Uit Holtens Historie
1
m
ét
"7 .1
BURGERLIJKE STAND
Gouden-plaque-rijder
Dick Muiier hartelijk verwelkomd
Zwitserse schilders in Nederland
Moderne winkelpui van manufacturenzaak Roelofs
MM33MMWË
No. 38. Jaargang 11.
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1959
Verschijnt elke zaterdag.
HOLTENS NIEUWSBLAD
De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 1>35 per kwartaal
Uitgave van de Stichting Holtens Nieuwsblad
te Holten. Telefoon K 5483 - 234
Adv.-prijs: 115 mm. (d contant) 2.Iedere mm. meer 0.07
DE 17e EEUW IN DE HOLTERMARKE
Voor Holten een gouden eeuw miet
dikke zwarte kanten.
Tot omstreeks 1610 waren de boeren en
dorpelingen nog vrij zelfstandig gebleven,
behalve de tolgaarder dan, maar ja, dat was
nu eenmaal niet anders. Maar in 1620 blij
ken de bakens verzet te zijn. Wij vertelden
reeds van het leed, dat Holten gedurende
de eerste tientallen jaren van de tachtig
jarige oorlog te verduren had. Dit zou op
zichzelf nog niet het ergste zijn geweest,
als zich de Hollanders maar één gevoeld
hadden in de grote worsteling. Dit was ech
ter allerminst het geval. Mogen wij u even
in herinnering brengen, dat de toenmaals
rijke koopstad Deventer aanpapte met ko
ning Philips H, aartsvijand nummer 1? Hoe
Deventer van deze vorst alle rechten op de
Schipbeek kreeg! En hoe er door de grote
steden in die tachtig jaren enorm zwart ver
diend werd aan de oorlog. Zwart kon men
het eigenlijk niet noemen, want met goed
keuring van de prinsen van Oranje en de
Staten-Generaal leverden kooplieden aan
Spanje tegen geweldig grof geld alles wat
de Spanjaarden maar hebben wilden, tot
compleet uitgeruste legers en vloten toe.
Van de winsten hiervan zette men in de Ne
derlanden sterke legers op de been. Maai
de meeste winst verdween in de zakken van
de steeds rijker wordende kooplieden.
Ook de stad Deventer had zijn Sint Japik.
En het is goed te zien in de notulen der
markevergaderingen van Holten. De koop
stad Deventer, rijk en machtig, wist de
schade van de oorlog spoedig in driedubbel
overgehaalde winst om te zetten. De plat
telandsbevolking van de marke Holten, die
zich niet achter rovelijnen, bolwerken,
grachten, muren en stevig bewaakte poor
ten kon verschansen, moest maar toezien,
hoe de huurtroepen van vriend en vijand
het land ruïneerden. Natuurlijk sprongen de
stad Deventer en haar rijke kooplieden bij.
Maar het was een sprong om macht en in
vloed in de verarmde marke te vergroten.
Deventer legde een net van invloedsferen
over het land van de Schipbeek. Holten,
Bathmen, Markelo en Diepenheim kwamen
alle min of meer onder de duim van De
venter. Het schoutambt van Holten werd
net als de andere buurtschappen en gerich-
ten een satellietstaat van Deventer. Burgers
der stad met klinkende namen, Deventer ge
stichten met grote invloed, kochten de erven
en grond van de door de oorlog tot in de
grond verarmde boeren op, en belegden zo
hun geld goed. In de 17e eeuw was grond
macht! Dit was maar niet zo op een dag
begonnen, het was een proces van jaren.
Maar op de markevergadering van 19 juli
1620 en volgende jaren is het duidelijk te
zien dat de bordjes verhangen zijn. Men
sla maar een blik op de lijst van marke
richters. Op 21 juni 1619 zijn de namen der
Holter boeren als markerichter verdwenen,
en komen de klinkende namen van Deven
ter grootburgerschap er voor in de plaats.
