Uit Holtens Historie Werelddierendag 1959 Indrukwekkende opening Herv. Kerkbouwaktie >onïBlnerer! avonturen B0SSCHER BESCHUIT Ook in Holten inzameling begonnen De GEESTELIJK LEVEN Drie grote kerken, de Domkerk, de Buurkerk en de Janskerk, waren in Utrecht nodig om de Hervormden, die uit heel Nederland, van Zeeuws Vlaanderen tot Groningen en Friesland, waren sa mengestroomd, gelegenheid te geven tot deelname aan de bidstond voor de Her vormde Kerkbouwactie op zaterdag 26 september j.l. Driekwart van alle Her vormde Gemeenten in Nederland waren hier vertegenwoordigd. Ook uit Holten waren 7 ambtsdragers en 2 gemeentele den aanwezig. Het verblijdende was, dat er een grotere deelname was aan de bid stond in bovengenoemde drie kerken dan aan het Hervormd Appèl, dat die middag in één van de Jaarbeurshallen gehouden werd. Niettemin waven in de Merwede- hal ook ongeveer 4500 mensen bijeenge komen als een groot Hervormd gezin, zo als de voorzitter der Synode, Dr. Kool haas, het noemde. Ten teken daarvan ver zocht hij alle aanwezigen kennis ie maken met hun rechter- en linker buurman of -buurvrouw. In dit verband wees hij er óók op, dat er in deze samenkomst geen ereplaatsen waren, want dan zouden die gegeven moeten worden aan mensen als de vrouw van een kerkvoogd uit Overijs sel, wiens bedrijf zo uitermate geleden had van de droogte en die toch zei: „Wij gaan naar Utrecht en wij zullen probeten ons offer te brengen. Dr. Koolhaas eindigde zijn toespraak met het vers: „O, Vader, die Uw woning sticht hoog in het ontoegank'lijk licht geef onze hand de zekerheid om in de ontrouw van de tijd een huis te bouwen dat gewaagt van Uw geduld, dat alles draagt." Op dat Hervormd Appèl, waaraan het Amsterdams Kunstmaandorkest en de Koninklijke Oratoriumvereniging „Kerk gezang" hun medewerking verleenden en waarop ook een bewegingsspel van Ma- rius Kruyne, getiteld „De mensal leen?" werd opgevoerd, werd ook gespro ken door Prof. Dr. G. C. van Niftrik, Prof. Dr. H. Jonker en Prof. Dr. W. Banning, terwijl Zijne Excellentie de Minister van Volkshuisv^ting en Bouwnijverheid, Mr. J. van Aartsen, de eigenlijke officiële ope ning der Kerkbouwactie yerrichtte. Deze laatste besloot zijn toespraak door een symbolische handdruk te wisselen met de heer Sabel, de voorzitter van de Commis sie voor de Hervormde Kerkbouwactie, onder de woorden: „Geen toren van Babel, maar kerken van Sabel". Prof. Dr. Bannink, die beklemtoonde, dat wij ons als gemeente van Christus en daartoe behoren de Gereformeerde Bonders, de mensen van de middenortho- doxie en de vrijzinnigen, zo sprak hij geheel en gezamenlijk achter deze Her vormde Kerkbouwactie moeten stellen, meende ook een woord van kritiek te moeten laten horen. Kritiek had Prof. Dr. Bannink op het feit, dat slechts een half procent vooréén maal gevraagd werd; het moest zijn, meende hij, ander half procent gedurende een aantal jaren. Na afloop zag men vele bussen en bus jes, waarvan de ramen voorzien waren van de bekende affiches der Kerbouw- actie in alle richtingen vertrekken. IN HOLTEN In Holten kwamen een honderdtal in zamelaars der gelden voor de Hei-vormde Kerkbouwactie op woensdag 30 septem ber, des avonds om half acht, in „Irene" bijeen. Ook was een groot aantal belang stellende kerkeraadsleden aanwezig. Ouderling Brouwer en Ds. Israël, bijge staan door ouderling Westerik, zorgden voor een snelle en nauwkeurige uitdeling van lijsten en kwitantieboekjes. Hierna werd onder leiding van Ds. Addink een korte bidstond gehouden, waarin als aan- vangslied gezongen werd Gezang 149 vers 1, 2- en 3. De Schriftlezing was Haggaï 2 vers 2-10, terwijl de overdenking tot tekst had: Haggaï 2 vers 10a: „De toekomstige