Uit Holtens verleden (II)
HET HUIS TE HOLTEN
LUCHTVERING
Jaarvergadering
School met de Bijbel
nieuwe ontwikkeling
in de auto-industrie
van
Pepito
SSiPi
BILJARTEN
■r.' 8
De
avonturen
Paasreis N.R.V. en filmverioning
•fibisisx ajïio 1^-'
De lieer J. Eenemans sprak over
het onderwerp :,Rond de Christe
lijke School'.
In de hal yan de school werd vorige
week vrijdagavond de jaarvergadering
gehouden van de Vereniging tot Stich
ting en Instandhouding ener School met
de Bijbel te Holten onder presidium van
de heer Gr. W. Rietman, die deze zeer
druk bezochte bijeenkomst opende met
gebed, nadat gezongen was Psalm 86 vers
6 en het lezen van Jozua 24 vs. 14 en 15.
De heer Rietman sprak hierna een
kort welkomstwoord en gewaagde in
zijn openingswoord van de rijke zege
ningen, die vereniging en school in 1958
uit Gods hand mochten ontvangen.
Daarna werd het woord gegeven aan
de heer J. Kenemans, hoofd ener Chris
telijke school te Soestdijk, oud-leerling
der school, die sprak over het onder
werp:
,Rond de Christelijke School'.
Wanneer wij het onderwerp ,Rond de
Christelijke school' behandelen, zo be
gon de heer -Kenemans, komen twee
vragen bij ons op en wel deze: Is onze
school trouw gebleven aan#haar prin
cipe, haar grondslag en heeft onze school
het vermogen gehad om mee te groei
en met een veranderde wereld, met een
veranderde maatschappij?
Wij moeten onze kinderen niet opvoe
den voor een maatschappij, zo als die
was in 1859, of voor één uit de tijd van
1906, maar we behoren ons duidelijk
voor ogen te stellen, dat onze kinderen
NU leven en STRAKS hun weg moeten
vinden in een maatschappij, die dag en
nacht verschilt met die van tientallen
jaren geleden.
AANVULLENDE TAAK.
De Christelijke school kan juist een
prachtig aanvullende taak krijgen, daar
waar het gezin het niet alleen aan kan.
We moeten hierbij oppassen, dat we die
school niet idealiseren, alsof die in al
les slagen kan en alsof die alles tot een
goed einde brengt. Zij heeft ook haar
fouten en tekortkomingen, omdat de
vrouwen en mannen, die daar hun werk
doen, zondige mensen zijn. Maar wel
poogt die Chriselijke school in ernst het
Bijbelverhaal voor de kinderen te doen
leven; het is ook de plaats waar gezon
gen en gebeden wordt.
De Christelijke school probeert in een
veranderde maatschappij, die gekarak
teriseerd moet worden met tempo, jacht,
spanning, nervositeit, onzekerheid en
onveiligheid, de rust te geven, die het
kind nodig heeft.
KERK EN SCHOOL.
De kerk ontmoet de school en in het
maatschappelijk leven komen we telkens
de kerk tegen. Nu kan men niet zeggen,
dat er na de oorlog altijd sprake was
van een innige, laat staan lieflijke twee
eenheid tussen kerk en school, ook niet
tussen kerk en Christelijke school. Wij
hebben nu eenmaal in ons land neutrale
en Christelijke scholen. Vroeger kwam
dit praktisch neer op scholen met en
scholen zonder de Bijbel. Tegenwoordig
is het zo, dat de wet gelegenheid biedt
om op de openbare scholen één uur
godsdienstonderwijs te geven door een
predikant of godsdienstonderwijzer.
Daar moet je als Christen, ook als voor
stander van het Christelijk onderwijs,
blij om zijn. Nu de gelegenheid er is,
moet ze benut worden.
OPGAVE NIET TE ZWAAR?