En de Holtenaren? Tandeknersend verzet
ten ze zich tegen de Deventer voogdij. Er
werd op 19 juli 1620 besloten dat de knech
ten niet meer dan twee koeien op de marke-
gronden zullen mogen weiden. Die knech
ten, waren dit zetboeren of gewone heren
knechten? Duidelijk is ons dit niet. Het wa
ren in ieder geval geen gewone boeren
knechten, die beschikten niet over vee, en
in geen geval over twee of meer koeien.
Want hierna volgde het besluit, dat kotters
en dergelijk uitschot, in de ogen der hoge
heren dan, verboden wordt schapen op de
markegrond te houden, op een boete van
vier stuiver per schaap. Ook mochten de
kotters, die geen twee mud lands bouwland
hadden, geen paarden in de marke laten
weiden. En nu moet men de tegenstelling
zien: de volgewaarde erven mochten twee
honderd schapen in de marke drijven. Het
enkele schaap van de arme daghuurder moest
men dus maar stro in de bek houden. Maar
dat de armen, er waren er veel in die dagen,
hun schapen niet in de marke dreven, wij
geloven het niet. En wie de situatie dier
dagen zich nog kan voorstellen, gelooft ook
wel dat het moeilijk was, daar precies de
hand aan te houden. De kotters of armen
bouwden ook huisjes of hutjes in de marke.
En daar deden de Holter boeren als goede
noabers aan mee. Men ging volgens een oud
ongeschreven recht in de marke als volgt
te werk. Er was een arm gezin, geen dak
boven het hoofd. Men zat hier of daar bij
een boer in een schuurtje of onder een af
dakje. De buurt kwam geruisloos bijeen. Be
keek het geval, en ook een stukje grond van
de marke. Wachten werden uitgezet, om de
markeveldwachters uit de buurt te houden.
Viel de schemering in, dan kielspitte men
een grens om de voorafbepaalde hoek grond.
(Een kielspit is een klein greppeltje, een
grens dus). Hier op werd in de nacht een
hut gebouwd. Men kan natuurlijk wel na
gaan, dat het vierkante werk voor deze hut
bij een der noabers op klaarlichte dag was
klaargemaakt. Men zette dus des nachts de
hut op en stookte er vóór zonsopgang vuur
.in, in het bijzijn van vele getuigen. En het
kottersgezin kon zijn nieuwe home betrek
ken. Het is langer dan driehonderd jaar ge
leden en de zeden en gewoonten weken
toen nog aanmerkelijk af van onze heden
daagse moraal en fatsoen, Dus, hadden de
bewoners de hut betrokken, dan werd er de
markepolitie kennis van gegeven, dat alles
naar „oldergewoonte" was voorgevallen.
Jawel, maar „oldergewoonte" en de Deventer
Deze foto toont Dick Muller, met lau
werkrans omhangen, met zijn vader, echt
genote en kinderen, bestuursleden van
de M.A.C. „De Holterberg", enkele team
genoten en andere belangstellenden voor
het Kurhotel te Elten.
heren, dat waren twee begrippen, die zich
slecht met elkaar verenigden. Maar in ieder
geval, de markepolitie wist waar ze zich aan
te houden had. Als ze morgen of overmor
gen, of de volgende week, of soms maanden
later, niet gevonden wilden worden met een
ingeslagen schedel, dan lieten zij de hut
staan. En zo kon het gebeuren dat men op
de markevergadering van 30 juli 1631 het
besluit nam, dat geen kotters, buiten weten
en wil van het markebestuui', een huis of
hut zouden neerslaan in de marke, op een
boete van vijftig oude schilden. En boven
dien door soldaten zouden worden weggé-
jaagd.
VAN COEVERDEN.
Sedert enige weken vertoeven een
twintigtal Zwitserse schilders en schil
deressen en Nederland als uitvloeisel
van het uitwisselingsplan waartoe on
ze plaatsgenoot, dokter Nagelhout, voor
enige jaren het initiatief nam.
