Een bril is bepalend voor de
uiterlijke persoonlijkheid
„Holtens Gemengd Koor"
won eerste prijs
Uit Holtens Historie (XII)
Ook eerste prijs voor
kinderkoor
Wederom
VVV-onderscheiding
Als er in tijden van oorlog en
oorlogsgevaar wat aan de
knikker was
BURGERLIJKE STAND
No. 24. Jaargang 11.
ZATERDAG 20 JUNI 1959
Verschijnt elke zaterdag.
HOLTENS NIEUWSBLAD
De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 1.35 per kwartaal
Uitgave van de Stichting Holtens NieuwsbladT
te Holten. Telefoon K 5483 - 234
Adv.-prijs: 115 mm. (d contant) 2.Iedere mm. meer 0.08
333 punten in afdeling
Uitmuntendheid
Op het nationaal zangconcours van de
gemengde zangvereniging „Herleving" te
Brummen, dat gehouden werd op vrijdag
en zaterdag van de vorige week, hebben
HGK en het kinderkoor van HGK, beiden
onder leiding van de heer J. Warmink te
Goor, een eerste prijs behaald, resp. met
333 en 310 punten. HGK behaalde het
hoogst aantal punten van de 13 deelne
mende verenigingen en dat koor en diri
gent zaterdagavond in blijde stemming in
Holten arriveerden, laat zich gemakkelijk
begrijpen en dat het een „blijde incom-
ste" werd, zal niemand verwonderen.
Overal stonden de mensen langs de straat
toen de beide koren, voorafgegaan door
HMV en de drumband, even door het dorp
trokken om vervolgens naar het hotel
Vosman te gaan.
Huldiging
Nadat op het plein bij hotel Vosman
HMV enkele marsen had gespeeld en de
beide koren het z.g. „vrije nummer" had
den gezongen, had in hotel Vosman een
huldiging plaats.
Burgemeester Mr. W. H. Enklaar felici
teerde de beide koren namens het ge
meentebestuur. Spr. zeide gaarne uiting
te willen geven aan zijn bewondering voor
de prachtige prestaties die werden gele
verd. Het gemeentebestuur deelt in Uw
vreugde en zal gaarne zien, dat U op de
ingeslagen weg blijft voortgaan. Wan
neer in de komende week één van Uw
bestuursleden even een bezoek wil bren
gen bij de gemeenteontvanger, zullen wij
naast onze woorden van hartelijke geluk
wensen ook nog een daad stellen in de
vorm van een financiële bijdrage, zo be
sloot Mr. Enklaar.
De Alg. Ned. Vereniging voor Vreem
delingenverkeer (ANW) heeft een eer
volle vermelding toegekend als op één na
het beste vouwblad van het jaar 1958 aan
de folder van de binnen de Provinciale
VWs in Overijssel en Gelderland wer
kende contactcommissie „De IJsselstreek".
Ontwerper was Han Prins te Zwolle.
Drukker de Kon. Erven Tijl te Zwolle.
Het is goed in herinnering te brengen,
dat in Overijssel hiermede al voor de der
de keer een onderscheiding is gevallen,
t.w. in 1955 de kastelenfolder van de Pro
vinciale VW als beste folder van dat jaar
en in 1957 de contactcommissie „Twente"
met de beste brochure van dat jaar.
Uitstapje BB-personeel
Dinsdag maakte het personeel van de
prov. commandopost van de BB te Hol
ten zijn jaarlijks uitstapje. Deze reis per
comfortabele touringcar van de OAD be
stuurd door de heer Joh. Lammers, bracht
de dames en heren BB-ers eerst naar Hil
versum waar de studio van een der radio
omroepverenigingen werd bezichtigd. De
bezoekers kregen hier een kijkje in de
keuken van een modern radio-omroepbe
drijf. Ook kreeg men gelegenheid om een
repetitie van het Radio Philharmonisch
Orkest gedeeltelijk bij te wonen.
Van Hilversum ging de tocht via de
Loosdrechtse Plassen naar Utrecht, waar
gelegenheid werd gegeven voor een vrije
wandeling. De tocht werd vervolgens
voortgezet naar het Nationale Park „De
Hoge Veluwe" met bezichtiging van het
St. Hubertus-slot. Hier wachtte de Pro
vinciale Commandant der BB voor Over
ijssel, de heer A. F, J. Brummer, met zijn
echtgenote het gezelschap op om de tocht
voort te zetten naar Huissen bij Arnhem,
waar in hotel „De Gouden Engel" het di
ner wachtte.