Wie nu de Christelijke school ziet
staan in al die maatschappelijke, poli
tieke en levensbeschouwelijke spannin
gen, houdt daarbij de adem in. En on
willekeurig rijst de vraag, of de opgave,
de taak, niet te zwaar gaat worden. De
ze vraag stellen is juist, is menselijk. Er
is op deze vraag ook een antwoord: Je
zus Christus is gisteren en heden de
zelfde en tot in eeuwigheid. Daarom
mogen wij opnieuw in de strijd voor on
ze school vertrouwen op Hem, die in
een veranderde maatschappij nooit ver
andert. Diep in ons hart zeggen we:
Rust mijn ziel, Uw God is Koning,
Heel de wereld Zijn gebied,
Alles wisselt op Zijn wenken,
Maar Hij zelf verandert niet.
JAARVERSLAG
De waarnemend secretaris, de heer
A. Koopman, liet in een uitvoerig ver
slag de voornaamste dingen op school
gebied in 1957 de revue passeren. Dank
werd gebracht aan het personeel van
de school, dat onder leiding van het
hoofd, de heer J. Kroon, z'n moeilijke en
verantwoordelijke taak met- opgewekt
heid en grote toewijding vervulde.
Verder werd in het verslag aandacht
geschonken aan de gezondheidstoestand
van de kinderen.
FINANCIëN.
Blijkens het financieel .verslag van
de penningmeester, de heer H. J. Wes-
terik, stemmen de financiële uitkom
sten over het afgelopen jaar tot-tevre
denheid. De commissie voor controle,
die bestond uit de heren R. Reinink en
A. Jalink, had boeken en bescheiden
in orde bevonden. Als leden van de kas-
controleoommissie 1959 werden be:
noemd de heren A. Jalink en J. Nijkamp.
BESTUURSVERKIEZING.
Met bijna algemene stemmen werden
de aftredende bestuursleden, de heren
G. W. Rietman (voorzitter) en H. J.
Westerik (penningmeester) herkozen,
beiden namen hun benoeming aan onder
dank voor het wederom in hen gestelde
vertrouwen.
Na de pauze, waarin getrakteerd werd
op koffie met gebak, werden door de
heer J. Ch. Sterk een groot aantal prach
tige kleurendia's vertoond, welke wer
den gemaakt van de versierde optocht
en het schoolfeest in september 1958.
Ook vertoonde de heer Sterk verschillen
de mooie opnamen van Holten's schone
dreven en van zijn reis naar Zwitser
land.
Ds. ADDINK SPRAK SLOTWOORD
Ter sluiting van deze ouderavond las
Ds. Addink hierna uit het Evangelie van
Johannes, hoofdstuk 13, de verzen 1-17.
Hij sprak een korte overdenking uit
naar aanleiding van Jezus' woord tot
De Ned. Reisvereniging organiseert met
de Paasdagen onder leiding van de heer
J. Havenaar, uit Delft weer een paasreis
per comfortabele toeringcar van de OAD
naar Holten. Deze vierdaagse reis was
enkele dagen voor de openstelling reeds
volgeboekt, zodat tal van liefhebbers
moesten worden teleurgesteld. Men zal op
vrijdag 27 maart arriveren en logeren in
hotel Holterman en zijn dependances.
GESLAAGD VOOR Mr. SCHILDER.
De heer G. J. Bosschers te Holten
slaagde aan de Ohr. Nat. Schildersschool
te Zwolle voor 't diploma meester schil
der.
EERSTE KIEVITSEI GEVONDEN.
Het eerste kievitsei in onze gemeente
het waren er eigenlijk drie is ge
vonden door de jeugdige J. Wegstapel
Azn. te Dijkerhoek, die het onze burge
meester, Mr. W. H. Enklaar, heeft aan
geboden.
Petrus in vers 8: Indien Ik u niet was,
hebt gij geen deel aan Mij'.
Alléén wanneer wij ons als ouders en
onderwijzers door Christus laten helpen,
kunnen wij de kinderen leiden tot Hem
en tot het deelhebben aan Hem in Zijn
grote liefde tot deze wereld. Dan alléén
kan ook deze school dienstbaar zijn aan
Zijn Rijk.
