Mededelingen van de
Rijkslandboüwveefiichfmgsdienst
..Het Englundspiel
ROKEN
is mi-gezonde bezigheid
Adverteren
is BEKEND blij ven
Zaterdag 14 april 1902
HOLTEN,S NIlil WSHLAI)
pagina 5
VOOR DE BOER
ONKRUIDBESTRIJDÏNG IN ZOMERGRANEN EN BIETEN
(WILDE HAVEE-BESTRIJDING THANS OOK MOGELIJK)
Een goede en goedkope onkruidbestrij-
ding is nog altijd het toepassen van DNOC.
Hierbij is het belangrijkste punt het vroeg
tijdig aanwenden.
Bijna alle zaadonkruiden zijn gevoelig
wanneer ze in' kiemplantstadium verkeren.
De granen kunnen DNOC reeds verdragen
wanneer ze 3 blaadjes hebben. Wanneer de
lengte van het graan boven de 12 cm komt,
dan geeft DNOC meer beschadiging en kan
op opbrengst nadelig beïnvloeden.
Vele onkruiden hebben zich bij die leng
te van het gewas flink ontwikkeld (meer
dan 4 blaadjes) en zijn dan minder of wei
nig gevoelig voor dit middel. Ook bij droog
schraal weer (lage luchtvochtigheid) zijn
de onkruiden afgehard en de spuilvloeistof
verdampt snel. Het middel (DNOC) werkt
daardoor onvoldoende en geeft wel eens
teleurstellende resultaten. Hieraan kan
echter gedeeltelijk worden tegemoet ge
komen door per ha wat meer DNOC te ne
men en de hoeveelheid water op te voeren.
GROEISTOFFEN (MCPA).
Voor de bestrijding van wortelonkruiden,
zoals distels en andere voor MCPA gevoe
lige zaadonkruiden, kan MCPA in een do
sering van 1 kg zuiver per ha worden aan-
gèwend. Deze groeistof kan vanaf 15 cm
lengte van het gewas worden gespoten.
Moeilijk hiermede te bestrijden onkrui
den zijn kleefkruid, muur en hennepnetel.
In deze gevallen met niet voor MCPA ge
voelige onkruiden, kan zeer goed worden
gespoten met de groeistof MCPP bij een
gewaslengte van 15 cm.
Op zware gronden waar langs genoemde
onkruiden tevens nog veel kamille voor
komt is MCPA TBA aan te bevelen.
WILDE HAVER IN GRANEN.
Deze over de gehele wereld voorkomen
de onkruidsoort is thans ook chemisch te
bestrijden. Het verbouwen van veel zo
mergranen is in het bijzonder bevordelijk
gebleken voor de vestiging van dit lastige
onkruid. Een middel met een goede selec
tiviteit ten opzichte van zomergranen (met
uitzondering van haver) is Carbyne. Het is
goedgekeurd in zomergerst in een dosering
van 3 kg per ha. In zomertarwe werden
echter ook reeds goede resultaten met dit
middel behaald
UITVOERING VAN DE BESPUITING.
De benodigde 3 kg per ha dient te wor
den verspoten in 150 a 200 liter water. Op
het moment van de bespuiting moet de ont
wikkeling van de wilde haver zo zijn, dat
het grootste deel van de te verwachten
kiemplanten 1 a 2 blaadjes heeft. Het ge
was moet tijdens het spuiten goed droog
zijn. Ook niet spuiten wanneer spoedig re
gen wordt verwacht.
Na de behandeling met Carbyne is het
graan 7 dagen erg gevoelig voor andere
bewerkingen. In deze 7 dagen dus niet gaan
eggen, schoffelen of DNOC spuiten.
Alleen in zomergerst werd ook goedge
keurd het middel avadex naar 2Vz kg/ha.
Het dient bij de laatste grondbewerking
voor het zaaien van het graan te worden
gespoten en direct te worden ingeëgd.
WILDE HAVER IN BIETEN.
Hiervoor kan zonder enige schade aan
de bieten het reeds genoemde middel ava
dex worden gebruikt naar 3'2 kg per ha.
