Uit Holten's historie %mark& Nederland voor uw vakantie 'SM met cm brommer mm iiü BRIEVEN UIT NIEUW-ZEELAND bromt- U langer Schotse MeSksdansgroep speciaal voor Ter Horst Jubileumfeesten naar Rijssen BOUW ÜE aan de welvaart van uw woonplaats! ombfneren Schetsen per provincie De dominé en de tartaar. Het was in de zeer bewogen tijd van de Franse bezetting. En het liep op het einde. Rijssen was op dat moment de stad waar alle talen die Europa en ook Azië kende, gesproken werden. Duitsers, Russen, Schotten, Fransen, kortom: men kon er geen oog meer op houden. Vanuit Rijssen stroomden machtige benden de dorpen en buurtschappen in. Ook Holten, het dorp aan de grote weg, was voor de vreemdelingen een geliefkoosd oord om het anker uit te gooien. Maar men deed in Holten liever geen zaken met 't vreem de gespuis. Schier alle officieren, van welke natie ook, betaalden met waarde bons, die totaal waardeloos waren. Vroe ger werden op het oud-archief van Goor nog van- die waardebons bewaard, maar door een ongelukkige omstandigheid zijn ze voor pl.m. zestig jaar geleden ver brand. Toch is het mij gelukt nog voor circa veertig jaar geleden zo'n bon onder de ogen te krijgen. Er stond aan de ene zijde op: Vrijheid, Gelijkheid en Broe derschap en de andere zijde was blanco. Daar kon men op invullen wat men wil de. Maar de Holtenaren waren door de te grote belangstelling van vreemdelingen zo uitgekookt, dat het parool gold: pas op je goederen en je vrouwen en dochters. Nu gebeurde het, dat er op een goede dag een vreemde soldaat te Holten kwam, een kerel als een boom. Deze man nu kon van alles passen. Het was niet zo gek of hij wilde het meenemen. Nu was er te Holten maar één man, die studie had gemaakt van vreemde talen; dat was de dominé. In geval van nood probeerde men astrante heerschappen met de Bijbel tot andere gedachten te brengen. Dus werd de Rus, tenminste dat vermoedde men, naar de predikant gebracht om van hem een Christenmens te maken. Bij de predikant gekomen legde deze de Bijbel op tafel. Eerst keek de man op het omslag en toen keek hij er in en hief daarna een hevig gekrijs aan en heftig sticulerend trachtte hij duidelijk te maken dat hij een tar- taar en dus Mohammedaan was. De con sternatie was groot. Het was misschien de enige Mohammedaan die ooit voordien in Holten vertoefde. Hij toog terug naar Rijssen en bracht de Holter px*edikant een kleine Bijbel, die voor de Holfenaren natuurlijk onleesbaar was. Het was de Koran, de Mohammedaanse Bijbel, dus bekering over en weer. Een andere Rus, die te Holten al te brutaal optrad, werd een gat in het hoofd geslagen en de man zakte bewusteloos in elkaar. In allerijl werd een soldatendokter gehaald. Deze gebood, dat men het slachtoffer de borst bloot moest maken. Dit was eerder ge zegd dan gedaan, want onder zijn uni form kwamen compleet twee stel man nenkleren en een vrouwenpak vandaan. De militaire arts stond lelijk met de oren te wapperen. De Holtenaren hadden een dief onder handen gehad. De man werd zo gauw mogelijk op een voertuig gela den cn naar Rijssen gebracht. Men wilde PRIJZEN VEEMARKT VAN 30 MEI 1960 Aangevoerd: 1276 stuks vee, runderen 112, varkens 1164. Prijzen: 12 vette koeien, eerste kwa liteit van f. 2,90 tot f. 3,10 per kg slacht- gewicht. 