NYASSALAND
a
Katoen in de buitenlandse mode
Mm
Nieuwe haard van onrust
•L: r v
Paasfeest, feest der
Lente en liefde
- -
P. Si', aV V iwYf
1?L v "■jfj*
•'i-wv t? i i* v H'M
vernieuwing
eshSbSm
Alle modehuizen in Frankrijk en Ita
lië de zeer bekende en de minder be
kende hébben in hun onlangs gepre
senteerde haute couture-collecties een
ruime plaats gegeven aan de katoenen
stoffen. Het sluit aan bij de algemene
opvatting in "de internationale modewe
reld, dat de moderne katoenen stoffen
een hoogmodisch materiaal geworden
zijn, waarmee zeer bizondere effecten
bereikt kunnen worden. Dit is op de al
lereerste plaats te danken aan de enor
me vooruitgang van de textieltechniek
gedurende de laatste vijftien jaren, wel
ke, met behoud van de zo zeer geprezen
natuurlijke eigenschappen van de ka
toenvezel, geheel nieuwe methoden van
bewerking en verwerking glansrijk hééft
doen slagen.
Christian Dior, Pierre Balmain, Jean
Patou, Carvea, Pierre Cardin, Maggy
Rouff, Madeleine de Rauch, Gres, Cha
nel, Manguin en Jacques Heim, zij allen
hebben, naar hun laatste modeshows in
Parijs is gebleken, de creatieve moge
lijkheden van bekende en nieuwe katoe
nen stoffen op verrassende wijze effec
tief gemaakt. In Italië was het al niet
anders: Schuberth, Yeneziani, Antonelli,
Vito, Myricae, Scarabocchio en Aida
toonden allen fraaie katoenen modellen.
De dessins der Italianen zijn in dit sei
zoen, wat de katoen betreft, over het al
gemeen abstract met als hoofdkleuren
lila, groen, blauw en rood. Ook het klas
sieke zwart-wit contrast komt herhaal
delijk voor. In Parijs is de keuze uitge
gaan naar zacht geel, paars, vele tinten
groen en rose, lila en kleuren als Sisley
(groen), Vuillard (rood) en Gauguin
(geel).
Uit verschillende Franse en Italiaanse
collecties hebben we enige voorbeelden
gekozen, zoals het stijlvolle zomertoilet-
je met overgooier van Jacques Heim,
die hiervoor heeft gebruik gemaakt van
"Waar Paasvuren branden
alom in het rond
Ic hebbe my selven ghecleedt
in sulcven gebare
Alleleens oft nu Paeschendach ware.....
Zo luiden enkele regels uit een oud-
Nederlands gedicht. Deze regels zijn ty
perend voor het Paasfeest, feest der
vernieuwing. De Christelijke betekenis
van het paasfeest is de Opstanding van
Christus, de overwinning op de dood.
Het "weer levend worden".
Is het daarom verwonderlijk, dat
juist de Lente, waarin de natuur weer
tot nieuw leven komt, het jaargetijde
is, dat Pasen tot middelpunt heeft? En
de mens blijft niet achter: "Paaspronk",
"Op z'n Paasbest" zijn uitdrukkingen,
die er op wijzen, dat de mens met de
natuur meedoet; oude kleren worden
vervangen door nieuweOok de hui
zen worden "vernieuwd", dat wil zeg
gen schoongemaakt, een voorjaarsbe
handeling door de mannen eerst vei-
wenst, maar later, wanneer alles "aan
kant" is, bejubeld.
Schoonmaken, reinigen, afwassen is
ook de diepere betekenis van een fol
kloristisch gebeuren op West-Schou
wen, dat acht weken voor Pasen plaats
heeft.
Viervoeters te water
Renesse is een ijverig dorp, de boe
ren werken hard op het land, de jeugd
leert vlijtig op school. Op een dag in
het voorjaar echter, neemt men het er
van. De schooljeugd is vrij en het land
blijft onbearbeid. Dat is de dag, waar
op het "Stra-feest" wordt gevierd,
's Morgens om een uur of negen klet
teren in het dorp de paardenhoeven op
de straatkeien en klinkt het geluid van
'n katoenen structuurweefsel met bloem-
patroon.