Het moet voor het zaaien van de bieten
worden gespoten. De stof is zeer vluchtig
en moet direkt na het spuiten worden in
geëgd. Dit kan het best gebeuren met een
lichte zaadeg.
In kluiterige kleigronden "kan het wel
eens tegenvallen, omdat het middel na het
eggen tussen de kluiten verdampt. Op
zware kluiterige gronden is gralil 85 zeer
geschikt. Dit produkt dient 14 dagen voor
het zaaien van de bieten te worden ver
spoten naar 20 kg per ha. In 1961 zijn hier
mede goede resultaten bereikt.
BESTRIJDING VAN
2 ZAADLOBBIGEN IN BIETEN
Op dit gebied zijn er dit jaar enige nieu
we mogelijkheden. In voorgaande jaren
werden de z.g. PE (Pre-ermergence) mid
delen gebruikt. Deze produlcten worden
vlak voor opkomst gespoten en doden dan
alle reeds gekiemde onkruiden, doch heb
ben geen nawerking.
Tot deze PE middelen behoren o.a. PCP
in olie (Penta-chloorfenol) naar 30 a 40 ltr
per ha en Tri PE (Dimethylxanthogeendi-
sulfide) naar 25 ltr per ha. De kosten per
ha komen op pl.m. f 75.
De nieuw ontwikkelde middelen hebben
echter een langere nawerking en zijn in
staat om de onkruiden in hun ontwikke
ling te remmen tot na het opéénzetten
van de bieten.
Prebetox. Dit produkt beval als werkza
me stof endothal. Het moet direct na het
zaaien van de bieten op een vochtige grond
worden verspoten naar 15 ltr per ha. Dro
ge grond of veel water kan de werkzaam
heid van het middel schaden. Naarmate de
grond zwaarder is kan de hoeveelheid
middel worden verhoogd tot 20 a 25 ltr per
ha. De kans op remming van de bieten
wordt dan echter vergroot. e
Minder gevoelig voor deze stof zijn wit
te ganzevoet (luismelde), kamille en herik.
De kosten per ha zijn (op zandgrond 15 ltr
per ha) pl.m. f 100.
TRIXABON.
Dit middel bevat het bestanddeel uit Tri
PE een langer nawerkend produkt HS
55 (alipur). Dit gecombineerde middel dient
3 dagen voor de komst van de bieten te
worden aangewend naar 15 liter per ha.
(Kosten per ha f 120.Het bestanddeel
uit Ti-i PE van dit middel is vrij bedrijfs-
zeker. Het doodt alle reeds gekiemde on
kruiden. HS 55 zal voor een langere na
werking moeten zorgen. Onder droge om
standigheden kan dit wel eens wat min
der zijn. Dit geldt echter ook voor prebe
tox.
De nieuwe lang werkende bestrijdings
middelen geven niet alleen verlichting bij
het wieden en schoffelen, doch hebben te
vens een gunstig effect bij het snel opéén
kunnen zetten van de bietenplantjes.
Voor alle bestrijdingen geldt „Spuiten op
het juiste tijdstip". Meestal zullen de be
strijdingsmiddelen nog besteld moeten
worden. Vergeet dus niet uw loonwerker
tijdig van uw bestrijdingsplannen op de
hoogte te brengen.
P. Wiersema.
mÊiJk*
H M. de Koningin bracht een bezoek aan
het Gemeente politiekorps van Rotterdam,
's Middags was men op het bureau van de
rivierpolitie en liet II.M. zich uitvoerig in
lichten over de nieuwe aanwinst, de P.O.
Dit is een zeewaardig schip, dat dienst zal
doen in het Botlek- en Europoortgebied.
H.M. de Koningin aan boord van het schip,
in gesprek met commissaris P. Gorzeman,
hoofd van de rivierpolitie.
9?
(i)
20 JAREN GELEDEN:
GROOTSTE SPIONAGEDRAMA UIT TWEEDE WERELDOORLOG
Op 1 april 1944 ging er een telegram
door de ether, afkomstig uit het door de
Duitsers bezette Nederlandse gebied en
bestemd voor de Engelse Geheime Dienst
in Londen. De inhoud van het telegram
luidde: „Gezien onze lange en succesvolle
samenwerking als Uw enige vertegen-,
woordigers vinden wij het nogal onbe
hoorlijk, dat U de laatste tijd probeert in
Nederland zaken te doen zonder onze hulp.