46 melk- en kalfkoeien van f. 900,- tot f. 1050,- per stuk. 27 pinken van f. 550,- tot f. 650,- per stuk. 15 graskalveren van f. 350,- tot f. 450,- per stuk. 12 nuchtere kalveren van f. 40,- tot f. 50,- per stuk. 34 drachtige zeugen van f. 225,- tot f- 285, per stuk. 23 loopvarkens van f. 65,- tot f. 80,- per stuk. 1107 biggen van f. 38,- tot f. 50,- per stuk. Overzicht handel: Rundvee: Handel goed, prijzen iets ho ger. Varkens en biggen: Handel rustig, prij zen onveranderd. natuurlijk niet weten dat men roofde. Tenslotte nog een andere Rus, die schijn baar tot dp verscheurende dieren be hoorde. Hij ving een kip op de Bprkeld, plukte de yeren er levend af en begon hét dier te verslinden gelijk een wolf. Meen nu niet, dat anderen beter waren dan de Russen. Maar de laatsten hadden het al zover gebracht, dat zij door te kraaien de Holtenaren duidelijk probeer den te maken, dat zij eieren wilden hebben. Een weer telkens terugkerende plaag was de inkwartiering van dit lui zenvolk. Hun lichamen en kleding we melden van het ongedierte en met de ba jonet op het geweer eisten zij beddegoed en vex*schoning. Waren de Russen ver dwenen, dan kwamen Brunswijkers, En gelsen, Schotten, Fransen of Hannovena- ren. Tot de zindelijksten behoorden de Fransen. Maar ook zij waren niet altijd brandschoon. Schier onder alle legex*- korpsen heersten huidaandoeningen van wege de onreinheid. Zo kwam bijvoor beeld schurft veel voor. En dan te be denken dat Holten, niet ver gelegen van de Gelderse grens, geleden zal heb ben in de veelvuldige Geldex-se oorlogen. Zoals in de jaren 1520-'30 toen een straat muzikant en gewezen schoenlapper met zijn benden gelijk spi-inkhanen over de Holter landouwen neerstreek. Waarlijk, het is ons een x*aadsei hoe de arme en steeds meer verarmde plattelandsbevol king van Holten in het leven bleef. En wat gebeurde er. Het arme landvolk bleef in leven. Het plantte zich voort tot in onze dagen. En mensen die het veel beter hadden, wij bedoelen hier de ede len, en mensen die op maatschappelijk gebied en thuis een zeer in het oog lo pende bevoorrechte positie innamen, zijn nagenoeg alle verdwenen. En tevergeefs vragen wij naar het hoe en het waarom. Tegelijk met hen verdwenen de huur troepen met hun vrouwen en talrijke kinderen. Die een constante plaag voor het landvolk waren. En wat zullen in die barre jaren van 1809-1813 de Holtenaren vindingrijk zijn geweest in het vex*bergen van hun dagelijkse levensbehoeften. Want wij lezen van Holten niet als van Gooi*, dat de doortrekkende troepen geen snee brood voor de hongerige kin deren overlieten. De Goorse stedelijke ambtenaar beschreef het zo treffend: Alles schepschoon gemaakt. VAN COEVERDEN. Dunedin, 22 mei 1960. Beste Holtexxaren, Nadat mijn vrouw een stukje in Hol- tens Nieuwsblad geschreven heeft is de beurt weer aan mij om u bezig te houden of althans te trachten. Ik ga nu maar wat vertellen over Dunedin en Wat wij hier in deze stad allemaal kxxnnen beleven. Ik vermoed, dat de meeste mensen den ken dat Nieuw Zeeland min of meer een achterlijk land is; dat is eendeels waar, maar aan de andere kant geheel onjuist. Alleen is het moeilijk vergelijkingen te trekken tussen Nieuw Zeeland en Hol land. Dan moeten we zoveel factoren in rekening brenigen en ik wil u daar voor lopig niet mee vermoeien. Dunedin heeft eed oppervlakte van ongeveer 12,5 vier kante mijl, of ongeveer 32 km2, en heeft een inwonertal van ongeveer 100.000. Dus niet bepaald een plaatsje waarvan men in Holland zegt: „Vijf huizen en een paax*de_ kop". Het gx'ootste gedeelte van de stad is vlak en dit is natuurlijk erg gemakkelijk voor het verkeer. We komen dan ook veel fietsers tegen. Een fiets is voor de be- wonei's van het vlakke gedeelte een on misbaar bezit. Maar aan de buitenkant van de stad beginnen de hills (de heuvels) die ook bebouwd zijn met huizen. De mensen die op deze verhoogde plaat sen wonen hebben niet veel aan een fiets en zijn dus aangewezen op een auto. Ik weet niet of ik het verteld heb, maar er lopen hier nog oude karretjes genoeg rond, bouwjaar 1925 is beslist niet wat bijzonders enj ook deze oude auto's moe ten de heuvels nog op. De Kiwi's zijn er erg zuinig. Je ziet dan ook veel dat ze de zondag gebruiken voor reparaties en het schoonmaken van hun auto's. Er zijn geloof ik, 2 redenen, die de aanwezigheid verklaren van deze oude wagentjes, n.l.: De laatste oorlog, die ons land zo trof is Nieuw Zeeland voorbij ge gaan, ten tweede, de moeilijke invoer van auto's, het gevolg is dat de auto's in het algemeen erg duur zijn. Een VW van 1952 brengt hier nog rustig 800 op, oftewel f 8000. Nu is dit wel eenl wagen die hier graag gezien is. Wanneer iemand de ge lukkige bezitter is geworden van een wa gen nadat hij lange tijd op de wachtlijst heeft gestaan dan kan hij z'xi wagen di rect weer verkopen met een; flinke winst. Verder vinden we in het stadsverkeer veel taxi's, waar de Kiwi's veel gebruik van maken. Er is ook een goede busdienst in de stad, die onderhouden wordt door ADVERTEREN IS DE BESTE GELDBELEGGING Als ge uw cliëutèje prettige ser vice verleent, wat ligt dan meer voor de hand dan regelmatig adverteren Verbond voo veilig verlees RAADGEVINGEN van ons VEILIG-VERKEERSMANNETJE Wouter Wegwijs „Brommen" is een heerlijke manier om straks de zonnige natuur in te trekken. Wat dat betreft kan het „brommen" niet lang genoeg duren. Maar zorg daarbij, dat uw „brommer" in goede staat van onderhoud verkeert. Laat uw brommer regelmatig en vakkundig nazien. Want „brommen in de zon is beter dan „brom men" in 't gevang. En geloof maar gerust wat Veilig-Verkeersmannetje Wouter Wegwijs zegt: elektrische bussen, de trolleybus, zoals we die ook tegenkwamen in Arnhem en Gro ningen. Dit heeft ook al weer een reden, de electriciteit is n.l. vrij goedkoop hier in Nieuw Zeeland, dat geld ook voor de huishouding. Dunedin is een echte Schotse stad en gesticht door emigranten uit Schotland, dat laat zich wel begrijpen, denik ik. Dat is niet alleen te meiken aan de taalver schillen met het Engels, maar ook b.v. op feestdagen, wanneer korpsen doedelzak ken door de stad marcheren. Tot een volgende keer maar weer. Hartelijke groeten van fam. Tromp. In Groot-Brittanië: Gro^e populariteit Iipew.pl de inzet van de feestelijkheden yan gisteravpnd een min of meer intiem en officieel karakter droeg was er toch gezoi'gd voor ontspanning, waarin o.a. door de muziekvereniging Wilhelmina een groot aandeel werd geleverd. Op voox-treffelijke wijze werd het ax*- rangement „Mooi Riessen" uitgevoex*d, dat met ere eep Riessens Volkslied kan wox*- den genoemd. Zoals bekend is het gedicht gemaakt door wijlen de heer J. H. Mekenkamp, de muziek bij deze voortreffelijke lofzang op de stad Rijssen werd geschreven door de heer A. E. P. Sommei*. Na afloop van het officiële gedeelte trad op de beroemde Schotse dansgroep „The Cheadle Scottish Dance Group". Deze groep, die in Groot Brittannie en Schotland een grote populariteit geniet is speciaal voor de Ter Horst jubileumfees ten naar Rijssen gekomen. Meerdere malen is deze groep opge treden voor de BBC en ook is men ver schillende malen in het buitenland ge weest. De groep bestaat uit 17 leden en is en thousiast over de wijze waarop men in Rijssen is ontvangen. Met gx-ote overgave hebben alle leden jaren geoefend om het peil te bereiken waai*op men nu