Speurder naar vermiste oorlogsvliegers
hiil
é&J- tl
•ülf 1J if j t r£' I U
||Wr L
BOEREN BOOS OP DE .OH ETA'
FLINKE OVERWINNING VOOR LABOUR
Eem mede
advertemiie
Nabetaling melk 1965 met rentespaarbrieven
doet „wonderen"
voor de verkoop!
Zaterdag 9 april 1966
HOLTENS NIEUWSBLAD
Wachtmeester der Rijkspolitie le klas
G. Zijlstra, 31 uit Koog aan de Zaan is
een man die van tempo houdt. Tot die
conclusie komt men ook vóór men weet,
dat hij dient bij de Surv. Groep Auto
Snelwegen, beter bekend als de Porsche
Groep. Dat hij in zijn vrije tijd in een
dartel lelijk eendje het land doortuft
en niet in één ot' ander snelheidsmonster
zal waarschijnlijk te verklaren zijn uit 't
feit, dat hij tijdens zijn afwisselende
werk teveel ellende ziet, door snelheids
maniakken op onze overvolle auto-snel
wegen veroorzaakt.
De vlotte, goedlachse politieman Zijl
stra heeft een vreemde hobby, waar hij
zich een jaar geleden met ware harts
tocht opstortte: het verzamelen van ma
teriaal en gegevens over en van in ons
land tijdens de oorlog neergestorte ge
allieerde vliegtuigen. Als men zijn docu-
mentatie-materiaal ziet vraagt men zich
met verbazing af hoe het mogelijk is in
zo korte tijd zoveel gegevens te verza
melen. En dan niet alleen uit de buurt
van Koog aan de Zaan, maar ook uit
Friesland, Groningen, Drente, Overijs
sel en Gelderland. Van meer dan hon
derd verongelukte vliegtuigen weet hij
vrijwel allps, vaak van welke basis ze
vertrokken, tot welk squadron ze be
hoorden, het doel van hun tocht en vaak
veel over de tragische afloop van de
vlucht.
Het meest van alles interesseert hem
„de mens" in het verongelukte toestel.
Als er vragen overblijven, rust hij niet
voor hij het antwoord gevonden heeft.
En er zijn nog zo enorm veel vragen,
waarover ook officiële instanties niets
weten. Zoals deze: wie was de tiende
inzittende van de Boeing B 17, het z.g.
Vliegende Fort, genaamd Arcli Bishop
die op 11 jan. 1944 's middags om twee
uur bij Raalte neerstortte.
Vreemde bemanning
Waarschijnlijk was het een Ameri
kaan, maar waar is hij gebleven? Alk
andere bemanningsleden waren dood, be
halve de Chinees Samuel Line, die de
volgende dag in een ziekenhuis in Almelo
overleed. Het was een vreemd samen
gestelde bemanning, die bestond uit 3
Ieren, 2 Italianen, 2 Armeniërs, 1 Jood,
1 Chinees en dan die onbekende.
Veel gegevens kreeg hij van de moeder
van luitenant Michaël D. O. Grady, een
Ierse, die nu in Amerika woont.
Van de boxnmenwerper, die op 23 okto
ber 1944 bij Winterswijk neerstortte, heeft
hij alle gegevens, ook over de 7 veron
gelukte inzittenden, 6 Australiërs en 1
Engelsman. Maar waar is de bemanning-
gebleven van de op 26 juni 1942 bij Lol-
lum gelande bommenwerper. Vijf zijn er
gezien, ze staken met hun parachutes het
vliegtuig in brand, toen zijn ze weggelo
pen en officieel heeft vanaf da: moment
nooit meer iemand iets van hen gezien
of gehoord.
Bij Ter Apel is eexi Engels vliegtuig
neergekomen, de bemanning, is dooi
de S.D. vermoord. Eén is er ontkomen
en hoe is het mogelijk, een kleine 100
k.m. zuidelijker in Nijverdal onderge-
doken.
Wachtmeester Zijlstra kwam er achter
tijdens een verblijf bij zijn schoonvader,
de heer G. Heuvcr aan de Koersen dijk
in Nijverdal. Hij kreeg er enorm veel
aanknopingspunten en dat is geen wonder
als men weet, dat alleen al in Twente
in de oorlog ruim 300 geallicei"de vlieg
tuigen zijn neei-gekomen, veel vliegers
zijn hier ook ondergedoken of hebben de
terugtocht naar Engeland, dikwijls met
succes, aanvaard.