U kunt ervan op aan dat, wanneer U een
bezoek zult brengen aan het vasteland, wij
U op dezelfde manier zullen ontvangen als
wij gedaan hebben met al degenen, die te
voren door U zijn gestuurd. Tot kijk." Het
telegram was verzonden door de Duitse
RAPPORTEN VAN BRITSE ARTSEN EN NEDERLANDSE
CONSUMENTENBOND
Negen Britse artsen zijn tot ontstellende
conclusies gekomen over het roken. Zij
hebben in een rapport van zeventig pagi
na's samengesteld na lange medische en
statistische onderzoekingen, gewaarschuwd
tegen het roken van sigaretetn. Volgens
hen is het roken van sigaretten zonder eni
ge twijfel .verantwoordelijk voor het op
treden van longkanker en bronchitus en
bovendien bevordelijk voor het optreden
van verscheidene hartkwalen.
De Engelse artsen zijn er niet in ge
slaagd te ontdekken wat nu eigenlijk de
schadelijke stoffen zijn die de longkanker
veroorzaken. Zij geven toe, dat hun con
clusies grotendeels zijn gebaseerd op sta
tistische gegevens. Maar die zijn dan ook
frappant. Van elke 23 mensen, die op hun
35ste zware rokers zijn, sterft er een voor
hij 45 is. Bij niel-rokers is het gemiddelde
één op de negentig. Eén van de acht zwa
re x-okers sterft aan longkanker. Dat komt
overeen met ongeveer 12.5 percent. Bij niet
rokers is het percentage minder dan 0.5.
Onder zware rokers rekent men de men
sen, die één pakje sigaretten per dag ro
ken.
MAATREGELEN NODIG.
De Engelse artsen vinden, maatregelen
tegen het roken hard nodig. Een algemeen
rookverbod zou onmogelijk zijn. Men kan
iemand nu eenmaal niet verbieden zo nu
en dan een sigaretje op te steken. De art
sen hebben echter zes regeringsmaatrege
len uitgedokterd, welke het roken zouden
kunnen beperken. Zij willen meer openba
re voorlichting over de gevaarlijke kanten
van het roken, vooral aan de jeugd. Daar
naast verlangen zij strenge maatregelen
tegen de verkoop van tabak aan kinderen,
meer verbodsbepalingenvoor openbare
plaatsen, zoals wachtkamers enz.
De doktoren willen ook een hogere be
lasting op sigaretten en als compensatie
een lagere belasting op sigaren en pijpta
bak, welke minder schadelijk zijn. Boven
dien moeten de reclame-acties voor siga
retten worden beperkt. Om de rokers te
helpen willen de artsen speciale klinieken
In de Californische plaats Santa Monica
zijn de Oscars uitgereikt voor de beste
films, regisseurs en acteurs van het jaar.
Foto v.l.n.r.: George Chakiris (beste plaats
vervangend acteur in „West Side Story"),
Greer Garson (ontving de Oscar voor So
phia Lorenj, Rita Morena (beste plaats
vervangend actrice in „West Side Story")
en Maximillian Schell (voor zijn rol in
„Oordeel in Neurenberg").
voor mensen, die het maar niet kunnen af
leren.
TEGENACTIE.
De Britse sigarettenindustrie, die het
rapport van de Engelse artsen niet kan
waarderen, is onmiddellijk met een ander
rapport voor de dag gekomenr. Het is een
rapport van een commissie, die in 1956 op
vrezoek van de tabakverwerkende indus-
etrie al een onderzoek instelde. Daarin
wordt gezegd, dat het maar een minder
heid onder de zware rokers is, die long
kanker of bronchitus krijgt, en dat het
best zo kan zijn dat die mensen een na
tuurlijke aanleg voor die ziektes hebben.
