Indianen ronkten „tahagos'9 in maisblad
Amerikaanse dictator, gek
op groene pyama's, maar
begraven in avondtoilet
Adverteren
De geschiedenis van de tabak vanaf 1492 tot heden
De pijp won het met glans van de snuifdoos
Sierplant
Catharina de Medici
snoof
Pijpen
Sigaren en sigaretten
Het opslaan van
levensmiddelen
La si- van zenuwen?
is BEKEND blijven
Zaterdag 27 ianuari 1.002
O' rr-Tvc; vi^Tnvcra U)
4
Wij hebben het aan Columbus te danken, dat wij de tabak kennen.
Toen hij met zijn vloot bij Quanahani - de huidige Bahama-eilanden -
voor anker ging, stuurde hij manschappen vooruit, die hem over de
zeden en gewoonten van de bewoners moesten inlichten. Op het
strand troffen zij Indianen aan, die in trechtervormig gedraaide
maisbladeren, die ze „tabagos" noemden, tabak rookten. Zo ontstond
't woord „tabak". Bij zijn terugkeer in Spanje sprak Columbus daar
over de gewoonte van het „tabak drinken" der Indianen.
In Portugal
plantte men de
tabak als sierplant
Uit de intussen gedane onderzoekingen
is gebleken, dat het roken vóór 1492 al
honderden jaren bekend was. De oor
spronkelijke bewoners van Amerika ver
eerden daarmee de zon en de „grote geest"
en op grote bijeenkomsten werd door de
stamhoofden gewoonlijk de vredespijp ge
rookt. Pas veel later, omstreeks 1560,
bracht Hermandez de Toledo het tabaks
zaad mee naar Portugal.
In het begin kweekte men de tabak als
sierplant 'en als geneeskrachtige plant.
Spoedig daarna sierde de tabaksplant met
zijn rozenrode bloemen de koninklijke
tuin in Lissabon. De Franse gezant aan
het Portugese hof, Jean Nicot, leerde daar
toen de tabak kennen. Hij stuurde de
plant naar Catharina de Medici in Parijs.
De koningin-moeder gaf hem de naam
„Herba Catarinae" en beweerde, dat hij
een onfeilbaar middel tegen allerlei ziek
ten was.
Later gaven geleerden deze plant ech
ter de naam „Herba Nicotina" ter ere van
Nicot, die de tabak naar Frankrijk had
gebracht. De speciale, zich in deze plant
bevindende stof, werd eveneens naar hem,
nicotine, genoemd.
In Portugal ontstond ook de nieuwe
manier om tabak te gebruiken, namelijk
het snuiven. Het was wederom Nicot, die
deze nieuwe mode aan het Franse hof
invoerde. Catharina de Medici gebruikte
het poeder en schreef het ook aan haar
zoon Frans II tegen hoofdpijn voor. Lode-
wijk XIV en Frederik II van Pruisen ge
bruikten veel snuiftabak en vonden hier,-
in al spoedig navolging. Via de Engelse
en de Hollandse handel kwam de tabak
in Rusland en de Oriënt terecht.
Tegenwoordig komen de edelste tabak
soorten uit de Oriënt en men kan zich
nauwelijks voorstellen, dat het roken in
de streken, waar de teelt van en de han
del in tabak de belangrijkste bron van
inkomsten is, daar toen verboden was. In
Turkije, Rusland en Engeland werden
zelfs drastische maatregelen genomen om
het roken tegen te gaan. In Pruisen stond
er straf op het genot van tabak.
Frederik Willem I was echter toleran
ter. Hij stichtte het beroemde Tabaks
college.
