ft
A
fii
4
m
1
De werkende mens
1
Een prachtig fotografisch
onderwerp
Zwembad in de Schipbeek
blijft voorlopig bestaan
Holten in heidense tijden.
lil
WantfbekSeding
is een
belangrijke
factor in
het
interieur
Uit Holtens historie (VI)
„Ik koud van werken:
liet fascineert
me; ik kan er uren naar zitten kijken."
Deze geestige opmerking wordt toege
schreven aan een geliefde Britse humo
ristische verteller uit vroegere tijd, J. K.
Jerome. De man had gelijk: het is een
menselijk trekje zich te laten boeien door
de arbeid van anderen en dan zelf niets
te doen. De werkers in een bouwput zijn
altijd verzekerd van toeschouwers. De
kabelleggers van een energiebedrijf of
een telefoondienst hebben nog nooit over
belangstelling te klagen gehad. Wat een
heerlijk kijkspel is het niet om een piano
naar een derde etage te zien hijsen of
een verkeersagent aan het werk te zien
tijdens het spitsuur op een druk kruis
punt. Een werkend mens is altijd de aan
dacht waard, ook zonder de bijkomende
spanning of de piano niet naar beneden
komt of het verkeer onwrikbaar vast
loopt. Een in zijn werk verdiept mens is
zichzelf. Hij heeft zijn omgeving vergeten
en is spontaan in zijn bewegingen en
reacties. We kunnen daar tegenwoordig
gefascineerd naar kijken, zonder de
schijn van ledigheid te wekken. Want dat
toekijken 'krijgt een verantwoorde reden,
zo gauw we een fototoestel in de hand
hebben. En wie de werkende mens wil
fotograferen, moet eerst goed kijken om
de plaat te kunnen maken die karakteris
tiek kan zijn voor het onderwerp.
Van nature zijn we geneigd de ogen
wat toe te knijpen als we iets scherp wil
len opnemen. We bannen de afleidende
omgeving tut onze gezichtskring en con
centreren ons geheel op het voorwerp
van onze aandacht. Niet anders doen we,
wanneer we ons een beeld trachten te
vormen door de zoeker van onze came
ra. Wie ogen heeft om te zien, consta
teert dat door die zoeker het gezichts
veld kleiner, maar ook veel levendiger
wordt. Er vallen details te ontwaren, die
ons gewoonlijk ontsnappen. Een matje
'kloppende huisvrouw is zo iets gewoons,
dat we er nauwelijks oog voor hebben.
Maar bezie deze werkende mens nu eens
door de zoeker van uw fototoestel en ge
zult verbaasd zijn over de spanning der
bewegingen, de intensiteit der toewijding,
waarmee dit dagelijks werkje wordt ver
richt. Wie het werk van anderen obser
veert door de zoeker van zijn camera kan
niet anders dan respect krijgen voor de
arbeid van zijn medemens. Dat respect
ontbreekt nogal eens. Misschien "kan de
komende traditionele fotoweek, in de
tweede week van mei, daarin wat verbe
tering brengen. De opdracht voor de
wedstrijd, welke aan die fotoweek ver
bonden is, luidt namelijk: „Richt uw lens
op de werkende mens". Daarmee is een
onbegrensd „jachtterrein" opengesteld
voor de enthousiaste foto-amateurs, van
wie er in Nederland honderd-duizenden
zijn. Fotograferen is uitgegroeid tot een
dankbare en zinvolle vorm van vrije tijds
besteding, die ruimschoots tegemoet
komt aan de in bijna ieder mens levende
behoefte aan scheppende arbeid.
De gehaaste krantenbezorger, de met
schotels balancerende ober, de gereser
veerd kijkende loketbeambte, de op tem
po werkende typiste, de voorzichtig han
delende machinemonteur, de orerende
verzekeringsagent, de rustig controleren
de arts, de baby-verzorgende moeder, de
gespannen bezige bankwerker, de tegen
hitte vechtende stoker, zij en nog mil
joenen anderen in hun werk verdiepte
mensen zijn stuk voor stuk prachtige fo
tografische onderwerpen. In ieder huis,
in iedere winkel, in iedere werkplaats, op
ieder kantoor, in iedere fabriek, overal
liggen de onderwerpen voor het grijpen.
