Uii Hollens historie
Bouw van een nieuwe bottelarij
voor Hengelo's Bier neemt
een aanvang
In de toekomst neg meer geestrijk „Pempvers"
Maandag 18 §mli
begint het
KOOPJESFEEST
Hoed nieuws uit het Mekka
wan het Nederlandse vreemdelsiigenwerkesr
Zo heeft ook Nederland zijn
badpaksensatie
W mi
WÊÊtm
Reizen naar, van, in en om Valkenburg
Zaterdag 4 juli 1964
HOLTENS NIEUWSBLAD
Sirene's loeiden, personeel en genodigden applaudiseerden en straal
vliegtuigen van de vliegbasis Twente gierden toevallig over toen
Hengelo's eerste burger, Jhr. Mr. L. M. E. von Fisenne maandag
middag 29 juni op het terrein van de N.V. Hengelose Bierbrouwerij
aan de Twekkelerweg in Hengelo het eerste grondwerk verrichtte
voor de bouw van een nieuwe bottelarij. Het was de start van een
nieuwe periode in de historie van deze snelgroeiende bierbrouwerij,
die, naar men aanneemt reeds op 1 mei 1965 zijn voltooiing zal
vinden, want dan zal het bouwwerk worden overgedragen.
De directeur van de technische dienst
van het bedrijf, de heer H. Meijlink Azn.,
gaf vooraf, staande op een podium van
lege bierkistjes, een beschouwing over de
te verrichten werkzaamheden, de plezie
rige consequenties hiervan voor het be
drijf, want er zullen heel wat arbeids-
moeilijkheden zijn opgelost, en heette
hierna diverse genodigden welkom.
In de eerste plaats richtte hij zich tot
burgemeester Von Fisenne, die via een
erewacht van afdelingschefs het terrein
had betreden. Verder tot de gemeente
secretaris en enkele wethouders van de
gemeente Hengelo, en tot een groot aantal
genodigden, die direct of indirect met de
brouwerij verbonden zijn.
Na het moment van de officiële eerste
werkzaamheden, toen de grote plannen
van de brouwerij het papieren stadium
verlieten en (vooreerst nog vrij onduide
lijk) zichtbaar werden, hield de burge
meester een toespraak. Deze wees erop,
dat op dit moment het gerst staat te rij
pen, maar veel werkzaamheden zijn voor
af geschied. Ook hier moet veel gedaan
worden voor de rijpe oogst kan worden
binnengehaald.
Hij wenste de Hengelose Bierbrouwerij
een goede oogst en een goede toekomst.
Daarna bracht Hengelo's burgervader een
feestdronk uit.
Volgens een uiterst krap gesteld tijd
schema zal het mogelijk zijn, dat reeds 1
mei 1965 de eerste flessen bier in het
nieuwe gebouw kunnen worden afgevuld.
Door de stijgende omzetten is zulks een
dwingende eis geworden.
Het Bouwkundig Ingenieursbureau
Beltman, onder wiens directie de bouw
wordt uitgevoerd, meent uit ervaring ver
trouwen te kunnen stellen in de wijze,
waarop de N.V. Aanneming Mij v.h. H. W.
te Pas haar ontwerp binnen de gestelde
tijd zal uitvoeren. „Het blijft echter een
kunststukje!" meent de opzichter J. Poort
huis.
Het is voor de brouwerij een gelukkige
omstandigheid, dat een aantal grote kapi-
taalswerken in Twente van de N.V. Te Pas
ten einde lopen, zodat veel aandacht aan
technische middelen aan het werk zullen
kunnen worden besteed.
Maatregelen worden getroffen, dat de
bouw de gehele winter ongestoord voort
gang kan vinden.
Met de bouw van de bottelarij wordt
voor de brouwerij in Hengelo een periode
van reorganisatie en vernieuwing afgeslo
ten. De resultaten hiervan zullen het be
drijf zonder twijfel in staat stellen haar
goede plaats in de rij der Nederlandse
brouwerijen te doen behouden.
