Uit Holtens Historie 1 m ét "7 .1 BURGERLIJKE STAND Gouden-plaque-rijder Dick Muiier hartelijk verwelkomd Zwitserse schilders in Nederland Moderne winkelpui van manufacturenzaak Roelofs MM33MMWË No. 38. Jaargang 11. ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1959 Verschijnt elke zaterdag. HOLTENS NIEUWSBLAD De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 1>35 per kwartaal Uitgave van de Stichting Holtens Nieuwsblad te Holten. Telefoon K 5483 - 234 Adv.-prijs: 115 mm. (d contant) 2.Iedere mm. meer 0.07 DE 17e EEUW IN DE HOLTERMARKE Voor Holten een gouden eeuw miet dikke zwarte kanten. Tot omstreeks 1610 waren de boeren en dorpelingen nog vrij zelfstandig gebleven, behalve de tolgaarder dan, maar ja, dat was nu eenmaal niet anders. Maar in 1620 blij ken de bakens verzet te zijn. Wij vertelden reeds van het leed, dat Holten gedurende de eerste tientallen jaren van de tachtig jarige oorlog te verduren had. Dit zou op zichzelf nog niet het ergste zijn geweest, als zich de Hollanders maar één gevoeld hadden in de grote worsteling. Dit was ech ter allerminst het geval. Mogen wij u even in herinnering brengen, dat de toenmaals rijke koopstad Deventer aanpapte met ko ning Philips H, aartsvijand nummer 1? Hoe Deventer van deze vorst alle rechten op de Schipbeek kreeg! En hoe er door de grote steden in die tachtig jaren enorm zwart ver diend werd aan de oorlog. Zwart kon men het eigenlijk niet noemen, want met goed keuring van de prinsen van Oranje en de Staten-Generaal leverden kooplieden aan Spanje tegen geweldig grof geld alles wat de Spanjaarden maar hebben wilden, tot compleet uitgeruste legers en vloten toe. Van de winsten hiervan zette men in de Ne derlanden sterke legers op de been. Maai de meeste winst verdween in de zakken van de steeds rijker wordende kooplieden. Ook de stad Deventer had zijn Sint Japik. En het is goed te zien in de notulen der markevergaderingen van Holten. De koop stad Deventer, rijk en machtig, wist de schade van de oorlog spoedig in driedubbel overgehaalde winst om te zetten. De plat telandsbevolking van de marke Holten, die zich niet achter rovelijnen, bolwerken, grachten, muren en stevig bewaakte poor ten kon verschansen, moest maar toezien, hoe de huurtroepen van vriend en vijand het land ruïneerden. Natuurlijk sprongen de stad Deventer en haar rijke kooplieden bij. Maar het was een sprong om macht en in vloed in de verarmde marke te vergroten. Deventer legde een net van invloedsferen over het land van de Schipbeek. Holten, Bathmen, Markelo en Diepenheim kwamen alle min of meer onder de duim van De venter. Het schoutambt van Holten werd net als de andere buurtschappen en gerich- ten een satellietstaat van Deventer. Burgers der stad met klinkende namen, Deventer ge stichten met grote invloed, kochten de erven en grond van de door de oorlog tot in de grond verarmde boeren op, en belegden zo hun geld goed. In de 17e eeuw was grond macht! Dit was maar niet zo op een dag begonnen, het was een proces van jaren. Maar op de markevergadering van 19 juli 1620 en volgende jaren is het duidelijk te zien dat de bordjes verhangen zijn. Men sla maar een blik op de lijst van marke richters. Op 21 juni 1619 zijn de namen der Holter boeren als markerichter verdwenen, en komen de klinkende namen van Deven ter grootburgerschap er voor in de plaats. En de Holtenaren? Tandeknersend verzet ten ze zich tegen de Deventer voogdij. Er werd op 19 juli 1620 besloten dat de knech ten niet meer dan twee koeien op de marke- gronden zullen mogen weiden. Die knech ten, waren dit zetboeren of gewone heren knechten? Duidelijk is ons dit niet. Het wa ren in ieder geval geen gewone boeren knechten, die beschikten niet over vee, en in geen geval over twee of meer koeien. Want hierna volgde het besluit, dat kotters en dergelijk uitschot, in de ogen der hoge heren dan, verboden