Op straat, op het water, op het wijde
land, aan de haven, op het station en waar
al niet bespeelt de werkende mens het to
neel van de arbeid met een verve, die
hem de allure geeft van een filmster.
Hoe onthullend kan het niet zijn om
tijdens de werkuren in de fabriek eens op
eikaars werkwijze te letten en die later,
bijvoorbeeld in 'het schaftuur of tijdens
de lunchpauze, eens te laten overspelen
„klaar voor opname". Trouwens, wanneer
men de werkende mens scherp obser
veert, zal men weinig moeite hebben met
het achteraf treffen van die enscenerin
gen, waaruit puntgaaf de karakteristiek
van de gefotografeerde arbeid te voor
schijn komt. En al mag een cynicus dan
eens gezegd hebben, dat werken een vorm
van zenuwachtigheid is, de oogst van de
wedstrijd „richt uw lens op de werkende
mens" zal ongetwijfeld weer bewijzen,
dat arbeid nog altijd adelt.
V; op de> weskems
Groep B voor alle overige amateurs.
De wedstrijd omvat het onderwerp
„de werkende mens" in de ruimste
zin van het woord.
Het formaat van de foto's moet ten
minste 9x9 cm zijn en mag ten
hoogste 18 x 24 cm bedragen. De
foto's mogen niet op carton zijn
geplakt. Iedere deelnemer mag maxi
maal 5 foto's inzenden, zowel zwart
wit als in kleur.
Op elke foto dient duidelijk aan de
achterzijde vermeld te worden: naam
en adres van de inzender, het totaal
der ingezonden foto's en de groep
waarin men meedingt.
Voor de A-groep moet bovendien de
leeftijd en de school waarvan men
leerling(e)is, worden opgegeven.
Alle inzendingen moeten eigen werk
zijn. Het doen afwerken of vergroten
van de in te zenden foto's is toege
staan. De foto's moeten in 1959 zijn
gemaakt en nooit eerder zijn be
kroond.
In hoofdzaak zal door de jury worden
gelet op de voorstelling van de foto's
en niet in de eerste plaats op de tech
nische uitvoering.
De inzending sluit op maandag 15
juni 1959 en moet geschieden aan de
Vereniging Nederlands Fabrikaat,
postbus 999, Den Plaag.
Onvoldoend gefrankeerde inzendingen
worden geweigerd.
Prijzen Groep A.
Voor de beste jeugdige inzender uit
elke provincie, dus voor elf provinciale
winnaars
Een vijfdaagse reis langs de Neder
landse industrie, als gast van de Centrale
Werkgevers Organisaties.
VoortsEen eerste prijs van f 100.in
contanten; een tweede prijs van f75.
in contanteneen derde prijs van f 50.
in contanten, beschikbaar gesteld door de
Centrale Werknemers Organisaties.
Daarnaast worden waardevolle prijzen
in natura uitgeloofd.
Speciale schoolprijs.
De school waarvan een leerling(e) de
eerste prijs van Groep A heeft gewonnen,
wordt door de Vereniging Nederlands
Fabrikaat een filmmiddag met tractaties
aangeboden.
Prijzen Groep B.
Hiervoor zijn beschikbaar: Een eerste
prijs van f 1000.een tweede prijs van
f 500.—, een derde prijs van f 250.
vijf prijzen van f 50.vijf prijzen van
f 25.twintig prijzen van f 10.vijf
en dertig" prijzen van f 5.al deze prij
zen in de vorm van fotografisch materi
aal, naar keuze, bij de Erkende Foto-
handel in Nederland.
Voorts is een aantal prijzen in natura
beschikbaar.
Extra premie.
De Vereniging Nederlands Fabrikaat
stelt als premie voor de beste foto' met
betrekking tot de Nederlandse Industrie
een bedrag in contanten beschikbaar van
Vijfhonderd gulden.
De keuze van de bekroonde foto's is
voor alle partijen bindend, Correspon
dentie over de toekenning van prij
zen wordt niet gevoerd. De jury be
houdt zich het recht voor niet alle
prijzen toe te kennen, als de kwaliteit
van de foto's of het aantal inzendin
gen hiertoe aanleiding geeft.
