emu
Uit Hollens historie
»JhS
Verhongeren kan ook met een
gevulde maag
Een miljard vo@r Atsemsehip
Laatste telg uit roemrijk geslacht?
Herdenking 2e lustrum
Dijkerhoekse Plattelandsvrouwen
Bromfietser kreeg
dodelijk ongeluk
DE TEMPEL VAN KWUNGH0
foetbal
DE DROSTEN VAN SALLAND
EN DE HOLTER 3IARKE
UITKIJKEN IS DE BOODSCHAP,
ZEI PAOLJAN, EN HIJ KON
HET WETEN.
Paoljan had een klein kotterspulleken
in de Holtermarke, nog juist in Holten.
Want zowel de Holtenaren als de Bath-
mers wisten niet precies van wie de grond
was. Wanneer de drost van Salland de
markegenoten opriep, dan hoorde Jan
bij de Bathmense marke en riep de drost
de Bathmers op, dan behoorde hij sinds
mensenheugenis bij de Holter marke. In
tussen, de Holtenaren namen dat op de
duur niet. Eten van twee wallen noem
den ze dat. Die van Holten klaagden er
over bij hun markerichter. En de marke
richter ging met de kwestie naar de
schout. De schout dacht lang en breed
na en zag er ook geen gat in. Trouwens,
wat ging het hem ook aan, wat Paoljan
uitspookte, wanneer deze maar niet ging
stelen of de markepaal verzetten. Nu, dit
laatste deed Jan met. De markepaal
stond vlak bij zijn huisje, en Jan had er
op een afstand van dertig meter naar de
Holter kant precies zo'n paal bij neerge
zet. Voor het hakken van brandhout, had
hij de markerichter verteld. Maai- hij ver
telde er bij, dat hij niet zeker wist welke
paal de echte was. Nu verkeerde Jan in
de gelukkige omstandigheid, dat het lapje
grond, waarop zijn huisje stond, zijn eigen
dom was. En Jan profiteerde er van. Eens,
dat was nu al vijftien jaar of langer ge
leden, had hij een koe van eeh Deventer
advocaat, die in de marke Holten gegoed
was, van de verdrinkingsdood gered. En
uit dankbaarheid hiervoor had de advocaat
hem gezegd, dat hij paalboer was. Iedere
marke had haar paalboersrecht. D.w.z.
iedere boer, die aan de grens der marke
woonde, mocht op een strook van vier
honderd meter zijn vee vrij laten rond
lopen in de markegrond. De schutters
van de marke Holten en die van Bath-
men ook, loerden in de zomer eens da
genlang op het vee van Paal-Jan. En
toen zij eindelijk beet meenden te heb
ben, hadden zij zich lelijk vergaloppeerd.
Zij hadden een der koeien geschut van de
Deventer advocaat. En deze kwam op
hoge poten om zijn koe terug te hebben
en sloeg de markeschutters met een aan
tal artikelen van het markerecht van Hol
ten om de oren, zodat zij naarstig hun
verontschuldiging aanboden. En de advo
caat deelde hen tevens mee, dat Paal-
Jan een paalboer was. Dit laatste hield
in dat hij zijn vee, aan beide zijden der
markegrens 'n paar honderd meter leng
te in de onverdeelde markegrond mocht
laten lopen. Maar de markerichter van
Bathmen keek er de markeboeken eens
op na, maar kwam de naam van Paal jan
niet tegen. Dus stelde zich de markerich
ter van Bathmen met zijn collega van Hol
ten in verbinding om op een bepaalde
dag de markegrens eens opnieuw vast
te stellen. Paal jan keek wel even raar op,
toen hij dit hoorde. Niet dat hij zich ooit
om de markegrens bekommerd had. Nee,
hij wist niet anders, of de markepaal had
er altijd zo gestaan. Maar als de marke
grens opnieuw vastgesteld zou worden,
dan ging daar een hoop soesah aan voor
af. Er kwamen oude kereltjes aan te
pas, mannekes van tussen de zeventig
en de tachtig. En die hadden in hun kin
derjaren de vaststelling der markeschei
ding meegemaakt. En één van hen, Beer-
Jan genaamd (en de kerel leefde nog),
had b.v. bij die gelegenheid zo'n ongena
dig pak voor zijn broek gehad, dat het
hem nu nog heugde. Ja, als hij er aan
dacht, voelde hij de klappen nog. Nadien
had hij een horloge van de marke gekre
gen als pleister op de wonde. En als Beer-
Jan nu meekwam, en wees de grond eens
toe aan één van de beide marken. Dat
zou zeer onvoordelig voor Paal-Jan zijn.