Hierna eindigde Ds. Addink met dank-
gebed, waarna nog gezongen werd Gez.
281 vers 1.
Vrijdagavond zal de heer Piet Bos een
causerie houden over de fauna op de Hol-
terberg en omgeving.
Zaterdagavond heeft de vertoning
plaats van de speciaal voor de NRV op
genomen prachtige kleurenfilm „Naar
roepende verten", welke voorstelling blij
kens de in dit nummer voorkomende aan
kondiging ook toegankelijk is voor niet-
leden van de NRV in Holten en omge
ving.
Over deze nieuwe film van de NRV
schrijft men ons:
Zo brengen wij u dan bij de winter
sport in Oberammergau in Duitsland, wij
trekken met de Paasgenerale naar Italië,
naar Rome, Napels, Capri en Pompeiï, wij
maken een autobustocht door Frankrijk
naar de Riviëra, waar Nice onze stand
plaats is, een van de geriefelijke schepen
van de Mij. Zeeland voert ons over naar
Engeland, waar wij een bezoek brengen
aan Londen en de vriendelijke heuvels
en dorpjes van Surrey. Wij maken ken
nis met de door de Commissie voor het
Afdelingswerk georganiseerde landelijke
dagtocht naar België, de Expo 1958. Goe
de wandelaars volgen wij op de prachtige
Keuze-voetreis naar Zwitserland, waar
wij de wondere bergwereld van het Ober-
Engadin dat wij van de diepste dalen tot
de hoogste bergtoppen doorkruisen, dan
leren wij nog hoe de sportiefsten onder
ons zich door middel van de gedegen in
structie van ervaren berggidsen de kunst
van het „kletteren en abseilen" van het
hoog-toerisme eigen maken bij een berg
sportcursus in de Geraerhütte nabij de
Brennerpas in Oostenrijk en tenslotte
komt ook Nederland nog op het doek bij
de kampeer-reunie in het prachtige bos-
en heideland van Wapenveld.
Door het grote aantal verschillende as
pecten, dat de film geeft, moest de lengte
natuurlijk respectabel worden, maar het
eindresultaat is een flim, die, met het
commentaar van de heer C. C. Gerrése,
van de eerste tot de laatste meter zal
boeien en nog eens te meer uw belangen
op zal wekken „Naar Roepende Verten".
Het programma voor de wedstrijden
om het persoonlijk kampioenschap van
de biljartbond ,0ns Genoegen' te Nij-
verdal en omstreken voor de week van
23-28 maart luidt als volgt:
Eerste klasse op maandag 23 maart in
café Spekhorst te Rijssen:
G. Nijland-W. G. Spekhorst
F. Tusveld-C. Lindenhovius
E. Gijsbers-J. Dekkers.
Tweede klasse op donderdag 26 maart
in café L. Bakker, Stationsdwarsweg
te Rijssen:
J. Kamphuis-G. Kranenborg
M. Preuter-J. Wennekes
A. J. Lohuis-W. Nieuwenhuis
Derde klasse op donderdag 26 maart
in café Van Vliet te Nijverdal:
J. B. Struik-J. W. Gerritsen
G. J. Meulleman-G. Baan
R. Oosterbroek-B. Kosters
CORRESPONDENTIE
Door technische omstandigheden zijn
de in het tweede blad opgenomen offi
ciële publicaties ongecorrigeerd afge
drukt.
Adverteren. de beste reclame
Als ge uw clientele prettige ser
vice verleent, wat ligt dan meer
voor de hand dan regelmatig
adverteren?
Wij willen het vandaag hebben over
de wordingsgeschiedenis van Holten.
Zo omstreeks het jaar 1010 werd het
door de toenmalige overheid van be
lang geacht vlak in de buurt van Hol
ten een sterkte te stichten, welk huis
men in de wandeling het Huis te Hol
ten of ook wel de Waardenborch noem
de.
