RUILVERKAVELINGEN
mm
MKLAME
IS
WINST 2
CENTRA-KOOPJES
(velir. Wansink
IIIIAIMAI
Onrustige Zenuwen?
drukwerk
Agent: JAN WIGGERS
Keiweg 14 - Telef. 350
boodschappen
1 blik Perziken-schijfjes voor 1
Weinig nieuws uit Moskou
De onmeetbare voordelen van
VOEDSEL UIT SARIOLIE
Zaterdag 31 oktober 1964
HOLTENS NIEUWSBLAD
Weinig nieuws valt er te melden uit
Moskou, na de afzetting van Chroestsjov.
Er zijn geen nieuwe gezichtspunten toe te
voegen aan hetgeen wij de vorige week
schreven, behalve dan, dat het al door
ons genoemde verzet van militaire zijde
misschien sterker was dan wij vermoed
den. Premier Kosigin heeft het land in
tussen verzekerd, dat het voortbestaan
van imperialistische krachten het nood
zakelijk maken, dat de partij en de rege
ring maatregelen nemen om de defensie
van het land te versterken. En dat, terwijl
Chroestsjov kort tevoren had verklaard,
dat het militaire apparaat Rusland nu zo
onaantastbaar had gemaakt, dat er geen
gevaar meer te duchten was. Ook is het
opgevallen, dat bij de leuzen voor de vie
ring van de oktoberrevolutie de lof voor
het kernstopverdrag is vervangen door
een oproep tot algehele en algemene ont
wapening en een oproep alle kernproe
ven, dus ook de ondergrondse, stop te
zetten.
ULTIMATUM VAN DE GAULLE
President De Gaulle heeft er vorige
week voor gezorgd, dat de wereld niet
zonder nieuws en de kranten niet zonder
koppen kwamen. Maar nauwelijks terug
van zijn lange reis door Latijns-Amerika
moest hij zich weer in de landbouwpro
blemen verdiepen. En na de kabinetsver
gadering, waarin Pisani, de minister van
landbouw had geklaagd over de geringe
medewerking van de Duitsers bij de vast
stelling van de gemeenschappelijke graan
prijs voor 15 december, liet De Gaulle
zijn minister van voorlichting verklaren,
dat Frankrijk zijn medewerking aan de
gemeenschappelijke markt zou staken,
wanneer er vóór 15 december geen over
eenstemming was bereikt over de graan
prijs.
Al eerder heeft De Gaulle door derge
lijke dreigementen concessies afgedwon
gen, maar dit keer heeft het er toch alle
schijn van, dat de Duitsers voet bij stuk
zullen houden. Volgend, jaar namelijk
worden er in Duitsland verkiezingen ge
houden en de chr.-democratische unie van
bondskanselier Erhard kan de stemmen
van de boeren moeilijk missen. Het lijkt
dus uiterst onwaarschijnlijk, dat Erhard
zal instemmen met een prijsverlaging van
het Duitse graan, waar de boeren vier
kant tegen zijn. Misschien wordt er een
compromis gevonden, waarbij iedereen
zijn gezicht kan redden, maar een prijs
verlaging lijkt niet waarschijnlijk. Het be
tekent voor de Duitse boeren niet alleen
een prijsverlaging, maar ook een vergro
ting van de concurrentie.
Uittreden uit de E.E.G. is niet mogelijk,
het verdrag is onopzegbaar, maar het is
mogelijk, dat De Gaulle weigert mee te
doen, weigert aan vergaderingen en be
slissingen deel te nemen. Maar het is de
vraag of hij zo ver zal gaan om datgene,
dat al is bereikt ongedaan te maken. Daar
mede zou hij in het vlees van zijn indu
strie snijden.
Wanneer er geen gemeenschappelijk
landbouwbeleid is, aldus de Franse presi
dent, kan er ook niets komen van de zg.
Kennedy-ronde. Zonder een gemeenschap
pelijk landbouwbeleid is er geen Euro
pese gemeenschap mogelijk en kunnen
dus de onderhandelingen met Amerika en
andere landen over een verlaging van de
invoerrechten op industriële producten
met vijftig procent, moeilijk tot een re
sultaat leiden. En met een veto op dit
punt kan De Gaulle veel kwaad doen,
hoewel wij ons toch ook voor ogen moe
ten houden, dat de Duitse regering, uit
angst voor de Duitse boeren, niet van
schuld is vrij te pleiten.
