Uit Holten's historie ffiiuin Holtense Lagere schakelt over Landbouwschool op Bathmen PIGMA-DERM Prentbriefkaart voor Kales Dieks uit Deventer NIET THUIS - MAAR OP DE BANK NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPP Deelnemers Vierdaagse feestelijk ingehaald De heer Klein Velderman voorzitter van de Voetbalvereniging No. 80. Jaargang 12 (Tweed© Blad). ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1960. HOLTENS NIEUWSBLAD Voor de leerlingen van de Holtense la gere landbouwschool en zij, die per 1 sep tember a.s. leerling zullen worden is, op een enkele uitzondering na, de beslissing gevallen. In de vrijdagavond onder leiding van de voorzitter van het schoolbestuur, Mr. W. H. Enklaar, Holtens burgervader, gehou den ouderavond hebben de ouders bijna unaniem besloten, als per 1 januari 1961 de school voor het lager landbouwonder wijs wordt gesloten, hun zoons aan de Bathmense school toe te vertrouwen. Voor enkele vaders, die wat dichter bij Markelo wonen, was de keuze misschien wat moeilijk, en hebben deze zich in die richting georiënteerd. Zij, die zoons in de hoogste klasse hebben, vonden het toch maar verstandiger deze de voorlopig naar Bathmen overgaande leerkrachten, met 't oog op het reeds genoten onderwijs, te laten volgen. Overigens toonden de talrijk aanwezige ouders zich niet bijster gelukkig met de door het Hoofdbestuur van de OLM ge nomen beslissing en bestond er bij velen twijfel of Holten nu inderdaad voor haar lagere landbouwschool een landbouwhuis- houdschool zal weerkrijgen. Deze twijfel kon de voorzitter niet hele maal wegnemen, maar hij liet er geen twijfel over bestaan, dat men van de zijde van de bevoegde instanties alles zal doen om het door de OLM toegezegde ook te realiseren. In zijn openingswoord wees Mr. Enklaar er op, dat men wel eens in blijder om standigheden in het fraaie schoolgebouw was bijeengekomen als op deze avond en hij herinnerde daarbij aan de opening in 1951 en na de verbouwing nu enkele ja ren geleden, toen men niet kon vermoe den nog eens deze treurige dag te moeten beleven. In 10 jaar is duidelijk gebleken, dat deze school wortel heeft geschoten in de Holtense bevolking en die van haar omgeving. Nu wij teleurgesteld zijn in het gezonde inzicht van het OLM-bestuur moe ten wij ons toch goede verliezers tonen, aldus spreker. Wtfj moeten thans zien wat ons te doen staat. Gezien de gehele ontwikkeling had Holten de centrale landbouwschool en was het eigenlijk de plaats voor de centrale huishoudschool. Dit is geen kwestie van zelfoverschatting, maar een zaak die op de feiten steunt, aldus Mr. Enklaar, want de school was In orde, het onderwijs was goed, zij had de juiste ligging en ook voor de huisvesting van de leerkrachten zijn de mogelijkheden geschapen. Alles was hier in orde en in Markelo en Bathmen was niets in orde. De voorzitter van het schoolbestuur wees er vervolgens op hoe Holten in de ogen van de OLM „de vette kluif" werd toegeworpen in de vorm van de landbouw- huishoudschool, die men nooit heeft ge wild. Wij hebben ons hier in Holten steeds op het standpunt gesteld, dat Holten zo wel voor het landbouw- als het landbouw- huishoudonderwijs de centrumplaats dien de te zijn. Wij hebben in onze vertogen tot de OLM gezegd, dat, gezien de feitelijke si tuatie, het landbouwonderwijs in Holten diende te worden geconcentreerd en dat van de vestiging van de landbouwhuis- houdschool dan maar moest worden af gezien, omdat in Markelo nog een goed gebouw staat. Nu het OLM-bestuur deze zienswijze niet is gevolgd en in zijn besluit de Hotter Landbouwschool ophief, en aan Holten een nieuwe landbouwhuishoudschool toe- mei en zonder zon