De commissie heeft onderzocht hoe het
aantal gevallen van longkanker verdeeld
is over stad en platteland. Daarbij kwam
naar voren, dat op het platteland de ziekte
veel minder voor kwam. Hieraan werd de
conclusie verbonden, dat de longkanker
voornamelijk wordt veroorzaakt door
luchtvervuiling. Over hét roken zelf stelde
de commissie, dat, ze er schadelijke stof
fen, die toch moeten worden gevonden en
dat er dan wel iets aan kan worden ge
daan.
Kort na de reactie van de tabakverwer
kende industarie kwam er overigens een
ander geluid over het roken. Het was een
rapport van negen artsen uit Denemarken,
die tot vrijwel dezelfde conclusies zijn ge
komen als hun Engelse collega's. De De
nen willen nu, dat het roken wordt verbo
den aan hen die jonger zijn dan zestien
jaar.
TEER EN NICOTINE.
Lange tijd heeft men gedacht, dat het
vooral, de nicotine was, die een uiterst ge
vaarlijk gestanddeel vormt in sigaretten.
Nu schuift men steeds meer de schuld op
de teer. Zekerheid is er echter niet. De Ne
derlandse Consumentenbond heeft een on
derzoek ingesteld naar de mate, waarin
beide bestanddelen voorkomen in de in
Nederland meest verkoche sigarettenmer
ken. aDarbij werd gebruik gemaakt van
een speciale „rookmachine", die in een
tempo van vier trekken per seconde tel
kens twee sigaretten rookte. Uit de resül-
tateen bleek, da tin de Roxy-sigaret ver
reweg de minste teer voorkwam. Het nico
tinegehalte was minder gunstig. De mees
te werd gevonden in Golden-Fiction, Win-
field en Hunter. Het teergehalte schommel
de tussen de 30.5 en 75 milligram per si
garet, het nicotinegehalte tussen de 0.52 en
0.88 milligram per sigaret.
Over de filter is men het niet eens ge
worden. De Britse artsen zeggen, dat het
resultaat van het gebruik van f liters pas
over enkele jaren kan worden bekeken.
De Consumentenbond schrijft in zijn rap
port, dat de onderzochte filtersigaretten
wel redelijke resultaten gaven, maar dat in
de sigaretten vaak tabak wordt gebruikt
met een sterk variërend gehalte aan teer
en nicotine. In het algemeen berekende
men, dat een filter meestal een kwart van
de nicotine en tien percena van de teer ab
sorbeert. t
De artsen in Engeland en Denemarken
raden aan om, als u het roken niet kunt
laten, over te stappen op pijp of sigaar.
Niet omdat dat zoveel beter is, maar om
dat men dan meestal niet inhaleert. Men
krijgt dus minder schadelijke stoffen in
de longen. Kan men de sigaretten toch niet
laten liggen, dan moet men ze maar tot de
helft oproken. De andere helft dient dan
als een filter, waarin teer en nicotine wor
den verzameld.
Major (later Oberst Leutnant) J. Giskes,
leider van de afdeling IlI-f van de Ab-
wehrstelle Niederland. Met deze sarcas
tische woorden werd een spionage-affaire
afgesloten, die nog nimmer in de geschie
denis was voorgekomen. Op weergaloze
wijze wisten de Duitsers in dit spel van
spionage en contra-spionage gebruik te
maken van de argeloosheid van hun te
genstanders. Het is volkomen onbegrijpe
lijk, dat dit spelletje zo lang kon worden
gespeeld - van 12 maart 1942 tot 1 april
1944 - zonder dat er ook maar de geringste
argwaan van de zijde van de Engelsen
was.
Na de oorlog is bij stukjes en beetjes be
kend geworden hoe dit super-ispionage-
complot precies in zijn werk is gegaan.