Stenen pijpen van de Inca's, fraai be
werkte meerschuimen pijpen uit de acht
tiende eeuw, uit hout gedraaide jagers-
pijpen met zilveren deksel, pijpekoppen
van Meissner porselein, pijpekoppen met
de beeltenis van Napoleon, studentenpij-
pen, smalle Chinese en Japanse pijpen
van metaal, eenvoudige aarden pijpen met
de bijbehorende pijperekken, Oosterse dzij-
boeks en een Indiaanse calumets in de
vorm van een tomahawk, behoren als het
ware tot het verleden.
Gebleven is de korte shagpijp van
bruyèrehout, die in het midden van de
vorige eeuw in Engeland gemaakt werd.
De snuiftabak daarentegen is helemaal
verdwenen en daarmede de snuifdoos, de
prachtige tabaksdoos van zilver, emaille,
goud of beukenhout.
In de achttiende eeuw kwam uit Cuba
de sigaar naar Europa en daardoor ont
stond er een meer verfijnde cultuur van
het tabaksgenot. Terwijl de pijptabak bij
na uitsluitend uit Virginia kwam, ont
stonden er toen door de sigarenrokers
nieuwe cultures. Behalve de Virginia-
tabak was het vooral de tabak van Java,
Havanna en Brazilië die het meest ge
vraagd werd.
In Duitsland werd de sigaar ingevoerd
door de Hamburgse "koopman Schlott-
mann, die in 1788 een kleine fabriek op
richtte. Hij slaagde er maar heel lang
zaam in om het vertrouvven van de rokers
te winnen.
Volgens de missionarissen rookten in
de zestiende eeuw Spanjaarden en Creolen
in Zuid-Amerika de zogenaamde „papeli-
tos" en ook in Mexico moeten al heel
vroeg sigaretten gemaakt zijn. De Krim-
oorlog bracht evenwel het roken van de
moderne sigaretten erin. Engelse en Fran
se soldaten leerden het gebruik kennen
van de Oosterse en Russische sigaretten
die het voordeel hadden, dat men ze zelf
kon draaien en dus goedkoper waren. De
naar hun vaderland terugkerende solda
ten brachten dit gebruik ook daar in
zwang.
Het is verstandig om altijd een voor
raadje levensmiddelen in huis te hebben,
niet alleen in onrustige tijden, maar ook
in normale omstandigheden.
De omvang en de aard van de voorraad
zal men laten afhangen van de grootte en
de geschiktheid van de bewaarplaats (is
deze droog of vochtig, koel of in de buurt
van een schoorsteen of verwarmingsbui
zen). Uiteraard spelen ook de gezinsgroot
te en de financiën een rol. Wat dit laatste
betreft kan men, indien men een voorraad
wil vormen, dit het beste heel geleidelijk
doen.
De beste plaats voor het bewaren van
levensmiddelen is een koele, maar vorst-
vrije, droge, frisse luchtige ruimte. Dit
kan zijn een kelder of zolder of een kast
in een gang of onverwarmde kamer. Ook
indien men niet beschikt over een goede
bergruimte, die aan deze eisen voldoet,
kan men een voorraad rnaken, maar dan
alleen van artikelen die lang bewaard
kunnen worden. Wat houdbaarheid be
treft maakt het geen verschil of levens
middelen in blik of glas geconserveerd
zijn; met het oog op breuk zal blik de
voorkeur verdienen boven glas voor die
levensmiddelen die men voor een nood
toestand opslaat.
Wie noodbiscuits wil inslaan, kan het
beste die fabrikaten kopen, waarvan een
houdbaarheid enkele jaren gegarandeerd
is en die luchtdicht (niet in karton!) ver
pakt zijn.