kan bo gen en ieder lid van de groep beoefent de oude volksdanskunst met} heel veel liefde aldus de leider van de groep, waar mee wij eenj kort gesprek voerden." Een plaats, die zichzelf respekteert, Komt op voor z'n eigen nieuwsblad. Van scheepswerf en palingvangst naar grafheuvels en bloesems Het is eigenlijk een beetje beschamend, dat vele Nederlanders meer van het bui tenland dan van het eigen landje ken nen. Nog al te veel gaat men in de va kantie te werk naar het principe, dat een kaart naar Mien uit Italië beter staat dan een kaart uit Vlissingen, Den Burg, Gro ningen of Maastricht. Jammer, want ons land heeft een groot aantal verrukelijke plekjes, die door hun schilderachtigheid of hun natuurlijke pracht kunnen wed ijveren met welk buitenland ook, nu ja, goed, als de weergoden meewerken. Trek er eens op uit. Neem Uw fiets of auto en rijdt langs bijvoorbeeld de Linge, een stroompje, dat tussen Bemmel en 't Zand ontspringt en de gehele Betuwe al kronkelend doox*kruist. Overal leuke, kleine stadjes als Hemmen met een ruïne, Zoelen met het kasteel, Geldermalsen, Beesd en Asperen. Wanneer U de tocht volbracht hebt, zit U dicht bij de Kinderdijk. U weet wel, de dijk tussen Alblasserdam en de krui sing van Noord en Lek. Daar kunt U de befaamde molens bewonderen, de droog- malers van de polder, die een nationaal watermonument vormen. Hier vindt U die typisch groene polders, karakteris tiek voor het Hollandse landschap. Nederland heeft veel moois. Per pro vincie zullen we een scala openvouwen van waar U in de vakantie allemaal naar toe kunt gaan. Er is genoeg, kiest U maar. Om in het Nooi'den te beginnen. GRONINGEN en FRIESLAND hebben veel gemeen. Het zijn agrarische pro vincies, van groot belang voor de lande lijke economie, maar eveneens bijzon der aantrekkelijk voor de vakantiegan ger. Natuurlijk bewondert U in de stad Groningen het marktplein met de Mar tinitoren en als het regent de drie mu sea: Groninger-, Scheepvaart- en Na tuurhistorisch Museum. In Leek bezoekt U het landgoed Nienoord mét het natio naal Rijtuigmuseum, waar U versteld zult staan over de pracht van de aloude koetsen. Gaat Uw belangstelling vooral uit naar de techniek? Langs het Winscho- terdiep vindt U 'n centrum van scheeps- bouwaktiviteit. Zo'n twintig werven lig gen hier broederlijk naast elkaar. Histo rische bijzonderheden heeft de provin cie Groningen te over: het middeleeuw se klooster te Ter Apel en het oude kerk je van Sellingen zijn een bezoek echt wel waard. In Uithuizen staat nog altijd de Menkemaborg, een kasteel uit de veer tiende eeuw. Het vlakke land van Friesland is even aantrekkelijk als de bossen, de heidevel den, de meren en de duingebieden, die men er ook kan vinden. Voor de liefheb bers van de watersport al jaren een trek pleister zijn de meren. Gaat U wel vroeg in het seizoen, dat watertoerisme water- krioelen wordt. Dit jaar heeft Grouw, be kend watersportcentrum, epn bijzondere aantrekkelijkheid. Van 15 tot en met 20 juli viert men daar op een grootse wijze het honderdjarig bestaan van de zeilver eniging. Er komen een grote rekreatie- tentoonstelling „F 100", cultux*ele mani festaties en natuurlijk de nodige zeilwed- strij den. DRENTE is een merkwaardig deel van Nederland. De aandachtige bezoeker merkt dat al snel op. Hier vindt men nog de oude boerderijen met twee deuren, naar ons werd verteld een overblijfsel uit de tijd van de Germanen. Die heren hiel den één deur in hun huis altijd gesloten. Het was de deur, waardoor een dode het huis werd uitgedragen. Doel: het weren van de geesten. Maar in Drente ziet U ook nog wat anders. De tekenen van de indus triële revolutie, die zich bewonderens waardig snel voltrekt. In de buurt van Schoonebeek komt U langs de al even ontelbare als befaamde ja-knikkers van de olievelden. U ziet ze het best wanneer U de weg neemt van Coevorden naar de Duitse grenspost nabij Twist. Kijk be slist ook even in het Amsterdamse Veld, het nieuwe tuinbouwcentrum. Bij Smil- de vindt U de hoogste t.v.