Het gebouw bestaat in grote lijnen uit
de volgende delen:
1. Een kelder, waarin behalve 4 grote
wateropslagreservoirs, een filterinstallatie
voor bier is ondex-gebracht. De taak van de
bierfilters is de afscheiding van gist uit
het bier, nadat de gisting is beëindigd.
Ja dat zijn met recht feestprijzen, waarop onze actieve
winkelzaken hun uitgebreide clientele gedurende de
seizoenopruiming zullen onthalen. Over het geheel ge
nomen hebben onze winkelzaken een snelle omzet, zodat
hun artikelen en voorraden onder alle omstandigheden
een recent karakter hebben. Dat wil zeggen: verouderde
dingen zijn er niet bij
't Wordt een echt kopersfeest, dat staat bij voorbaat vast.
Naast de filterkelder bevindt zich een
helder-bier-kelder, welke gekoeld wordt
tot om het vriespunt. Hierin bevinden zich
de tanks, die worden aangesloten op de
biervuller en tevens de tanks met ongefil-
treerd bier, dat juist uit de lagerkelder
der brouwerij is binnengekomen.
2. De opslagplaats voor vol- en leeg-
goed, welke geheel is ingei'icht op voi-k-
heftryck- en laadbordenbedrijf, heeft een
hoogte van pl.m. 7 meter. Van hieruit
worden de vrachtwagens gelost en gela
den. De opslagplaats vormt de parterre
van het gebouw.
3. De bottelzaal bevindt zich boven de
opslagplaats en heeft praktisch dezelfde
afmetingen. Hier staan in- en uitpakkers
opgesteld, flessenwasmachines, bier- en
limonadevullei's en machines voor 't slui
ten van flessen met ki-oonkurken en beu
gels. Het opplakken van „pompvers" eti
ketten geschiedt hier natuurlijk ook vol
automatisch.
4. Een complex nevenafdelingen van
parterre met drie verdiepingen, welke een
gekoelde suikeropslagplaats omvatten, een
sapkeuken, was- en kleedruimten, toilet
ten, cantine, werkplaatsen voor onderhoud
en magazijnen.
Er is bij het ontwerp grote aandacht ge
schonken aan vei-warmings- en ventilatie-
problemen, welke in een bedrijf, waar
veel geschi-obt en gespoeld wordt, eigen
eisen stellen.
Daartoe zijn ook de silo's ontworpen
voor bx-eukglas, die met water gespoeld
kunnen worden om bierresten uit de ge
broken flessen te verwijderen voor deze
geïnfecteerd raken. De afvoer geschiedt
per vrachtauto, welke voor het laden on
der de schervensilo kan worden geplaatst.
Getegelde vloeren en wanden in kelders
en bottelzaal zijn noodzakelijk om de hy
giëne in het bedrijf te bevorderen.
Licht en lucht hebben vrij toegang tot dc
pi-oductie-afdeling, terwijl de opslagplaat
sen koel en donker zijn voor het behoud
van de kwaliteit van het bier.
Enkele gegevens omtrent bouw
en inrichting bottelarij
HENGELOSE BIEREN.
Lengte gebouw 48 meter; breedte 50
meter; hoogte 18 meter. Hoogte opslag
plaats 7 meter; hoogte bottelzaal 7 meter.
Totale inhoud watei-kelders 1.200.000 ltr.
totale inhoud bierkelder 500.000 liter in
tanks; totale inhoud schervensilo's 30.000
kilogram.
Opslag bierkisten 100.000 stuks.
Capaciteit: le kolonne 12.000 flessen
per uur; 2e kolonne 24.000 flessen per uur.
De 2e kolonne kan ook per uur 16.000
familieflessen limonade vullen.
Het gebouw is gedimensioneerd voor het
opstellen in de toekomst van gezamenlijk
72.000 flessen per uur.
Het was 1672. Ons land werd over
stroomd door Munsters krijgsvolk. Hein-
rich Sökker, een jong soldaat, was op de
Borkeld achter gebleven. Hij voelde er
niets voor de boeren te plunderen en uit
te schudden; daar was hij zelf boer voor.