heerlijkheid van dit huis zal groter zijn dan de vorige". Wat de Synode van onze kerk waagt te ondernemen met de Her vormde Kerkbouwactie, is nog maar een flauw aardigheidje vergeleken bij wat de profeet Haggaï waagt. Wij leven immers in een tijd van betrekkelijke overvloed. Haggaï echter durft de berooide en ellen dige Joden na de ballingschap op te roe pen tot herbouw van de tempel: En wan neer de moed hen onder de bouw weer in de schoenen dreigt te zinken, troost Hag gaï de bouwers met de woorden: „De toe komstige heerlijkheid van dit tweede huis zal groter zijn dan de vorige". Dit woord is vervuld in Jezus Christus, want de heerlijkheid van dit tweede huis was ver borgen in Hem, die de stenen tempel vol eindigde en herbouwde tot een geestelijk huis, tot een woonstede Gods in de Geest, waarvan wij, als leden van Christus' ge meente, de levende stenen mogen zijn. De gróte vraag is of wij ons als levende ste nen willen laten invoegen in deze gees telijke tempel, want dan komen de 16 mil joen en de 160 kerken er vanzelfsprekend. Veel meer nog dan God de stenen tempel nodig had om in het vlees te komen in de kribbe van Bethlehem, heeft Hij de gees telijke tempel nodig om weder te komen in heerlijkheid, want door de gemeente van Christus moet het Evangelie verkon digd worden aan alle mensen en volken.. Daarom moeten overal kérken gebouwd worden en daarom zijn wij daar mede verantwoordelijk voor. Ook tot ons komt de opdracht: „aan 't werk en bouwen". En éérst de geestelijke tempel, want dat is het éne nodige voor deze wereld, een plaats en een gemeenschap, waar zij God in Zijn heilige Liefde vinden kan. En óók wij mogen bouwen onder de heerlijke be lofte van onze tekst. Want de heerlijkheid van de geestelijke tempel, die wij hier bouwen mogen, bestaat daarin, dat hij voleindigd wordt in het Koninkrijk Gods en in het nieuwe Jeruzalem, waarvan Jo hannes zegt: „een tempel zag ik in haar niet, want de Here, de Almachtige God is haar tempel en het Lam". Ten teken van deze toekomst der wereld, ten teken, dat eens heel deze wereld een tempel Gods zal zijn waar God alles in allen is, daarom mag de gemeente van Christus overal kei-ken bouwen in deze wereld. Daarom stelt de Hervormde Kerkbouw actie 1959 ons als kerk, gemeente en per soon voor de gróte vraag of wij het te midden van ons volk metterdaad willen belijden, dat wij ons als levende stenen willen laten invoegen in de geestelijke tempel. Denkt U er wel om: heel Nederland ziet op ons! De Joden hebben op Haggaï's oproep geantwoord: „God van de hemel zal het ons doen gelukken en wij zijn knechten zullen bouwen". Zal dat óók het antwoord van onze kerk zijn? Wat zal üw antwoord zijn? Gij moogt er aan meewerken, dat óók onze gemeente het goede antwoord geeft. „Nederland wacht", zo besloot Ds. Ad dink deze overdenking, waarna gezongen werd Gezang 104 vers 4 en 5. Na de voor bede voor de Kerkbouwactie werd als slotlied gezongen Gezang 166 vers 4, ter wijl de beierende klokken de gemeente zojuist hadden aangekondigd, dat de in zameling voor de Hervormde Kerkbouw actie in Holten was begonnen. In de diensten van zondag 27 septem ber werd in de Herv. Kerk de volgende kanselboodschap voorgelezen: Gemeente, De groot opgezette landelijke kerkbouw actie, die in deze week zal worden ingezet met de toezending van een brief en fol der aan alle Hervormden en met een, daarop volgende, bezoekactie, wil het kerkbouwvraagstuk radicaal aanpakken. Zestien miljoen gulden is nodig om daai-, waar dat noodzakelijk is, te helpen bij de bouw van 160 nieuwe Hervormde kerken in de nieuwe wooncentra die over al in ons land ontstaan. Wij mogen die nieuwe wooncentra niet zonder kerken laten. Daarom