Dit huis moet gestaan hebben nabij
de splitsing van de weg van Markelo
en Rijssen.
Waarom hief men op de erbarmelijk
slechte zandwegen, die om zo te zeg
gen niets aan onderhoud kosten, tol?
De reden is niet ver te zoeken; alle
landsheren waren er door alle tijden
heen over uit om overal geld uit te
kloppen. De bisschoppen van Utrecht,
die deze tol in handen kregen, ver
pachtten hem aan vrienden of familie
leden.
Maar behalve als tol heeft het Huis
te Holten nog een andere nuttige func
tie vervuld. De historici van alle eeuw
en spreken elkaar tegen. De een zegt,
dat Holten zijn ontstaan te danken
heeft aan het huis Wegstapel; de ander
zegt, dat het Huis te Holten de oorzaak
is van Holten's opkomst.
En wij geloven het laatste. Het Huis
te Holten immers lag slechts op korte
afstand van het tegenwoordige Holten,
terwijl Weggestapel er een uur gaans
af lag. Het is verder zeer aannemelijk,
dat boeren en zakenlieden het vele
eeuwen geleden al zeer veilig gevon
den zullen hebben daar, waar het kas
teel stond en op de plek waar vanuit
Rijssen de Holter kerk werd gesticht,
in zeker dorpsverband bij elkaar te
gaan wonen. Zo ongeveer tussen de
jaren 1100 en 1200 moet de opkomst
van het dorp gesteld worden. De bis
schoppen van Utrecht werkten deze
dorpsvorming in de hand. Zij namen
van de mark wat land af en gaven dit
in tinsen en erfpacht uit aan ambachts
lieden, zodat er in zekere zin 'n zaken-
kern ontstond. Daar kwam nog bij, dat
een bepaalde hoeveelheid grond bij de
kerkbouw werd afgezonderd, b.v. een
terrein rond de kerk voor kerkhof. Dit
was geheiligde grond; op het terrein
van het kerkhof mocht geen misdadiger
gegrepen worden, dus daar was men
voorlopig veilig. Voor de pastorie werd
vijf morgen land afgezonderd. Juist ge
noeg om in de eerste klasse der land
weer geplaatst te worden.
De dorpsgeestelijke leefde in die da
gen van hetgeen zijn land opbracht en
van verplichte giften van de boeren.
Dit laatste waren hoofdzakelijk graan
soorten. Bij de kerk of er aan gebouwd
was een ruimte, waar de landbouwers
het priesterloon in natura konden af
leveren. Dit heette de garfkamer. Deze
naam bleef behouden tot in onze dagen,
al wordt aan de kerkelijke voorgangers
sinds eeuwen in gemunt geld het hun
toekomende loon betaald.
BINNENBRANDJE
Bij het schoonmaken van een klok in
de horlogerie van de heer H. J. Bouwhuis
in de Oranjestraat, ontstond woensdag
avond door het wegspatten van benzine
een binnenbrandje, dat snel om zich heen
greep.
Door de warmte van een gaskachel vat
te de benzine op de vloer n.l. vlam, en
deze sloeg over in de pot met benzine,
waarmede men aan het werk was. Door
dat het lid van de brandweer, de heer G.
J. Aitink, die in hetzelfde perceel woon
achtig is, op tijd werd gewaarschuwd en
hulp verleende, kon de brand met veel
moeite met zand worden gedoofd en er
ger worden voorkomen.
Een drietal klokken werden beschadigd.
De schade, die door verzekering wordt ge
dekt, bedraagt pl.m. f 300.
Oorspronkelijk was de Holtenaar een
vrij man. Hun dorpsvoogd was de kas
teelheer of kastelnie van het Huis te
Holten. De elkaar opvolgende bisschop
pen waren er eigenaar van. Zij verpan
den of verpachtten het huis met de tol
en het gericht van Holten al naar ge
legenheid, zoals dat te pas kwam.