Bombardementen
Twente en geallieerde bombardemen
ten, voor de heer Zijlstra vormen ze een
niet te vergeten combinatie. Zijn 22-
jarige zuster Jellie vond op zondag 10
oktober 1943, tijdens het fatale bom
bardement op Enschede, de dood. Nu
weet hij veel meer van dit bombarde
ment, dat een verschrikkelijke geallieer
de blunder was: hij weet ook over vlieg
tuigen, die bij dit bombardement verlo
ren gingen en over bemanningen, die
de dood brachten en de dood vonden.
Zijn vader, toen brigadier van politie
in Enschede, woont nu in Franeker met
zijn moeder.
In een gesprek met wachtmeester Zijl
stra hopen feiten en gegevens zich op;
vaak, heel vaak leest men in zijn docu-
mentatie-materiaal: dood, 20 jaar, 21
jaar... Achter de naam van de Schotse
vlieger W. W. Austin die bij Den Ham
met zijn Mosquito een noodlanding maak
te en in de greppel over de kop sloeg,
lezen we: geen enkel letsel, maar de huis
arts I-I. Kohly uit dit dorp bezwoer dc
Duitsers, dat mr. ustin een zware, zeer
zware hei-senschudding had. Hij werd,
hoewel kerngezond, geruime tijd zeer
flipp
liefderijk verpleegd i:i "een ziekenhuis ir.
Almelo, maar zag geen kans te ontsnap
pen en belandde tenslotte in krijgsge
vangenschap.
Veel medewerking
De heer Zijlstra speurt verder, in het
hele land. Bij zijn wei-kzaamheden
ondervindt hij enorm veel medewerking:
hij krijgt gegevens, pamfletten, foto
materiaal, hij krijgt ook regelmatig wat,
dat rechtstreeks betrekking heeft op om-
- gekomen vliegers.
Er zijn ouders, die blijgemaakt worden
met de terugontvangen eigendommen
van hun overleden zoon. De ouders van
jachtvlieger W. Nicolaisen uit Oslo
kunnen binnenkort de sigarenkoker van
hun zoon Wilhelm tegemoetzien: via do
Noorse ambassade wordt hun adres op
gespoord. En er zijn zoveel voorbeelden.
Wachtmeester G. Zijlstra, Breestraat
105, Koog aan de Zaan werkt in zijn vrije
tijd aan zijn hobby bij de gratie van het
publiek dat nog weet, dat zich nog herin
nert uit die tijd van verschrikking. Ook
uw aanwijzing Uw tip zal hij gaarne ont
vangen. Misschien zullen nagelaten be-
ti-ekkingen daardoor wel iets te horen
krijgen wat ze zo graag weten willen,
ook na meer dan 20 jaar!
Onder de veehouders, die hun melk
•regelmatig leveren aan de Overijsselse
Melkproduktenfabriek „Omcfa" N.V. te
Rijssen is grote beroering ontstaan, in ver
hand met een brief die zij ontvangen heb
ben, waarin hun wordt medegedeeld, dat
de nabetaling van de over 1965 geleverde
melk zal geschieden in de vorm van Ome-
fa Rentespaarbrieven, waarvoor na ver
loop van 10 jaar het dubbele zal worden
uitgekeerd. Velen hebben op de uitbeta
ling van dit geld in cantanten gerekend
en daaraan reeds een bestemming gege
ven. Nu komen zij plotseling voor het
feit te staan, dat zij niets daarvan in han
den krijgen, maar zich tevreden moeten
stellen met een rentespaarbrief, die door
de „Omefa" sterk wordt gepropageerd
ten behoeve van de liquiditeitspositie van
het Rijssense bedrijf, dat momenteel ten
behoeve van de produktie van babyvoe
dingen sterk wordt uitgebreid.
Deze brief was aanleiding', dat bijna
tweehonderd veehouders dinsdagavond
in café Jansen in Holten samenkwamen
om op initiatief van een aktiecomité deze
kwestie te bespreken. Deze vergadering,
die overigens een rustig verloop had,
heeft een van de clirekteuren van het Rijs
sense bedrijf, de heer B. Eerdmans te Rijs
sen gelegen geboden het standpunt
van de direktie uiteen te zetten.