wordt voor éénmaal aan allen, die tot de Hervormde Kerk behoren, een bijdrage gevraagd voor de kerkbouw van tenminste een half procent van hun jaar inkomen. Een extra bijdrage boven het geen zij overigens reeds aan de kerk ge ven. De Hervormde Kerk heeft krachtens haar roeping en historie een eigen plaats temidden van het Nederlandse volk. Die kan zij alleen blijven innemen, als zij haar verantwoordelijkheid beseft. Aan onze generatie geeft God de histo rische taak om in dit tijdsgewricht de ker ken te bouwen, die nodig zijn voor de prediking van Zijn Woord in de wereld van morgen. In heel Nederland ziet men met belang stelling en spanning toe, wat wij er van terecht brengen. Duizenden hebben dat begrepen en reeds nü spontaan hun bijdrage overge maakt, nog vóór de eigenlijke actie begon nen is. De binnenkomende bedragen wet tigen de verwachting, dat binnen enkele dagen het eei-ste miljoen reeds bereikt zal zijn. Wij roepen U allen, die tot de Her? vormde Kerk behoren op, om ook Uw aandeel bij te dragen. Het gaat om de plaats en de toekomst van de Kerk. Het gaat om de vooi-tgaande prediking van het Evangelie van Christus in de wereld van morgen. Het gaat er om of wij bereid zijn samen de verantwoordelijkheid daarvoor te dragen en er een offer voor te brengen. God de Here, bewege daartoe ons hart. HOLTEN TIJDENS DE REFORMATIE De toestand op kerkelijk gebied was in de laatste jaren der 16e eeuw zeer ver ward. Voordien had Holten honderden ja ren lang een pastoor gehad. Maar toen in 1597 Prins Maurits Twente veroverd had, moesten volgens de classis Deventer de pastoors uit Twente en een deel van Sal- land aan de dijk gezet worden. De classis Deventer kon gemakkelijk verordineren. Maar waar haalde men de predikanten van daan? En wilden de mensen een predikant? In een handomdraai de mensen bekeren, dat was een heel karwei. Vooral te Holten, waar de pastoor zeer gezien was. Hij heette Herman Bushof en werd gedwongen om zich van pastoor tot predikant te bekeren en moest daarbij met zijn huishoudster trou wen (geen gedwongen huwelijk). Neen, dfe classis Deventer wilde, dat een predikant een getrouwd man was. Men legde de pas toor van Holten het vuur na aan de sche nen. Op 15 juli 1598 legde hij een ver klaring over dat hij getrouwd was. En ha' heel veel onderzoek en plichtplegingen werd hij te Olst tot predikant aangesteld. Heel veel plezier heeft hij er voorlopig niet van gehad. De pastoor van Olst was iemand met moed en een geestelijke, die terdege van zich afbeet. Een man met een onberispe lijke levenswandel en een geboren profeet. De nieuwe predikant Bushof preekte er des zondags voor lege banken. Door gebrek aan predikanten werd Johan Smit voor Mar- kelo en Holten tegelijk aangewezen, maar de Holtenaren namen dit niet. Zij gingen niet naar de kerk, maar naar de Heilige Bo men, waar des zondags een verjaagd R.K. priester de mis hield. Ds. Smit is in Holten niet in functie getreden. En Holten haalde spoedig met veel tam-tam een nieuwe pas toor in, met name Johannes Ketteler. Maar de hei-en te Deventer waren ook niet mis. Zij spijkerden de pastorie te Holten dicht. Eens zien wie of er de baas was, zij of de Holter boeren. Ketteler verdween weer van het toneel, toen een troep Deventer soldaten op hem dreigde te schieten. Holten kreeg weer een nieuwe predikant in de persoon van Ch. Hollein. De pastorie ging weer open, maar de kerk bleef leeg. Na gesukkel van een jaar vertrok Ds. Hollein weer. On dertussen deed de RK. geestelijkheid wat ze kon om de Holtenaren voor het oude ge loof te bewaren. Als kippenkremers ver momd met de mars op de rug kwamen R.K. geestelijken de buurt van Holten afstropen; De genademiddelen in