Uil Holtens historie
ASPRO
2 'ASPRO'1 -mUrfocttaeeb fit.'
*sm
i)ag der Verenigde Naties
hengelo
0POTJE TEUM naar kei eiland- Or&homa
Raad komt bijeen
Bescherm U tegen
Als u zich maar even rillerig of onprettig voelt:
Verkeer richtte in I960 ware ramp aan
Elk jaar meer dodelijke ongelukken
„Driebaanswegen moeten alle verdwijnen"
VOOR DE BOER
CLAAS DE ROVER ZET
HOLTEN OP STELTEN
Hij was een breedgeschouderde reus
van een man. Niemand kan zeggen waar
hij vandaan kwam. Maar de schout en
kastelein Gerrit Borrel gaf iedereen per
missie om op de gauwdief te schieten.
Het zou wel een heerloze knecht zijn
(zo noemde men destijds weggelopen sol
daten). De schout van Holten schreef op
een bepaalde dag een klopjacht voor. Dat
was niet alleen om de rover te doden,
maar dan kon de schout eens meteen
zien hoeveel geweren Holten rijk was.
Maar de meeste Holtenaren waren wel zo
uitgekookt, dat die vlieger niet opging.
Trouwens, die van Beuseberg en het dorp
waren wel zo uitgeslapen, dat zij ver
stek lieten gaan. De armen, die op de
markegronden woonden bij de gratie van
de marke en zij, die in het dorp hier
en daar onder een afdakje woonden en
onder de Holterarm lagen (Holterarm,
zo noemde men de Holter armenstaat),
zij moesten mee op de klopjacht. Men
had echter evengoed kermis kunnen hou
den. Want Claas was veel slimmer dan
heel Holten met elkaar. In ieder dorp
of kleine stad in Salland en Twente had
hij zijn compagnons zitten. Men stelde
elkaar op de hoogte met geheime tekens.
De onschuldige marskramer van Mar-
kelo, die zo nu en dan aflaatbrieven ver
kocht te Holten. Aflaatbrieven werden
vroeger uitgegeven door kerkelijke over
heden. Vooral voor de hervorming was
dit een druk handelsartikel en Harmen
van Mhrkelo zat in een complot, dat valse
aflaatbrieven maakte. Voor een zachte
prijs kon men reeds de zonde van moord
en doodslag afkopen. Liep men met een
aflaatbrief in de zak, dan was men een
zoete jongen. En zo was Harmen van
Markelo weer te Holten. Hij stond op
het kleine marktplein, de mars op de
grond, en griste in de mars. Grote aflaat
brieven en kleine aflaatbrieven. Hij die
zonder zonde wil zijn, kope de brief. Dan
kon men met een gerust hart de rover
Claas doodschieten. De goegemeente had
er geen weet van, dat Harmen van Mar
kelo vóór hij met zijn heiligen arbeid
naar Holten trok, de boef Claas met een
zending naar Munster had gestuurd om
een partij nieuwe aflaatbrieven te halen,
't Was op dat moment een goede boel, ieder
had wat op zijn kerfstok en 1e velden
waren wit om te oogsten. Eenmaal! An
dermaal!, riep Harmen. Voor twee Cious-
staarten (kleine munten), was men een
week van de zonde verlost. Tenslotte ont
dekte de pastoor van Holten dat de afla
ten vals waren. Maar dat hinderde niet.
Zij hadden net zo goed geholpen als de
echte. Maar de schout Borre liet het er
niet bij zitten. Hij diende een klacht in
bij de drost van Salland. Deze machtheb-
heb nu had Harmen van Markelo ver
gunning gegeven om in de contreien van
Holten en Bathmen aflaten te verkopen,
en heer droste had ze zelf echt bevonden.
En de drost was een eigenwijs man: als
hij eenmaal ja gezegd had, bleef het ja.