LABOURS BUITENLANDSE BELEID
Harold Wilson, de nieuwe Engelse so
cialistische premier, heeft zijn ploeg nu
voltooid en de eerste maatregelen en con
tacten geven al aan, dat er met volle
kracht wordt gewerkt. Patrick Gorden
Walker, de minister van buitenlandse za
ken, is maandag en dinsdag in Washing
ton geweest om contact met de Ameri
kaanse minister van buitenlandse zaken
op le nemen. Naar verluidt zou Enge-
i
i
i
s
i
land nu een nieuw plan hebben voor een
kernmacht van de NAVO, dat in de plaats
van de MLF, de kern vloot van de NAVO,
zou komen. De vloot zou kleiner worden,
geen 25, maar 10 a 15 schepen, en deze
vloot, bemand door verschillende natio
naliteiten, zou worden aangevuld met
Engelands kernwapen en alles wat er in
Europa aan kernwapens zou zijn, dit alles
gebundeld onder een speciaal nucleair
commando van de NAVO. Het voordeel
hiervan is, zo betoogt Labour, dat de
Westduitse invloed geringer wordt en bo
vendien, dat het, aangezien er minder
schepen moeten worden uitgerust, goed
koper zal zijn. De Engelse luchtmacht kost
toch al geld en misschien hoopt Labour
een gedeelte van de kosten op andere
bondgenoten te kunnen verhalen.
ECONOMIE
De maatregelen betreffen de economie,
welke er niet zo rooskleurig voor staat,
wanneer men naar de betalingsbalans
kijkt. De tekorten groeien, na een korte
onderbreking, weer als kool. Dat is al her
haaldelijk gebeurd en het wapen van de
conservatieve regeringen was voorname
lijk het duurder maken van het crediet
door verhoging van het disconto. Aange
zien men meende, dat het een kwestie van
overtollige koopkracht was, trachtte men
die af te romen door heffingen aan de
ene kant en door bemoeilijking van het
kopen op afbetaling aan de andere kant.
Het gevolg daarvan was, dat in zo'n pe
riode de bedrijvigheid weer terugliep en
er werkloosheid ontstond. Om die te be
strijden werd er weer nieuwe koopkracht
ingepompt, met als gevolg weer een stij
gend tekort op de betalingsbalans.
Tijdens de verkiezingscampagne heeft
Labour de conservatieven voortdurend
verweten op een onoordeelkundige ma
nier van dit remmen het gas geven ge
bruik te hebben gemaakt.
MAATREGELEN
Het is nu Labours taak een middel te
vinden, dat de bedrijvigheid niet zal af
remmen, maar dat de invoer zal beperken
en tegelijk de uitvoer zal bevorderen. Het
heeft veel van een kwadratuur van een
cirkel. Maar Wilson heeft niet geaarzeld
en hij heeft fors ingegrepen. Alle invoe
ren behalve voedingsmiddelen, grond
stoffen en onbewerkte tabak, zijn belast
met een extra invoerrecht van 15 pet. De
prijzen van de ingevoerde producten
worden dus ongunstiger ten opzichte van
de Engelse producten. Maar tegelijk valt
de concurrentieprikkel wat weg. Tegelijk
wordt de uitvoer bevorderd door een
terugbetaling aan exporteurs van een ge
deelte van de indirecte belastingen, welke
op hun kostprijs drukken. Hierdoor kun
nen de Engelse uitvoerprijzen wat naar
beneden, al zal het niet meer dan VA pet.
zijn.
Maar de gehele prijsstructuur van En
geland wordt bedreigd door de loonsver
hoging, welke op zijn minst 5 miljoen ar
beiders van de meest verscheidene catego
rieën eisen. De nieuwe minister van ar
beid heeft zijn ministerie een spijkerbed
genoemd en het zal de Labourregering
veel wijs beleid kosten een evenwicht te
brengen tussen de eisen en de mogelijk
heden. Zij loopt met plannen rond de lo
nen aan de productiviteit te koppelen,
maar de ervaringen van andere landen
beloven daar geen gouden bergen van.
Een feit blijft het in elk geval, dat een
drastische modernisering van de Engelse
industrie en van de Engelse wijze van
werken een voorwaarde blijft voor een
verbetering van de economische positie.
Nu de herfst zijn intrede heeft gedaan
gaan veler gedachten uit naar de cul
tuurtechnische werken, die bij voorkeur
in het winterhalfjaar worden uitgevoerd.
Grote bedrijven nemen ze zelf ter hand,
maar meestal doet men zoiets gemeen
schappelijk.
De ruilverkaveling is de meest voorko
mende vorm geworden, dank zij de toe
lagen die het rijk daarbij verstrekt. On
danks die toelage is de ruilverkaveling
een fel omstreden onderwerp. Zodra er
gestemd moet worden, zijn er voor- en
tegenstanders. Winnen de voorstanders
het, dan wordt in het eigendomsrecht
der tegenstanders zeer diep ingegrepen.