Aan tafel sprak de heer Brummer de
dames en heren toe en uitte zijn waar
dering voor de goede opkomst tijdens de
oefeningen in het afgelopen seizoen. Hij
zeide te hopen in de toekomst in dezelfde
mate als voorheen op allen te mogen re
kenen.
De heer Kraayenveld, die als instruc
teur bij de provinciale commandopost
werkzaam is, sprak namens allen een
dankwoord.
Na het gebodene goed te hebben laten
smaken, werd in een prettige stemming
de thuisreis aanvaard, waarbij in Loenen
de reis nog eens werd onderbroken voor
het gebruiken van een comsumptie. Zeer
voldaan over het prettige uitstapje arri
veerde men om pl.m. 11.30 uur weer in
Holten.
Namens enkele oud-leden kwamen de
heren H. Tuller en J. Wansink felicite
ren en zij deden hun woorden vergezeld
gaan van een boeket bloemen.
De heer J. Wiggers, die het woord voer
de namens de Chr. Gemengde zangvereni
ging „Soli Deo Gloria", wees op de goede
verstandhouding, die er steeds is tussen
HGK en „Soli". Onze vereniging is met U
verheugd over het mooie succes en onder
de eminente leiding van Uw dirigent, de
heer Warmink, zal ook HGK, evenals „So
li" via de ere-afdeling opklimmen naar de
hoogste sport op de vocale ladder, de su
perieure afdeling, zo besloot de heer Wig
gers, die zijn felicitatie vergezeld deed
gaan van een enveloppe met inhoud.
De heer A. Westerik, die namens HMV
enkele woorden van gelukwens sprak,
sloot de rij van sprekers en ook hij bood
een enveloppe met inhoud aan.
Woorden van dank
De voorzitter van HGK, de heer D. Aaf-
tink J.zn., bracht de sprekers dank voor
hun woorden van gelukwens en HMV
voorvoor de muzikale hulde. Ook sprak de
heer Aaftink een hartelijk woord van
dank tot de dirigent, de heer Warmink,
die alles op alles heeft gezet om een zo
goed mogelijk resultaat te bereiken. Pas
acht weken geleden werd officieel beslo
ten om te „concoursen" en er moest in
deze korte periode dus heel wat gebeu
ren. Hij bood de heer Warmink bloemen
aan, terwijl tevens bloemen werden aan
geboden aan mej. De Vrieze voor ver
leende assistentie bij de wekelijkse repe
tities van het kinderkoor.
Tenslotte richtte de heer Aaftink zich
met een bijzonder woord van dank tot
jnevr. H. Sprokkereef-Slotman, die de
laatste weken bij de gehouden extra re
petities zorgde voor pianobegeleiding. Hij
bood mevr. Sprokkereef een enveloppe
met inhoud aan.
Beoordeling
De jury kende de volgende punten toe:
Verpl. nr. Keuze nr.
Samenzang 8-8-8 8-8-8
Zuiverheid 8-8-8 8-8-8
Klankgehalte: 8-8-8 8-8-8
Uitspraak 8-8-8 8-8-8
Rhythmiek 8-8-8 7-7-7
Nuancering 8-8-8 8-8-8
Opvatting 8-8-8 8-8-8
Holten was door alle eeuwen heen een
dorp. Daar zit op zichzelf niets vernede
rends in, want Holten maakte b.v. een
even goede indruk als het stadje Diepen-
heim, dat met stadsrechten begiftigd was.
Het grote verschil tussen Holten, Diep en -
heim en Rijssen lag hierin, dat men de
stedelingen niet kon verplichten tot hand
en spandiensten. Zo was het b.v. in de
maand juli 1584. Toen deed Seino van
Dordt, heer van het kasteel Dorth bij
Bathmen een poging tot ontzet van de
stad Goor. Het ontzettingsleger kwam
van de zijde van Deventer. De platte
landsbevolking van Bathmen en Holten
werd opgeroepen om de weg vrij te ma
ken voor het aanrukkende leger. De dor
pelingen en landlieden werden via de
schouten opgeroepen om met bijlen,
schoppen en kaatsbalgen te verschijnen.
Wat de laatste waren, vermogen we niet
te weten. Deze mannen moesten voorop
om bruggen en duikers te herstellen, die
door de vijand vernietigd waren en om
grote gaten in de weg dicht te gooien.