De bijeenkomst, die niet voor de pei-s
toegankelijk was men sprak van een
geheime vergadering stond onder lei
ding vaii de heer H. W. van Schooten,
die een uiteenzetting gaf van de bezwa
ren der melkleveranciers.
De stemming onder de veehoouders was
nogal vei'bitterd door de geest welke uit
deze kennisgeving, omtrent de nabeta
ling ademt.
Na er op gewezen te hebben, dat de
ontwikkeling van het bedrijf gedurende
1965 uitstekend was, wordt in de brief
o.m. gezegd: „De resultaten op zich ma-
k'.en het principe derhalve ook mogelijk
<een, vergeleken bij het vorige jaar, sterk
verhoogde nabetaling vast te stellen. De
omzet van de voor ons bedrijf zo belang
rijke produktie van babyvoedingen blijft
stijgende, in 1965 weer met ruim Slf
Het is juist deze ontwikkeling die een
particulier bedrijf als het onze bij uitstek
in staat stelt de steeds toenemende inter
nationale concurrentiestrijd met. succes
het hoofd te bieden. Anderzijds vereist
juist ook deze ontwikkeling momenteel
vele zeer uitgebreide, én kostbare inves
teringen.
Coöperatief of particulier
In het verleden is er van verschillende
zijden veel malen op gezinspeeld, dat het
bestaan va'n een particulier bedrijf in deze
omgeving een gezond en, zo men wil,
noodzakelijk verschijnsel is. De veehou
der, zegt men, moet een- duidelijke keus
hebben. Het gaat niet óm de ï-espectieve-
lijke voor- of nadelen van de twee be
drijfsvormen, coöperatie of particulier,
- aar het gaat om de persoonlijke voor
keur van de veehouder en diens vrije keu
ze. Tot zover zullen wij als direktie van
het particulier bedrijf deze zienswijze
uiteraard niet aanvechten.
Jammer genoeg echter is de praktijk
anders. Jaarlijks moeten wij steeds weer
constateren, dat een deel van onze leve
ranciers enerzijds niet bereid is zich bij
een coöperatie aan te sluiten en daarbij
in groepsverband verantwoordelijkheden
en ook de bindingen te aanvaarden, doch
anderzijds ook niet bereid is de feiten
van de particuliere bedrijfsvorm onder
ogen te zien en te accepteren."
Na er verder op gewezezn te hebben,
11*
dat zo hieraan geen halt wordt toege
roepen hierdoor onherroepelijk een si
tuatie zou worden geschapen, welke sterk
ten nadeel is van allen, die aan de N.V.,
hetzij als onafhankelijk leverancier, het
zij als werknemer, verbonden zijn, zegt
de brief o.m. „De meesten uwer herin
neren zich ons bedrijf vóór het samen
gaan met de N.V. Leo de Winter Co.
te Amsterdam in 1953. In de sindsdien
verstreken 13 jaren heeft het bedrijf een
enorme ontwikkeling" op ieder gebied on
dergaan. Dit la.atste is alleen mogelijk
geweest, doordat men ieder jaar opnieuw
het volle bedrag van de winst, zonder uit
kering van enig dividend, -heeft kunnen
terugploegen in het bedrijf. De ontwikke
ling en de daarvoor benodigde investe
ringen gaan in deze tijd 'bijzonder hard.
De grote schaarste op de kapitaalmarkt
is u allen bekend. De in maart gestarte
uitgifte van Omefa Rentespaarbrieven
is een blijk van vertrouwen in de toe
komst van onze N.V. Deze rentebrieven
geven de houder een uitermate goed ren
dement. Iedere gulden wordt in 10 jaar
tijds verdubbeld. Tegelijker tijd geven zij
aan de N.V. de benodigde liquide midde
len, die een gezonde en krachtige groei
nu eenmaal nodig heeft.