De post alhier ontving dezer dagen een prentbriefkaart uit Deventer, gericht aan Hendrikus ten Hove, Sikkenstraat te Hol ten. De geadresseerde is op 20 november 1934 alhier gestorven en dus reeds bijna 26 jaar dood. Hij was de eerste Holtense kapper en scheerbaas, beter bekend als „Kales Dieks", die meer dan 80 jaar gewoond heeft in de Sikkenstraat in een van de huisjes welke gebouwd werden na de catastrofale brand van Holten van 1829. Dieks was een, bekend dorpstype. Hij was geboren in 1853 en noemde zich „coif- feurf. Hij heeft heel wat klanten de stuipen op het lijf gejaagd door zijn zon derlinge manieren met het scheermes, zijn gedrongen gestalte en zijn schrik aanjagende ogen. De jongere garde van die dagen heeft heel wat plezierige uurtjes doorgebracht in de „salon" van Dieks, die woonkamer, slaapkamer en scheersalon tegelijk was, terwijl ook zijn levende have dikwijls in hetzelfde vertrek verbleef. Tot zijn vaste klanten behoorden de meeste notabelen van het dorp in zijn jonge dagen en ook in Markelo had Dieks zijn vaste klanten. Deze bezocht hij alle maal aan huis, waarom men hem steeds met zijn onafscheidelijk koffertje^ bij zich op zijn fiets kon zien rijden. wees, wensen wij deze dan ook gereali seerd te zien, ondanks het feit, dat wij deze school aanvankelijk niet begeerden. De heer Snijders gaat naar Hengelo en de heer Mollemans is benoemd in Vars- seveld, wij kunnen onze leerkrachten sa luut zeggen en wij moeten dit alles maar voor lief nemen. Mr. Enklaar had bewondering voor de waardige wijze waarop het afdelingsbe stuur met kracht van argumenten tegen de opheffing geprotesteerd heeft en waar dering voor het besluit van de gemeente raad van Bathmen om van de hen toege zegde landbouwhuishoudschool af te zien ten behoeve van Holten. Markelo heeft nul op het request gegeven. Nu echter een compensatie aangeboden is voor de opheffing van de landbouwschool in de vorm van de landbouwhuishoudschool, willen wij die hebben ook, aldus spreker. Wij hebben het spel eerlijk en openlijk willen spelen en hebben de minste willen zijn. In Bathmen vond men een willig oor. In het schoolbestuur aldaar zullen ook enkele Holtenaren zitting hebben. Natuur lijk is men teleurgesteld over de houding van het hoofdbestuur, maar spr. ontraad toch om zich van de OLM, af te wenden, want deze heeft behalve het onderwijs nog zovele boerenbelangen te behartigen. Blijft dus uw organisatie trouw. Wij zul len over deze teleurstelling zeker heen komen, aldus Mr. Enklaar. LEERPROGRAMMA Na de koffie gaf het hoofd, de heer Snijders, nog een toelichting op de ver dere gang van zaken. Het was aanvan kelijk de bedoeling, dat de school te Hol ten per 1 sept. zou worden gesloten. Dit wordt om praktische redenen echter 1 januari 1961. Het betekent niet, dat Hol ten en Bathmen afzonderlijk blijven. De beide leerkrachten gaan voorlopig mee. De nieuwe leerlingen gaan per 1 sept. naar Bathmen. De 2e, 3e en 4e klas van Bathmen en Holten krijgen les in Holten. Zodra de semi-permanente school in Bathmen gereed is men rekent op 1 januari gaan alle leerlingen naar deze school over. De ouders moeten derhalve hun keuze doen per 1 september a.s. Na derhand veranderen van school is ernstig af te raden. Uitvoerig zette spreker nog uiteen, dat een tussenweg zal moeten worden gevon den voor het verschil in studieprogramma, dat in Bathmen nog gedeeltelik op de oude basis geschoeid is, terwijl Holten reeds geheel het nieuwe programma had ingevoerd. Hij verzocht de aanwezige ouders thans hun keuze te doen. Op een vraag uit de vergadering wan neer de landbouwhuishoudschool zal be ginnen, antwoordde mr. Enklaar, dat dit waarschijnlijk 