Halverwege tussen Holten en Rijssen
was hij achter gebleven. De Markejager
Sikkemborg had hem ontdekt. Deze wilde
hem meenemen naar het dorp, om de
man in handen te stellen van de schout.
Deze zou de deserteur uitgeleverd heb
ben. En dan zouden de generaals van
Cristoffer Bernard van Galen hem te
recht gesteld hebben. Sikkcnborg gebood
Sökker naast hem voort te lopen. Een
kwartier ging dat goed. Toen opeens ver
dween hij in het kreupelhout. Sikken-
borg schoot hem na, maar het schot mis
te. De Pruis zette de sokken er in, de
Borkeld op. Maar in de verte ontwaarde
hij Munstermannen; die zochten hem.
Heinrich liep weer terug; hij zag de ar
me jager niet meer.
Maar ergens in de wildernis hoorde hij
hem roepen tegen de Munstermannen:
griept urn! Heinrich Sökker hield het de
Holterberg in. Daar was Iemkers Janna
aan het schapen hoeden en zij zag een
vreemde jongeman in soldaten-uniform
op zich afkomen. De man vroeg om een
schuilplaats. Janna onbevreesd in de
berg. Zij had zich leren verdedigen in
de eenzame viakten van Holten. Zij had
aan de bovenzijde van de steel van de
kloetschop een vlijmscherpe piek zitten.
Toen zij de vreemdeling zag naderen, riep
zij Juno haar schaaphond. Deze wist wat
van hem gevraagd werd en stelde zich in
postuur om aan te vallen. De Pruis vroeg
een ondei-dak voor de nacht. Janna com
mandeerde hem zijn wapens af te leggen.
Hij gehoorzaamde. Zij wilde er voor zor
gen hem in de nacht te verstoppen in de
schaapskooi. Maar een bezwaar was, dat
deze kooi in het doi'p Holten stond en
nog wel in de buurt van Drek-Willem,
een man, die met de Munsters sympathi
seerde. Om negen uur, zo spraken zij af,
zou Janna de schaapskooi aan de achter
zijde openen, dan kon hij er in en de
kooi weer sluiten.
Janna vond Heinrich Sökker mooi. Het
was wel een vi'eemdeling, een vijand bo
vendien, maar hij was mooi en Janna
had in de zevenentwintig jaren van haar
leven nog niet meer dan haar huisgeno
ten en haar schapen gekend.
De Iemker was in Holten weinig ge
zien. Hij was van huisuit Rooms en was
nooit naar de predikant geweest om zich
te bekeren. Boze tongen beweerden, dat
hij onze lieve Heer op zolder onder het
hooi had zitten en dat hij het Christus
beeld op Roomse hoogtijdagen naar be
nedén haalde, maar bewijs was daar niet
voor. Dus liet men de Iemker lopen. Zijn
dochter Janna leed daar zeer ondei*. De
zoons, Iemkers Gait en Bats, hadden Hol
ten al jaren verlaten. Zij waren er niet
van aanzien en waren naar het Gelderse
Lichtenvoorde geti'okken. Janna vertel
de haar reeds bejaarde vader niet wat zij
in haar schild voerde. Hij zou het vast
niet goed gevonden hebben. Want al liet
men haar te Holten iet of wat links lig
gen, hij had geld. Hoe hij er aan kwam,
dat was alleen zijn geheim, maar het was
eeiiijk verdiend geld.
Voor een aantal Holtenaren was het
makkelijk. Iemkers Graads liet niemand
in de steek. Hij leende geld tegen matige
rente. Het huis van Graads stond op een
mooie stand aan de Doi'psstraat. Het was
makkelijk te vinden; het stond ver terug
en er was een behoorlijke tuin voor, een
put en twee lindebomen. De oude Iem
kers Marieje bemoeide zich zover nodig
met de buren, maarverder niet en zij
droeg altijd onzichtbaar een crucifix. De
dochter Janna deed zulks niet: zij leefde
haar eigen leven. Maar nu was die mid
dag de deserteur Heinrich Sökker geko
men in haar eenvoudig bestaan van alle
dag. Gemeen was hij niet, zoveel kende
Janna de mannen wel. Want op de een
zame heide temidden van haar schapen
had zij zich met haar scherpe piek wel
eens mannen, die minder mooie voorne
mens hadden, van het lijf gehouden. Maar
deze Heinrich had geen kwade bedoelin
gen. 'Hij was tot haar gekomen omdat hij
het eeuwige vechten moe was en een be
ter en passender werkkring wenste.