de mars. En de op komst van de gemeente was geweldig. Daar na kwam Ds. Redemannus. Deze had meer succes. Tenmiste als voorganger. De marke genoten hadden dan ook met aandacht zijn eerste predikaties gevolgd. En Ds. Redeman nus viel in de smaak. Zo zelfs, dat hij twin tig jaren vol kon maken en een kerk vol aandachtig gehoor had. Hij kon de roomse predikaties onder de heilige bomen trot seren. Ofschoon er bij de beroeping Van Ds. Redemannus wel iets aan de knikker was. De classis Deventer, het gechicaneer der Holtenaren moe, had zonder de marke er in te kennen, de predikant te Holten neer gezet. Aanvankelijk weigerde men de predi kant te aanvaarden, maar men ging wel luisteren naar zijn preken. Men had als marke dan ook niets tegen zijn persoon, maar de manier waarop Deventer kracht patsers te werk waren gegaan, dat griefde de markegenoten diep. Sinds eeuwen lang hadden de Holtenaren hun stem uitgebracht bij het beroepen van geestelijken. En nu werd hun zonder medezeggenschap een voor ganger toegeschoven. Lijdelijk verzet De predikant was goed, daar niet van, maar de heren in Deventer zouden weten, dat ze niet ongestraft de Holtenaren voor on mondig konden verklaren. Daarom zat de predikant bijna twintig jaar met de parasol op in bed als het regende. Verzoeken aan de marke, zowel schriftelijk als mondeling, om de pastorie te herstellen, liepen op niets uit. De markegenoten waren van oordeel, dat degenen die hen zonder een enkele vorm van ruggespraak een predikant op het dak hadden gestuurd, ook maar zorgen moes ten voor het onderkomen van de predikant. De markenrichter en de schout bewogen hemel en aarde. Het was geen manier van doen, om de predikantswoning geheel te laten verwaarlozen, maar de mannen uit de marke hielden het been stijf. Geen reparatie aan de pastorie. Pas toen Ds. Pistorius in 1627 werd beroepen met medewerking van de marke, werd de zaak anders. Ds. Pistorius voelde geen nattigheid. Dadelijk maakte men hem voor honderd gulden het dak dicht. Het Op zondag 4 oktober is het werelddie rendag. Dan realiseren ontelbare dieren vrienden over de gehele wereld zich nog eens extra hoeveel leed het jaar door be wust of onbewust aan dieren wordt toe gebracht. Dan willen zij het ons allen nog eens weer met kracht toeroepen: bega geen wreedheden aan de dieren, neem ze onder Uw hoede, neem ze in bescherming, als ze dolend of zwervend of moederloos worden aangetroffen. Ontferm U over het dier, dat in nood verkeert. Ontelbaar zijn in ons land nog de ket tinghonden, welke dikwijls onder zeer er barmelijke omstandigheden hun gehele leven aan de ketting moeten slijten. Ont stellend groot is het aantal honden en katten, waarvan men zich tracht te ont doen door ze hier of daar maar los te la ten en ze zodoende al zwervend aan de honger prijs te geven. Onvoorstelbaar is nog het leed, dat dieren door de mensen- te lijden hebben. Maar ook zonder het toedoen van de mens kunnen dieren in nooddruftige om standigheden komen te verkeren en dan Bergruiters naar Zuidwolde en Neede De ruiters van de landelijke rijvereniging „Bergruiters" zullen zaterdag 3 oktober deel nemen aan een cross country, uitgeschreven door de landelijke rijvereniging „Ceres" te Zuidwolde en een samengestelde wedstrijd, georganiseerd door de landelijke rijvereni ging te Neede'. In de cross te Zuidwolde moet Marinus Bolink met „Lyda" de het vorig jaar ge wonnen fraaie wisselbeker verdedigen en Johan Bronsvoort zal met „Klein Duimpje" in Neede in de samengestelde wedstrijd (ter- reinrit, springen en dressuur) het hoogste aantal punten moeten behalen wil hij nog een jaartje pronken met de prachtige beker. Gaarne wensen we onze ruiters in Drente en in