Giovanno Caracciolo van het Romein
se modehuis Carosa is de ontwerper van
het toiletje, dat wel een zeer vrouwelijk
silhouet heeft, dank zij ook de soepel
heid van de verwerkte katoenen stof.
de scheepshoorn. Op het dorpsplein
verzamelen zich vele paardrijders, de
"Stra-rijders". Daar vandaan trekt men
in bereden optocht naar Haamstede en
Burg om daarna weer in het dorp te
rug te keren. Na deze ronde melden de
rfjders zich by de Burgemeester, al
waar een hartversterkinkje wordt ge
dronken. En dan gaat het in draf naar
de duinen voor het eigenlijke doel en
hoogtepunt van het feest. Zonder dra
len draaft men op de zee af en spoedig
spoelt het zoute water rond de paarde-
benen. Aldus worden de paarden "ge
reinigd. Men meent dan ook, dat
"Stra" een overblijfsel is van het La
tijnse lustratio, d.i. reinigen. Hoewel
Stra evengoed een afkorting kan zijn
van strand. De oude kronieken geven
hierover geen oplossing.
Meisjes bieden zich aan
"Met Pasen gaan we ons verloven",
hoe vaak hebben deze woorden een
meisjeshart sneller doen kloppen? Het
betekent immers, dat een verbintenis
zal worden aangegaan tussen twee jon
ge mensen, een verbintenis vaak voor
het leven. Op de tweede Woensdag in
Maart gaat menig jongeman in Lochem
ook een verbintenis sluiten met een
meisje, echter slechts, al is ook wel het
tegengestelde het geval, voor korte
duur. Deze Woensdag n.l. wordt de
"Maartekuur" gehouden, waarbij de
jongen op een zeer wonderlijke ma
nier een gezellin voor de toekomstige
Meimarkt kiest, 's Middags vormen de
jonge meisjes op de markt een rij en
bieden zich ter verkiezing aan. Keu
rend lopen de jongemannen vóór de rij
heen en weer; de een na de ander
doet zijn keus, d.w.z. hij neemt een
hem welgevallig meisje uit de rij en
maakt met haar een afspraak om sa
men de Meimarkt, gepaard gaande met
veel kermispret, te vieren. Soms krijgt
het meisje, als teken van te zijn geko
zen een kruis op de rug. Op dit teken
zijn de jongedochters echter wel ge
steld, alles liever dan in de rij over te
blijven
Paasvuren langs de Oostgrens.
Een Paasgebeuren, dat in Drente,
Overijssel en de Achterhoek nog steeds
in ere wordt gehouden, is het ontste
ken van het Paasvuur. Wanneeer in
Drente de kleine kinderen nog met het
"Palmhaontien" rond lopen, beginnen
de oudere jongens reeds met het ge
reedmaken van de "Paosbuit". In op
tocht gaan ze naar de eigenaar van :n
perceel bosgrond om te vragen of er
takken mogen worden gekapt voor het
"Paosvuur". Na toestemming snijden
de "snoeiers" de takken, de "slepers"
zorgen voor het transport en de "bou
wers" stapelen de "bult" op. Meestal
onder toezicht van enkele "oud-gedien-
den", die opmerkingen laten horen als:
"Hij is te smal op'ezet jongs, of "Hij
wordt veuls te scheve". Maar langza
merhand verheft zich de brandstapel.
Paasmaandag wordt nog eens een laat
ste inzameling gehouden. Onder het
zingen van een bedellied wordt de be
volking opgeroepen^- brandbaar mate
riaal te leveren:
"Hèj nog olde maanen
Die wie mit Paosen braanen
of een bossien stro of ries
Aanders braandt oes Paosvuur niet."
O wée als er aan de oproep geen ge
hoor wordt gegeven; de jeugd is niet
mals met het uiten van bedreigingen:
Wil ie dan niet geev'n
Dan zul ie niet lange leev'n
Gierlap, geef wat!
Gierlap, geef wat!
En 's avonds branden dan de vuren
rond de Drentse dorpen en klinken de
liederen:
"En zo lang Rinus Waps nog takke-
bossen hef
Dan treuren wi'j no net..."
't Paosvuur dat zal braand'n
Zoete Lieve Garrechien
Wie valt het kwalijk te nemen, dat hij
niet op stel en sprong weet waar Nyas-
saland ligt er misschien nog nooit
van gehoord heeft?
En toch stonden de voorpagina's van
onze kranten weer vol met nieuws van
onlusten in dit gebied en weer beseffen
we dat het gaat tussen de „ontwakende
zwarten" en de heersende blanke klasse.
Nyassaland vormt 'n smalle strook van
Rhodesia. En Rhodesia heet het gebied,
dat Zuidelijk grenst aan de Zuid Afri
kaanse Unie.