Dit waren de dorpers, die over geen
paard beschikten. Zij, die paard en wa
gen hadden, moesten, precies als in de
laatste maanden van de laatste oorlog, op
het appèl verschijnen om munitie, bak
ovens, molens, proviand en verder alles
wat vervoerbaar was, weg te brengen. Tot
aan het dorp Markelo. In theorie althans.
In de praktijk kwam hier niets van te
recht. Om tijd te winnen sjokten de voer-
lieden verder, tot spoed aangespoord door
de officieren. En 's avonds laat keken
vrouwen en kinderen uit naar man en va
der en slaakten een zucht van verlichting
als ze béhouden weer keerden. Een half
jaar later werden de Holtenaren vorste
lijk beloond. Hun dorp werd met de grond
gelijk gemaakt. De tachtigjarige oorlog
ging ook de Holtenaren verder niet in de
kleren zitten. De bedeling vergde grote
offers. De armenstaat van de marke Hol
ten liegt er niet om. Vooral in de tijd
1600-1640, het eerste deel der gouden
eeuw, was het te Holten droevig gesteld.
De toestand der bevolking was zo be
rooid, dat soms zelfs stukken markegrond
verkocht moesten worden. Wanneer een
arm en oud man, we noemen hier geen
namen, van zes en tachtig jaar geholpen
De bril, die in de eerste plaats een hulp
middel is om beter te zien, is door het
montuur een .kleding" voor het oog ge
worden, dfe persoonlijker is dan welke
kleding ook. De bril wordt immers ver
eenzelvigd met het gelaat. Men heeft hem
nodig en het is dus zaak er een sieraad
van te maken, een sieraad evenwel, dat
functioneel moet zijn en vooral zonder
overbodige tierelantijnen. Een verkeerd
gekozen montuur kan het uiterlijk scha
de berokkenen.
Voor dames, heren en kinderen.
Er worden vele soorten en modellen
brilmonturen gemaakt, zowel voor dames
als voor heren en zeer speciaal voor kin
deren. Een kinderbril is niet zonder meer
een gewone bril in een kleinere maat,
maar moet worden aangepast aan het
kindergezichtje, dat vaak nog geen neus
been heeft en dan weinig houvast biedt
voor het montuur.
Elk montuur wordt weer in vele kleu
ren en maten vervaardigd, zodat het dui
delijk is, dat het maken van brilmonturen
geen eenvoudige zaak is.
Een foutieve keuze.
Bekijk de wereld door een Neder
landse bril.
Deze tak van de Nederlandse industrie
stond na de oorlog aan een moeilijk be
gin. Zij moest zich gaan meten met een
80-jarige ervaring van vele buitenlandse
bedrijven. Maar ze heeft zich thans door
durf, ondernemingslust en vakmanschap
een goede reputatie verworven in een
groot deel van de wereld. Niet alleen be
schikte men in het buitenland over groot
kapitaal, maar bovendien over een groot
aantal in deze zeer speciale tak van in
dustrie opgeleide vakmensen. Hier in Ne
derland moest alles aan de praktijk wor
den getoetst, maar nu na dertien jaar
zijn de resultaten voor ons Nederlan
ders om trots op te zijn. Het maken van
brilmonturen vraagt niet alleen technisch
inzicht, maar ook psychologische kennis
en gevoel voor de komende mode. Elk
nieuw model vergt een jaar van voorbe
reiding. Is het model ontworpen, dan wor
den de kostbare stempels en gereedschap
pen vervaardigd en wordt met de produk-
tie begonnen, een produktie, die alleen lo
nend is, als een grote hoeveelheid van elk
model kan worden gemaakt. Nederland is
als afzetgebied te klein en export is dus
noodzakelijk. Nederlandse Jabo-monturen
bijvoorbeeld gaan nu naar alle Europese
landen, het nabije Oosten, Afrika en Z.
Amerika.
De mode vroeger en nu.