Het was tien uur in de avond. Van Rijs
sen kwamen vijf Munstermannen naar
Holten. Er werd aangeklopt bij de Mar
ie ejager Sikkenboi'g. Deze werd geducht
aan de tand gevoeld. Sikkenborg kreeg
het benauwd. Hij wist maar één oplos
sing: Janna, de herderin, moest er meer
van weten. De mannen gingen naar Iem
kers Graads. Het gezin lag al te bed.
Kwaad sloeg de herdershond aan. Graads
wist van niets en ook zijn vrouw en doch
ter niet. Maar de man in de schaapskooi
hoorde zijn landslieden wel praten. Hij
werd er koud en wai-m van. Janna lag
wakker; wat moest zij beginnen met
Heinrich Sökker? De man, die gezocht
werd door de Pruisen en gehaat in Hol
ten omdat hij een vijand was. De nacht
ging vooi'bij. Zij maakte boterhammen
klaar voor haar tocht met de kudde.
Reeds om vijf uur in de morgen was zij
bezig; zij gaf Sökker instructies hoe te
doen. Zij duidde hem de vier dennen
uit, daar moest hij zich verschuilen en
op haar wachten; een nieuwe dag zou
nieuwe raad verschaffen. De gehele dag
overlegden zij met elkaar wat te doen.
Plotseling omarmden zij elkaar. En aan
de avond van de dag werd besloten dat
Sökker nog eens zou overnachten in de
schaapskooi. De oude Iemkers Graads
was die dag naar Deventer; met paard
en wagen was hij meegereden met Trons
uit Rijssen. Trons was net een man als
hij. Trons hield van het oude geloof der
vadei'en, maar Trons was een stedeling.
De honing werd opgeladen en de man
nen reden samen naar de honingmarkt.
Zij maakten er een dag van. 's Avonds
tegen acht uur waren zij thuis. Janna
had net als de vorige avond haar nieuwe
en eerste minnaar verborgen in de
schaapskooi.
Landeluk en Arjen, twee gauwdieven,
slopen langs de weg. Bij de boeren viel
niets te stelen, want de wachten van
Munster controleerden gedurig de buurt
schappen. Daarom verborgen zij zich le
Holten om in het middernachtelijk uur
hun slag te slaan. Om elf uur toen het
dorp in ruste was, kwamen zij uit hun
schuilhoeken te voorschijn. Zij schuifel
den achter langs de huizen en kwamen
bij de schaapskooi van Iemkers Janna.
De oude Graads had reeds om negen uur
zijn geld geborgen in de holle stiel. De
nachtwaker liep over de straat, hij deed
plichtmatig zijn dienst; ieder uur liep hij
Holten door. Landeluk en Arjen, de bei
de gauwdieven, stonden verstolen in het
donker. Arjen met het mes in de vuist,
om de nachtwaker, wanneer deze hen
mocht ontdekken, pardoes aan het mes te
rijgen. Zover kwam het echter niet. De
beide booswichten ontdekten de schaaps
kooi. Voorzichtig maakten zij de deuren
open. Heinrich Sökker ontwaakte uit de
lichte dommel waarin hij was geraakt.
Hij dacht dat men hem zocht. Hij wilde
zijn leven zo duur mogelijk verkopen.
Hij had de kloetschop bij de hand, la
veerde voorzichtig tussen de schapen
door en stiet op goed geluk toe. Een ijse-
lijke schreeuw en hard geloop. Landeluk
ging er van door, maar Arjen was ge
stoken. Hij vloekte en kermde tegelijk.