De markebode kwam en deelde hem
mede, dat de markerichters van Bathmen
en Holten klarigheid wilden hebben over
de twistgronden, in welke twistgronden
hij precies zijn klein eigendommetje had.
En of hij ook papieren had waarop stond
dat hij gerechtigd was aan het hoekje
grond. Jan schrok zich een hoedje. Hoe,
papieren? Ja, zie je, eigendomsbewijzen.
Nee, riep Paal-Jan, maar ik weet zeker,
dat dit stukje grond mijn eigendom is.
Dan de papieren op tafel! Maar bij Paal-
Jan was behalve de trouwbrief en de De
venter Almanak, geen. lor papier in huis.
Gelukkig voor Jan vond de markerichter
van Holten nog een lor, waarop stond,
dat Paal-Willem, al voor honderd jaar ge
leden, daar een stukje grond van de marke
had gekregen om er een hut op te slaan.
De hut was een huisje geworden en Jan
een kleine boer. Dat bewees op zichzelf
niets. Dus moest er een nieuw onderzoek
ingesteld worden, en dat zou over drie
weken plaats vinden. Paal-Jan ging met
zijn geheugen te rade. Hij was nu vijf-en-
dertig jaar. Hij verbeeldde zich wel, dat
hij wat meer grond had dan vroeger, maar
dat zou beslist wel verbeelding zijn.
Waarom zou hij om een schop vol grond
slecht wezen? En toch, als nu die oude
zuurpruimen van boeren en vooral Beer-
Jan met zijn onuitstaanbaar horloge, het
eens anders vertelden, als het nu was,
dan zat je er mee. De eerste tien dagen
verstreken zonder dat er iets gebeurde.
De tweede tien dagen gebeurde er zoveel
te meer. Een week lang regende het pij-
pestelen. En veel water moest via de
Schipbeek naar de IJssel. In het Gelderse,
tussen Lochem en Borculo, leidden de
boeren Bei-keiwater naar de Schipbeek,
door middel van de Bolksbeek. En de
Schipbeek vervoerde het water, maar
vraag niet hoe. Het Holterbroek liep er
onder en het onland, waarin Paal-Jan
woonde, werd een meer gelijk. Gelukkig
dat hij op een bult woonde. Van de marke-
palen was niets meer te zien. De schouw
over de markegrens moest uitgesteld wor
den. En toen de grond weer droog was,
was er een. diepe sleuf door de grond
gescheurd op vijftig meter van Paal-Jans
eigendommetje. En de oude baas met het
horloge getuigde, dat bij zijn weten de
toestand altijd zo geweest was als die
nu was. Paal-Jan had de oude baas wel
om de hals willen vallen en hem een zoen
willen geven als hij maar niet zo'n sme
rige stoppelbaard had gehad.
VAN COEVERDEN.
DEN HAAG In de Verenigde Staten is
eind september het grootste atoomschip ter
wereld te water gelaten. Het is het vlieg
kampschip „Enterprise", dat een waterver
plaatsing heeft van 85.000 ton. De enorme
hoeveelheid energie, die nodig is om het
reusachtige, meer dan 300 meter lange schip
voort te stuwen, wordt opgebracht door
maar liefst acht kernreactors, die samen
410.000 paardekrachten opleveren.
Nog nooit is een dergelijk oorlogsschip
gebouwd, maar ook op ander dan tech
nisch gebied breekt de „Enterprise" re
cords. De debatten en twistgesprekken,
die rond dit atoomschip worden gevoerd,
hebben hun weerga niet in de historie
van de marine.
ZEGETOCHT OF ONDERGANG?