A. Tot de artikelen die men langer
dan een jaar kan bewaren, omdat zij vrij
wel niet aan bederf onderhevig zijn, be
horen:
in blik (of glas) geconserveerde'volle
dige maaltijden (plat du jour, stamp
pot)
rijst-, macaroni-, spaghetti-, miegerech
ten, al of niet met vlees, vis, een saus,
e.d.
soepen, als of niet geconcentreerd
peulvruchten naturel of in een saus
groente, paddestoelen, gesteriliseerde
tafelzuren
vruchten, vruchtesap
Kogel maakte einde aan Huey Long's jacht naar macht
Dit is de geschiedenis van een man die een heel eind op de weg naar de
presidentsverkiezingen was gekomen als een kogel niet ontijdig (maar voor
de gemeenschap op tijd) een einde aan zijn verbijsterende levensloop had
gemaakt. Huey Piercy Long, geboren in 1893 te Winnsfield in de staat
Louisiana, was een man met een levensloop die in felle kleuren geschilderd
kan worden. Een man ook wie men bepaalde capaciteiten niet kon ontzeggen,
maar die in doorsnee toch niet meer dan een maniak was. Een maniak met
erg veel macht, die hij zich in de loop der jaren had toegeëigend, een macht
gebouwd op de lopen van machinepistolen en de smerigste corruptie, die men
zich denken kan. Als zestienjarige knaap verliet hij het ouderlijk huis. Hij
was vertegenwoordiger in alles wat maar te verkopen viel: boeken, meube
len en zelfs geneesmiddelen. Zijn eerzucht stuwde hem echter voort. Hij wilde
hogerop en begon een rechtenstudie, die normaal drie jaar vroeg maar die
hij afrondde in één jaar. Toen was hij rijp voor de politiek. Hij wierp zich op
als de voorvechter van de „kleine man" en als zodanig drukte hij een zware
stempel op zijn eigen leven en op dat van vele duizenden Amerikanen. Totdat
een kogel, toebehorende aan een bedreigde familie, hem dodelijk trof. Dat was
op 10 september 1935.
De macht van Long was enorm. Hij
regeerde alles, want overal had hij
zijn mannetjes zitten, die hij zelf de
baantjes had bezorgd. Deze bescher
melingen leefden overigens met het
zwaard van Damocles Long boven hun
hoofden, want vriend Long droeg hun
ontslagbewijzen als voorzorgsmaatre
gel altijd bij zich. Hij hoefde ze al
leen nog maar te dateren te onder
tekenen.
in deze bizarre kleding te ontvangen.
Long heeft wel het een en ander
klaar gespeeld in het belang van zijn
staat: zo zorgde hij dat er meer dan
5000 kilometer weg werd aangelegd
en hij verbeterde het onderwijs door
bijvoorbeeld lesboeken gratis ter be
schikking te stellen en voor vrij ver
voer te zorgen. Bovendien beloofde hij
dat iedereen aan de universiteit zou
kunnen gaan studeren, ongeacht de fi-
manciële toestand thuis. Dat sloeg
wel in bij de massa, Long kon even
wel niet nalaten al zijn populaire voor
stellen van een persoonlijk stempel te
voorzien. Het wegennet werd welis
waar uitgebreid, maar de verbeterin
gen hielden op aan de grens van de
districten, die niet voor de heer Long
hadden gestemd
Brutaal
Ontslagbriefjes als
voorzorgsmaatregel
steeds op zak
De grotendeels arme bevolking van
de zuidelijke Amerikaanse staat
Louisiana zag wet wat in de jonge
man, die met welgekozen woorden gro
te beloften deed, die zouden worden ge
realiseerd als hij en zijn groep het
maar eens voor het zeggen had, maar
de aanhang was in 1924 toch nog niet
groot genoeg om hem gouverneur
va.i Louisiana te laten worden. Dat
was voor de ambitieuze en onscrupu
leuze Huey geen bezwaar om vier
jaar later (hij was toen 35) weer een
gooi naar de goedbetaalde betrek
king te doen en toen slaagde hij wel.