De buren werden wakker en Graads
ook. Janna durfde bijna niet uit bed; zij
vreesde het ergste.
VAN COEVERDEN.
mmm.
Maar niet top less, zoals in het huiten-
land, dat komt hier misschien over vijftig
jaar, wie zal het zeggen?!
Deze dame verscheen op het strand met
een goed beschermend pak uit begin 1900.
Niet eens zo gek met het huidige weer.
Charmant en een beetje vreemd.
Bedrijfsvergelijkingen, excursies naar fa
brieken en werkplaatsen waar nationale
produkten vervaardigd worden enz. heb
ben er de laatste jaren toe bijgedragen
dat men over en weer van eikaars erva
ringen en indrukken is gaan leren.
Wanneer we dan ook iets meedelen van
de bedrijvigheid die gepaard gaat met het
Vreemdelingenverkeer in Valkenburg, de
oudste VVV in Nederland, genaamd „Het
Geuldal", dan menen we daar in ieder ge
val enkele belangen mee te dienen. Alles
wat in Valkenburg gebeurt, zal zich niet
direkt in onze gemeente behoeven te vol
trekken, maar in het geheel zijn toch sug
gesties vervat die ook aan het vreemde-
lingenverkeer in de gemeente Holten
ten goede kunnen komen.
Het uitstekend verzorgde nieuws
blad voor het hart van Zuid-Limburg „Het
Land van Valkenburg" is altijd bijzonder
uitvoerig in zijn mededelingen en repor
tages omtrent de aktiviteiten van het
Vi'eemdelingen verkeer in dit zuidelijke
toeristenstadje van Nederland, waar het
gedurende de zomermaanden gonst 'van
bedrijvigheid en waar 's winters de stilte
terugkeert van het enti'e-nous der ingeze
tenen, om plannen te verwezenlijken die
weer gericht zijn op de aktiviteiten van
het komende seizoen en waar in telkens
wisselend tempo een plaats leeft en werkt,
die zich in de loop der jaren bij zeer veel
Nederlanders bijzonder geliefd heeft ge
maakt.
„Het Land van Valkenburg" schrijft:
De stroom van toeristen naar Valken
burg en omgeving is al weer enige tijd
begonnen. Duizenden hebben hun intrek
in de hotels en pensions genomen of zijn
intussen na een verblijf al weer vertrok
ken. Valkenburg, tenminste een gi'oot ge
deelte ervan, vaart er wel bij.
Steeds meer wordt dit toex'isme een
soort industrie genoemd en steeds meer
neemt het ook allures daarvan aan. Vroe
ger, jai*en geleden kwamen de vreemde
lingen veelal op eigen initiatief naar Val
kenburg aantrekkelijker en vooral gemak
nissen van de oudste VVV in den lande,
de VVV Het Geuldal. kwam er al meer le
ven in de brouwerij. De laatste jaren is
dit uitgegroeid tot een ware wervings-
business van gasten, om maar eens dit
enigennate oneerbiedige woord ten op
zichte van de gasten te gebruiken. Rekla-
me en publiciteit wordt er op velerlei
wijze voor Valkenburg gemaakt. Via ad
vertenties en redaktionele stukken in bla
den, via films, via radio- en televisie-re
portages.
Op allerlei fronten wordt getracht het
reizen naar en van en het verblijf in Val-
kenburg aantrekkelijker en vooral gemak
kelijker tc maken voor de toerist.
Wij kennen de touringcarreizen van
reisbureaus en van hotels in samenwer
king met reisbureaus naar Valkenburg,
wij kennen aantrekkelijke tourtochten
die de gast thuis brengen. De Nederlandse
Spoorwegen dragen hun steentjes bij met
hun Valkenbui'g-expressen, heen en terug,
zowel vanuit Amsterdam als uit Leiden en
Den Haag. Burgemeester F. Breekpot zou
er nog graag weekend-trips bijzien van
vrijdagavond tot maandagmorgen, ook op
interessante dagen buiten het zomersei
zoen. zoals Kei'stmis, Nieuwjaar.