het „Gelderse" veel succes. jaar daarop, in 1628, tastte de marke fors in de beurs, althans voor Holten dan. Toen werd er voor driehonderd en vierentwintig' gulden in de Wheme vertimmerd en dominee of de domineese kreeg mooie ramen. Zestien jaar later werd goedgunstig beschikt over een aanvraag van de predikant om een studeerkamer. Ds. Pistorius viel in Holten in de smaak. In 1650 timmerde men een mooie kamer aan zijn huis en ook de nodige slaapkamers voor overnachtende marke eigenaren en voor officiële personen. Het blijkt ook dat de predikant inderdaad logé's herbex-gde en de dienstbode kreeg een vor stelijke fooi. Was in 1607 de drost van Salland er aan te pas gekomen om Ds. Redemannus op zijn plaats te helpen, naderhand was dat niet meer nodig. Tot 1692 liep wat de kerk be treft, alles van een leien dakje. In dat jaar was het weer zover dat men ging tornen aan de medezeggingschap bij het beroepen van een predikant. Ds. A. Michaëlissen was komen te overlijden en Ds. A. Beumer werd in de vacature beroepen zonder de marke er in te erkennen. Dat wil zeggen: het volk van Holten. Want Deventer goedsheren in de marke hadden wel aan de beroeping deel genomen. Toen er in 1726 weer een vacature was, werd er op 7 oktober een vergadering in" de kerk belegd. De kerspellieden van Hol ten, dit waren de parochianen, stapten met hun gaostok naar de kerk. Om tien uur zou de vergadering beginnen. Echter, pas aan de gang, vlogen de kerkdeuren open en de Hol tenaren bestormden de kerk en verstoorden de vergadering. Vex'zoeken om de vergade ring rustig te laten doorgaan, baatten niet. Men hield de hoge heren de vuist onder de neus. Twee weken later kwamen de heren te Deventer samen op het raadhuis. Maar het volk van Holten liet de heren rustig vergaderen. Tegelijkertijd echter kwamen de Holtenaren in gewijde stemming bijeen om op eigen gelegenheid een predikant te beroepen, een voorganger, die ze zelf wil den kiezen. De heren van Deventer wisten van wanten. Ze hadden de Holtenaren met al deze kwesties in kennis gesteld, maar nu kwam de schout van Holten in het gedrang. VAN COEVERDEN. 26 Bloobeest, die zijn dekwerkzaamheden had be ëindigd, stond rustig hanen te braden in de kombuis. „Och, dat is waar ook", bedacht hij zich, „ik moet de jif} aardappels nog opzetten", en gewapend met een em- II" mertje begaf hij zich aan het dek om wat zeewater te putten. Doch wat zag hij daar tot zijn verbazing? De deelnemer in de ton, die zich rustig liet meezui gen! „Nee maar!" bracht Bloobeest uit, „wat een brutale slimmerd ben jij! Als wij de eerste prijs win nen, win jij de tweede prijs. Winnen wij de tweede prijs, dan win jij de derde! Winnen wij de derde, dan...." „Stop, stop!", riep de tonvaarder veront waardigd over zoveel ongastvrijheid van Bloobeest. „Ik heb jouw kielzog helemaal niet nodig, hoor, ik ben gewend mezelf te redden!" Mopperend verdween hij onder in zijn ton en kwam met een opgevouwen ballon en een ijzeren flesje met samengeperst gas te rug. Bloobeest stond sprakeloos en keek met open mond toe. Het tonmannetje opende een kraantje, zo dat de ballon vol gas liep en als een cake begon te rijzen. „O, wat ben jij een slim kereltje!" riep Bloo beest jaloers uit. Ik zal de kaptitein waarschuwen. Kapitein, kapitein!", schreeuwde Bloobeest, „kijk eens wat het tonmannetje doet!" De ballon werd al groter en toen opeenstjoep, rees de ballonton uit de zee ornhoog, nagestaard door Bloobeest en de ka pitein, die woest schreeuwde: „Bedrieger, je over treedt de regels! Dat mag niet!" „Wat", schreeuwde de tonvaarder terug, „in het reglement staat, dat alle soorten schepen mogen meedoen. Dus OOK luchtsche pen! Ha, ha, haEn hij steeg al hoger