En bovendien, die Gerrit Borre zat hem
op de Waardenborg in de weg. Des dros
ten neef zat nog altijd op de post te wach
ten van kastelein van de Waardenborg. De
brutaliteit van Claas de Holter rover
was zo groot, dat toen hij op een goede
dag te Holten gezien was er aanstonds
jacht op hem gemaakt werd. Hij werd
verdacht van meer dan dertig diefstal
len. Maar dat niet alleen. Ook talloze
jonge Holter schonen van allerlei leeftij
den waren soms met hem weggelopen,
want Claas was wat de vrouwen aanging
een zeer aantrekkelijk man. Claas zat dus
geweldig in het nauw en zag er geen an
der gat in, dan door de broeklanden naar
Arkelstein te vluchten en daar aan de
drost te vertellen dat hij familie was van
de opperhuismeester van een neef van de
drost in Munsterland. De drost dacht
na, die man kwam hem bekend voor. De
drost vertelde dat er jacht gemaakt werd
op zekere Claas van Holten, een dief. En
dat de familie van de huismeester daar
wel iets op leek, maar dat Claas van
Holten en baard had, maar de bezoeker
niet. De bezoeker vertelde dat hij een
koopman was in echte aflaten en dat
men hem te Holten had nagezeten omdat
daar valse aflaten verkocht waren.
De gehele dag maakte Holten jacht op
de booswicht Claas, die veilig de con
treien van Laren opzocht.
CLAAS NEEMT WRAAK
De schout van Holten had het banni-
sement uitgesproken over Claas. Ieder
die hem dood of levend bracht zou een
goede beloning krijgen. Maar de Holter
deugniet, die het aan de drost te danken
had, smeedde een snood plan. Met Kale
Jan uit Goor en Dikke Willem uit Del
den ging hij naar de Friezenberg bij Mar
kelo. Daar woonde indertijd Juleken de
heks. In de heksenhut durfde een gewoon
mens niet te komen, maar dieven, boe
ven en ander gespuis wel. Daar overlegde
men om wraak te nemen op de kastelein
en schout van Holten. Vier mannen slopen
in de nacht over de Borkeld. Zij sleepten
brandstof aan in het nachtelijk uur. Met
gestolen stro legden zij bij noordenwind
vuur aan bij de stallen van de Waarden
borg. De wachter hadden zij ontvoerd en
Ter behandeling van de volgende agen
da komt de raad op donderdagavond 26
oktober om 8 uur in openbare vergade
ring bijeen.
1 Notulen openbare vergadering van 28
april, 24 mei en 30 juni.
2 a. Ingekomen stukken,
b. Mededelingen.
3 Voorstel tot aankoop van gronden van
de heren H. Bannink en H. Vosman,
alhier, alsmede vaststelling pachters
vergoeding en afkoop pacht.
4 Voorstel tot aankoop van de woning
Smidsstraat 1.
5 Voorstel tot vaststelling van een her
ziening van het uitbreidingsplan in on
derdelen voor het dorp Holten.
6 Voorstel tot verkoop van een perceel
grond aan de Stichting Centrale Plat
telandsbibliotheek voor Overijssel.
7 Voorstel tot vaststelling en wijziging
van de huren van enkele gemeente
woningen.
8 Voorstel tot wijziging van de gemeen
tebegroting dienstjaar 1961.
9 Voorstel tot het aangaan van een geld
lening met de n.v. bank voor Ned. ge
meenten.
10 Voorstel tot het verlenen van een on
derhandse opdracht tot het aanleggen
van een buizennet ten behoeve van de
aardgasvoorziening.
11 Voorstel tot wijziging van de verorde
ning op de indeling en de huisnum
mering der gemeente Holten.
12 Voorstel tot vaststelling van een her
ziening van het uitbreidingsplan in
hoofdzaak.
13 Voorstel tot het onbewoonbaar verkla
ren van de woning Holterbroek 20.
14 Voorstel tot het verlenen van onder
handse opdrachten tot het verharden
van de Oude Deventerweg en de ver
harding en riolering van de Sparren-
weg.