Al in de 17e eeuw, toen een bril alleen
voor de deftige burgers was weggelegd,
ontstonden modegrillen. De modieuze fat
ten van die tijd droegen vaak onnodig
een bril en hoe groter hoe deftiger. De
bril in de huidige vorm, een montuur van
twee glazen, dat aan de kanten van beu
gels is voorzien, is in het begin van de
18e eeuw in Engeland ontstaan. Toen ook
veroverde de vrouw de bril, die tot dan
voorbehouden was aan de heren der
schepping. Lange tijd werd hij als nood
zakelijk kwaad beschouwd en als wij den
ken aan de „bus"-brilletjes uit het begin
van deze eeuw (glazen bevestigd door
middel van dun metaaldraad) kunnen wij
ons dat best voorstellen. Pas toen men an-
moest worden, hield men hem in het le
ven met 15 gulden per jaar. Zo zijn er
vele gevallen met allemaal kleine be
dragen van mensen, die geholpen moes
ten worden. Als dan later de tijden weer
beter werden, gaven diezelfde vroegere
armen weer wat in de marke-armenkas
om anderen te helpen. Trouwens, de hal
ve eeuw van 1580 tot 1630 is een aaneen
schakeling van ellende voor de toenma
lige ingezetenen van Holten. Daar kwam
nog iets anders bij. Er liepen in die da
gen zwervende typen van allerlei aard
door dorp en buurtschap, die het op de
beurs van de inwoners voorzien hadden.
Het lijstje van bedelende en bedriege-
lijke slampampers was groot en hun vin
dingrijkheid navenant. Nu doet het eigen
aardig aan en Holten maakt op de andere
plaatsen in Twente geen uitzondering, dat
men grote voorliefde met helpen had voor
lieden, die onder de Turken hadden geze
ten. Er kwamen verdacht veel slachtof
fers van de Turken voor. Dan waren er
mannen, die uit Rusland waren gejaagd,
ook zij wisten medelijden op te wekken.
Schamele vrouwen, die uit Schotland wa
ren verdreven, wekten het medelijden
der Holtenaren op. De goegemeente van
Holten vroeg niet eens aan de Schotse
vrouwen, die blijkbaar het Holtens dia
lect goed machtig waren, hoe ze van
Schotland over de Noordzee waren ge
komen. Dan waren er oplichters van def
tiger allure, die het op een andere wa
gen pakten. Zij waren behoorlijk gekleed
en netjes geschoren. Het waren de collec
teurs voor grote branden, die probeerden
een forse greep in de beursen der Holte
naren te doen. Het waren branden van
grote omvang; dat sloeg in bij het volk.
Zo kwamen twee mannen geld ophalen
voor een grote brand aan de Rijnkante.
Welke kant van de Rijn en of die brand
in Gelderland of Duitsland had plaats ge
had, werd er niet bij verteld en de een
voudige bevolking, zelf door rampen ge
teisterd, geloofde het wel. Weer anderen,
als boeren vermomd, kwamen bedelen
voor een veepest, die ergens ter wereld
was uitgebroken. Men noemde dan heel
moeilijk uit te spreken namen en enige
controle was er niet. Dan waren er nog
de mannen wier vrouw en kinderen aan
bepaalde ziekten leden. Hoe groter het
gezin, hoe meer indruk ze maakten.
Wij voor ons geloven wel, dat velen
van hen nooit een vrouw gehad hebben.
Wij vragen ons echter af, waar al dat ge
spuis de papieren vandaan haalde voor
vergunning om het hele land van Twen
te en Salland af te stropen met zijn on
gure praktijken. Soms werd het de schout
van Holten te gortig. Dan liet hij het
paard voor de sjees spannen en reed naar
Arkelstein, waar de drost resideerde. De
drost beloofde maatregelen te nemen. Een
onbekookt plakkaat was het gevolg. Een
plakkaat was een kennisgeving, zoals wij
die nu nog kennen bij de waterschappen,
die op bepaalde plaatsen wordt aange
plakt met „schouw van de waterleidin
gen". Ze waren niet precies zo, maar ver
toonden veel overeenkomst met deze
nieuwspapieren. Alleen de inhoud was
Woensdag 17 juni t.m. 20 juni: Avondvier
daagse van de wandelsportvereniging
„De Trekkers".
Zaterdag 20 juni, nam. 7-8 uur: tweede zo-
merinlevering vakantiebonnen van de
landbouw ten huize van de heer H.
Soer, Larenseweg 3.
Dinsdag 23 juni, 8 uur: Vergadering van
de plaatselijke verenigingen en de va
kantieprogramma-commissie van de
VVV in hotel Holterman.
Dinsdag 23 juni: geen repetitie Chr. Gem.
Zangvereniging „Soli Deo Gloria" en
kinderkoor „Jong Soli".
Maandag 29 juni t.m. zaterdag 4 juli: Ra
dio Schoneveld wegens vakantie geslo
ten. (Zie adv.).
Maandag 29 juni t.m. zaterdag 4 juli: Le-
vensmiddelenbedrijf J. G. P. Müller
wegens vakantie gesloten. (Zie adv.).