Wanneer de inwoners van Nyassaland
naar het Zuiden zien, dan ontwaren ze
daar het gevreesde beeld van de segrega
tie: de afscheiding tussen blank en zwart.
Ja, ze behoeven niet eens helemaal te
GESLAAGD VOOR TELEXISTE.
De dames mevr. H. Koekkoek-Hars-
mölle en mej. M. G. ten Velde slaagden
voor het examen telexiste bij de B.B.
BOEKENRUIL
PLATTELANDSBIBLIOTHEEK
Men verzoekt ons te melden, dat er in
verband met Goede Vrijdag op 27 maart
geen boekenruil zal plaats vinden, maar
dat deze kan geschieden op de normale
tijden op dinsdag 24 maart a.s.
BROMFIETSER REED TEGEN
AUTO OP.
Zondagavond pl.m. 8 uur is de onge
huwde E. Manenschijn met zijn bromfiets
op de kruising van de Larenseweg met de
Schoolstraat en Gaardenstraat in botsing
gekomen met de auto van de heer T.
Verbree, alhier. M. kwam uit de richting
Laren en heeft de auto waarschijnlijk
te laat opgemerkt. Hij bleef bewusteloos
liggen en is in de woning van de heer
L. Schuppert binnengedragen, waar dok
ter Nagelhout o.a. een vrij ernstige
hoofdwonde constateerde. Het slacht
offer is per ambulance-auto naar het St.
Geertruiden Ziekenhuis te Deventer
overgebracht. Een zoontje van de fami
lie Kruimelaar, dat bij hem op de duo
zat, werd er afgeslingerd, maar kwam
met de schrik vrij.
ENGELSE CUPFINALISTEN NAAR
ENSCHEDE.
Sportclub Enschede heeft de Engelse
Cupfinalist Nottingham Forest (le di
visie) gecontracteerd om op zondag
10 mei a.s. een wedstrijd in het Stadion
Diekman te spelen. Het behoeft geen be
toog, dat het een unicum is dat een
cupfinalist en misschien cupwinnaar een
week na de grote strijd op Wembly in
Londen naar Nederland te krijgen. Op
zaterdag 2 mei a.s. kan heel Europa ge
tuige zijn via de televisie van de finale
van de Cup. Zoals bekend, is de Cup-
final in Engeland nog altijd het grootste
sportgebeuren van het jaar. Het Wem
bley Stadion kan 100.000 mensen bevat
ten, doch het aantal aanvragen voor
kaarten voor deze finale is zeker tien
tallen keren zo groot.
't Paosvuur dat zal braand'n
Zoete lieve meid..."
Ook in Twente vertoont de hemel
veel rode plekken, ten teken, dat ook
hier het oude Paasgebruik nog lang
niet is afgeschaft.
Nieuw licht, nieuw leven, Pasen...!
De Paasvuren branden alom in het rond
reikhalzen naar de Unie van Zuid-Afri-
ka, waar de ideeën van Malan en Strij-
dom leidden tot de „apartheidspolitiek".
Want Nyassaland zit met Noord- en
Zuid-Rhodesia is één federatie, de Cen
traal Afrikaanse Federatie. En ook in
Rhodesia treedt dit apartheids-streven
steeds sterker op de voorgrond.
Nu onlangs verkiezingen zijn gehouden,
die het overwicht van de „blanke man"
nog eens extra hebben bevestigd, zijn de
inheemsen onrustig geworden. Ze waren
het al. Niet alleen vanwege de apartheids
verschijnselen in het Zuiden, maar ook
door de zelfstandigheids- en onafhanke-
lijkheidskreten in het Noorden, met name
Ghana, de jonge „vrije staat" met zijn
ambitieuse leider Nkroemah. In de Kongo
heeft men er ook een staartje van gehad
en nu is Nyassaland aan de beurt
VAN BOKSER TOT PREMIER
De premier van de Centrale Afrikaanse
Federatie, die Noord- en Zuid-Rhodesia
en Nyassaland omvat, is Sir Roy Welinks-
ky, op en top een self made man, die ma
chinist was en in zijn vrije tijd bokser
en die nu, geadeld, de kampioen is voor
de rechten van de blanke. Dat is hij lang
zamerhand geworden. Oorspronkelijk was
hij sterk voor „samenwerking" tussen
blank en zwart. Steeds meer echter is hij
de zwarte massa gaan zien als een bedrei
ging van de beschaving. Vooral in Nyas
saland, want daar is wel een groepje min
of meer ontwikkelde inheemsen (die ech
ter nooit aan bod komen in een leidende
functie en daardoor ontevreden, een
haard van onrust vormen) maar er zijn
ook nog zeer primitieve stammen, met
schrikkelijke tatoëringen en kanibaalse
riten. Het aantal „gestudeerde" negers in
dit gebied, met zijn zeven miljoen zwar
ten is op de vingers af te tellen!