9. Wie prijs stelt op terugzending van
de foto's, dient een gefrankeerde ste
vige enveloppe, waarop naam en adres
zijn vermeld, bij zijn of haar inzen
ding mee te sturen. Terugzending
vindt plaats na 15 augustus 1959.
10. Alle bekroonde foto's worden het
eigendom van de Vereniging Neder
lands Fabrikaat en de Stichting ter
Bevordering van de Amateurfotogra
fie, die het recht hebben deze foto's
te publiceren of te doen publiceren,
zo nodig zonder bronvermelding en
zonder vergoeding van auteursrech
ten. Niet bekroonde foto's kunnen
uitsluitend worden gepubliceerd na
verkregen toestemming van de maker
en tegen vergoeding van auteurs
rechten. Op verzoek dient het nega
tief van een inzending te worden op
gestuurd.
11. Door deelneming aan deze fotowed
strijd verklaart de inzender de wed-
strijdvoorwaarden te kennen en hier
mede volledig accoord te gaan.
jNeptunus' kreeg nieuw bestuur.
De bad- en zweminrichting ,Neptunus'
heeft na een lange periode van geringe
activiteit een nieuw bestuur gekregen.
Vijf jonge mensen hebben zich bereid
verklaard de taak van de nog zittende
bestuursleden, de heren H. Soer, E. Dik
kers W.zn. en W. Beijers, over te nemen
en te trachten de vereniging weer tot
nieuwe bloei te brengen. De oude be
stuursleden zullen hen nog enige tijd ter
zijde staan totdat het verenigingsleven
weer op gang gekomen is. Ook hebben
verschillende jongelui zich bereid ver
klaard als orde-commissaris op te treden.
Er bestond voor de maandagavond in
hotel Holterman door de overgebleven
bestuursleden uitgeschreven vergadering
een goede belangstelling van de jongere
garde. Ook enkele ouders gaven blijk van
hun instemming om de vereniging weer
tot grotere activiteit te brengen en daar
door het baden en zwemmen in de Schip
beek op verantwoorde wijze mogelijk te
maken.
De voorzitter, de heer Beijers, gaf een
korte schets van het ontstaan van ,Nep-
tunus', nu ongeveer 25 jaar geleden en
van haar ontwikkeling.- Er is altijd een
grote belangstelling voor de beoefening
van de zwemsport geweest, dank zij ook
WEDSTRIJD VOORWAARDEN
voor de nationale fotowedstrijd
„Richt uw lens op de werkende
mens",
uitgeschreven door de Vereni
ging Nederlands Fabrikaat in
samenwerking met de Stichting
ter bevordering van de Ama
teurfotografie.
De wedstrijd staat onder patronage
van het Centraal Sociaal Werkgevers-
Verbond; het Verbond van Nederlandse
Werkgevershet Katholiek Verbond van
Werkgevers-Vakverenigingen; het Ver
bond van Protestants-Christelijke Werk
gevers in Nederland; het Nederlands
Verbond van Vakverenigingen; de Ka
tholieke Arbeiders Beweging en het
Christelijk Nationaal Vakverbond.
1. Aan deze wedstrijd kan door iedereen,
jong en oud, worden deelgenomen.
Uitgezonderd zijn degenen, die werk
zaam zijn als vakfotograaf. De wed
strijd duurt van 9 mei tot en met
15 juni 1959.
2. De wedstrijd omvat twee groepen:
Groep A voor de leeftijd van 10
tot en met 17 jaar;
„TREKKERS" BEHAALDEN 2e PRIJS.
De W.S.V. „De Trekkers" heeft j.l.
zaterdag deelgenomen aan de wandel
tocht te Rijssen over een afstand van
25 km., uitgeschreven door de W.S.V.
„WIOL" aldaar.
Zaterdagmiddag gingen 34 verenigin
gen van start; dat waren ruim 700 wan
delaars (sters) uit geheel Twente. „De
Trekkers" verschenen deze middag met
een prachtige groep en wisten weer 'n
goede prestatie te leveren door de 2e
prijs mee naar Holten te nemen. En dat
voor de eerste competitietocht in de 3e
klasse van de N.W.U. Daar mogen de
Holtenaren zeer zeker trots op zijn.