„Wat", zo vragen de jonge en vooruitstre
vende marine-officieren op het Pentagon,
„is het nut van een groot schip, dat dooi
de moderne strijdmiddelen, de geleide pro
jectielen, in 'n oogwenk naar de bodem van
de zee kan worden gestuurd?" „Niet te
kelderen", antwoordt de oude, behoudende
garde, „een strijdbaar schip zoals de Enter
prise heeft voor de komende jaren wel de
gelijk een beslissende betekenis. Wanneer
de aanvalsraketten zo ver zijn ontwikkeld,
dat zij een snel bewegend doel, dat op zee
moeilijk is op te sporen als de befaamde
kleine naald in de grote hooiberg, kunnen
treffen, dan zullen ook de verdedigingsra
ketten wel zover ontwikkeld zijn, dat de
Enterprise een afdoend antwoord heeft op
alle mogelijke aanvallen". De strijdvraag of
het oorlogsschip in zijn eerste actietocht de
De afdeling Dijkerlioek van de Ned.
Bond van Plattelandsvrouwen herdacht
woensdagavond in café ,,'t Bonte Paard"
op bescheiden wijze haar tienjarig be
staan.
Deze viering droeg een voorlopig ka
rakter, omdat men op 23 november a.s.
met een feestavond de officiële herden
king hoopt te doen plaatsvinden, bij wel
ke gelegenheid de toneelclub van de af
deling Deventer van Volksonderwijs een
toneelspel voor het voetlicht zal brengen
en ook genodigden aanwezig zullen zijn.
De bijeenkomst stond, wegens het ver
blijf in een Deventer ziekenhuis van de
presidente, mevr. H. Reilink-Kers, onder
leiding van de tweede voorzitster, mevr.
G. van de Brink-Kloosterboer, die de hoop
uitsprak voor een spoedig herstel van de
presidente, opdat zij in de feestvergade-
ring weer aanwezig kan zijn.
In een kort overzicht schetste zij de tal
rijke aktiviteiten van de afdeling in de af
gelopen tien jaar, waarbij cursussen, le
zingen, voordrachten, uitstapjes en film
voorstellingen de hoofdmoot vormden.
Zij herinnerde er aan, dat de afdeling
een paar jonge actieve leden door de
dood ontvallen zijn en sprak enkele woor
den ter hunner nagedachtenis.
Tenslotte sprak zij de hoop uit, dat de
afdeling nog in groei en bloei mag toe
nemen en dat alle leden daarin hun bij
drage zullen leveren.
Zondagavond omstreeks half tien is de
heer J.H. Noltes uit Hengelo, toen hij
per bromfiets op weg was naar zijn
woonplaats, in het oostelijk deel van
de Oranjestraat, waar het tegelvoetpad
iets hoger ligt dan het rijwielpad met
zijn voertuig in aanraking gekomen met
de opstaande trottoirband, waardoor hij
kwam te vallen en zich zodanig be
zeerde, dat dokter J. P. Nagelhout, die
de eerste hulp verleende, het noodza
kelijk achtte hem per ziekenauto naar
het Koningin Julianaziekenhuis in Hen
gelo te doen overbengen.
Hij klaagde o.m. over pijn in de schou
ders, rug en een der benen. De schou
derblessure maakte het noodzakelijk,
dat hij daar bleef opgenomen.
De 56-jarige N. is woensdagmiddag in
het ziekenhuis aan zijn verwondingen
bezweken.
Op de plaats waar het ongeval ge
schiedde doen zich telkens ongelukken
voor door de ongelijke hoogte van rij
wiel- en voetpad. De verlichting is er
onvoldoende om dit hoogteverschil bij
tijds op te merken. De Rijkswaterstaat
is hie: mede in kennis gesteld en heeft
ook wel voorzieningen getroffen, maar
deze blijken nog niet afdoende te zijn.
Van mevr. Reilink-Kers was uit het
ziekenhuis een schriftelijke felicitatie bin
nengekomen, waarin zij mededeelde, dat
zij het naar omstandigheden goed maakt
en in gedachten bij deze intieme herden
king aanwezig zou zijn.
Nadat tijdens de pauze koffie met ge
bak was geserveerd, werden door de voor
zitter van de Schoolkring Dijkerhoek, de
heer J. W. Witmer, met het toestel van
de scholen te Dijkerhoek en Espelo, en
kele films vertoond, die bij de dames zeer
in de smaak vielen.