15 Voorstel tot voorlopige vaststelling
van de kosten van het openbaar lager
onderwijs over de jaren 1959 en 1960,
ingevolge art. 55 bis der lager onder
wijswet 1920.
16 Voorstel tot vaststelling van de ver
goeding ex. art. 101 der lager onder
wijswet 1920 ten behoeve van de bij
zondere lagere school over het jaar '60.
17 Rondvraag.
Op 24 oktober 1945 werd het Handvest
der Verenigde Naties van kracht. Vijftig
geallieerde landen, nog onder de indruk
van de beproevingen van de tweede we
reldoorlog, sloten zich daarbij aaneen om
door gezamenlijke inspanning nieuwe oor
logen te voorkomen en de bestaansmoge
lijkheden voor de mensheid te verbeteren.
Ter herinnering daaraan word elk jaar op
24 oktober over de gehele wereld de „Dag
der Verenigde Naties" herdacht.
In de 16 jaren van het bestaan der Ver
enigde Naties heeft de wereld grote ver_
anderingen ondergaan. De snelle dekoloni
satie van Azië en later van Afrika leidde
tot het ontstaan van tal van nieuwe on
afhankelijke staten, die via het lidmaat
schap van de Verenigde Naties een rol
gingen spelen-op het wereldtoneel. Alleen
al het vorig jaar werden zeventien nieuwe
landen, waaronder zestien Afrikaanse sta
ten, tot het lidmaatschap van de wereld
organisatie toegelaten. Thans bedraagt het
aantal leden van de Verenigde Naties reeds
het dubbele van het aantal oprichters in
1945.
De snelle opkomst van de Afro-Aziati-
sch-e landen heeft de verhoudingen en de
gevestigde machtsposities binnen de Ver
enigde Naties grondig gewijzigd. De weste
lijke mogendheden, die vroeger tezamen
met de twintig landen van Latijns-Ame-
rika een sterke meerderheid vormden in
de wereldorganisatie, zijn nu een minder
heid geworden.
Weliswaar bezitten de Afrikaanse en
Aziatische landen nog niet de absolute
meerderheid in de Verenigde Naties doch
zonder medewerking van althans een
groot aantal hunner kan geen enkel be
sluit door de volkerenorganisatie worden
genomen.
Een tweede ingrijpende verandering in
het aanzicht van de wereld sinds 1945 is
de ontwikkeling van de kernenergie. In
1945 was Amerika nog de enige atoom-
mogendheid. Thans heeft de kernenergie
in haar vreedzame toepassing voor vele
landen geen enkel geheim meer, terwijl
reeds vier landen en straks vijf, zes of
zeven hun eigen kernwapens kunnen
produceren. Daardoor is de kwestie van
de atomaire ontwapening en de stopzet
ting van de proefexplosies een vraagstuk
van de allerhoogste"orde geworden.
Een derde onverwachte ontwikkeling
sinds 1945 is het ontstaan van de ruimte
vaart. In alle richtingen zijn raketten de
kosmische ruimte ingezonden. De eerste
raket heeft reeds de maan bereikt. De eer
ste mensen zijn na een reis door de ruim
te behouden op aarde teruggekeerd. Het
eerste ruimtestation zal wellicht eerder
dan men denkt op zijn plaats van bestem
ming komen. Deze stormachtige ontwikke
ling kon in 1945 nog niet worden voor
zien. De alles overheersende vraag voor
de Verenigde Naties is, of deze ontwikke
ling de oorlog of de vrede zal dienen.
De Dag der Verenigde Naties staat dit
jaar in vele opzichten in het teken der on
zekerheid.
De opvolging van de zo tragisch in
Noord-Rhodesia omgekomen secretaris
generaal Hammarskjöld en de eventuele
toelating van communistisch China tot de
Verenigde Naties dreigen de grondvesten
van de wereldorganisatie aan te tasten,
juist op een tijdstip waarop internationale
samenwerking meer dan ooit is geboden.