1 september 1961 zal wor den. Men kan niet eerder met de verbou wing beginnen dan na 1 januari. De Bath men toegezegde school kan hier gereali seerd worden. Bij de 4 ton, die in deze school gestoken is, komt echter nog min stens een ton door deze verbouwing. Uitvoerig werd nog gesproken over het onvoldoende beleid van het OLM-bestuur, doordat men deze veranderingen in het onderwijs niet heeft voorzien. De heer Snijders antwoordde hierop, dat de teruggang van het aantal leerlin gen in 1951 nog niet te voorzien was, want de afvloeiing van de arbeidskrachten uit de landbouw dateert van latere datum, maar bij de jongste verbouwing had men hier wel rekening mede kunnen houden, maar dat is niet geschied, omdat men toen blijkbaar voor Holten nog dacht aan een centrum-school. Aan het slot van de bijeenkomst wekte de heer J. H. Sprokkereef, lid van het schoolbestuur de ouders op hun kinderen toch vooral het landbouwonderwijs niet te onthouden. De aanstaande boer moet zich door zijn ontwikkeling zelf kunnen red den en niet voor allerlei karweitjes naar een ander behoeven te lopen. Dit onder wijs moet doorgaan ook al moeten we hier de school missen, aldus de heer Sprokkereef. Wijzende op de juistheid van deze laat ste woorden, sloot de voorzitter, nadat de ouders hun uitspraak hadden gedaan, de bijeenkomst. Bescherm uw spaargelden tegen brand, inbraak en verlies. Uw besparingen zijn veilig op een spaarreke ning bij de N.H.M. Wij vergoeden over uw spaartegoed 31/4 °/o rente tot f 30.000,- U kunt zonder opzegtermijn ten laste van uw spaar tegoed effecten kopen en uw belastingaanslagen in termijnen laten betalen. SPAAR VEILIG - SPAAR Bij DE N.H.M. ZITTING TE HOLTEN: dinsdag van 9—12 uur in Hotel Holterman, Dorpsstraat 8. (Zie ook adv. 31 mei j.l.) De Holtense deelnemers aan de Vier daagse van Nijmegen zijn zaterdagmid dag feestelijk verwelkomd toen zij in hun woonplaats terugkeerden. Dat wil zeggen de vijf mannelijke wandelaars, want de enige vrouwelijke deelneemster, Willy Pasop, arriveerde niet met de dienstbus van de OAD, maar kwam later met een bus van de KSW uit Nijverdal, in welk bedrijf zij werkzaam is en bij welke wan delclub zij zich deze vier dagen had aan gesloten. Toen om half vijf de bus van Deventer arriveerde stonden op het stationsplein van de OAD de wandelclub „De Trek kers" en de drumband van H.M.V. gereed om hun sportieve dorpsgenoten af te ha len. Bij de hartelijke begroeting bood de leider van De Trekkers, de heer G. Voort man, de oudste deelnemer en bezitter van het gouden kruis, postbode Bets Stokkers bloemen aan en werd ook de jongere gar de met een boeket gladiolen vereerd. Op een met groen en vlaggetjes ver sierde boerenwagen maakten de wande laars daarna onder veel bekijks, een rond gang door een deel van het dorp om in café Jansen, het clublokaal van „De Trek kers", even af te stappen. Hier werden zij toegesproken door de vice-voorzitter van de VW de heer Beij- ers, die hen complimenteerde met hun sportieve prestatie door het volbrengen van de tocht, waarbij de mannelijke deel nemers 55 km per dag aflegden en mej. Pasop de 40 km tocht volbracht. Hij her innerde er aan, dat dit de elfde keer was, dat de heer Stokkers deze sportieve pres tatie verrichtte, waarvoor hij het gouden kroontje bij zijn gouden kruis ontving, dat G. Paalman 4 keer, Wim Dijkslag 3 keer, Eddy Maats 2 keer en mej. Pasop en Henk Crans 1 keer de vierdaagse tot een goed einde brachten. Met een hoera voor de Wandelaars werd „de blijde in- comste" besloten. In de maandagavond 25 juli in café Maats gehouden ledenvergadering van de Holtense Voetbalvereniging HVC is de heer H. Klein Velderman tot