Gouverneur H. Long pakte de za
ken inderdaad flink aan; hij had een
modelstaat in gedachten, die de hele
V.S. ten voorbeeld moest staan. Of
het rnodel wel deugde was een twee
de. Het was een partij, die de staat
regeerde en het hoofd van die partij
was eca rasechte dictator. De wetge
vende macht van de staat was als
was in de handen van Long, die alles
er door kreeg wat hij wettelijk gere
geld wilde zien. Kenmerkend voor net
gezag van de wetgevende macht was
wel de opmerking van Long: ,.Ik kan
even gemakkelijk een nieuwe wet ko
pen als een zak aardappelen."
Bescheiden was gouverneur Long ze
ker niet, getuige zijn uitlating: ,,Na
tuurlijk zullen er wel slimmere jdn-
gens zijn dan Huey Long. maar n
T ouisiana zijn ze beslist niet te vin
den".
Schreeuwer
Gouverneur Long had, als een ech
te dictator, zijn eigen privé-legertje
en steun van geheime politie, die vol
gens het klassieke voorbeeld was ge
schoold. Het woord dictator klonk ook
in die jaren niet prettig in de oren
en gouverneur Long wilde dan ook lie
ver niet zo genoemd worden.
„,/e zijn allemaal vissen in een gro
te vijver", placht hij te zeggen, ,,en
ik ben bu toevallig de grootste vis"
Zo'n verklaring ontlokte altijd wel 'n
lach en dat deed het wel in Amerika.
De macht van Long groeide, maar
zijn aanzien steeg niet in dezelfde ma
te, want bij sehreeuwde graag en
veel. In zijn redevoeringen gebruikte
hij een taal, die een combinatie was
van aanhalingen rit de bijbel en tek
sten uit kluchten, het een soms met
het ander verbasterd. Vele politieke
c bestuurlijke zaken regelde hij van
zijn hotelslaapkamer uit. Hij ontving
in die slaapkamer zelfs de com
mandant van een Europees oorlogs
schip, dat een bezoek aan de stad
bracht. Bij dit a! demonstreerde de
scbrizofrene Long bovendien nog een
andere eigenaardigheid hij was bij
voorkeur gekleed in een groene py.i
ma en hij schroomde niet zijn gasten
Zijn macht ontleende de dictator
vooral aan de grote armoede in de
staat Louisiana, die schril afstak te
gen de weelde van enkele rijken. Voor
een demagoog als Long was dit na
tuurlijk gesneden koek en hij won er
stemmen mee. Ook de tegenstelling tus
sen de noordelijke en de zuidelijke sta
ten werd door hem aangegrepen,
om zijn politieke doel te dienen en ook
dat lukte wonderwel.
Long slaagde er zelfs in senator te
worden, maar in de Amerikaanse
hoofdstad kon de dictator van Louisi
ana weinig klaarspelen. Hij bepaalde
zich in hoofdzaak tot het voeren van
obstructie. Zijn brutaliteit ging zover
dat hij voorbereidingen trof om in
1936 aan de presidentsverkiezingen
deel te nemen. Hij was fel tegen Frank
lin Roosevelt, die hij vroeger had ge
steund maar nu voor leugenaar en be
drieger uitmaakte.
Overal in de V.G. werden clubs op
gericht, die de naam „Aandeel in de
Welvaart" hadden. Het principe van
de volksmisleiding werd ook nu weer
grondig gehanteerd. Long beloofde de
„gewone man" gouden bergen. Als hij
rnaar lang genoeg president zou zijn,
kon iedereen op den duur een eigen
huis, een auto, een radio en een goed
salaris alsmede een goed pensioen op
65-jarige leeftijd krijgen. De rijken
zouden dat alles moeten betalen. Ilc
moet zestien jaar de tijd hebben om
mijn programma te kunnen uitvoeren
zei hij. Zoveel jaren dacht hij nodig
te hebben de Amerikanen aan het dic
tatorschap te laten wennen...