De uitslag van de 3e klas N.W.U. was
als volgt: le prijs Weetex, Neede 52%;
2e prijs De Trekkers, Holten 52; 3c prijs
Eltem, Almelo 512/3; 4e prijs K.S.W.,
Nijverdal 51%; 5e prijs Overdinkel,
Overdinkel 511/3.
De 2e prijs bestond uit een prachtig
bekertje.
Zaterdag 2 mei gaan „De Trekkers"
nara Deventer om daar hun krachten
te meten.
de hulp van anderen, die de kinderen
zwemles gaven. Het is dan ook opvallend
hoeveel jonge mensen in het waterarme
land, dat Holten is, zwemmen kunnen.
Het was de bestuursleden, waarvan de
meesten reeds vanaf de oprichting zit
ting hebben, de laatste jaren niet meer
mogelijk door drukke werkzaamheden de
volle aandacht aan het werk der vereni
ging te geven. Enkelen zagen zich ge
noodzaakt te bedanken. Pogingen om
jonge mensen te animeren him taak over
te nemen, zijn tot nu toe gefaald. Men
stond reeds op het punt de badinrichting,
waarvan het onderhoud met vrij hoge
kosten gepaard gaat, op te heffen, maar
besloot de jongeren nog eenmaal de kans
te geven de badinrichting te behouden.
Het verheugde spreker, dat men nu op
deze vergadering blijk geeft het behoud
van het bad op prijs te stellen. Dit is ook
met het oog op het vreemdelingenverkeer
noodzakelijk, totdat Holten een natuur
bad rijk zal zijn. Hier kunnen echter nog
wel enkele jaren overheen gaan, gezien
de trage- ontwikkeling van de plannen,
die aanwezig zijn.
Nadat er van de zijde van enkele
ouders op gewezen was, dat vooral het
toezicht bij het bad van groot belang is
voor de veiligheid van de kinderen en
dat men met de geringe contributie, wel
ke tot nu toe geheven werd, weinig kan
doen, verklaarden verschillende jongelui
zich bereid een bestuursfunctie te aan
vaarden.
De vraag werd nog gesteld of de ge
meente niet bereid is het werk der ver
eniging te subsidiëren. Als er een natuur
bad komt, zal zij ook een belangrijke bij
drage moeten voteren om de exploitatie
daarvan mogelijk te maken, zo werd ge
zegd.
Op voorstel van de heer Soer werd be
sloten een geheel nieuw bestuur te kiezen,
dat zo spoedig mogelijk een ledenverga
dering zal uitschrijven, waarin orde-com
missarissen kunnen worden gekozen en
die ook beslissen kan of het benoemen
van een commissie van bijstand wenselijk
is.
Verschillende jongelui verklaarden zich
bereid om met lijsten rond te gaan, om
gelden in te zamelen voor het herstel van
de badhokjes en de taluds.
Met grote meerderheid van stemmen
werden tenslotte de navolgende bestuurs
leden gekozen, die na afloop der vergade
ring de functies als achter hun naam ver
meld, verdeelden: K. Soer, voorzitter; J.
W. Baltus, vice-voorzitter; mej. D. Klein
Velderman, secretaresse; mej. J. Schup-
pert, penningmeesteresse en E. Maats, 2e
secretaris-p enningmeester
De wanden van onze woonruimte ne
men zo'n voorname plaats in, dat het
vanzelfsprekend is dat de mens, die
zich prettig wil voelen in de besloten
heid van zijn woning, zich al vanaf de
oertijd heeft beijverd om de wanden te
verfraaien. Van primitieve rotswandte-
keningen in de holen en spelonken en
de gelooide met aardverven gekleurde
dierenhuiden kwam men tot primitief
geweven wandkleding. (oorsprong is
het oude Babyion en door de kruistoch
ten naar het Westen gebracht), vele
eeuwen later tot de kunstige gobelins
(periode Lodewijk 14de), schilder
werk met schabionen beschilderd
papier dat daarna op de wand werd
geplakt en tenslotte het behangsel
papier zoals wij dit thans kennen.