en hoger, de andere schepen achterna en de „Brul voorbij denken wij aan de strenge winters, waar in de in het veld levende zoogdieren en vogels zonder hulp van de mens van drin ken en voedsel verstoken blijven. Men behoeft beslist niet sentimenteel te zijn om zich het lot van de dieren aan te trekken. Werelddierendag is er om ons juist nog eens weer bij deze plicht te be palen. In aansluiting aan Werelddierendag '59 zal de afdeling Holten van de Ned. Ver eniging tot Bescherming van Dieren in de week van 5 tot en met 12 oktober een collecte houden om gelden in te zamelen om zwervend aangetroffen dieren een onderdak te verschaffen en voedsel te verstrekken. Dat kost meer geld dan ve len zich bewust zijn en daaröm: schenk ook Uw bijdrage om dit werk mogelijk te maken. Als zij spreken konden, zouden dieren U er dankbaar voor zijn. IEDEREEN IS VAN. «{SÊfSCHÖfl bros en beter Officiële publicatie SCHOUW WATERLEIDINGEN Burgemeester en Wethouders van Hol ten brengen bij deze ter openbare ken nis, dat op de hierna bepaalde dagen zal worden overgegaan tot het SCHOUWEN DER WATERLEIDINGEN in deze gemeente, t.w. op maandag 19 ok tober a.s. de Kleine Waterleiding, de Klap- hekkewaterleiding en de Steeg-Egberts- waterleiding. Dinsdag 20 oktober a.s. de Koordes- en Schutte-watei-leiding en de Essen- en Boe rendanswaterleiding. De onderhoudsplichtigen worden herin nerd aan artikel 19, le lid en artikel 20, le en 2e lid van het Reglement op de wa- terleidingen. Holten, 2 oktober 1959. Burgemeester en Wethouders voornoemd, W. H. ENKLAAR, burgemeester. LANGENBARG, secretaris. G. J. UITLOTING EN RENTEBETALING OBLIGATIELENING 1951 Burgemeester en Wethouders van Hol ten maken bekend, dat in een openbare vergadering van hun college op 1 oktober 1959 zijn uitgeloot, de obligaties num mers 37, 56 en 64 van de obligatielening 1951, oorspronkelijk groot f 85.000. Het bedrag dezer obligaties is op 1 november a.s. betaalbaar bij de gemeexi- te-onvanger tegen inwisseling van de uit gelote obligaties. De rente van deze le ning is op 31 oktober a.s. betaalbaar tegen inwisseling van rentecoupon nummer 8. Holten, 2 oktober 1959. Burgemeester en Wethouders voornoemd, W. H. ENKLAAR, burgemeester. G. J. LANGENBARG, secretaris. KOSTELOZE INENTING EN HERINENTING Burgemeester en Wethoudei's van Hol ten brengen ter openbare kennis, dat op woensdag 14 oktober 1959 des voormid dags van 11 tot 12 uur in gebouw „Reho- both" te Holten en des namiddags pre cies 4 uur in een lokaal van de openbare lagere school te Dijkerhoek, gelegenheid bestaat tot kosteloze inenting en herin enting tegen pokken. Belanghebbenden wordt er op gewe zen, dat ingevolge artikel 1 der inentings- wet 1939, een kind vóór het bereiken van de leeftijd van een jaar tegen pokken moet worden ingeënt!, Indien inenting niet heeft plaats gehad moet een onder tekende verklaring worden overgelegd, waaruit blijkt, waarom deze inenting ach terwege is gebleven. Voorts wordt belanghebbenden ver zocht het trouwboekje of het geboorte bewijs mede te brengen, alsmede het in entingsboekje, dat na de geboorte-aangif te werd toegezonden, of de inentingskaart, welke bij de geboorte-aangifte werd uit gereikt. Holten, 1 oktober 1959. Burgemeester en Wethouders voornoemd, W. H. ENKLAAR, burgemeester. G. J. LANGENBARG, seci'etaris. TAPIJTKEVER Naar vei-luidt zou de tapijtkever ook in Holten zijn gesignaleerd. Wij hebben ech ter nog geen bevestiging kunnen krijgen of de bedoelde en waai'genomen insec ten inderdaad tapijtkevers zijn. In een volgend nummer hopen wij een korte be schouwing van het insect en zijn vraat zuchtige larven te geven.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1959 | | pagina 2