voorzitter gekozen en werd de heer H. W. Tuller herkozen als secretaris-penningmeester. Zoals men weet, trad onlangs het ge hele bestuur af in verband met strubbe lingen met het bestuur van de afdeling Twente van de KNVB, de voormalige TVB. Er werd toen een geheel nieuw be stuur gekozen, waarin echter een aantal oud-bestuursleden terugkeerde. Besloten werd, dat het bestuur verder uit zijn midden een tweede voorzitter en een tweede secretaris-penningmeester zal kiezen en voorts een aantal leiders van de jeugdelftallen zal aanwijzen, aange zien men ziph met kracht op de bevorde ring van het jeugdvoetbal wil toeleggen. Uit de jeugdige spelers zullen straks de senioren gerecruteerd moeten worden. Tot leden van de elftalcommissie wer den gekozen de heren J. Aaftink, G. A. Brands, J. Brands, Joh. Bronsvoort en J. Klaassens. Er zal een trainer worden aangesteld, waarbij er met kracht de hand aan zal worden gehouden, dat de spelers van de verschillende elftallen ook inderdaad aan de training deelnemen. Het zonder ken nisgeving en geldige redenen niet op de trainingsavonden verschijnen kan voor de opstelling van de spelers gevolgen heb ben. Er zullen drie senioren-elftallen en drie junioren-elftallen in het komend seizoen in de bond uitkomen. Aangezien in opdracht van het bonds- bestuur maatregelen moesten worden getroffen voor de verbetering van het voetbalterrein, is dit momenteel niet be schikbaar en is het ten strengste verbo den daarvan voor enigerlei doel gebruik DE HANDEL VAN HOLTEN. STRAATHANDEL EN MARSKRAMERS De reiziger, die vandaag de dag een wandeling maakt door het dorp Holten, vindt daar een bloeiende winkelstand. Winkels met ruime en mooie etalages to nen U een keur van waren; wel een be wijs, dat Holten met zijn tijd meegaat. Dat deed Holten reeds van de eerste dag van zijn bestaan af. Het dorp was steeds bij. Deventer lag niet zo ver af. En als er nieuwe snufjes waren en er was geld, dan bereikten deze Holten uit de eerste hand STRAATHANDEL. Wanneer wij echter een honderd jaar of vijf teruggaan, dan zouden wij een heel andere staat van zaken vinden. Vele beroepen, die toen nog aan de straat wer den uitgeoefend, behoren nu tot het ver leden. Neem bijvoorbeeld 't wielmakers- en 't wagenmakersvak, eens de bloeiend- ste bedrijven te Holten, in een dorp met veel doortochten, waar men toen op bar slechte wegen veel reparaties had aan vervoermiddelen. Ook de smid was toen een heel ander man dan nu. Spijkers voor timmerwerk moesten met de hand gemaakt worden. In mijn kinderjaren, nu circa zestig jaar ge leden, maakte men te Delden nog smids spijkers. Al wat er aan ijzer gebruikt werd, moest eerst de smid passeren. Be halve hoefbeslag, dat had men niet no dig, omdat er geen harde wegen waren. De timmerman, de wannenmaker en de pottenbakker, zij allen werkten voor de niendeur van hun huis. Vaak onder de traditionele lindeboom. Tussen de huizen ieder huis had toen nog een ruim eigen, erf stonden vlierbossen. Winkels voor kruideniers waren er niet. DE MARSKRAMERS. De marskramers, die de marke Holten doorkruisten, hadden voor de tijd waar over het hier gaat, geen al te beste roep. Marskramers moesten er zijn. En ze wa ren er in alle soorten. Marskramers met kruidenierswaren, marskramers met lin nen- en wollen stoffen. Weer te onder scheiden in de man met de mars en de man met het pak. OOK VROUWEN DEDEN MEE. "Het vak van marskramer was niet spe cifiek mannelijk. Nog voor een zestig jaar geleden liep Kremermientje, een weduwe uit Usselo, met de mars op de rug om de waren aan de man te brengen. Maar vrouwen leurden meestal met een grote hengselmand, waarin ze allerlei meedroegen. Het waren