De heer H. Roelofs in de Dorpsstraat
gaf zijn manufacturenwinkel een nieuwe
pui en maakte van deze verbouwing ge
bruik om ook het interieur van zijn zaak
te moderniseren.
■Het is een keurige verbouwing gewor
den, waardoor onze winkelstand en ook
het dorpsbeeld ter plaatse weer een ver
fraaiing hebben ondergaan.
Op de gevel, zoals die nu geworden is,
valt uit esthetisch oogpunt misschien wel
een kleine aanmerking te maken, maar
wij zien in de toekomst het kamerraam
aan de rechterzijde, waar het hier om gaat,
nog wel een keer verdwijnen, want het
bleek dinsdag bij de opening reeds: de
zaak is nu al weer te klein en de behoef
te aan meer ruimte zal zich spoedig ge
noeg demonstreren. De oplossing daarvan
is een familieaangelegenheid, waarover
we hier niet zullen schrijven.
De familie Roelofs had geen behoefte
aan een officiële opening en zo geschied
de het, dat de broer, de heer Hendrikus
Roelofs, dinsdagmorgen op eenvoudige
wijze de nieuwe winkeldeur ontsloot en
daarmede een nieuwe fase inluidde in het
bestaan van deze vanouds bekende zaak.
Een paar flinke spiegelruiten, gevat in
De nieuwe pui van de manufacturen
zaak van de heer H. Roelofs in de Dorps
straat, welke de winkel thans een geheel
modern aanzien geeft
een soort teakhouten kozijnen en een dito
deur sieren nu de voorgevel en achter de
ruiten zijn vitrines gemaakt, waarin men
nu op veel ruimere schaal de goederen
kan etaleren, welke de heer Roelofs aan
te bieden heeft. En dat is heel wat, want
de winkel zat van onder tot de nok toe
vol met de meest uiteenlopende manufac
turen en goederen.
Het interieur heeft men thans veel ge
makkelijker en overzichtelijker gemaakt,
terwijl ook binnen enkele kleine vitrines
zijn opgesteld. Een speciale wolkast en
een afdeling voor babygoed maken het
gemakkelijk om een keuze te doen en zo
zijn de meeste goederen zeer overzichte
lijk voor de klanten opgesteld.
Bij de vele gelukwensen, die de fami
lie Roelofs dezer dagen zijn aangeboden
met de heropening van haar gemoderni
seerde zaak, voegen wij gaarne de onze,
de hoop uitsprekend dat deze verder in
bloei mag toenemen.
Van hen zijn er ook enkele de gast
van onze hotelhouders. Zij zijn zater
dagmorgen door het dagelijks bestuur
onzer gemeente ontvangen, waarbij na
tuurlijk ook dokter Nagelhout aanwe
zig was.
Burgemeester Enklaar heeft er nog
eens op gewezen, dat het gemeentebe
stuur blij is met dit initiatief, dat ons
weer een stapje zij het dan op be
scheiden wijze nader brengt tot de
Europese eenheid.
De gasten waren buitengewoon vol
daan over de ontvangst en de verzor
ging in de hotels en hebben beloofd in
november 'n expositie te zullen arran
geren van de door hen vervaardig
de werken. Zij hebben in de raads
zaal de aldaar hangende schilderijen
in oogschouw genomen.
In enkele Drentse toeristenplaatsen
en ook in Leerdam, de glasstad aan de
Linge, vertoeven Zwitserse kunste
naars. Onze oud-plaatsgenoot, de heer
W. Otten, zond ons het laatste nummer
van De Gecombineerde", het nieuws
blad van Leerdam, waarin „Ome Han
nes" in een leuke ontboezeming over
de kluist in Leerdam o.a. ook iets
scrijft over het schilders - uitwisse-1,
ling plan. Hij wijst daarbij op de ini
tiatieven van een inwoonster van zijn
stad en zegt dan:
„Ik noemde daar Mevr. Spaans. Zij
toont zich met andere kunstminnenden
zeer aangetrokken tot de gedachte dei-
bevordering van culturele interessen
onder de Leerdamse bevolking.