Zo omstreeks 1450, de tijd van op
komst van vele adelijke huizen in Over
ijssel, zat de bisschop van Utrecht in
geldnood. De grote steden in Over
ijssel, Deventer, Kampen en Zwolle,
werden afgeklepperd om geld te krij
gen. Het was bisschop Rudolf van Diep-
holt, die ook te Devénter aanklopte om
een fikse geldlening. De heren van de
Deventer magistratuur krabden zich
achter de oren. Jawel, daar moest wat
aan gedaan worden; men kon mienhere
de bisschop niet verlegen laten. Maar
als Zijne Doorluchtige Hoogheid nu
eens het Huis te Holten voor een som
gelds aan de stad Deventer in pand
gaf, met de tol en het gericht; dat was
toch niet meer dan billijk.
Nu was het de beurt van de bisschop
pelijke ambtenaar om zich achter de
oren te krabben. Maar goed of niet
goed, de zaak ging door. De bisschop
kreeg zijn harde guldens, die hij nooit
weerom kon geven. De Deventer
vroedschap wist waar ze aan toe was.
Lang geleden had een zekere Frede-
rik Bom de tol en het gericht en het
Huis te Holten in pandschap gekregen,
zijn erfgenamen hadden dit alles nog in
pand. Maar de stad Deventer hield niet
van halve maatregelen, dus eiste de
magistraat: Holten opleveren, vrij van
huur. En nu was het met de vrijheid
van Holten gedaan. Er werd een schout
door Deventer te HolteJn 'aangesteld,
die voogd werd over de Holtenaren.
Zij mochten met vervolg van tijd dit
niet en dat niet. Pas de laatste honderd
jaar is daar weer verandering in ge
komen.
VAN COEVERDEN.
Tot de meest naar voren tredende bij
zonderheden van de RAI-bedrijfsautomo-
bieltentoonstelling behoort ongetwijfeld
de plotselinge wijd verbreide belangstel
ling voor de luchtvering. Technisch uiterst
interessant, behoort de praktische toepas
sing van dit nieuwe veersysteem tot de
meest opvallende ontwikkelingen in de
automobieltechniek van de laatste jaren.
Sinds de eerste auto's tegen het einde
van de negentiende eeuw de wegen be
gonnen te bevolken, is er op technisch
gebied enorm veel veranderd. Men kan
wel stellen, dat de moderne auto in geen
enkel opzicht meer te vergelijken is met
zijn voorganger van vijftig of zestig jaar
geleden, maarhet veersysteem maak
te daarop een uitzondering. Want dezelf
de bladveren, die bij de eerste auto's toe
passing vonden, worden nu in vele ge
vallen nog gebruikt.
Naderhand heeft men bij sommige con
structies de bladveer vervangen door
schroef- of torsieveren en vooral eerst
genoemd type vindt tegenwoordig veel
toepassing maar de gewone bladveer
is nog geenszins van het toneel verdwe
nen.
Waarom lucht?
Naast bovengenoemde systemen echter,
is nu een geheel nieuw principe uitge
werkt, dat tal van belangrijke voordelen
inhoudt, n.l. de luchtvering. Helemaal
nieuw is dit principe eigenlijk niet, want
reeds enige jaren voor de oorlog kende
Amerika de „air spring", doch het betrof
Verhoog uw omzet.adverteer
mg vonc
le. E
dde I
vanB
roren"®
hier niet veel meer dan een experiment,
dat nog geen praktische toepassing vond
op serie-wagens.
Op de automobiel-tentoonstel1"'
Frankfort, in september 1957, ble.
luchtvering plotseling in het midde
van de belangstelling te staan
constructeurs, nadat Citroën tevoren^
DS 19 ermee had uitgerust.