wordt schapen op de markegrond te houden, op een boete van vier stuiver per schaap. Ook mochten de kotters, die geen twee mud lands bouwland hadden, geen paarden in de marke laten weiden. En nu moet men de tegenstelling zien: de volgewaarde erven mochten twee honderd schapen in de marke drijven. Het enkele schaap van de arme daghuurder moest men dus maar stro in de bek houden. Maar dat de armen, er waren er veel in die dagen, hun schapen niet in de marke dreven, wij geloven het niet. En wie de situatie dier dagen zich nog kan voorstellen, gelooft ook wel dat het moeilijk was, daar precies de hand aan te houden. De kotters of armen bouwden ook huisjes of hutjes in de marke. En daar deden de Holter boeren als goede noabers aan mee. Men ging volgens een oud ongeschreven recht in de marke als volgt te werk. Er was een arm gezin, geen dak boven het hoofd. Men zat hier of daar bij een boer in een schuurtje of onder een af dakje. De buurt kwam geruisloos bijeen. Be keek het geval, en ook een stukje grond van de marke. Wachten werden uitgezet, om de markeveldwachters uit de buurt te houden. Viel de schemering in, dan kielspitte men een grens om de voorafbepaalde hoek grond. (Een kielspit is een klein greppeltje, een grens dus). Hier op werd in de nacht een hut gebouwd. Men kan natuurlijk wel na gaan, dat het vierkante werk voor deze hut bij een der noabers op klaarlichte dag was klaargemaakt. Men zette dus des nachts de hut op en stookte er vóór zonsopgang vuur .in, in het bijzijn van vele getuigen. En het kottersgezin kon zijn nieuwe home betrek ken. Het is langer dan driehonderd jaar ge leden en de zeden en gewoonten weken toen nog aanmerkelijk af van onze heden daagse moraal en fatsoen, Dus, hadden de bewoners de hut betrokken, dan werd er de markepolitie kennis van gegeven, dat alles naar „oldergewoonte" was voorgevallen. Jawel, maar „oldergewoonte" en de Deventer Deze foto toont Dick Muller, met lau werkrans omhangen, met zijn vader, echt genote en kinderen, bestuursleden van de M.A.C. „De Holterberg", enkele team genoten en andere belangstellenden voor het Kurhotel te Elten. heren, dat waren twee begrippen, die zich slecht met elkaar verenigden. Maar in ieder geval, de markepolitie wist waar ze zich aan te houden had. Als ze morgen of overmor gen, of de volgende week, of soms maanden later, niet gevonden wilden worden met een ingeslagen schedel, dan lieten zij de hut staan. En zo kon het gebeuren dat men op de markevergadering van 30 juli 1631 het besluit nam, dat geen kotters, buiten weten en wil van het markebestuui', een huis of hut zouden neerslaan in de marke, op een boete van vijftig oude schilden. En boven dien door soldaten zouden worden weggé- jaagd. VAN COEVERDEN. Sedert enige weken vertoeven een twintigtal Zwitserse schilders en schil deressen en Nederland als uitvloeisel van het uitwisselingsplan waartoe on ze plaatsgenoot, dokter Nagelhout, voor enige jaren het initiatief nam. De heer H. Roelofs in de Dorpsstraat gaf zijn manufacturenwinkel een nieuwe pui en maakte van deze verbouwing ge bruik om ook het interieur van zijn zaak te moderniseren. ■Het is een keurige verbouwing gewor den, waardoor onze winkelstand en ook het dorpsbeeld ter plaatse weer een ver fraaiing hebben ondergaan. Op de gevel, zoals die nu geworden is, valt uit esthetisch oogpunt misschien wel een kleine aanmerking te maken, maar wij zien in de toekomst het kamerraam aan de rechterzijde, waar het hier om gaat, nog wel een keer verdwijnen, want het bleek dinsdag bij de opening reeds: de zaak is nu al weer te klein en de behoef te aan meer ruimte zal zich spoedig ge noeg demonstreren. De oplossing daarvan is een familieaangelegenheid, waarover we hier niet zullen schrijven. De familie Roelofs had geen behoefte aan een officiële opening en zo geschied de het, dat de broer, de heer Hendrikus