Winnen de tegenstanders het (noord
west Veluwe), dan klagen de voorstan
ders.
Om maar met de nadelen te beginnen:
zeer velen zijn er door op hoge lasten
gekomen. Ook zijn er ruilverkavelingen
uitgevoerd, vooral 10 jaar geleden, die
nu al totaal verouderd zijn. En ook is
het niet overal helemaal eerlijk toege
gaan als er gestemd moest worden.
Lang niet alle betrokkenen zijn tevre
den gesteld bij de ruiling van gronden.
Kortom, als wij de zaak eerlijk willen
bezien, dan moeten wij erkennen, dat
er toch ook wel nadelen zijn.
Waarom
De voordelen zijn vele en velerlei: min
der wegen en sloten, betere perceels-
vorm, betere bereikbaarheid van de per
celen en vaak winst aan cultuurgrond.
Vaak groeit een herverkaveling uit tot
een gehele streekverbetering, waarbij
de gebouwen vernieuwd of uit het dorp
v/orden verwijderd en ook de agrarisch-
sociale voorlichting goed op gang komt.
Voor wie prijs stelt op deze dingen zijn
dat onschatbare voordelen. Het valt niet
te ontkennen, dat herverkavelingen kun
nen leiden tot aanzienlijke besparingen,
n.I. aan tijd, aan kosten (heen en weer
rijden) en randverliezen (overbodige
sloten en wegen)).
De alles beslissende vraag achten velen
echter deze: dekken de kosten de baten?
Misverstand
De Wageningse econoom Prof. Horring
heeft deze zomer opzien gebaard, door
ronduit te zeggen, dat de rentabiliteit
van cultuurtechnische werken nog nooit
is aangetoond, laat staan dat aanmerke
lijke kostprijsverlagingen bereikt zouden
zijn. Dit heeft echter ook misverstand
gewekt. Prof. Horring bedoelde dat in
het geheel van grote werken, zoals her
en ruilverkaveling, streekverbeteringsac-
ties enz. Hij heeft niet bedoeld, dat elk
cultuurtechnisch werk geen winst zou
opleveren.
Tal van vrij eenvoudige en ook meer
ingewikkelde cultuurtechnische werken
zijn duidelijk winstgevend. Het gaat er
om, wat men daaronder verstaat. Wer
ken waarbij de grond anders ver
plaatst wordt dan bij normale grond
bewerking geschiedt, rekent men tot de
cultuurtechnische werken.
Tegen des professors betoog is natuur
lijk aangevoerd, dat de ruilverkavelin
gen zoveel verbeteringen hebben aange
bracht. Ook de bedrijven in Oost-Flevo
land zijn genoemd. Deze goed verkavel
de bedrijven met prima gebouwen en
wegen trekken veel aandacht. Maar er
zijn er ook, die er bij nader inzien voor
bedanken.
Niet te meten
Alvorens te debatteren kan men beter de
vraag stellen of de voor- en nadelen
wel meetbaar zijn. Menselijk leed en ge
luk zijn er bij betrokken! Maar zelfs de
in geld waardeerbaar is, valt bijna niet
te meten. Er zijn vrijwel geen verslagen
waarin men nauwkeurig kan naslaan
wat de zaak gekost heeft en welke be
sparingen per jaar, per ha of per be
drijf of gebied wel bereikt zijn. Dat is
dusver zijn er zeer grote bedragen in
gestoken.
en daarvoor is hij econoom. Want tot
het} wat in feite Prof. Horring zo steekt
Men kan alle voordelen opsommen voor
de bewoners en voor anderen, het helpt
niet. De „anderen" hebben er inderdaad
wel wat aan, als een bepaald gebied
beter toegankelijk wordt. Voorts worden
thans vaak minder goede gronden voor
recreatie bestemd, alhoewel dat vaak
op verzet bij de boeren stuit. Ook deze
voordelen zijn moeilijk meetbaar.
Ruilverkaveling kan leiden tot doelma
tiger bedrijfsbeheer. Dat kan tot gevolg
hebben, dat men minder mankracht no
dig heeft. Deze mensen kunnen elders
een werkkring vinden, want de arbeids
markt is krap. Velen achten dat winst;
anderen zien het met lede ogen aan.
Kortom: met meten en rekenen komen
wij er niet.