Zo steunt zij ook daadwerkelijk
de internationale uitwisseling van
beoepenaren de Kunst. In Holten
is het centrum gevestigd van een
deesbetreffende organisatie, waar
aan o.m. vele artsenfamilies haar
medewerking verlenen. Nederlandse
kunstenaars hebben van de bemidde
ling dier organisatie al in meerdere ge
vallen geprofiteerd. En van de andere
kant: de familie Spaans heeft op het
ogenblik een schilderes uit Genève een
maand te gast, de familie Sissing even
eens en de familie Elzinga herbergt een
kunstenaar uit Lausanne.
Die g asten zijn verrukt over de as
pecten, welke Linge en Betuwe him
bieden. Hoevelen onzer gaat dat alles
ongeproefd voorbij? En toch, als het
waas van het najaar boven de uiter
waarden van de Linge straks door de
opkomende zon wordt doorlicht, wat
een schoonheid wordt er dan niet ge
openbaard aan hen, die kunnen zien?!
Zou het niet een zegen zyn, als de
ogen van de blinden geopend zouden
kunnen worden?
Sportlievend Holten heeft haar sportman
van internationale allure, Dick Muller, bij
zijn terugkeer uit Tsjecho-Slowakije, waar
hij tijdens de internationale motorzesdaagse
een tweede gouden plaque veroverde, op
hartelijke wijze gehuldigd.
Toen Muller met zijn door een aanrijding
in Weenen zwaar beschadigde stationcar
en vergezeld van de bestuursleden van de
M.A.C. ,lDe Holterberg)" met een vijftal
auto's bij het O.A.D.-station arriveerde,
stond de muziekvereniging „H.MV." met
drumband gereed en maakte Dick op zijn
terreinmotor onder grote belangstelling een
rondrit door het dorp.
IN ELTEN
Aan deze ontvangst in eigen plaats was
echter reeds een verwelkoming in veel gro
ter verband voorafgegaan in het Kurhotel
te Elten, waar de voorzitter van de K.N.
M.V., de heer Bas Rodenburg, de Neder
landse equipe welkom heette, die even te
voren na eèn, voor Muller en zijn vrienden,
vermoeiende tocht uit Oostenrijk de grens
was overgekomen. Hij feliciteerde de rijders
met de door hen geleverde prestaties en zeidê
verheugd te zijn zelfs Rob Selling welkom
te kunnen heten, die een vrij ernstige val
maakte en de wedstrijd moest staken.
De voorzitter van de sportcommissie, de heer
Van Burik, dankte de heer Peliikaan voor
zijn uitvoerige berichtgeving en moedig op
treden als jurylid en toonde zich zeer tevre
den, dat van de 13 deelnemers er slechts 3
zijn uitgevallen, terwijl 5 een gouden plaque
veroverden en ook nog zilveren en bronzen
medailles werden meegebracht. Het is nog
niet bekend waar de volgende zesdaagse zal
worden gehouden, maar in elk geval niet
achter het IJzeren Gordijn. Er werden bloe
men overhandigd en verschillende officials
voerden hier nog het woord. In het bijzonder
werd dank gebracht aan de beide managers
Ben Majoor en Dick Groeneveld, die voor
treffelijk werk hebben gedaan en aan de
echtparen Saijer en Jurriëns, die als ver
zorgers een grote steun zijn geweest voor
de rijders. Henk Cortie heeft hen namens de
rijders hartelijk bedankt voor hun goede
zorgen.
Dank zij het goede voorbeeld van de Hol-
tense Motorclub van vorig jaar waren thans
tal van clubbesturen naar Elten gekomen
om hun uit Tsjecho-Slowakije terugkerende
leden een hartelijke ontvangst te bereiden.
BLOEMEN EN KRANS
Bij het overschrijden van de grens werden
de rijders al heel veel bloemen aangeboden.