Roelofs, dinsdagmorgen op eenvoudige wijze de nieuwe winkeldeur ontsloot en daarmede een nieuwe fase inluidde in het bestaan van deze vanouds bekende zaak. Een paar flinke spiegelruiten, gevat in De nieuwe pui van de manufacturen zaak van de heer H. Roelofs in de Dorps straat, welke de winkel thans een geheel modern aanzien geeft een soort teakhouten kozijnen en een dito deur sieren nu de voorgevel en achter de ruiten zijn vitrines gemaakt, waarin men nu op veel ruimere schaal de goederen kan etaleren, welke de heer Roelofs aan te bieden heeft. En dat is heel wat, want de winkel zat van onder tot de nok toe vol met de meest uiteenlopende manufac turen en goederen. Het interieur heeft men thans veel ge makkelijker en overzichtelijker gemaakt, terwijl ook binnen enkele kleine vitrines zijn opgesteld. Een speciale wolkast en een afdeling voor babygoed maken het gemakkelijk om een keuze te doen en zo zijn de meeste goederen zeer overzichte lijk voor de klanten opgesteld. Bij de vele gelukwensen, die de fami lie Roelofs dezer dagen zijn aangeboden met de heropening van haar gemoderni seerde zaak, voegen wij gaarne de onze, de hoop uitsprekend dat deze verder in bloei mag toenemen. Van hen zijn er ook enkele de gast van onze hotelhouders. Zij zijn zater dagmorgen door het dagelijks bestuur onzer gemeente ontvangen, waarbij na tuurlijk ook dokter Nagelhout aanwe zig was. Burgemeester Enklaar heeft er nog eens op gewezen, dat het gemeentebe stuur blij is met dit initiatief, dat ons weer een stapje zij het dan op be scheiden wijze nader brengt tot de Europese eenheid. De gasten waren buitengewoon vol daan over de ontvangst en de verzor ging in de hotels en hebben beloofd in november 'n expositie te zullen arran geren van de door hen vervaardig de werken. Zij hebben in de raads zaal de aldaar hangende schilderijen in oogschouw genomen. In enkele Drentse toeristenplaatsen en ook in Leerdam, de glasstad aan de Linge, vertoeven Zwitserse kunste naars. Onze oud-plaatsgenoot, de heer W. Otten, zond ons het laatste nummer van De Gecombineerde", het nieuws blad van Leerdam, waarin „Ome Han nes" in een leuke ontboezeming over de kluist in Leerdam o.a. ook iets scrijft over het schilders - uitwisse-1, ling plan. Hij wijst daarbij op de ini tiatieven van een inwoonster van zijn stad en zegt dan: „Ik noemde daar Mevr. Spaans. Zij toont zich met andere kunstminnenden zeer aangetrokken tot de gedachte dei- bevordering van culturele interessen onder de Leerdamse bevolking. Zo steunt zij ook daadwerkelijk de internationale uitwisseling van beoepenaren de Kunst. In Holten is het centrum gevestigd van een deesbetreffende organisatie, waar aan o.m. vele artsenfamilies haar medewerking verlenen. Nederlandse kunstenaars hebben van de bemidde ling dier organisatie al in meerdere ge vallen geprofiteerd. En van de andere kant: de familie Spaans heeft op het ogenblik een schilderes uit Genève een maand te gast, de familie Sissing even eens en de familie Elzinga herbergt een kunstenaar uit Lausanne. Die g asten zijn verrukt over de as pecten, welke Linge en Betuwe him bieden. Hoevelen onzer gaat dat alles ongeproefd voorbij? En toch, als het waas van het najaar boven de uiter waarden van de Linge straks door de opkomende zon wordt doorlicht, wat een schoonheid wordt er dan niet ge openbaard aan hen, die kunnen zien?! Zou het niet een zegen zyn, als de ogen van de blinden geopend zouden kunnen worden? Sportlievend Holten heeft haar sportman van internationale allure, Dick Muller, bij zijn terugkeer uit Tsjecho-Slowakije, waar hij tijdens de internationale motorzesdaagse een tweede gouden plaque veroverde, op hartelijke wijze gehuldigd. Toen Muller met zijn door een aanrijding in Weenen zwaar beschadigde stationcar en vergezeld van de bestuursleden van de M.A.C. ,lDe Holterberg)" met een vijftal auto's bij het O.A.D.