Maandag 29 juni, 7.30 uur: Toneeluitvoe
ring van de COC in „Irene" ter gelegen
heid van de verjaardag van Z.K.H.
Prins Bernhard. Opvoering klucht: „'t
Hing in de lucht".
Maandag 6 juli: Officiële opening nieuwe
Chr. Kleuterschool aan de Schoolstraat.
Een bril, die de charme nog vergroot.
dere materialen ging gebruiken als cellu
loid en celhoorn, kwam er verbetering.
Er werd ontdekt, dat bepaalde gezich
ten levendiger werden of interessanter
met een bril en dit is het eigenlijke begin
van de mode-bril. Thans heeft men waar
dering voor de bril, zowel als hulpmiddel
als ook als modeartikel. In ons land wordt
dit streven krachtig gesteund door de
Stichting „Oog en Bril", waarin ruiïn dui
zend vooraanstaande opticiëns zijn ver
enigd.
Ned. Herv. Kerk. Holten. 8.30 en 10.30 u.
Ds. Israël (Bed. H. Av. en Dankz.).
Extra collecte voor het PIT; 7.30 uur
de Eerw. Heer Stam, catecheet en
jeugdleider te Rotterdam (jeugddienst).
Collecte jeugdwerk.
Dijkerhoek. 9.30 uur Ds. Addink (Be
diening H. Av. en Dankz.). Extra col
lecte voor het PIT.
Geref. Kerk. 10 en 3 uur Ds. Hoogkamp.
In beide diensten is de derde collecte
bestemd voor de Geref. Kerken in In
donesië en Nieuw-Guinea.
Gevonden: meisjesvest; kinderschoen
tje; damesmantel; schortje.
Verloren: kettinkje; portemonnaie met
inhoud; boodschappennetje.
Inlichtingen dagelijks aan het groeps-
bureau der Rijkspolitie te Holten, Dorps
straat 22, tel. 352.
Geboren: Fenneken, dv E. Vukkink en
H. F. Tempelman, Look 68. Albert, zv
J. A. Nijhuis en J. Paalman, Look 94.
BEVOLKING:
Ingekomen: G. J. Hoekman en gezin van
Markelo naar Holterbroek 94. H. Ste-
gink van Bathmen naar Holterbroek 83.
V. Schouwstra en gezin van Zwolle n.
Look 40. J. J. la Grauw en gezin van
Amsterdam naar Look 40. C. L. M.
Marks en gezin van Djakarta naar Hol-
terberg 26. V. T. Soentpiet en gezin v.
Surabaia n. Holterberg 26. E. Looijen-
ga van Heemskerk naar Oranjestraat 60.
Vertrokken: W. L. Warlich en gezin v.
Look 40 naar Deventer. W. de Nijs en
gezin van Look 40 naar Hengelo (O.).
A. S. C. Keller van Look 40 naar Losser.
een weinig anders. De drostelijke ambte
naren gebruikten een bloemrijker taal.
Wanneer tegen het schooieren, bedelen en
stelen een plakkaat werd uitgevaardigd,
dan werden Joodse ingezetenen met al
lerlei schuim op één lijn gesteld. Zo'n
plakkaat sprak van landlopers, gauwdie
ven, bedelaars, biddewijven, smousen en
vreemd volk. Zij mochten zich in het
land van Overijssel niet anders begeven
dan op de openbare weg. De boeren werd
vergunning gegeven er op te schieten als
ze hun erf betraden. En des avonds na
negen uur moest dit volk zich ophouden
in de besloten steden. Dus een gevolg was
weer, dat de steden opgescheept zaten
met volk, dat men niet wenste. De stad
jes op hun beurt huurden een karreman,
die de verschoppelingen tegen idem zo
veel per keer naar een ander stadje
bracht. De burgemeesters, die de armen
met karrevrachten kregen toegezonden,
vroegen aan de voerman, wat voor loon
hij voor zo'n kar vol armen kreeg. De
voerman noemde het loon, de burgemees
ters deden er een schepje bij op en boden
net zo lang tot de voerman de armen weer
op de kar laadde en ze even voor de poort
van de stad zijner inwoning van de kar
deed en ze stroomden de stad weer bin
nen. Voor de karreman was het voorde
lig, dubbele vracht. Zo deed men in Hol
ten niet: daar zette men een aantal ar
men aan het werk en de rest werd een
voudig door een klopjacht het schoutambt
uitgejaagd. O! Heerlijke gouden eeuw.
VAN COEVERDEN.