De 2e voorzitter van de M.A.C. „De Holter
berg", de heer H. W. Goorman, maakte van
de gelegenheid gebruik om zijn clubgenoot
in hotel Hoog Elten een hartelijk welkom op
vaderlandse bodem toe te roepen en hing
hem daarna namens de club een prachtige
krans om.
IN HOLTEN
Bij de ontvangst in Holten heeft de voor
zitter van de M.A.C. „De Holterberg", de
heer Joh. van Geenhuizen in café Stations-
zicht van de heer G. Vruggink zijn club
genoot Dick Muller, „onze gouden plaque
rijder", zoals hij hem noemde, toegesproken
en gezegd dat deze de eer van Nederland op
bewonderenswaardige wijze heeft verdedigd.
Het is jammer van de Vaas, omdat door twee
uitvallers noch het A-, noch het B-team
kans kreeg om deze te veroveren, maar hij
sprak de hoop uit, dat Muller het volgend
jaar weer zal worden aangewezen en dat. het
dan beter zal lukken. De weg blijkt veel ge
vaarlijker dan deze moeilijke terreinrit,
want op de weg moet men voor iedereen
op zijn hoede zijn, zoals ook nu weer is ge
bleken bij het ongeluk, dat Muller over
kwam. De heer Van Geenhuizen bracht ook
dank aan de heer C. A. Muller, de vader van
zijn clubgenoot, die steeds achter zijn zoon
heeft gestaan en hem daardoor het leveren
van deze prestaties mogelijk heeft gemaakt.
Dick Muller bracht dank aan de motor
club en de muziek voor de hartelijke ont
vangst die men hem heeft bereid. De wed
strijd in Tsjecho-Slowakije was geen snel
heidsrace. Men moest proberen het zo rustfg
mogelijk te doen, al was het terrein bijzon
der zwaar. In deze wedstrijd waren alle
wegen keurig afgezet. Er waren hiervoor
wel 6000 politiemannen en militairen in de
weer, terwijl overal Rode Kruis-mensen en
ambulancewagens, gereed stonden. Onderweg
had men heel veel koppels ganzen gezien,
maar er was er hun niet één op hun weg
Zondag 27 september tot 9 oktober: Her
vormde Kerkbouw-actie (een half pro
cent van het zuiver jaarinkomen).
Maandag 28 september, 2.30 uur en 8 uur:
Mode-show Fa. E. Wonnink (zie adv.).
Maandag 28 september, 7.30 uur: Leden
vergadering afd. OLM in café Kalfster-
man. Oprichting Onderl. Waarborg Mij.
ziekte- en ziekenhuiskostenverzekering.
Maandag 28 september tot zaterdag 3 ok
tober: Huis-aan-huis-collecte ten bate
van fonds „Draagt Elkanders Lasten"
(zie adv. en bericht).
Woensdag 30 september, 11 uur: Toeslag
veiling onroerend goed erven A. J. Wil-
lems in hotel Holterman (zie adv.).
Woensdag 30 september: Laatste dag inle
vering briefjes aankoop zaaimachine
„Jong Holten" (zie adv.).
Woensdag"30 september, 20 uur: Bidstond
Hervormde Kerkbouw-actie in „Irene".
20.30 uur: Klokgelui kondigt begin van
de inzameling der gelden voor de Her
vormde Kerkbouw-actie aan.
Donderdag 1 oktober, 7.45 uur: Vergade
ring Chr. Plattelandsvrouwen in ge
bouw „Rehoboth". Spreker de heer H.
Koopman te Dalfsen.
Donderdagavond 1 oktober: Vergadering
Plattelandsmeisjes. Lezing, verzorgd
door de N.V. Spanjaard te Borne.
Zondag 4 oktober, 2.30 uur n.m.: Jeugd-
appèl in de Ned. Herv. Kerk te Markelo.
Spr.: Ds. Okke Jager van Almelo (zie
adv.).
Maandag 5 oktober, 8 uur: Ledenvergade
ring afd. Holten Ned. Bond van Plat
telandsvrouwen in hotel Holterman.