vaak echte klap eksters, die veel nieuws wisten en daar om zeer gezien waren bij moeder de vrouw. Er waren onder die vrouwelijke kramers, die aan heggendokterij deden en voor vele kwalen een middel wisten. Meestal ging zo'n vak over van moeder op dochter. Hoe al dit zwervend volk de prijzen zijner waren calculeerde, ver meldt de historie niet. Want weinigen hunner konden lezen noch schrijven. VOORZICHTIGHEID WAS GEBODEN. Men moest in die oude tijden terdege op zijn tellen passen. Want onder het mom van marskramer liep er allerlei tuig rond. Daar waren in de eerste plaats spionnen, lieden, die met minder mooie bedoelingen voor geld het land afliepen om voor vreemde heren te speculeren. Wanneer zo'n spion zijn werk goed had gedaan, dan kon men op zekere dag een legerbende verwachten, die boer en bur ger probeerde uit te schudden. De dros ten van Salland waarschuwden dan ook op gezette tijden tegen allerlei loslopend volk. Nu had natuurlijk iedere buurt schap van Holten wel zijn bekende mars kramer, die een- of tweemaal per week de buitenwonende man van de nodige waren voorzag. Maar er waren in dorp Holten ook avontuurlijk aangelegde mensen, die had men in de buurtschappen ook; mensen, te maken. De zode begint thans eniger mate te herstellen en het zou jammer zijn, dat deze door ontijdig gebruik weer vernield zou worden. De nieuw benoemde voorzitter heeft zijn voorganger, de heer H. W. ten Velde, die de vergadering bijwoonde, nog eens in het bijzonder bedankt voor zijn ver dienstelijk werk in het belang van voet ballend Holten verricht. Veel van dit werk bleef onder de dekmantel, maar niettemin heeft de heer Ten Velde zich altijd bijzonder beijverd om zijn club om hoog te stuwen. De heer Ten Velde wees er tenslotte nog op, dat het bestuur en bloc was afge treden in verband met een zijns inziens onjuiste beslissing van de bond. Hij sprak de hoop uit, dat deze handeling er tenslot te toch nog toe zal leiden, dat nog een plaats voor het eerste elftal van Holten in de eerste klas van de Twentse Voet balbond zal worden ingeruimd. GESLAAGD VOOR BEROEPS-OFFICIER Onze oud-plaatsgenoot, de heer H. Fok- ke Petter slaagde aan de Kon. Militaire Academie te Breda voor beroepsofficier der Militaire Administratie. Hij slaagde als nummer 1 van zijn klas. die graag met vreemdelingen aanpapten. Wij bepalen ons hier tot de uitlandse marskramers. Dat waren mensen, die buiten de contreien van Holten kwamen, want voor vierhonderd jaar was de wereld nog klein en veel eenvou dige zielen geloofden toen nog, dat de hemel als een grote bijenkorf over de aarde stond. De marskramers van bui ten dan, kon men verdelen in drie cate gorieën. De tovenaars, de aflaatkramers en de weerprofeten. De eersten en de laatsten waren het meest populair. De tovenaars, ook waarzeggers genoemd, moest men wel in de gaten houden. Ster ke verhalen deden daarover in onze jeugd nog de ronde. Vooral als geldwisselaars moest men ze in de gaten houden. Zij stopten bijzonder graag de argeloze man wortel- en knollenplakken voor klinken de munt in de hand. Men zag hen vaak slechts één keer. De aflaatkramer kwam met pauselijke of bisschoppelijke aflaten en meestal zo vals als wat. Vooral in Duitsland had men er een handje van deze valse papieren te drukken. Het maakte intussen voor de koper niet veel uit, want aflaat was aflaat en daarmee basta! Men voelde zich na de koop van zo'n aflaatbrief van vele schulden ont daan. De overlevering wil zelfs, dat eens een Holter pastoor onwetend een partij valse aflaten aan de man bracht. Vrome lieden intussen kochten geen aflaatbrie ven. Zij redden zichzelf wel met bidden en vasten en boete doen. Als