De spoorwegen hebben tevens 8-daagse
vakantiereizen naar Valkenburg die blij
kens jongste gegevens van de N.S. bijzon
der in trek zijn. Want in vergelijking met
de 8-daagsen naar Zeeland en Friesland
gaat Valkenburg onbetwist aan de kop.
Tot nu toe hebben de reizen naar Valken
burg 350meer belangstelling dan ver
leden jaar in dezelfde periode.
Dat belooft wat voor de cijfers aan het
einde van het seizoen.
VAN VALKENBURG
Even bekend als de reizen naar Val
kenburg zijn geworden zijn reeds lang de
touringcartoehten vanuit Valkenburg. Het
is een der meest geapprecieerde attrakties
van het toei'istenoord, gegroeid uit de
vroegere tochten per landouwer die de in-
.dividuele hotelhouder voor zijn gasten or
ganiseerde. Door deze touringcartoehten
die veelal naar het buitenland gaan heeft
een vakantie in Valkenburg zowel de be
koring van een buitenlandse reis als het
gemak van een verblijf in het eigen, ver
trouwde landje.
Door de gunstige ligging van Valken
burg kan dat niet slechts een buiten
landse reis zijn maar zelfs meerdere.
Duitsland en België liggen naast de deur,
Luxemburg op nauwelijks 200 kilometer
en een stukje Frankrijk niet veel verdei'.
Voor de toerist van vandaag is dat erg
plezierig. „Hoe leuk, zeg, in een paar da
gen, 5 kaarten te kunnen versturen met
5 in nationaliteit verschillende postzegels
erop!"
Evenwel, over de touringcartoehten
naar het buitenland is er momenteel wat
te doen. Dat wil zeggen over de reizen
naar het stukje Frankrijk rond Givet. De
trekpleister van een der reizen die de tou-
ringcarbed rijven te Valkenburg organi
seren is juist het woord Frankrijk. Dat
lijkt zo ver!
Nu schijnt er evenwel over deze reizen
iets aan de hand te zijn. De franse
douane-autoriteiten hebben enige, weinig
Europese, vei'keersmaatregelen getroffen
tegen buitenlanders die in Frankrijk of
door Frankrijk willen reizen. Zij mogen
namelijk maar een beperkte hoeveelheid
brandstof '70 liter) meenemen in hun
tank, over de rest wordt een belasting ge
heven.
Reisbureau Splendid Cars te Valken
burg heeft het nu meegemaakt dat deze
maatregel op een merkwaardige manier
op een van haar touringcars toegepast
werd. Hoewel de bussen maar heel weinig
kilometers rijden op frans grondgebied
nauwelijks 30 kilometer, is er toch al eens
een heffing geweest. En deze heffing be
treft eigenlijk de brandstof die voor de
terugreis door België en Nederland nodig
is.
Dat is natuurlijk vreemd, om niet te
zeggen oneerlijk, een uitbuiting van de
maatregel. Dat zal ook wel niet de bedoe
ling zijn van de maati'egel van de Fran
sen.
Intussen is het voorval er toch geweest.
Eenmaal is zelfs een Splendid-Car zonder
Frankrijk aangedaan te hebben terugge-
keerd.
De directeur van Splendid-Cars, de heer
E. Schoonbrood, zegt ervan dat, voorzover
het de reizen naar Givet betreft, de moei
lijkheden wel te omzeilen zijn. Een feit is
dat andere reisbureaus nog geen moeilijk
heden hebben-gehad.
Maar dat neemt niet weg dat de heer
Schoonbrood de vreemde verkeers-mani-
pulaties van de Fransen hélemaal niet
zint. Voor hem is het voorval dan ook
aanleiding om er werk van te maken en
te trachten het reis-klimaat voor de toe
risten in Frankrijk te veraangenamen.
Hij heeft reeds bewerkt dat aan de minis
ter van binnenlandse zaken en verkeer
over deze kwestie vragen zijn gesteld. „Als
het topseizoen begint zullen we dan ten
minste van de moeilijkheden af zijn",
meent de heer Schoonbrood tenslotte.