Hopelijk zal de bezinningsdag van 24
oktober de volkeren der wereld en hun
leiders een hernieuwd inzicht geven in de
noodzaak van het voortbestaan van een
wereldforum ter bevordering van vrede en
veiligheid, van welvaart en geluk.
hem in de heide op de Borkeld tot onder
de armen in de grond gegraven, met een
stevige prop in de mond.
Het was Johan, een soldaat uit Deven
ter, nog een erfstuk van de Raapolie, die
Johan meegegeven had voor de veilig
heid van neef Borre. Want het regenten
dom van Deventer was allemaal familie
van elkaar. En nu zat hij tot onder de
armen in de grond, goed aangestampt
en wel. De vlammen sloegen uit de voor
gebouwen, de wind zorgde voor voort
planting en het vuur loeide om het kas
teel. Personeel werd wakker. Men wekte
de kastelein, die door het raam keek in
een helse vuurpoel. Men schreeuwde en
jammerde door elkaar. De opperhuis-
knecht wist tenslotte in het nachtelijk
uur een boot te water te duwen en bracht
de kastelein aan de overzijde van de
gracht. De heer Borre wilde naar het
schoutenhuis in het dorp gaan, maar dat
was onmogelijk, want ook dit brandde
spoedig als een fakkel. Spoedig ontdekte
de kastelein, dat zijn trouwe wachter op
het appèl ontbrak. Waar zou hij zijn? Op
zijn wachtpost of in de vlammen omge
komen?
VAN CO EVERDEN.
Aangevoerd: 1478 stuks vee, runderen
176, varkens 1302.
Prijzen:
19 vette koeien van f 2,80 tot f 3,10 per
kg slachtgewicht.
87 melk. en kalfköeien van f 900,tot
f 1025,per stuk.
40 pinken van f 575,tot f 650,per st.
30 graskalveren van f 260,tot f 340,
per stuk.
24 drachtige zeugen van f 325,tot
f 450,per stuk.
27 loopvarkens van f 85,tot f 115,
per stuk.
1251 biggen van f 60,tot f 72,per st.
Overzicht handel:
Rundvee: Handel goed, prijzen iets hoger.
Zeugen en biggen): Handel vlot, prijzen
hoger.
Bromfietsers moeten examen doen
„Met 1900 doelen en meer dan 48.000
ernstig licht gewonden, heeft het verkeer
zich in het afgelopen jaar laten zien als
een ramp die statisch berekend één op de
218 Nederlanders rechtstreeks heeft ge
troffen." Dit zei jlir. Th. Roëll in Leiden.
Het was bepaald geen feestrede, waarmee
liij zijn 9-jarige loopbaan als voorzitter
van het Verbond voor Veilig Verkeer af
sloot.
Er vielen in 1960 182 doden meer op
de weg, dan in het jaar tevoren. Daar
mee werden de meest pessimistische voor
spellingen aanzienlijk overtroffen. De
„dodenpiek" van 1953, het vorig ramp
jaar, is nu veel hoger opgestoten. De sta
tistische grafieken, die eens voorspeld
hebben dat de jaarlijkse toename van het
dodencijfer met sprongen van gemiddeld
100 zou gaan, zijn dus bepaald niet te
zwartgallig geweest.
Gevaarlijk
Over de hoofden van zijn toehoorders
heen smeekte jlir. Roëll de overheid om
geen nieuwe driebaanswegen meer aan
te leggen, en die, welke er al zijn, weer
te veranderen in tweebaanswegen. Het
nadeel van capaoiteitsverlies op de weg
weegt naar zijn mening geenszins op
tegen de te boeken winst aan verkeers
veiligheid. Ervaringen in binnen- en bui
tenland hebben geleerd, dat driebaans
wegen de weggebruikers steeds weer ver
leiden tot gevaarlijke inhaalmanoeuvres.