Wellicht zult u zich afvragen om welk.
redenen men tot toepassing van dit nieu
we systeem is overgegaan. Welnu, die re
denen liggen eigenlijk wel voor de hand
wanneer we bedenken, dat de „ouderwet
se" veersysternen zich niet aan de gewij
zigde belastingsomstandigheden aanpas
sen. Is de wagen en dus ook het veer
systeem ontworpen voor vier personen,
dan zal de vering bij de geringe belas
ting van slechts één inzittende aanmerke
lijk stugger zijn. Bij de personenwagen,
waar het verschil in belasting bij volle
of gedeeltelijke bezetting niet zo groot is,
is nog wel een compromis te vinden
getuige de uitstekende vering van de he
den daagse auto's maar bij vrachtwa
gens en autobussen weegt dit nadeel be
langrijk zwaarder. Het is dan ook ge
makkelijk te begrijpen, dat men juist in
deze sector het eerst tot het gebruik van
luchtvering op grotere schaal is overge
gaan. Verschillende voorbeelden daarvan
zijn op de RAI-tentoonstelling te zien ge
weest.
Geen gewicht, altijd horizontaal.
Het systeem heeft echter nog meer be
langrijke voordelen. Zo moet in de eerste
plaats het lager gewicht vermeld worden,
evenals de niet onbelangrijke besparing
op banden, terwijl de vloer van een wa
gen met luchtvering, ongeacht de belas
ting, steeds op gelijke hoogte van de
grond en volkomen horizontaal blijft.
Constructief is de luchtveer zeer een
voudig. In principe komt het er op neer,
dat het veer-element wordt gevormd door
een rubber balg, welke met lucht is ge
vuld en dit luchtkussen heeft dus u
zult zich dat gemakkelijk kunnen voor
stellen een verende werking. De hoe
veelheid lucht in de balg wordt automa
tisch geregeld, terwijl zich buiten de
balgen een soort voorraadtank voor lucht
in de wagen bevindt, waaruit naar be
hoeven lucht kan worden betrokken of
waarin het teveel aan lucht in de balgen
kan terugvloeien.
1. Op 'n keer, 't is niet zo héél lang geleden, sprak
Grootvader Wortelschrokfeer: „Pepito, beste jon
gen, je bent nog niet verder geweest dan ons hol
letje, diep onder de grond, en het wordt tijd, dat
je je blik eens gaat verruimen en de wijde wereld
intrekt. Je bent nu groot genoeg om je eigen wor
tels te verdienen.
Pepito, die op de grond zat en met zijn bootje
speelde, schrok wel een beetje van Grootvaders
woorden en vroeg: „Grootvader, zijn er in de wij
de wereld ook wortels?"
„Nou en of", antwoorde Grootvader en werd er
opgewonden van. „Daar groeien ze zo maar langs
de weg!" „Dat jokt Grootvader wel een beetje,"
dacht Pepito watertandend.
Het was intussen al laat geworden. Pepito kroop
in zijn slaaph oil et je en lag weldra onder de wol.
„De wijde wereld in," piekerde hij. „Maar hoe kom
ik daar?" Hij voelde zich eigenlijk helemaal niet
zo groot en zo flink. Bij grootvader kreeg hij ie
dere dag zijn worteltjes keurig op tyd en op zon
dag altijd heerlijke wortelpudding. Maar om hele
maal alleen je wortels te verdienen, dat leek hem
erg moeilijk! En hij piekerde zolang, tot zijn ogen
toevielen en hij weldra in het land der dromen
vertoefde.
Doch toen Pepito de volgende morgen wakker
werd en de slaap uit zijn ogen wreef en wel drie
maal geeuwde, zag hjj iets en dat was zijn eigen
bootje!
„Hoera!" juichte hij. „Ik weet het, ik heb een
reuze idee, ik ga met de boot de wijde wereld in!"
En zonder zijn tanden te poetsen en zijn oren te
wassen, ja, hij vergat zelfs wortels te eten, holde
hij naar de oude rommelkast van Grootvader en
zocht naarstig naar alle boeken, waarfin alles over
alle boten stond.
„Ik bouw een boot!", mompelde Pepito,
varen naar verre, vreemde landen!"
en ga