Een dezer, Dr. Hastings K. Banda, heeft
zich opgeworpen tot leider van een ex
tremistische onafhankelijkheidsbeweging.
Zoals zo velen van zijn medestrijders is
hij bezeten van dat magische woord „vrij
heid" en wat er gaat gebeuren als men
eenmaal vrij is (in een land dat econo
misch geen vijf minuten op eigen benen
kan blijven staan), dat is van later zorg.
Banda, die na hevige onlusten, die tien
tallen menenslevens kostten, prompt werd
gedeporteerd, droomt van een mogelijke
economische aansluiting van een zelfstan
dig, onafhankelijk Nyassaland bij Tan
ganyika.
TANGANJIKA:
ZELFSTANDIGHEID
HET LAATST
Inderdaad is het Noordelijk gelegen
Tanganyika een zeer welvarend gebied
geworden. Inderdaad zijn het daar met
name de inheemsen, die er geweldig op
zijn vooruit gegaan, die blanken in
dienst hebbën als leraren en technici. Een
schitterend voorbeeld van een geheel
door de Chagga-negers opgebouwde on
derneming is de coöperatie KNCU, met
een stamhoofd, Marealle, aan het hoofd
die, als hij zijn stamverwanten toespreekt,
gehuld is in een leeuwenhuid, maar zijn
opvoeding genoot in Cambridge, in alle
opzichten een modern Westers zakenman
is en als directeur van de coöperatie zorgt
voor grote winsten, als opperhoofd voor
een onderwijssysteem dat spoedig het an
alfabetisme onder de Chagga's tot het ver
leden zal doen behoren!
Maar Marealle is geen extremist. Hij
streeft ook naar onafhankelijkheid, maar
ziet wel zakelijke voordelen in een band
met Engeland. En hij is van mening dat
zelfbestuur pas aan de orde is als al het
andere in orde is. Hij staat hierin dus re
gelmatig tegenover lieden als Banda, die
menen dat als men zelfbestuur heeft al
het andere vanzelf in orde komt.
Dat dus Tanganjika zulk een steunpi
laar zal zijn als Banda meent kon wel
eens anders uitkomen.
NA DE VERKIEZINGEN
Het zijn vooral de verkiezingen, die oor
zaak zijn geweest van de onrust in Nyas
saland. Premier Welinsky, met zijn lip
pendienst aan de „gelijkheid" heeft er
wel voor gezorgd, dat de kansen voor de
imheemsen om bij deze verkiezingen
winst te bepalen uiterst gering waren,
door allerlei verzwarende bepalingen in
te voegen voor de stemgerechtigden. Zo
kon het gebeuren, dat de circa 5 procent
blanken toch 93 procent van de stemmen
kregen. De meeste negers boycotten de
verkiezingen.
En nu zien de zwarte voorvechters van
de vrijheid in Nyassaland in de geest
reeds de afzondeiiijke telefooncellen en
wachtkamers „alleen voor kleurlingen"
en het ideaal dreigt voor hen vooral van
uit Salisbury, de hoofdstad van Rhodesia.
Niet de Engelse regering, maar die van
Rhodesia, met apartheidsneigingen, vre
zen zij het meest.
Inmiddels heeft men ook hier weer zijn
toevlucht genomen tot geweld. Aan beide
zijden. En met geweld is dit vraagstuk
nimmer op te lossen, omdat uiteindelijk
het geweld de ondergang van de blanke
beschaving in Afrika zou betekenen. Zelfs
wanneer de zwarte bevolking van Afrika
met de blote handen tegen de blanke op
trok, zou ze door puur overwicht in aan
tal deze blanken verpletteren.
Dit alles dient men te overwegen, vóór
men het waagt zich een oordeel te vor
men over de toestanden in „de zwarte
peer". Maar of apartheid de oplossing
zal geven? Nyassaland is opnieuw een te
ken aan de wand.
L - -
'Pjtr
fg
- T 'X
K'-S
tM