Snelheidsbeperking buiten de bebouwde
kom juicht het Verbond voor Veilig Ver
keer toe voor die wegen waar snelheids
beperking werkelijk nodig is, en waar de
regeling van de snelheid niet uitsluitend
aan het verantwoordelijkheidsgevoel van
de weggebruiker mag en kan worden
overgelaten. Wel zal de snelheidsbeper
king duidelijker moeten worden aange
kondigd. Het thans in zwang zijnde kleine
bord „70 kmjuur toegestaan" is niet al
leen bij de buitenlander onbekend, maar
munt bovendien niet uit in duidelijkheid.
Ook zou het aanbeveling verdienen, dat
de weggebruiker, al rijdende, soepel wordt
ingeleid in de snelheidsbeperking tot 70
kilometer met borden, die achtereenvol
gens beperkingen opleggen tot 100, 90 en
80 kilometer. In het buitenland wordt dit
systeem-van-de-geleidelijkheid met succes
toegepast. Het spreekt de automobilist
aan.
Brombewijs
Een andere wens, die Veilig Verkeer
nog steeds op zijn verlanglijst heeft
staan, is een rijbewijs voor bromfietsers.
Aan de uitgifte hiervan zou een eenvoudig
examen vooraf moeten gaan. De overheid
schijnt er echter nog geen oren naar te
hebben. De voorzitter zei althans: „Het
is teleurstellend, dat de minister in deze
netelige kwestie nog geen positieve stap
pen heeft kunnen nemen." Op het aan
bod 'van zijn verbond om binnen afzien
bare tijd voor alle bromfietsers een
examen te organiseren, is deze nog niet
ingegaan.
Een netelig punt, dat de heer Roëll
eveneens aanroerde, was de financiering
van de voorlichting. Dankbaar met de
steun, die het van de overheid en enkele
grote ondernemingen ontvangt, kijkt het
verbond nochtans met enigszins jaloerse
ogen naar zijn zusterorganisaties in Oos
tenrijk, Duitsland en Zwitserland. Zij ont
vangen geld van de verzekeringsmaat
schappijen. Zo is het mogelijk, dat Oosten
rijk in de verkeersvoorlichting per hoofd
van de bevolking 41 keer zoveel steekt als
Nederland.
VERANDERINGEN IN HET
BOUWPLAN?
Door de krapte aan arbeidskrachten
wordt het steeds moeilijker om de oogst
van de granen tijdig en goed binnen te
halen.
Tegen de verwachting in heeft het
maaidorsen op het gemengde bedrijf al
een behoorlijke opgang gemaakt. Bij wat
ongunstig oogstweer gaat dit toch met
vrij wat moeilijkheden gepaard, wat het
afgelopen seizoen wel is gebleken.
De methode van het maaidorsen geeft
absoluut een grote arbeidsbesparing, wat
dus een groot voordeel is.
Er zijn evenwel ook na'delen aan ver
bonden:
1 Het meest verbouwde graangewas,
rogge, is veelal nog te laat rijp om
goed stoppelknollen na te telen.
2 Bij slecht oogstweer kan men op vrij
hoge droogkosten komen en minder
goed stro.
3 Er treedt altijd wat stroverlies op.
4 De rogge rijpt vrij gelijktijdig af, zo
dat iedereen tegelijk zijn graan van
het land wil hebben, wat voor een
loonwerker niet mogelijk is.
Zomergerst?
Voor die landbouwers, die wegens te-
kort aan arbeidskrachten de maaidorser
niet kunnen missen, verdient het aanbe
veling om te overwegen of het niet beter
is inplaats van late winterrogge zomer
gerst te verbouwen.
Zomergerst leent zich n.l. veel beter
voor het maaidorsen; rijpt n.l. eerder af
dan rogge, veelal minder di'oogkosten,
geeft minder stro, wat voor het maaidor
sen een voordeel is.
Het voordeel is dus, dat men beter stop
pelknollen kan naverbouwen. Het nadeel
van opslag kan grotendeels teruggedron
gen worden door het stoppelland wat die
per te ploegen.