-station arriveerde, stond de muziekvereniging „H.MV." met drumband gereed en maakte Dick op zijn terreinmotor onder grote belangstelling een rondrit door het dorp. IN ELTEN Aan deze ontvangst in eigen plaats was echter reeds een verwelkoming in veel gro ter verband voorafgegaan in het Kurhotel te Elten, waar de voorzitter van de K.N. M.V., de heer Bas Rodenburg, de Neder landse equipe welkom heette, die even te voren na eèn, voor Muller en zijn vrienden, vermoeiende tocht uit Oostenrijk de grens was overgekomen. Hij feliciteerde de rijders met de door hen geleverde prestaties en zeidê verheugd te zijn zelfs Rob Selling welkom te kunnen heten, die een vrij ernstige val maakte en de wedstrijd moest staken. De voorzitter van de sportcommissie, de heer Van Burik, dankte de heer Peliikaan voor zijn uitvoerige berichtgeving en moedig op treden als jurylid en toonde zich zeer tevre den, dat van de 13 deelnemers er slechts 3 zijn uitgevallen, terwijl 5 een gouden plaque veroverden en ook nog zilveren en bronzen medailles werden meegebracht. Het is nog niet bekend waar de volgende zesdaagse zal worden gehouden, maar in elk geval niet achter het IJzeren Gordijn. Er werden bloe men overhandigd en verschillende officials voerden hier nog het woord. In het bijzonder werd dank gebracht aan de beide managers Ben Majoor en Dick Groeneveld, die voor treffelijk werk hebben gedaan en aan de echtparen Saijer en Jurriëns, die als ver zorgers een grote steun zijn geweest voor de rijders. Henk Cortie heeft hen namens de rijders hartelijk bedankt voor hun goede zorgen. Dank zij het goede voorbeeld van de Hol- tense Motorclub van vorig jaar waren thans tal van clubbesturen naar Elten gekomen om hun uit Tsjecho-Slowakije terugkerende leden een hartelijke ontvangst te bereiden. BLOEMEN EN KRANS Bij het overschrijden van de grens werden de rijders al heel veel bloemen aangeboden. De 2e voorzitter van de M.A.C. „De Holter berg", de heer H. W. Goorman, maakte van de gelegenheid gebruik om zijn clubgenoot in hotel Hoog Elten een hartelijk welkom op vaderlandse bodem toe te roepen en hing hem daarna namens de club een prachtige krans om. IN HOLTEN Bij de ontvangst in Holten heeft de voor zitter van de M.A.C. „De Holterberg", de heer Joh. van Geenhuizen in café Stations- zicht van de heer G. Vruggink zijn club genoot Dick Muller, „onze gouden plaque rijder", zoals hij hem noemde, toegesproken en gezegd dat deze de eer van Nederland op bewonderenswaardige wijze heeft verdedigd. Het is jammer van de Vaas, omdat door twee uitvallers noch het A-, noch het B-team kans kreeg om deze te veroveren, maar hij sprak de hoop uit, dat Muller het volgend jaar weer zal worden aangewezen en dat. het dan beter zal lukken. De weg blijkt veel ge vaarlijker dan deze moeilijke terreinrit, want op de weg moet men voor iedereen op zijn hoede zijn, zoals ook nu weer is ge bleken bij het ongeluk, dat Muller over kwam. De heer Van Geenhuizen bracht ook dank aan de heer C. A. Muller, de vader van zijn clubgenoot, die steeds achter zijn zoon heeft gestaan en hem daardoor het leveren van deze prestaties mogelijk heeft gemaakt. Dick Muller bracht dank aan de motor club en de muziek voor de hartelijke ont vangst die men hem heeft bereid. De wed strijd in Tsjecho-Slowakije was geen snel heidsrace. Men moest proberen het zo rustfg mogelijk te doen, al was het terrein bijzon der zwaar. In deze wedstrijd waren alle wegen keurig afgezet. Er waren hiervoor wel 6000 politiemannen en militairen in de weer, terwijl overal Rode Kruis-mensen en ambulancewagens, gereed stonden. Onderweg had men heel veel koppels ganzen gezien, maar er was er hun niet één op hun weg Zondag 27 september tot 9 oktober: Her vormde Kerkbouw-actie (een half pro cent van het zuiver jaarinkomen). Maandag 28 september, 2.30 uur en 8 uur: Mode-show Fa. E. Wonnink (zie adv.). Maandag 28 september, 7.30 uur: Leden vergadering afd. OLM in café Kalfster- man. Oprichting Onderl. Waarborg Mij. ziekte- en ziekenhuiskostenverzekering. Maandag 28 september tot zaterdag 3 ok tober: Huis-aan-huis-collecte ten bate van fonds „Draagt Elkanders Lasten" (zie adv. en bericht). Woensdag 30 september, 11 uur: Toeslag veiling onroerend goed erven A. J. Wil- lems in hotel Holterman (zie adv.). Woensdag 30 september: Laatste dag inle vering briefjes aankoop zaaimachine „Jong Holten" (zie adv.). Woensdag"30 september, 20 uur: Bidstond Hervormde Kerkbouw-actie in „Irene". 