-toren van ons land (zolang het duurt): 288 meter. Na tuurlijk vergeet U de Hunebedden en de Hondsrug, bekend uit de aardrijkskun delessen, niet. OVERIJSSEL is vanuit het standpunt van de toerist bezien (en wie geldt op het ogenblik meer?) misschien wel het meest veelzijdige gebied van ons land. Over het punterige Giethoorn is al genoeg ge sproken, maar neem eens de weg van Wanneperveen, even ten zuiden van Giethoorn, naar St. Jansklooster en U rijdt, dwars door de Beulaker en Belter Wijde, twee prachtige meren, die door de weg in tweeën worden gesplitst. Hier bloeien orchideeën, echt waai*, en kan men heerlijk dwalen langs onvermoede waterwegen met een bootje, dat men ter plaatse huurt. Vlak langs de Duitse grens stroomt de Dinkel, die U in de buurt van Losser of Denekamp moet 'bezoeken. Hier. vindt men kastelen, bossen, maar ook velden waarop het vee vredig graast. Hier bent U al in Twente, waar indus triesteden (textiel) afwisselen met klei ne, heerlijke oude, dorpjes. Vei'geet niet Ootmarsum aan te doen; daar moet men zich nog bezig houden met het midwin terhoornblazen en houdt men tevens nog een twintigtal oude grafheuvels achter de hand. Die staan er al vanaf het begin van onze jaartelling. GELDERLAND behoort met Zuid-Lim burg tot onze meest geëxploiteerde toe ristische trekpleisters. Wie kent niet het Nationale Park „De Hoge Veluwe"? U nog niet? Dan moet U daar beslist nog dit jaar eens naar toe gaan. Bent U een liefhebber van kunst, dan kunt U ter plaatse terecht in het Kröller-Müller-mu- seum. Wat zuidelijker ligt ons tweede Nationale Park: „De Zuidelijke Veluwe- zoom". Hier vooral even op een heuvel gaan staan en genieten yan het prachtige uitzicht. Nijmegen en Arnhem zijn be zienswaardigheden pp zich. De steden zijn mooi, de omgeving eveneens. Hier vindt men het „Nederlandse Palestina", het openluchtmuseum over het Heilige Land. Dicht bij Ax*n)hem, in Gpsterbeek, al weer een historisch museum, dat ieder in zijn leven beslist moet hebben gezien: het Airborne-museum. Hier allerlei over de slag bij Arnhem in 1944. Gelderland is een hele vakantie op zich. In de Betuwe bloeien in het voorjaar de boomgaarden, pronken prachtige rivierlandschappen en prijkt het gehele jaar door (uiter aard) een ander monument van Hollands meesterschap over het water: de sluizen in het Amsterdam-Rijnkanaal bij Tiel. Voor de Achterhoek geldt hetzelfde als voor Twente, al vindt U hier nog meer van die kleine dorpjes. Eenmaal in Gel derland, bezoek dan Apeldoorn, waar U in het prachtige park „Berg en Bos" een verkleinde uitgave van de Koninklijke Gouden Koets kunt bewonderen. Interessant in UTRECHT zijn de nach telijke palingvangsten, die U van mei tot september vanuit Spakenburg kunt ma ken. Iedere vi'ijdag aanmelden. De cen traal gelegen provincie biedt, gedeeld als zij is, veel moois. Het oostelijk deel is rijk aan bos, hei en 'heuvelland; het westelijk deel toont U groene polders; i& het noor den liggen de befaamde Loosdrechtse Plassen. Een tocht langs de Vecht moet beslist eens maken. Wordt U al aangera den tijdens de