Verleden tijd
Als men terug gaat in de geschiedenis
ziet men, dat vooral in de tijd tussen
1850 en 1920 ontzaglijke vlakten zijn
ontgonnen. Er kwamen machines en
kunstmest en de menselijke arbeids
kracht was goedkoop. In de dertiger jar
ren en tot 1950 toe heeft men de grote
cultuurtechnische werken vooral gezien
als werverschaffingsobject. Ja, tot 1956
toe hield men vele als zodanig in reser
ve; het mocht eens misgaan met de
conjunctuur.
Dit stanpunt is nu wel geheel verouderd.
Mijnhordfs ZenuwfobleUen
Het cultuurtechnische werk is n.I. zó
ontwikkeld, dat het zelf een specialisme
is geworden. En de werkloze mens zou
zich maar heel ongelukkig voelen als
hij daarbij als sjouwer met de schop
werd ingezet. Dit is voorbij, voorgoed
waarschijnlijk.
Daaruit vloeit dan echter tevens voort,
dat men bij deze werken niet moet uit
gaan van het oude standpunt, maar dat
men wel degelijk naar de voor- en na
delen moet vragen.
Grond vergaat niet
Zijn de voordelen niet zeer duidelijk
aanwijsbaar of is er grote tegenstand,
dan moet men ze nalaten. Zijn de be
trokkenen er voor, dan moet de regering
niet scheutig zijn als er om toelagen
gevraagd wordt.
Immers, maken wij de balans zuiver
materieel op, dan kan stellig gezegd
worden, dat tal van werken beslist ren
dabel zijn. De reden is, dat grond „eeu-
wigheidwaarde" heeft. Grond vergaat
niet. En dat betekent, dat een perceel,
BELANGRIJKE AANVULLING
VOOR ARME LANDEN.
De lange reeks producten, welke uit het
zwarte, vloeibare goud, de aardolie, kan
worden gemaakt, is opnieuw uitgebloeid.
Franse geleerden hebben een revolutio
naire methode ontdekt om uit ruwe olie
een voedselproduct te maken, dat een bij
zonder welkome aanvulling kan betekenen
op het arme dieet van vele volkeren, die
nog in zeer povere omstandigheden leven.
Het mag een vreemd idee zijn, olie te
eten, maar de Fransen geloven, dat hun
vinding een grote toekomst tegemoet
gaat.
Het consumeren van olie is overigens
niet helemaal een juiste omschrijving. De
Franse vinding berust op een merkwaar,
dige combinatie van levende organismen
en de rijke voedingsbodem, die bepaalde
samenstellingen van de olie voor deze
(micro)-organismen bieden. Alfred Cham-
pagnat, wetenschappelijk leider van de
Franse oliemaatschappij, ontdekte name
lijk, dat bepaalde gistsoorten - in feite
micro-organismen buitengewoon goed
gedijen op oliebestanddelen, die ontstaan
als ruwe olie tot een temperatuur van 350
tot 400 graden Celsius wordt verhit. Deze
„kweek op olie" van de voor het blote oog
onzichtbare, zeer kleine wezentjes, kan
heel goed een voedselpreparaat opleveren,
dat vooral rijk is aan eiwitten en het
eveneens voor het menselijk lichaam on
misbare lysine, een aminozuur.
De vinding van Champagnet dateert uit
1957. Sindsdien zijn de laboratoriumproe
ven afgesloten. Met dusdanige resultaten,
dat bij Marseille een proefproject is inge
richt, dat per dag duizend kilo van het ge
vonden proteïnevitamineconcentraat kan
produceren.
Wanneer men de eetgewoonten bekijkt
van de talrijke mensen, die nog op het
randje van een bestaansminimum leven,
wordt de betekenis van de vinding duide
lijk. De bevolking van de arme landen
leeft voornamelijk op plantaardig voedsel.
Het vlees is te schaars en te duur. Ziekten
zijn dan vrijwel onvermijdelijk, doordat
het plantaardig voedsel alleen niet vol
doende bouwstoffen voor het menselijk
lichaam kan leveren. Met name ontbreken
de nodige eiwitten om aan de behoeften
van het lichaam te kunnen voldoen. Ei
witten zijn - hier komt de scheikunde
weer even om de hoek kijken opgebouwd
uit moleculen van verschillende aminozu
ren. De geleerden hebben tot nu toe zo'n
twintig verschillende aminozuren ontdekt,
dat door betere ligging enige procenten
goedkoper te beheren is, het geïnvesteer
de geld altijd terug blijft betalen zolang
er boeren zijn die het bewerken. Alleen
zal de meeropbrengst of de besparing
dan moeten opwegen tegen de rente van
het geïnvesteerde bedrag. En dit is in
vele gevallen een vergelijking, die goed
te maken is.