Spreker de heer Wittermans met kleu-
ren-dia's.
Zaterdag 10 oktober: Balavond van de
WSV „De Trekkers" in „Amicitia".
Woensdag 14 oktober, 7.30 u.: Feestavond
„Holbatheo" met uitreiking prijzen van
de paardenfokdag in ,,'t Bonte Paard"
te Dijkerhoek.
Vanaf heden gelegenheid tot opgave bij
dansclub Müller in hotel Müller.
Ned. Herv. Kerk. Holten. 8.30 uur en 10.30
uur (Bed. H. Doop) Ds. Israël. Collecte
voor het kerkkoor.
Dijkerhoek. 9.30 uur Ds. Broeijer. Col
lecte voor het kerkkoor.
Geref. Kerk. 10 en 3 uur Ds. Hoogkamp.
In beide diensten is de derde collecte
bestemd voor het eigen bouwfonds.
R.K. Kerkdiensten: (elke zondag): Rijs-
sen: 7 uur en 8.30 uur H. Mis, 10 uur
Hoogmis; Nieuw-Heeten: 7.30 uur H.
Mis, 10 uur Hoogmis.
Geboren: Alberta Jantina, dv G. H.
Brinkman en E. Bevervoorde, Lichtenberg
4. Hendrikje Jannie, dv G. J. Brons
voort en H. M. Brinks, Holterbroek 20.
Henny, dv A. Meerman en H. G. Paal
man, Beuseberg 157. Gerritje Aleida,
dv J. Jansen Manenschijn en G. H. Nijen-
huis, Beuseberg 106. Janna Berendina,
dv J. A. Reevoord en M. J. Pasop, Look
86, geb. te Deventer.
Ondertrouwd: A. M. Tromop, 29 jr. en
J. Hasewinkel, 24 jr., beiden te Holten.
J. Nijland, 36 jr., Holten en J. Paalman,
39 jr., Borculo. G. Keizer, 28 jaar en
W. Paalman, 23 jr., beiden te Holten.
A. G. Jansen Manenschijn, 28 jr. en J. H.
Koopman, 23 jr., beiden te Holten.
Gehuwd: H. Schutte, 25 jr.. Holten en
D. H. Rensink, 24 jr., Raalte. J. C. de
Jong, 28 jr., Ede en H. A. Bos, 26 jaar,
Holten.
Overleden: G. Hoe vink, 78 jr., echtge
note van J. Vukkink, Aalpols weg 2. G.
J. Vincent, 58 jr., weduwnaar van J. C.
Beunk, Aalpolsweg 22, overl. te Deven
ter. D. Nijland, 39 jr., echtg. van Ga.
Nijhof, Kol weg 40.
BEVOLKING:
Ingekomen: J. Tavenier van Deventer
naar Schoolstraat 9. G. Offerijns en ge
zin van Bathmen naar Oranjestraat 76.
H. Wansink van Deventer naar Look 24.
Vertrokken: H. Bosch en gezin van
Look 19 naar Amsterdam. H. Voorveld
van Holterberg 58 naar Baarn. T. M.
Muller van Larenseweg 48 naar 's-Gra-
venhage. G. J. Stam van Look 2 naar
Hellendoorn. H. G. Lents en gezin van
Look 40 naar Enschede. G. J. Grouw
van Look 40 naar Almelo. J. H. M.
Achterkamp van Kerkstraat 22 naar Hen
gelo (O.). J. J. Houtters en gezin van
Holterberg 26 naar Deventer. J. C. G.
Brands van Boschkampsstraat 16 naar Nij
megen.
tegengekomen. De belangstelling voor dit
motorsport-evenement was verbazend groot.
De fabrieken sloten eerder om de arbeiders
gelegenheid te geven althans de finish elke
dag te kunnen meemaken.
De huldiging, die ook door de familieleden
van de heer Muller werd bijgewoond, droeg
verder een gezellig karakter.