Onbeperkte keuze
De hedendaagse Nederlandse behang
papier-industrie biedt een vrijwel on
beperkte keuze van mogelijkheden om
het interieur op verantwoorde wijze te
verfraaien met behangselpapier in ve
le kwaliteiten de goedkope naturel
soorten, die niet lichtecht zijn, de brij-
drukken, lichtechte en zelfs afwasbare
plastiek-behangsels mooie dessins en
moderne kleuren. De dessinoverdaad
van de twintiger jaren is in de derti
ger jaren geheel verdwenen. De patro
nen werden kleiner en kleiner en ver
dwenen nagenoeg geheel. In 1952 komt
het dessin weer wat tot leven. De in
vloed van de kleur is groot. Koele
kleuren, zoals blauw, blauw-groen en
groen hebben 'n ruimtelijk en wijkend
effect, terwijl warme kleuren als rood,
rose, geel en zacht oranje een naar ons
toekomend effect hebben. Wil men dus
een kleine ruimte een minder benauw
de indruk doen maken dan verricht 'n
blauwe wandbekleding op de lengte
muur wonderen. Een deur aan het eind
van een gang geven wij b.v. een rode
kleur. Ook de ligging der kamers t.o.v.
de zon speelt een rol. Het is aan te be
velen met de vakman-behanger over
de juiste kleuren te overleggen om
overdaad te vermijden.
Een 50 soorten wandbekleding.
Er hebben zich vele nieuwe wandbe-
kledingssoorten gepresenteerd en tus
sen vele soorten die door de behang
selfabrikanten in de handel worden ge
bracht trof ons een tweetal. Daar is de"
wandbekleding waarvan de toplaag be
staat uit gesiliconeerde kunsthars. De
ze Balamur is kras- en stootbestendig
bestand tegen water, vet en oplossin
gen van zuren en logen. Daardoor is
deze wandbekleding, die practisch geen
onderhoud vraagt, bij uitstek geschikt
voor keukens, badkamers, douchcellen,
toiletten en kinderkamers. Ze is lever
baar in vele kleuren, mat glanzend met
tegelmotief, en wordt met een speciale
lijm op elke muur die droog, vast en
vlak is bevestigd.
Is de toplaag van polivinylchloride
(zegt U maar plastic) op een basis van
veredeld papier dan is dat Balacuir. Ze
wordt gemaakt in 'n groot aantal ldeu-
ren en dessins, die ook wel zijn voor
zien van schaduw- of metaaleffecten.
Afwasbaar met water en zeep, bestand
tegen schadelijke stoffen en met een
grote kras- en slijtweerstand. Breedte
100 cm, dus minder plaknaden. De on
dergrond is van papier waardoor de
behanger deze wandbekleding op nor
male wijze kan aanbrengen. Een Ne-
Vandaag zullen wij spreken over de
tijd, toen Holten en zijn buurtschappen
al bewoond waren, maar de bevolking
nog niet tot het Christendom bekeerd
was. Het heeft aan de heersers van de
vijfde en volgende eeuwen heel wat
hoofdbrekens, bloed en tranen gekost,
voordat de Sallanders de knie bogen
voor een voor hen wildvreemde God. Éu-
kele eeuwen heeft het geduurd voor dat
de vrije mannen in de marken zich ge
wonnen gaven voor het Christelijk ge
loof, dat in deze landen door de legers
van Karei de Grote met de scherpte des
zwaards schoorvoetend ingang vond. De
eerste evangeliepredikers gooiden het in
veel gevallen en Holten maakte daar
op geen uitzondering met de bevol
king op een accoordje. Gebruiken en ge
woonten van de voorvaderen werden als
heilige huisjes ontzien. Want de aloude
priesterkaste was nog machtig. Zo werd
het middewintersfeest, het feest der
zonnewende, de dag van Christus' ge
boorte. Het bij uitstek populaire vuren
branden op een bepaalde dag in maart
of april heeft men tot op de huidige dag
nog niet kunnen uitbannen. Zo waren er
tal van rituele gebruiken, waarvan er
vele in de Joop der eeuwen in onbruik
zijn geraakt. Maar de noaberplicht, een
der plechtankers van het oude volk, zijn
gebleven. Wanneer we nu eens 3000 jaar
terugblikken en bekijken dan de landou
wen van Holten, dan komen wij tot de
conclusie, dat er veel veranderd is, maar
ook zeer veel gebleven. De Holtenaar
van vóór 3000 jaar ploegde zijn land al
met een ijzeren ploeg. Want stond niet
reeds de kleinzoon van Kain voor het
vuur en smeedde het ijzer wanneer het
heet was? Deze Tuba] Kain moet al een
meester in zijn vak zijn geweest. En be
vestigen Bijbelse uitspraken niet, dat
men de kunst verstond ijzer te smeden,
want ,dan zullen de zwaarden worden
omgesmeed tot ploegen en scharen en de
speren tot sikkels' zegt ons reeds, dat
men toen de kunst van het ijzer smeden
al verstond. Dus dat is niets nieuws.