Vaak moet men wel
Afgezien van vreemde invloed (aanleg
van wegen, kanalen, havens, bouwgron
den enz.) zijn er andere omstandighe
den die vaak tot herverkaveling dwin
gen. Dat is de E.E.G. In vrijwel alle
aangesloten landen is men op grote
schaal bezig produktieomstandigheden
te scheppen voor land- en tuinbouw. Dat
is logisch, want anders verliest men de
strijd om de markt. Een markt van nu
al 180 miljoen mensen, als men Berlijn
meerekent. In deze wedstrijd moeten
wij wel meedoen om niet bij voorbaat
uitgeschakeld te worden.
De conclusie kan dan ook niet anders
zijn, dan dat men de zaak van geval tot
geval bezien moet. Waar de betrokke
nen dat wensen en waar duidelijk aan
wijsbare voordelen aanwezig zijn, zal
men moeten doorzetten. Dat er ook veel
gebieden zijn waar de zaak weinig zin
heeft is echter eveneens duidelijk.
welke onmisbaar zijn om de functies van
het menselijk lichaam in stand te houden.
Enkele van deze zuren komen echter vrij
wel niet in plantaardig voedsel voor. Tar
we bijvoorbeeld in vele landen vrijwel
het enige voedsel - bevat slechts 13 pet.
eiwitten, gedroogd rundvlees daarentegen
59 pet. Alleen al om het nodige lysine te
verkrijgen zou men voor dezelfde hoeveel
heid 22 x zoveel tarwemeel moeten eten
als gedroogd rundvlees. Het uit aardolie
gewonnen proteïne-vitamineconcentraat
bevat vijftig tot zestig procent eiwit, voor
al het percentage lysine is hoog. Wel mist
het concentraat sommige andere essen
tiële voedingsstoffen, maar die komen
weer in voldoende mate voor in het gewo
ne plantaardige menu.
Vooral belangrijk is, dat het voedings
concentraat op zeer goedkope wijze kan
worden verkregen. Naar schatting zal het
kweken slechts één vijftiende tot één der
tigste van de prijs van vlees gaan kosten.
Deze lage kosten zijn mogelijk geworden
doordat het gistingsproces, ook voor de
bereiding van andere olieproducten, grote
voordelen oplevert. De microben hebben
alleen maar belangstelling voor de kool
waterstoffen in de olie, en dat zijn juist
de stoffen, welke bij de bereiding van al
lerlei olieproducten moeten worden ver
wijderd. De olie-etende giststoffen maken
dus ook het raffineringsproces gemakke
lijker.
Bij invoering op grote schaal van het
Franse procédé - en alles wijst in die rich
ting - zou per jaar, op basis van de huidi
ge olieproductie, 3,5 miljoen kilo van het
vitamineconcentraat kunnen worden ge
produceerd. Dit zou wel heel welkom zijn,
gezien de schaarste aan dierlijke eiwitten
in de wereld. Geen wonder, dat de wereld
gezondheidsorganisatie, de voedsel- en
landbouworganisatie van de Verenigde
Naties en de UNICEF grote belangstelling
hebben voor de Franse vorderingen.
Men zoekt nu naar wegen om het rijke
voedsel in een aanvaardbare vorm te kun
nen aanbieden. Gedacht wordt aan een
concentratie in een soort bouillonblokjes,
welke dan in water kunnen worden opge
lost. Eén ding is al bewezen: het uit gis
tingsproces van de olie gewonnen prepa
raat bevat geen enkel bestanddeel, dat
schadelijk kan zijn voor het menselijk li
chaam. Smaak heeft het ook niet. Maar
daar weten de voedselspecialisten wel
raad mee. Het is vrij gemakkelijk om het
„bouillonblokje", gewonnen uit olie, de
smaak van welk geliefd artikel dan ook te
geven.
van modern karakter
levert -S7«z^en voordelig
tot en met 9 november 1964
1 blik GEHAKTBALLEN Minos 0,98
2 blik APPELMOES van 1,32 voor1,18
1 blik SPINAZIE 0,45
1 blik KEURKO HARING IN TOM. SAUS 0,69
1 fles SHERRY „Cave Royal"4,35
1 pakje KOEKJES 0,69
500 gram VIJGEN 0,48
1 fles BRILLANT OLIE 1,03
5 repen LEMONTOIS gevuld 0,98
1 blikje FRANKFORTER KNAKWORST 0,94
2 rol BROS BESCHUIT0,55
1 zakje SNOEP MET SPELDJE 0,49
UW CENTRA-KRUIDENIER
HOLTEN