aardrijkskundeles op school. Wordt tijd dat U nu eindelijk eens luistert. Langs de Langebrpeker Wetering, zo in de buurt van Choten, Doorn en Werkhoven, staat een merk waardige concentratie kasteleix en burch ten, de een wat ouder dan de ander. NOORD- en ZUID-HOLLAND hebben veel gemeen, maar vooral het Noordzee strand met de prachtige brede duinenrij, waarachter zich tussen Noordwijk en IJiï- ■legom de bollenvelden uitstrekken. Voor de tulpenvelden en Keukenhof moet U wel snel zijn. Tussen 's-Gravenhage en Wassenaar, een van de bekende villa dorpen, waar U zich kunt vergapen aan de rijkdom van anderen, ligt een natuur gebied, dat meer aandacht verdient- Meyendel is een uniek recregtiecentruip, dat structureel stei*k verandert door de meertjes, dié zich, dank zij de Haagse watex-yoorziening met Lekwater, hebben gevormd. In Alkmaar wordt de kaas weer gedragen over de kaasmarkt. Iets noorde^ lij kei* ligt Schoorl met een van de hoogste en steilste duinhellingen, waar je zomaar af mag rennen. In het duingebied kunt heeiiijk dwalen, begeleid door het een tonig gezang van de zee. De steden Am sterdam, Den Haag en eventueel Haar lem vergeet U natuurlijk niet. Maar denkt U ook aan de universiteitsstadjes Leiden en Delft met hun grappige boog- grachtjes? ZEELAND biedt mogelijkheden zich wat uitgebreider te verdiepen in 'de ypelr besproken Deltawerken. U wist vanzelf sprekend al, dat Zeeland prachtige stran den heeft, die borg staan voor een heer lijke vakantie aan zee (als moeder na tuurlijk meehelpt). U mag niet verzui men een kijkje te nemen in Veere, be roemd tot over de grenzen door echt oud-Hollandse schoonheid. "Dit jaar ais bijzóndere attrakties op 17 september in Goes het fruitcorso als besluit van de Fruitweek; eind augustus "in Yrseké een Oester- en Mosselfeest en midden augus tus in Breskens de traditionele visserij feesten met optochten en vuurwerk. NOORD-BRABANT is wel bijzonder rijk aan natuurschoon. Wie eenmaal in de Kempische Bossen (ja, U mag er zo maar in!) is geweest, zal dat beamen. En ver geet niet de Oisterwijkse vennen en de bossen van Ghaam. De gemoedelijkheid van de bevolking en de pracht van de natuur maken Brabant tot epn gewild doel voor een lange vakantie. Wanneer U voldoende hebt aan een flits, ga dan naar de Efteling bij Kaatsheuvel. Neem Uw kroost mee. Een uitgebreid sprook jesbos doet hen (en U) van de ene ver bazing in de andere vallen. Kent U ze nog? Doornroosje, Klein Duimpje en de Gelaarsde Kat? Het uitgestrekte park is rijk aan bos. Bovendien heeft het vrije duinen, siertuinen, vogelvijvers en, voor de eeuwige sportieveling, een aantal ten nisbanen. LIMBURG, vooral ZUID-LIMBURG, is door de natuur eveneens i'ijk bedeeld. In de lente overheerst de prachtige bloesern van de fruitbomen, in de zomer de volle tooi van alles wat groeit in het dal van de Geul en in de herfst de kleurenrijk dom van de eikenbossen. Limburg is een goed uitgangspunt voor korte tochten naar België en Duitsland, wanneer U be slist even naar buiten wilt. Maar niet voordat U hebt gekeken in Voeren daal bij Geleen. De kerk daar stamt uit 1049 en in de omti*ek staan vijf kastelen. Vrij wel alle mooie plekjes van Limburg zijn ontdekt door de toeristenindustrie, wat wel jammer is. In Valkenburg moet men beslist niet in het hoogseizoen blijven hangen, tenzij men geen bezwaar heeft tegen het gegons van een internationale toeristenzwei*m. Wie beweerde eigenlijk, dat in Neder land niets is te beleven?

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1960 | | pagina 6