het de spui gaten uitliep met valse aflaten, dan kwam de banbul der pausen. Maar de ge slepen zwendelaars gingen door met hun handel. De paus woonde te Rome en dat was ver af. Zijne Heiligheid kon hun nog meer vertellen. De derde soort marskra mers, de onschuldigste, waren de weer profeten. Vroeger was er in de buurt van Goor een kramer, die veertien dagen van te voren een deugdelijke weervoorspel ling kon doen. De man had een grote klantenkring, vooral bij passend weer. Wij zijn er echter nooit achter gekomen hoe de man aan zijn wetenschap kwam. VAN COEVERDEN. AANVANGSUUR LAGERE SCHOLEN Van ministeriële zijde is enige tijd gele den verplicht gesteld, dat het aantal lesu ren voor gewoon lager onderwijs aangaan de de klassen drie en hoger per jaar min stens 1040 moet bedragen. Daaraan volde den de scholen in onze gemeente reeds. De inspecteurs van het lager onderwijs achten het gewenst, dat er boven de door 't ministerie gestelde 1040 uren nog 'n be langrijke reserve aan uren aanwezig is, voor het geval er wegens feestelijkheden, ijsvermaak e.d. vrijaf wordt gevraagd. Om hieraan tegemoet te komen hebben de be trokken hoofden aan het gemeentebestuur van de School met de Bijbel vooresteld om de morgenschooltijd met een kwartier te van de School met de Bijbel voorgesteld om kwart voor negen beginnen. Mede door de ze maatregel kan de zomervakantie in 1961 met een week worden verlengd, waardoor het euvel van vakantievragen tijdens de schoolcursus wordt beperkt. Het neemt de laaste jaren namelijk steeds toe, dat som migen in verband met allerlei omstandig heden geen vakantie kunnen nemen in de periode van de schoolvakantie. ZESDE TOUR DE HOLTEN Afgezien van de vijfde Tour de Holten, de wielerwedstrijd voor de jeugd, die in 1958 verx-eden werd in de vorm van pro vinciale kampioenschappen (in totaal 105 deelnemers) telt de 6e Tour die donder dag van start ging de grootste deelname. Niet minder dan achtenveertig jeugdige renners begonnen hun „Tour de Fran ce" 's morgens om half tien met een klas- sementsrit tegen de steile Motieweg aan de westelijke rand van de Holterberg. In deze eerste etappe zijn tevens de eerste punten in het bergklassement te verdie nen. Voor nummer 1 zijn n.l. 10 bergpun ten weggelegd, terwijl in de etappes van vrijdag tweemaal de Rijsserberg moet worden beklommen, waar ook weer 10 Van de jongens, die in deze tour starten twee „cols" van de tweede categorie. Van de 48 rennertjes komt het grootste contingent uit Holten, verder starten 7 Go- renaren, 4 Deventer renners, terwijl Rijs- sen, Nijverdal, Enter en Okkenbroek ieder met drie „man" vertegenwoordigd zijn. Dan komt er nog een man uit Amsterdam, Markelo, Bathmen, Gorssel, Halle (Ach terhoek), Nieuw Heeten en Wierden. Van de jonens, die in deze tour starten hebben er slechts twee ook de eerste „Tour de Holten" uitgereden. Dat was in 1953 toen Frits de Groot als 2e en Bert Beyers als 6e eindigde. Slechts Johan ter Maat uit Holten heeft van deze groep eens de gele trui gedragen. Dat was in 1957. Hij moest tenslotte in Gerrit Pluimers uit En ter zijn meerdere erkennen. Dat er veel animo voor deze komende Tour de Holten bestaat, bleek wel uit het feit, dat zich ook een groot aantal met vakantie in Hol ten vertoevende jongedames wilden aan melden. Na lang wikken en wegen werden de dames niet geaccepteerd, omdat in het „Tourreglement" alleen van jongens wordt gesproken en van het reglement mag niet worden afgeweken. Wij hopen nu maar, dat Jan de Groot, zijn mede-organisatoren en de renners nu maar mooi weer mogen hebben in de ko mende „Tour de Holten."

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1960 | | pagina 5