Financieel is de teelt van zomergerst
bijna even aantrekkelijk als rogge.
Een goed gewas zomergerst geeft en
kele honderden kilogrammen meer op
brengst per ha. dan rogge. De prijs per
100 kg is van zomergerst pl.m. f4,- tot
f 5,- hoger dan van rogge.
De stro-opbrengst is belangrijk minder:
pl.m. 2000 tot 3000 kg stro per ha. minder.
In geld uitgedrukt is de opbrengst van
het zaad pl.m. f 225,- hoger en de op
brengst van het stro pl.m. f 200 lager; dus
financieel is de teelt even aantrekkelijk.
Welke eisen stelt zomergerst?
Op alle zandgronden wil de zomer
gerst goed groeien; ze stelt n.l. geen hoge
eisen aan de vochthoüdendheid.
Wel moet de bemestingstoestand goed
in orde zijn. Wel in het bijzonder stelt
gerst eisen aan de kalktoestand.
De teelt van zomergerst staat of valt
dan ook met de kalktoestand. Een juiste
kalktoestand is bij een ph kil van 4.7-5.
Veel percelen bouwland voldoen hier
niet aan. Mocht U willen) overgaan tot het
telen van zomergerst voor het volgend
oogstjaar, overtuig U dan eerst van een
goede kalktoestand van het perceel.
Hierbij is dan vooraf grondonderzoek
noodzakelijk, mits U nog gegevens hebt
van de laatste twee jaren.
Juist om deze reden vraag ik thans Uw
aandacht voor deze teelt. Thans hebt U
nog de kans om eerst grondonderzoek toe
te passen. Geef dit tijdig op.
J. W. LUÏBRERSEN,
Bedrijfsvoorlichter.
De Bloedtransfusiedienst van het
Rode Kruis is één van de beste voor
beelden van hetgeen door offervaar
digheid kan worden bereikt.
Dank zij de vrijwillige medewer
king van tallozen is het mogelijk het
leven te redeni of de levenskansen te
verbeteren van vele medemensen,
wie dan ook, waar dan ook, wanneer
dan ook.
Daartoe behoort ook de bloedaf
name voor plasmabereiding. In ver
band hiermede herinneren wij U
gaai'ne aan de opx*oep van de afde
ling Holten van het Ned. Roode
Kruis om U als donor beschikbaar
te stellen op 6 november a.s. van 7
tot 10 uur in het Parkgebouw te
Rijssen of als U op die datum niet
kunt op 2 nov. a.s. zelfde plaats en
uur. Bij voldoende deelname gx-atis
vervoer per extra bus. Geeft U tij
dig op bij mej. E. H. W. Vincent, tel.
562 of de heer W. ten Berge, tel. 214.
8. Naar de „Kniertje".
Ootje Teur liep nu met Bram Steng mee
door een dorpje, dat aan de voet van
een heuvel lag en waar hij nog nooit van
gehoord had. De weg voerde naar een
kade en ergens aan die kade hield Bram
Steng halt bij een bootje, dat met een
touw aan een paal was vastgemaakt.
„Nou, broer, stap maar in!", zei kapi
tein Bram Steng met een uitnodigend
gebaar. „Dan zal ik je naar m'n schuit
roeien. Ben je eigenlijk al eens meer op
zee geweest of ben je een doodgewone
landhaai?"
„Ehnee, ik heb al eens meer ge
varen!" zei Ootje Teur, die dacht aan
een tochtje, dat hij eens op een wind
stille dag had gemaakt naar een eiland,
dat een paar kilometer uit de kust lag.
„Des te beter!" vond Bram Steng.
..Dan hebben we daar tenminste geen
narigheid mee!" Hij maakte het bootje
los, legde de riemen in de dollen en roei
de met grote, lange, stevige slagen weg,
in de richting van de „Kniertje", die
verderop voor anker lag.