Haatgevoelens
Het is zover niet gekomen. Voor
Huey Long, die zovelen ongelukkig
had gemaakt, sloeg het noodlot toe
in de vorm van een kogel, op hem
afgevuurd door een jonge dokter die
op 10 september 1935 zijn huis in Ba
ton Rouge, de hoofdstad van Louisi
ana, verliet. Dr. Carl Weiss, 29 jaar
en specialist in oor-keel- en neuszijk-
ten, droeg in plaats van zijn medische
instrumenten een geladen revolver m
zijn dokterskoffertje.
Weiss was de schoonzoon van een
rechter uit hét district St. Landry, *i.
felle tegenstander van Long, die een
smerig wetje had laten ontwerpen dat
het mogelijk maakte de rechter na
de verkiezingen op straat te zetten.
Een laaghartige fluistercampagne o-
ver vermeende aanwezigheid van ue-
gerbloed in de familie van de rech
ter wakkerde de haatgevoelens natuur
lijk aan.
De zachtmoedige Weiss had zich op
die bewuste septemberavond opge
steld vlak bij het gerechtsgebouw,
waarin Long vertoefde. Toen de gou
verneur naar buiten kwam, was hij -n
opperbeste stemming. Zijn politieke
machine had weer op volle toeren ge
draaid. In iets meer dan twee uur wa
ren 44 wetsontwerpen gemaakt
Als bloemencorso
Als gebruikelijk was Long beschermd
door zes met.machinepistolen bewa
pende lijfwachten. Toen hij vlak langs
de pilaar liep, waar Weiss zich ach
ter verborgen hield, deed de dokter
een stap naar voren en vuurde zijn
revolver af. Long viel en Weiss richt
te opnieuw. Zijn arm werd echter op
zij getrapt en het tweede schot ging
naast. Enkele tellen later ratelden de
machinepistolen. Later zou blijken dat
de jonge specialist 61 kogelgaten m
zijn lichaam had. Huey Long had er
slechts een, maar ook die bleek vol
doende. Wel werd hij nog naar het
ziekenhuis vervoerd waar men alles
probeerde om de getroffen gouver
neur te redden, maar die pogingen
waren vergeefs. Long stierf en hij
kreeg een begrafenis, die alleen maar
te vergelijken was met die van de be
ruchte gangster Al Capone.
Hoewel hij gedurende zijn 42jarigc
lange leven altijd een voorkeur voor
groene pyama's had gehad, werd de
beruchte gouverneur in avondtoilet
begraven. De begrafenis leek op een
bloemencorso. De waarde van de bloe
men werd geschat op honderdduizend
vooroorlogse guldens...
Er waren echter ook bloemen voor de
moordenaar. Op het lint stonden de
woorden „Voor onze bevrijder".
vlees (lapjes, gehaktballen, haché e.d.),
vleeswaren (lunch vlees, boterham-
worst, rolpens, lunchtong, corned beef,
leverpastei)
Niet in aanmerking voor langdurige
opslag komen zgn. laag-gesteriliseerde
vleeswaren, o.a. ham.
gesteriliseerde vis (haring, makreel,
sardines, zalm, tonijn, krab, schelvis
lever)
Niet in aanmerking voor langdurige
opslag komen niet-gesteriliseerde vis in
pikante saus (appetit sild, gaffelbitter)
gerookte zalm of koolvis in blik, vis,
mosselen of garnalen in azijn of gelei,
kaas
melk. chocolademelk (gesteriliseerd),
gecondenseerde melk met en zonder
suiker, magere melkpoeder (blikjes
gecondenseerde melk af en toe te ke
ren, flessen melk donker bewaren)
olie
suiker, jam, honing, stroop
limonadesiroop, limonade en andere
„fris-dranken", alcoholhoudende dran
ken, mineraalwater
koffie en koffiepoeder in blik verpakt
of overgedaan; het blik met plakband
dichtplakken
thee, mits in blik verpakt of overge
daan; het blik met plakband dicht
plakken
zout, bouillonblokjes, -pasta, aroma,
soeppoeder, -tabletten
biscuits in blik, knackebrot, matzes
bittere of „pure" chocolade
Hoewel deze produkten zgn. onbeperkt
houdbaar zijn, verdient het aanbeveling de
voorraad geregeld te verversen, b.v. na 1
jaar, om achteruitgang in kwaliteit te
voorkomen.