De voorzitster heeft na afloop de heer
Witmer bedankt voor zijn medewerking
aan deze herdenkingsavond.
rouwkrans van de ondergang of de zege
palm van de overwinning tegemoet vaart,
is hoog opgelopen door de aloude tegenstel
ling tussen oude en jonge garde, die in elke
strijdmacht, in welk land ook, welhaast tra
ditioneel is geworden. En wat verzacht door
de uiteindelijke tewaterlating, een overwin
ning voor de ouderen, is zij beslist niet. Zij
trekt bovendien zoveel aandacht omdat het
in het geval van de Enterprise gaat om een
bedrag van 1.2 miljard gulden, dat voor de
bouw moest worden uitgegeven. En nie
mand investeert zo zonder meer een miljard
in een project, dat achteraf misschien vol
komen waardeloos blijkt.
COMFORTABEL
Dat het schip een technisch wonder is,
wordt door voor- en tegenstanders toegege
ven. Zeelieden zullen vol verbazing het ont
breken van een schoorsteen opmerken
atoomreactoren produceren nu eenmaal geen
rook. Voor een vliegdekschip is dit wel gun
stig, de grote opbouw op het dek is voor
piloten altijd een wanhoop geweest door de
valse zijwind, die de sta-in-de-weg veroor
zaakt. Door de lage, kleine brug doet het
silhouet van de Enterprise voor marinemen
sen wonderlijk aan, maar het zorgt er te
vens voor, dat het schip minder snel wordt
opgemerkt. Het gewicht is bovendien beter
verdeeld, wat de stabiliteit ten goede komt.
In de lage bovenbouw is o.a. een nieuw
electronisch systeem voor het binnenloodsen
van vliegtuigen ondergebracht.
Voor de bemanning is het schip zo com
fortabel als een luxueuze lijnboot. 6 bios
copen en twee eetgelegenheden brengen
het nodige amusement. De Enterprise heeft
bovendien een bank, annex postkantoor, een
bibliotheek en een drukkerij. Snelle rol
trappen zorgen voor de verbinding tussen
de negen dekken.
FORMIDABELE KRACHT
De verdedigingsmiddelen mogen een punt
van discussie zijn (in ieder geval heeft men
radargeleide luchtafweerraketten) over de
vuist die het schip kan ballen bestaan geen
twijfels. Deze is sterker dan de otale kracht
van de Amerikaanse marine uit de tweede
wereldoorlog. Daarvoor zorgen 120 „Vigi
lantes". Dit zijn nieuwe tweemotorige
straalbommenwerpers, die met een snelheid,
tweemaal hoger dan die van het geluid, 'n
atoombom naar elk gewenst doel kunnen
brengen. De grote strategische waarde van
dit drijvende vliegveld ligt in de combinatie
van snelheid, kracht en uithoudingsvermo
gen. Het vliegdekschip kan op één lading
uranium vijf jaren blijven varen. De Enter
prise kan een snelheid behalen van 65 km
per uur. En zelfs de tegenstanders van de
atoombodem moeten toegeven, dat deze fac
toren ook in onze atoomeeuw nog van groot,
zo niet van groter, belang zijn.
Kennedy protesteerde tegen de politie..
De democratische kandidaat voor het pre
sidentschap John Kennedy heeft ook in
de Staat Michigan een grote verkiezings
campagne gehouden. Tijdens een intocht
in Grand Rapids wilde een bewonderaar
ster de democratische kandidaat de hand
reiken. De politie hield haar echter tegen
onder protest van Kennedy.
Dr. Oomen, hoogleraar in de voedings
leer van de tropen aan de gemeentelijke
universiteit van Amsterdam, heeft bij zijn
ambtsaanvaarding enkele merkwaardige
dingen gezegd over het wereldhongerpro-
bleem. Volgens de hoogleraar is de uit
spraak dat een derde van de wereldbe
volking honger lijdt, sterk overdreven.
Van hongerlijden is vaak geen sprake.
Het hele vraagstuk is volgens de hoog
leraar alleen een kwestie van ondeskun-
nctu met een mengsel van be
langstelling en vrolijkheid naar het ver
haal van de veelbelovende gangster-in-spé
geluisterd. „Alle begin schijnt moeilijk te
zijn, kerel", troostte hij. „Ik zou alleen je
pistool wel een paar dagen willen lenen."
En hij vertelde van de overval op zijn
vader en diens vriend, waarbij hij zelf
ontsnapt was.