Een ieder, ongeacht zijn* persoonlijke
voorkeur, die de eigen aard van de par
ticuliere bedrijfsvorm kent, zal voor het
vorenstaande begrip hebben. Het is een
praktische onmogelijkheid en het zou
zakelijk immoreel zijn om onze N.V. te
laten uitgroeien tot oen eenvoudige uit
wijkmogelijkheid voor veehouders, die,
om welke reden dan ook, de verantwoor
delijkheden eigen aan de coöperatieve be
drijfsvorm niet willen aanvaarden. Door
deze groep veehouders tevreden te stel
len, zouden wij ieder ander sterk bena
delen. Hiertoe zijn wij niet bereid.
Wij menen te ntogen aannemen, dat
alle aan ons leverende veehouders over
tuigd zijn, dat het door de direktie gevoer
de beleid een beleid van eerlijkheid en
oprechtheid is. Mochten er onverhoopt
veehouders zijn, die menen, dat dit niet
zo is, dan hebben zij duidelijk geen plaats
in onze groep.
Het moment is nu echter aangebroken,
om eens en vooral duidelijk vast te stel
len, wie onder de veehouders de melk
aan onze N.V. levert uit overtuiging en
met begrip voor de eisen zowel als voor
delen van de particuliere bedrijfsvorm
en wie het particuliere bedrijf slechts
meent te kunnen gebruiken, om de ver
antwoordelijkheden van de coöperatie te
ontlopen. Hoe wij hun vertrek zouden be
treuren, aan deze laatste groep hebben
wij niets aan te bieden.
Aan hén, die ons hun melk léveren,
omdat zij de particuliere bedrijfsvorm
prefereren, en ons dus verder trouw wil
len blijven, bieden wij een nabetaling in
Omefa Rentespaarbrieven van nominaal
f 2.50 per 100 kg. in 1965 geleverde melk,
waarvoor nó. verloop van 10 jaren het
dubbele, dus f 5.per 100 kg. melk kan
worden geincasseerd.
Aan hen, die menen onze N.V. te kun
nen gebruiken als uitwijkmogelijkheid on
der voortdurend dreigement van elders le
veren, hebben wij, als gezegd, onzerzijds
verder ook niets te bieden."
Teleurstellingen
De opmerkingen in de laatste alinea's
van de brief en het feit, dat men geen
rentespaarbrieven zal ontvangen wan
neer men de strook „Ik blijf. Stuur mij
onmiddellijk de nabetaling over 1965" niet
inzendt, hebben onder de veehouders
kwaad bloed gezet.
De heer Eerdmans heeft naar ons
verteld werd, geen enkele garantie wil
len of kunnen geven, dat de mensen
over tien jaar hun geld, dat voor velen
enkele duizenden guldens zou bedragen,
inderdaad zullen ontvangen. Wel gaf hij
de verzekering, dat indien men momen
teel door omstandigheden pertinent om
het geld van de nabetaling verlegen zit
het bedrag zou worden uitgekeerd. Maar
dan moest men niet allemaal komen, zo
zou hij gezegd hebben. De veehoouders
hebben wel begrepen, dat zij juridisch
geen aanspraak op deze uitkering uit de
winst kunnen maken, maar men heeft op
een uitkering in contanten gerekend en
dat maakt de zaak voor vele zeer moei
lijk. Over het algemeen wil men de ver
dere ontwikkeling nog aanzien, omdat de
heer Eerdmans toegezegd zóu hebben, dat
het volgend jaar weer in. contanten zal
worden uitgekeerd. Velen voelen zich
door deze ontwkkeling echter wel zeer
teleurgesteld en zelfs bij de benen ge
nomen. Het herinnert aan de situatie vlak
na de bevrijding toen in Hölten een com
plete „melkoorlog" woedde en het bracht
enkelen zelfs tot de uitspraak „Een boer
heeft niets meer te vertellen".
Tot een bepaald besluit is men op deze
bijeenkomst niet gekomen. Men was aan
het slot van de vergadering nog even wijs
als toen men gekomen was, zo bleek uit
de reakties van tal van veehouders.
Zoals verwacht, heeft de Engelse socia
listische partij bij de vorige week ge
houden verkiezing een flinke overwin
ning behaald. In plaats van over de
meerderheid van drie zetels in het Lager
huis waarmee premier Wilson achttien
maanden heeft moeten regeren, beschikt
hij nu over een meerderheid van 97.