Eind november 1941 kreeg majoor Giskes
van een ondergeschikte, de onderofficier
Kup, de mededeling, dat men via een zgn.
contactman er achter was gekomen, dat in
Den Haag
EEN GROEP GEHEIME AGENTEN
aan het werk was. Deze agenten zouden
beschikken over een draadloze verbinding
met Londen en er zou van deze verbinding
druk gebruik worden gemaakt, o.a. voor
het organiseren van droppings van vol
gende agenten. Giskes, die in zijn loop
baan in Nederland al vaker van dit soort
berichten had gekregen, beschouwde ook
deze tip als waardeloos en schreef aan
Kup: „Nichts neues. Gehen Sie zum Nord-
pol damit". De plichtsgetrouwe Kup bleef
echter doorgaan met zijn onderzoekingen
en kreeg steeds meer zekerheid, dat hier
inderdaad sprake was van een spionage-
complot. Op een nieuwe melding aan Gis
kes over deze zaak schreef hij als aanhef
„Betrifft Nordpol". Deze aanhef vormde
de grondslag voor de naam van het grote
spel, dat nu langzaam op gang begon te
komen: Funkspiel Nordpol. Later heeft
men meer algemeen als naam gebruikt:
„Englandspiel".'
In december 1941 werden de meldingen
van Kup aan Giskes steeds talrijker en
geloofwaardiger. Giskes besloot hierop de
radio-luisterdienst eens in te schakelen,
die met peilingen eventuele geheime zen-1
ders zou kunnen ontmaskeren. Het resul
taat was, dat Giskes op zijn tafel een rap
port kreeg, waarin melding werd gemaakt
van een
VERDACHT RADIOVERKEER
tussen Den Haag en Engeland. De Duitse
contra-spionage begreep nu wel, dat het
inderdaad ernst was met de meldingen
van Kup over geheime agenten. Giskes gaf
opdracht om via de contactman te trach
ten in de groep te penetreren en meer ge
gevens te verzamelen. In januari en fe
bruari 1942 kwamen er berichten, dat
vanuit Engeland gevraagd werd om een
terrein klaar te maken voor het afwerpen
van wapens 'en sabotagemateriaal. Toen
Giskes dit vernam, gaf hij de contactman
opdracht om te trachten zich aan te slui
ten bij het „comité van ontvangst". (Dit
comité was bij de dropping aanwezig voor
het ontvangen van agenten en wapens).
Inmiddels controleerden de Duitsers nu
het gehele radioverkeer zonder evenwel in
staat te zijn om de berichten te ontcijfe
ren. Alles wees er echter op, dat de eerste
grote slag op komst was. De handlanger
van de bezetters had kans gezien om zich
nu vast in de kringen van de illegaliteit
te nestelen en was zelfs al zover, dat een
zending afgeworpen wapens naar zijn wo
ning was vervoerd en daar was opgesla
gen. De Duitse contra-spionage ging tot de
aanval over met het doel om een einde te
maken aan de activiteiten van de Engelse
agenten. Radiopeilingen hadden het huis
gelocaliseerd waar de geheime zender zat.
Er werd overlegd met de beruchte Sicher-
heits Polizei en men besloot om tijdens de
eerstvolgende zendtijd ook het zend-
schema was in Duitse handen - tot actie
over te gaan.
Het is vrijdag 6 maart 1942. Om precies
achttien uur zit in een huis in Den Haag
DE NEDERLANDSE
LAUERS
MARCONIST
met zijn helper klaar om contact te zoeken
met Londen. Zij zijn ingespannen bezig en
horen niet de naderende overvalwagens
van de Duitsers. Voor zij goed en wel we
ten wat er aan de hand is, staan de over
vallers in de kamer. Met veel geschreeuw
en dreigementen worden Lauwers en zijn
collega tegen de muur gezet. Wat zal er
gebeuren? Voorlopig hebben de gevange
nen nog niets te vrezen, want ze zijn voor
de Duitsers van grote betekenis.
Twee dagen later werd in Arnhem de
derde agent van de groep gegrepen en
hiermee was de Engelse geheime dienst
in Nederland wel uitgeschakeld. Men zou
nu kunnen veronderstellen, dat het geval
hiermee voor de Duitsers rond was. Maar
niets is minder waar. Want nu begint
eigenlijk pas het England Spiel.
Dank zij het uitgebreide in beslag geno
men materiaal bij de arrestatie van Lau
wers en ook door het wekenlang afluiste
ren van de geheime berichten, wisten de
medewerkers van Giskes binnen één dag
de geheime code te ontcijferen. Ook kon
den de tijden van de volgende uitzendin
gen worden vastgesteld. Het bleek, dat de
eerstvolgende uitzending op zondagmiddag
8 maart zou moeten plaatshebben.