Voor 2600 jaar kon men in Salland en
Twente al weven en spinnen. Dus na
tuurlijk in Holten ook. Door de slechte
en ontoegankelijke wegen bouwde de
Holtenaar geen huis van steen, maar
doodgewoon wat het meeste voor de
hand lag en het dichtst bij was, te we
ten: eikenhout, stro en leem. En die hou
ten kasten trotseerden de eeuwen, wan
neer er tenminste geen brand kwam.
der lands kwaliteitsproduct,, waarvootr
ook in het buitenland, met name in
Amerika, veel belangstelling bestaat.
Een nieuwe wandbekleding, uitger
dacht en gemaakt met Nederlands ver
nuft en vakmanschap ware wellicht in
overweging te nemen.
Verder genoten de Holtenaren van der
tig eeuwen terug evengoed van de warm
te van de zon en het licht der maan. Van
vogelenzang en barre winters. Door de
Romeinen werden hier enkele nieuwe
houtsoorten ingevoerd. De Romeinen
gaan tenminste met de verdienste weg.
Maar wij constateren de laatste tientallen
jaren een algehele verandering in het
Sallands en Twents bosareaal.' De vo
gels bijv. zorgen voor een voortdurende
aanplant van krentenbomen. En voor
hen, die het nog niet weten, delen we
mede dat door de natuur de Vlaamse
gaai tot bosbouwer is verordineerd. De
plant, door deze vogel gepoot, zal door
geen enkel wild afgevreten worden. Ver
der zag de Holtenaar ver voor het jaar
nul beken en plassen, bos en heide, land
en weide precies met dezelfde ogen als
wij. De heidense priesters van toen gin
gen in het wit gekleed, om in de open
lucht of in het daarvoor bestemde bos de
Voorzieningheid te bidden en te danken.
Met dezelfde devotie en vroomheid ge
schiedde zulks. Minder prettige ervarin
gen deden deze verre voorouders op
met pestilentie en hongersnood, iete
waartegen ze zich in die verre voortij
den niet anders konden verweren dan
dat er een aantal boetedoeners met as
op hun hoofd door de buurtschappen
wandelde. Toch gebeurde het meer dan
eens, in die dertig eeuwen, dat een groot
deel van Ilolten's bevolking van de
kaart werd geveegd. Immers: dokters of
medicijnmeesters kende men niet. Pas
sinds het jaar 1000 heeft men zich met
de artsenij bezig gehouden, tenminste
hier te lande.
Een buitengewoon grote feestdag in
die heidense tijd was de eerste meidag.
Die bleef voor bizondere gebeurtenissen
nog behouden tot het jaar 1836. De jeugd
uit de buurtschappen kwam op de mei
morgen reeds vroeg bijeen, trok naar
het markebos en kapte er de meiboom.
Deze werd op de Brink geplaatst en mooi
versierd en de gehele marke vierde
feest, omdat de maand mei haar intrede
had gedaan. Persoonlijk ben ik zelf ge
boren vlak bij een plek, die nog de mei
boom heette. Maar helaas, niet te Hol
ten, maar onder Ambt-Delden.
De volgende keer hopen we mede te
delen van de oorsprong van de grote
bruiloften, een gebruik uit noodzaak ge
boren, dat ook al eeuwen oud is.
VAN COEVERDEN.
Als ge uw clientele prettige ser
vice verleent, wat ligt dan meer
voor de hand dan regelmatig
adverteren?