Labour heeft nu 363 zetels (winst 49,
verlies 1), de Conservatieven zijn door
een verlies van 51 zetels op 253 gekomen,
de Liberalen met een verlies van 2 en
een winst van 4 zetels op 12. Er waren
minder kiezers opgekomen dan in 1964,
nl. 75,8 pet tegen 77,1. Van het aantal
uitgebrachte stemmen behaalde Labour
47,9 pet tegen 44,2 in 1964. De Conserva
tieven zakten van 43,4 op 41,9 pet, ter
wijl de Liberalen ondanks zetelwinst een
stemmenverlies leden en van 11,1 op 8,5
pet zakten.
Uit de percentages, die bij een distric
tenstelsel welsprekender zijn dan een
zetelverdeling, kan men opmaken, dat
Labour behalve van de Conservatieven
ook flink van de Liberalen heeft ge
wonnen. Dat betekent, dat bij vele
kiezers van de middengroepen de angst
voor een al te socialistische koers van
een als radicaal bekend staande man als
Wilson aanzienlijk verminderd is. Ver
moedelijk is juist deze groep, die minder
door partijdiscipline geplaagd wordt dan
enige andere, er van overtuigd geraakt,
dat Wilson en Labour op het ogenblik
de juiste figuren zijn om het land op
een zakelijke wijze te moderniseren. De
les, die Wilson uit dit resultaat kan
trekken, is, dat hij, wil hij aan het be
wind blijven, zeker niet al te dogmatisch
socialistisch moet gaan worden.
VERWOERD GESTERKT.
Ook in Zuid-Afrika hebben verkie
zingen de regering versterkt. De Natio
nale partij van premier Verwoerd had in
het ontbonden parlement 106 van de 156
zetels, nu bezet zij er 126 van de 166.
(Het parlement heeft er nl. 10 zetels bij-
gekregen). De Verenigde partij, de oude
glorie van Smuts, heeft 10 zetels ver
loren en staat nu op 39. De laatste zetel
wordt ingenomen door de enige ver
tegenwoordigster van de progressieve
partij, die de apartheid veroordeelt.
Uit deze verkiezingen kan men leren,
dat de oude onderscheiding tussen de
Verenigde partij als de partij van de
Fngels sprekenden en de Nationale Partij
als de partij van de Boeren niet langer
opgaat. De nationale partij heeft forse
winst geboekt onder de Engels spreken
den; hiervoor kan men verschillende re
denen aanvoeren. In de eerste plaats
ontbreekt het de Verenigde partij aan
een politiek en aari figuren, in de tweede
plaats voelen de Engels sprekenden zich
verraden door een Engeland, dat vrijheid
en onafhankelijkheid voor alle Afrikanen
bepleit, terwijl een Verwoerd met zijn
politiek van de bantoestans een oplos
sing biedt, die met de vervulling van
een wensdroom gelijk staat. Verwoerd
wenst de negerbevolking van Zuid-Afri-
ka (11 miljoen tegen goed 3 miljoen
blanken) onder te brengen in afzonder
lijke woongebieden, waar zij zich voor
namelijk aan de landbouw moeten wij
den. In een industriële ontwikkeling is
niet voorzien. Voor de industrieën kun
nen de blanken in hun gebied zorgen
door deze aan de grens van de bantoe-
stans te vestigen, zodat de negers na
voldane arbeid weer naar hun woon
gebieden terugkomen. In de blanke ge
bieden (overigens de grootste en rijkste
van het land) kunnen de negers als
burgers niet wonen en zo zij daar wonen,
behouden zij de status van vreemdeling.
Willen zij stemrecht e.d., dan moeten zij
maar naar bantoestan. Wat er met de
vier miljoen uit stamverband losgeslagen,
in de steden wonende negers moet ge
beuren, is nog niet door Verwoerd aan
gegeven.
De Verenigde partij wijst er op, dat
deze ontwikkeling gevaarlijk kan zijn,
want als deze bantoestans, zoals de be
doeling is, zelfbestuur krijgen, dan kan
de Unie uiteenvallen. Het vertrouwen
van de kiezers in Verwoerd geeft aan,
dat zij niet geloven, dat dat zo'n vaart
zal lopen. Zij zien in Verwoerd de beste
garantie voor het behoud van de blanke
suprematie.