Oppassen met: rijst, macaroni, peul
vruchten, pureepoeder, gedroogde groen
ten, cacao.
Onder gunstige omstandigheden zijn
deze lang houdbaar. Het is echter moge
lijk, dat zij rans of muf worden of aan
getast door insekten (b.v. mijt, klander)
en ongeschikt worden voor consumptie.
Om dit te voorkomen kan men rijst en
peulvruchten in katoenen zakjes ophan
gen, de andere artikelen hetzij los, hetzij
in de verpakking, in goed sluitende blik
ken of potten bewaren. Geregeld nazien
van deze voorraad is noodzakelijk.
Indien de bewaarplaats vochtig is dan
verdient het geen aanbeveling grutters
waren, peulvruchten enz. in te slaan.
B. In het algemeen is het niet aan te
raden onderstaande artikelen langer dan
y2 a jaar te bewaren. Dit betekent niet
dat zij na deze tijd beslist bedorven of
voor consumptie ongeschikt zijn.
havermout, meel, bloem, puddingpoe
ders, cornflakes e.d.
volle melkpoeder
margarine in blik
- uitgesmolten reuzel, rundvee bak- en
braadvet (donker bewaren)
slasaus, mayonaise
hele kaas als de korst volkomen gaaf is
crackers, biscuits in plastic verpakking
gedroogde zuidvruchten (pruimen,
abrikozen, rozijnen e.d.)
melkchocolade, mits niet gevuld of
met noten
levertraan
Op een koele plaats kunnen zgn. stapel
groenten, vatgroenten, niet gesneden
rookvlees, eieren in kalk of waterglas,
pakjes boter of margarine in pekel enke
le maanden bewaard worden.
C. Enkele weken kunnen bewaard wor
den:
margarine
los uitgewogen crackers of biscuits.
Deze in goed sluitende potten over
doen.
Droge biscuits zijn langer houdbaar dan
gevulde wafeltjes of gevulde biscuits en
vetrijke biscuits of koekjes.
D. Voor opslag kunnen beter niet be
stemd worden:
half-conserven van vlees of vis in blik
óf glas. Op de verpakking van deze
produkten is vermeld: beperkt houd
baar, koel bewaren of iets degelijks
de meeste niet in blik verpakte vlees
waren
gerookte, gemarineerde vis, vis in gelei
smeerkaas, korslloze kaas
pakjes boter
gevulde chocolade
ALGEMENE WENKEN
Koop voor uw voorraad bij voorkeur
verpakte artikelen, doe los uitgewogen
artikelen meteen over in bussen of potten.
Voorzie blikken, pakken e.d. van een
datum, zodat u het eerst gekochte het
eerst kunt gebruiken.
Berg de voorraad overzichtelijk op,
soortgelijke produkten bij elkaar.
Controleer de voorraad geregeld op
roestplekken, reukafwijkingen, sporen van
insecten enz.
Maak voorraadbussen en -potten steeds
schoon wanneer zij geleegd zijn en droog
ze goed, voordat u een nieuwe voorraad
erin doet.
Haal de voorraadruimte 2 a 3 maal per
jaar uit, maak hem schoon met heet
sodawater en laat hem goed drogen.
Wenken voor het bewaren van winter
groenten, aardappelen en fruit en produk
ten van de slacht zijn te vinden in de
vouwbladen „Het bewaren van de winter
groenten en fruit", resp. „Slacht;", te bestel
len bij het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding, Koninginnegracht 42, Den Haag
a 10 resp. "15 cent per stuk. Betaling kan
geschieden in postzegels of per giro.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U eroverheen
