dieren die het zelfde vermo gen bezitten, en waarvan het wel hoogst onwaarschijnlijk is, dat ze de sterren als richtpunt nemen. Paling De gewone paling, die we allemaal wel eens gezien en geproefd hebben, is een zoetwaterdier, die om volstrekt onbe kende redenen de zoute zee op een gege ven moment weer opzoekt, enorme af standen aflegt om de Sargossozee in de Atlantische oceaan te bereiken, om juist daar te broeden en te sterven. De jonge palingen, die daar dus ge boren zijn, gaan zonder aarzelen weer op weg naar de plaatsen, waar hun ouders de heenreis begonnen. Men kan moeilijk aannemen, dat de jongen hun weg vinden op de koers van de sterren. Ook hier tast men nog helemaal in het duister. Er is een mogelijkheid, dat hier het fijnontwikkelde reukorgaan een be langrijke rol zou spelen, maar dat de dieren de geur van een rivier over een afstand van duizend kilometer in de zoute oceaan zouden ruiken, vergt wat veel van onze fantasie. Instinct Hoe nauwkeurig dit geheimzinnige in stinct overigens werkt, wezen proeven met zalm uit. Zalmen blijken niet alleen de juiste streek Waar ze thuis horen te rug te vinden, maar zelfs van twee dicht bij elkaar gelegen riviermonden, die voor ons geen enkel markant verschil hebben, precies de goede te kiezen. De hoeveelheid hersenen van trekken de dieren schijnt niet van veel invloed te zijn, of in direct verband met hun oriëntatievermogen te staan, want ook proeven met andere dieren met bijzon der weinig hersens hadden opvallende resultaten. Men heeft zeekreeften, wier hersen massa zeer klein is ten opzichte van hun vaste verblijfplaats ontvoerd, om ze kilometers verderop weer los te laten. Ze waren echter weer spoedig op hun oorspronkelijke pleisterplaats terugge keerd, en de korte spanne tijds die ze er voor nodig hadden, wees uit, dat ze on middellijk weer op weg naar huis moe ten zijn gegaan. Verdwalen Men kan zich afvragen, waarom men zich zo druk maakt over dit geheimzin nige instinct, waarover slechts de die ren beschikken. Maar ook dit soort van onderzoek heeft zijn redenen. Het zou voor de lucht- en scheepvaart van bij zonder groot belang zijn, indien ze over de zelfde eigenschappen zouden kun nen beschikken, zodat men altijd en on der alle omstandigheden zijn weg over de aardbol kon vinden. Zonder ooit te verdwalen, en zonder de ingewikkelde berekeningen, die nu nodig zijn om zijn plaats te bepalen. Voorlopig lijkt het er echter op, dat de vogels, de vissen en alle andere dieren die over zo'n instinct beschikken, hun geheim nog wel een poosje zullen bewa ren. Zodat wij simpele mensen voorlopig nog meer houvast hebben aan het ons vertrouwde kompas. A. C. J. PLANTUA U KUNT NIET ALLES WETEN Om vetvlekken uit fluweel te krijgen neemt u een droog flanellen lapje en wrijft hiermee met terpentijn in. Fluweel dat plat is geworden kunt u weer goed krijgen door te strijken op deze ma nier: een niet te hete strijkbout wordt omwikkeld met een vochtige linnen doek en daarmee zacht over het fluweel gestre ken. Fluweel mag nooit gewoon gewassen wor den, daar het dan gaat pletten. Haal het fluweel zoveel mogelijk op en neer. Het mag niet gewrongen en niet uitgeknepen worden, haal het voorwerp drijfnat uit het water en laat het drogen op een knaapje. Plaats een teil onder het kle dingstuk om het water op te vangen. Een propje watten in citroenolie gedrenkt en zonder drukken op de vlek gelegd doet hars- en wasvlekken uit fluweel verdwij nen. U laat het propje watten zo lang liggen, totdat de vlek geheel is verdwe nen.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1967 | | pagina 6