ERNSTIGE CRISIS IN VIETNAM.
Een ernstige crisis is in Zuid-Viëtnam
ontstaan. De voorgeschiedenis gaat terug
tot 10 maart van dit jaar, toen de junta
van generaal Ky een van haar leden,
generaal Thi van het noordelijke eerste
legercorps, wegens ongehoorzaamheid
uit de junta zette en als opperbevel
hebber ontsloeg.
Onmiddellijk kwam het in het noorden
van het land tot betogingen ten gunste
van Thi, die de steun genoot van de
boeddhisten. Ook in Saigon werd het
onrustig, vooral toen de boeddhistische
leiders de eis stelden, dat de junta het
veld zou ruimen voor een burgerlijke
regering' van nationale eenheid (zonder
de communisten overigens). In de tweede
helft van maart leek de regering, na
aanvankelijk weigerachtigheid, toch be
reid de boeddhisten wat tegemoet te
komen. Voor eind 1967 aangekondigde
verkiezingen, wilde zij vervroegen tot
eind 1966, maar de betogingen van de
boeddhisten en studenten in de noor
delijke steden Da Nang en Hue bleven
aanhouden. Een afgezant van de junta
werd belet naar Saigon terug te keren
en zondag was de situatie zo zorgelijk,
dat Ky aankondigde, troepen naar Da
Nang te zenden om de stad te „be
vrijden".
Volgens hem was de stad door de
communistische Viëtcong overgenomen.
Er dreigt hier een nieuwe complicatie
Zelfs van oorlogsgraven haalt de
heer Zijlstra gegevens en vergelij
kingsmateriaal. Zoals hier op de
Algemene Begraafplaats in Hel-
lendoonv, waar o.m. de Canadese
vlieger-officier RW. Doidge he-,
graven ligt. Een koude grafsteen
vertelt niet de tragiek van het on
geval: R. W. Doidge vond de dood
tijdens een bombardement op de
spoorbrug in Nijverdal, tijdens de
duikvlucht werd hij getroffen door
de bom uit het vliegtuig van zijn
vriend. Brandend stortte' hij neer
in de Spinnerij van de Kon. Text.
Fabrieken Nijverdal-ten Cate.
door de spanningen in het niet-commu
nistische deel van Viëtnam. Heel pijnlijk
is het voor de Amerikanen, die een grote
basis bij Da Nang hebben en de toon van
de betogingen dagelijks anti-Amerikaan-
ser zien worden, terwijl zij bovendien al
hun kaarten op Ky hebben gezet. Zij
dreigen daarmee partij te worden in
een conflict in Zuid-Viëtnam en dat zal
hun positie ongetwijfeld ondermijnen.
DE GAULLE PRECISEERT.
De crisis in de N.A.V.O. gaat voort. De
Gaulle heeft zijn bedoelingen nader ge
preciseerd. Alle Franse strijdkrachten in
Duitsland zullen op 1 juli aan het opper
bevel van de N.A.V.O. worden onttrok
ken. De Fransen op de gealieerde hoofd
kwartieren zullen op die datum even
eens worden teruggetrokken. Op 1 april
van het volgende jaar zullen de geali
eerde hoofdkwartieren, die in Frankrijk
gevestigd zijn, van Franse bodem ver
dwenen moeten zijn.
Voor de Amerikaanse bases in Frankrij
Voor de Amerikaanse gases in Frankrijk
geldt hetzelfde.
De veertien geallieerden, die aan het
geïntrigeerde karakter van de N.A.V.O.
willen vasthouden en de banden met de
Ver. Staten zo nauw mogelijk wensen te
houden, zijn in voortdurend beraad. Een
van de kernpunten is, wat er met de
Franse troepen in Duitsland moet ge
beuren. Kunnen deze daar blijven wan
neer zij buiten het verband van de
N.A.V.O. staan? De Duitsers voelen er
bitter weinig voor. Een ander punt, voor
al door de Amerikanen te beslissen is, of
Frankrijk kan blijven gebruik maken van
de faciliteiten van het waarschuwings
systeem zonder hetwelk het Franse kern
wapen ten dode is opgeschreven. Men
blijft bang om brokken te maken en dat
is een grote Troef in de handen van de
Gaulle.