„Zeg, dolende ridder", viel Bully hem
plotseling in de rede, „ik voel er best iets
voor, met je méé op jacht te gaan op de
HangKwanghoe heet ie ook
weer? Jij, ik en die goeie ouwe blauw-
stalen Betsy van me zouden een prachtige
„vliegende brigade" kunnen vormen. Zeg
eens watOkidoki?"
Nu, elke hulp was Dick op dit moment
welkom en dus werd dit vreemde bond
genootschap met een handdruk bevestigd.
Bully bleek al direct onverbeterlijk te
zijn. Hij wist een kortere weg naar de
stad, die niet direct een van de comfor
tabelste was maar de heldere maan ver
goedde veel. En ook het gemis van een
roeiboot scheen niet onoverkomelijk,
want Bully had er direct een gevonden.,
diglieid bij de samenstelling van het me
nu. Het zou veel mensen voornamelijk
aan eiwitten ontbreken.
Nu, wij weten niet, waar de geachte
hoogleraar de hongerwinter '44'45 heeft
meegemaakt; wij weten niet hoe hij zich
in het leven heeft moeten houden. Maar
het zal de hoogleraar toch wel bekend
zijn, dat men ook van honger kan sterven
temidden van de suikerbieten en de bloem
bollen, wanneer het aan de andere samen
stellende delen ^van het menu ontbreekt.
En als er dus op de wereld honger wordt
geleden, als er dagelijks mensen omko
men van de honger, dan doet het er niet
toe of die mensen hun buik vol hadden
met ondeskundig samengesteld voedsel,
of dat ze helemaal niet te eten hadden.
Ook de eerstgenoemden hadden zich, wan
neer zij de beschikking hadden gehad over
eiwitten etc. in leven kunnen houden.
Het sterftecijfer wordt veroorzaakt door
voedselgebrek.
Als gebied waar de voedselnood het
schrijnendst is, wordt altijd India aange
wezen. Inderdaad, nood is daar, in zeer
sterke mate zelfs. De gemiddelde leeftijd
is nog niet de helft van die der Neder
landers. Maar wist u, dat in Italië, één
van de landen der E.E.G., gebieden voor
komen, waar één op de tien kinderen
sterft tengevolge van gebrek in allerlei
opzicht? Misschien illustreert dit voor
beeld duidelijk, hoe noodzakelijk het is,
dat wij, èn als land èn als inwoner, de
campagne van de Wereldvoedselorganisa
tie steunen;
Nijverdal UHolten I 03
Een matige wedstrijd van weerskan
ten, het plaatsen van de bal bleek voor
Holten een grote moeilijkheid te zijn.
Eerst na 15 minuten spelen kwam er
een goede aanval over links, die metéén
een doelpunt opleverde, gescoord door H.
Warisink. Holten bleef doorgaan met
aanvallen, maar het plaatsen was der
mate slecht dat dit voorlopig geen doel
punten opleverde. Het duurde tot de 44e
minuut, dat de 2e treffer geboren werd.
Het was weer H. Wansink, die uit een
voorzet van H. v.d. Bos het net wist te
vinden.
Na rust waren er 5 minuten gespeeld,
toen weer H. v. d. Bos een goede voorzet
gaf, waaruit H. Wansink no. 3 langs de
Nijverdalse keeper joeg. 03.
Nijverdal liet nu de moed zakken, zo
dat er geen verandering meer in de stand
kwam.
De stand in de 2e Klasse E is als volgt:
Twenthe I 5 3 2 0 8 15-8
Holten I 4 3 1 0 7 20-10
G.F.C. II 4 3 1 0 7 13-7
Holten II—RKSV II 3—0
Goede wedstrijd. Holten begon direct
met snelle aanvallen de verdediging van
RKSV II in paniek te brengen, wat voor
de rust 2 doelpunten opleverde, door de
rechtsback van RKSV II die tot 2 maal
toe in eigen doel schoot. Na rust werd
het in de 30e minuut door Ulfman 30,
die op schitterende wijze inschoot.
Holten speelde met een nieuwe aan
voerder, die zijn voorganger A. Jansen
op uitstekende wijze verving. En of het
nu hier aan lag of aan wat anders, een
feit was het dat Holten II onder leiding
van deze nieuwe kapitein zijn eerste
overwinning boekte.