In het brein van Giskes werd nu een
fantastisch plan geboren. Het leek eerst te
gek om er ook maar de geringste tijd aan
te besteden. Maar het denkbeeld liet de
chef van de contra-spionage niet meer
los en steeds meer ging hij het een uit
voerbaar plan vinden. Wat nu nog een
dwaas idee leek, zou later echter
GRUWELIJKE WERKELIJKHEID
worden. Giskes' besluit stond vast: hij zou
met zijn eigen mensen het spelletje met de
Engelsen verder spelen. Zijn eerste stap
was en bezoek aan de gearresteerde agent
Lauwers. Op zondagmorgen - dus enkele
uren voordat de uitzending naar Enge
land moest plaatshebben - bezocht hij de
agent in zijn cel in de gevangenis in Sche-
veningen. Er volgde een zeer lang gesprek
En Giskes had succes. Hij kon Lauwers
overhalen om - op bepaalde voorwaarden
- de uitzending, die door de arrestatie op
vrijdag was afgebroken, voort te zetten.
Maar nu natuurlijk onder toezicht van de
Abwehrstelle. Lauwers speculeerde erop,
dat hij door het weglaten van zijn „secu
rity check" (herkenningsteken) de Engel
sen duidelijk kon maken, dat hij niet uit
vrije wil handelde. Het is een grote blun
der geweest van de Engelse Geheime
Dienst, dat dit sein niet is begrepen of ge
zien, een verregaande zorgeloosheid, welke
de oorzaak werd van het Duitse succes.
Alles werd in gereedheid gebracht voor
de uitzending. En op zondagmiddag had op
het afgesproken uur de telegramwisseling
tussen Den Haag en Londen plaats, zonder
dat de Engelsen ook maar de geringste
argwaan koesterden. Na dit succes waren
de Duitsers vastbesloten om het spelletje
door te spelen. Het Engeland Spiel begon
te draaien.
Omstreeks 20 maart kondigden de En
gelsen aan, dat zij voor eind maart
EEN NIEUWE DROPPING
in gedachten hadden. De Duitsers, die nu
volkomen meester van de situatie waren,
stelden via Lauwers aan Londen voor om
een landingsplaats te nemen in de buurt
van Steenwijk- Londen kon met dit plan
accoord gaan. Toen echter de Nederlandse
agent begreep, dat hij nu min of meer ging
meewerken aan de ondergang van één van
zijn makkers, weigerde hij beslist om nog
verder te gaan. Wat nu? Giskes had echter
inmiddels van de Sipo de verzekering ont
vangen, dat de agenten, die door middel
van het England Spiel in Duitse handen
zouden valllen, niet werden berecht, maar
voor de duur van de oorlog zouden worden
geïnterneerd. Met deze toezegging stapte
Giskes naar Lauwers. Deze besloot toen
om toch maar verder mee te doen. Het spel
ging verder.
Londen kondigde aan, dat in drie opeen
volgende nachten, omstreeks 28 maart 1942
de bewuste droppings zouden plaatsheb
ben. Alles verliep volgens plan. De ge
dropte agent kwam behouden op de grond
werd vriendelijk ontvangen door de con
tactman van Giskes en vervolgens naar
een wachtende auto gebracht. Dit alles
kon geen achterdocht wekken. Maar toen
de agent in de auto stapte, werd hij daar
op een manier ontvangen, die niets vrien
delijks meer had. De in de wagen aan
wezige Duitsers van de Sicherheits Polizei
vertelden hem, dat hij was gearresteerd.
De nieuw-aangekomene gevoelde zich na
tuurlijk niet bijster op zijn gemak toen hij
bemerkte, dat men een listige val voor
hem had opgesteld. Maar er was niets
meer aan te doen. Voor hem was de strijd
afgelopen. Zonder dat hij weerstand kon
bieden werd hij weggevoerd naar een in
terneringskamp.
(wordt vervolgd)