20.30 uur: Klokgelui kondigt begin van de inzameling der gelden voor de Her vormde Kerkbouw-actie aan. Donderdag 1 oktober, 7.45 uur: Vergade ring Chr. Plattelandsvrouwen in ge bouw „Rehoboth". Spreker de heer H. Koopman te Dalfsen. Donderdagavond 1 oktober: Vergadering Plattelandsmeisjes. Lezing, verzorgd door de N.V. Spanjaard te Borne. Zondag 4 oktober, 2.30 uur n.m.: Jeugd- appèl in de Ned. Herv. Kerk te Markelo. Spr.: Ds. Okke Jager van Almelo (zie adv.). Maandag 5 oktober, 8 uur: Ledenvergade ring afd. Holten Ned. Bond van Plat telandsvrouwen in hotel Holterman. Spreker de heer Wittermans met kleu- ren-dia's. Zaterdag 10 oktober: Balavond van de WSV „De Trekkers" in „Amicitia". Woensdag 14 oktober, 7.30 u.: Feestavond „Holbatheo" met uitreiking prijzen van de paardenfokdag in ,,'t Bonte Paard" te Dijkerhoek. Vanaf heden gelegenheid tot opgave bij dansclub Müller in hotel Müller. Ned. Herv. Kerk. Holten. 8.30 uur en 10.30 uur (Bed. H. Doop) Ds. Israël. Collecte voor het kerkkoor. Dijkerhoek. 9.30 uur Ds. Broeijer. Col lecte voor het kerkkoor. Geref. Kerk. 10 en 3 uur Ds. Hoogkamp. In beide diensten is de derde collecte bestemd voor het eigen bouwfonds. R.K. Kerkdiensten: (elke zondag): Rijs- sen: 7 uur en 8.30 uur H. Mis, 10 uur Hoogmis; Nieuw-Heeten: 7.30 uur H. Mis, 10 uur Hoogmis. Geboren: Alberta Jantina, dv G. H. Brinkman en E. Bevervoorde, Lichtenberg 4. Hendrikje Jannie, dv G. J. Brons voort en H. M. Brinks, Holterbroek 20. Henny, dv A. Meerman en H. G. Paal man, Beuseberg 157. Gerritje Aleida, dv J. Jansen Manenschijn en G. H. Nijen- huis, Beuseberg 106. Janna Berendina, dv J. A. Reevoord en M. J. Pasop, Look 86, geb. te Deventer. Ondertrouwd: A. M. Tromop, 29 jr. en J. Hasewinkel, 24 jr., beiden te Holten. J. Nijland, 36 jr., Holten en J. Paalman, 39 jr., Borculo. G. Keizer, 28 jaar en W. Paalman, 23 jr., beiden te Holten. A. G. Jansen Manenschijn, 28 jr. en J. H. Koopman, 23 jr., beiden te Holten. Gehuwd: H. Schutte, 25 jr.. Holten en D. H. Rensink, 24 jr., Raalte. J. C. de Jong, 28 jr., Ede en H. A. Bos, 26 jaar, Holten. Overleden: G. Hoe vink, 78 jr., echtge note van J. Vukkink, Aalpols weg 2. G. J. Vincent, 58 jr., weduwnaar van J. C. Beunk, Aalpolsweg 22, overl. te Deven ter. D. Nijland, 39 jr., echtg. van Ga. Nijhof, Kol weg 40. BEVOLKING: Ingekomen: J. Tavenier van Deventer naar Schoolstraat 9. G. Offerijns en ge zin van Bathmen naar Oranjestraat 76. H. Wansink van Deventer naar Look 24. Vertrokken: H. Bosch en gezin van Look 19 naar Amsterdam. H. Voorveld van Holterberg 58 naar Baarn. T. M. Muller van Larenseweg 48 naar 's-Gra- venhage. G. J. Stam van Look 2 naar Hellendoorn. H. G. Lents en gezin van Look 40 naar Enschede. G. J. Grouw van Look 40 naar Almelo. J. H. M. Achterkamp van Kerkstraat 22 naar Hen gelo (O.). J. J. Houtters en gezin van Holterberg 26 naar Deventer. J. C. G. Brands van Boschkampsstraat 16 naar Nij megen. tegengekomen. De belangstelling voor dit motorsport-evenement was verbazend groot. De fabrieken sloten eerder om de arbeiders gelegenheid te geven althans de finish elke dag te kunnen meemaken. De huldiging, die ook door de familieleden van de heer Muller werd bijgewoond, droeg verder een gezellig karakter.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1959 | | pagina 1