SDOL Hl—Holten Hl 2—6
Holten IH verraste vriend en vijand
wieer eens door een daverende 26 over
winning op de 3e editie van SDOL. In de
15e minuut van de wedstrijd opende H.
Paalman de score, 01. In de 20e minuut
strafte de rechtsbuiten van SDOL een
fout van A. Nijenhuis af, wat 11 bete
kende. Na 30 minuten spelen was het H.
Schutte, die de stand op 12 bracht.
In de 31e minuut werd het zelfs 13
door J. Nijland. In de 42e minuut was het
weer J. Nijland, die Holten naar 14
schoot, waarmee de rust aanbrak.
Na rust werd het in de 20e minuut 24
door een strafschop.
In de 25e minuut na rust was het H.
W. Rietberg, die een prima partij speel
de, die Holten naar 25 schoot. En in de
30e minuut werd de eindstand bereikt
door een goed schot van J. Nijland, waar
door het 26 werd.
De Zweef AHolten A 12
Goede wedstrijd, waarin Holten een
verdiende overwinning behaalde. Na on
geveer 15 minuten spelen gaf G. J. F.
Soer Holten de leiding, 01. De Zweef
probeerde wel de verdediging van Hol
ten te overspelen maar deze gaf geen
krimp. Keeper A. Stokkers toonde zich
in een uitstekende vorm, door 3 zeker
schijnende doelpunten uit zijn doel te
ranselen. De rust brak aan met een 01
voorsprong voor Holten-A. Na rust werd
het in de 10e minuut door H. Petter 02.
10 minuten voor tijd wist De Zweef een
tegenpunt te scoren door haar midvoor,
die een vrije trap ineens inschoot.
In deze stand kwam geen verandering
meer, zodat Holten-A een verdiende
overwinning boekte.
De stand in groep 1-A:
Holten A 4 4 0 0 8 18-2
Excelsior A 3 2 1 0 5 21-4
De Zweef A 4 2 115 14-10
DES A 4 2 0 2 4 10-21
Zaterdag 22 oktober: Holten ANij
verdal A. Aanvang 3.30 uur.
Holten BNijverdal B 12
Een matige wedstrijd, waarin een tech
nisch beter Nijverdal de toon aangaf, wat
na 20 minuten spelen 01 betekende. Na
rust in de 5e minuut 02. In de 33e mi
nuut door J. W. Veneklaas 12, waar
mee deze wedstrijd ook eindigde.
Excelsior B 3 3 0 0 6 29—3
Nijverdal B 3 3 0 0 6 15—3
DES B 4 3 0 1 6 27—13
Holten B 5 2 0 3 4 15—8
Holten CEnter Vooruit C 121
Vanaf de aftrap namen de Holtenaren
het heft in handen. Na vijf minuten spe
len scoorde J. Wolters het eerste Holten-
se doelpunt. Even hierna bracht T.
Brands uit een voorzet van G. Schöppers
de stand op 20. l^eer enige minuten la
ter wist S. Markvoont het derde Iioltense
doelpunt te scoren. Met nog 12 minuten
te spelen in de eerste helft, kreeg G.
Schöppers een corner te nemen, die via
de doelman in de touwen verdweeen. Met
een hard schot bracht R. Brouwer de
stand op 50. 2 minuten voor rust
was het T. Brands die het 6e doelpunt
maakte. 1 minuut voor rust bracht S.
Markvoort de stand nog op 70.
Na rust waren er 5 minuten gespeeld,
toen R. Brouwer na een blunder van de
keeper de stand op 80 bracht en in de
10e minuut bracht T. Brands de stand op
90. Hierna wist de midvoor van Enter
Vooruit de spreekwoordelijke eer te red
den. 12 minuten voor tijd bracht T. Brand
met een vleugelschot de stand op 101.
Na goed doorzetten zorgde S. Markvoort
voor dubbele cijfers, 111 en 3 minuten
voor tijd bracht G. Schöppers met een
hard schot de stand op 121, waarmee
deze wedstrijd ook eindigde.
Holten C 4 4 0 0 8 25—2
Programma 23 oktober:
Holten I-Twenthe I
Hector III—Holten II
Wierden IVHolten III
Zaterdag:
Holten ANijverdal A
RV A—Holten B
2.30 uur (1)
10.30 uur (2)
2.30 uur (2)
3.30 uur (1)
3.45 uur (1)
