Met de
de hand
Invalide meisje reed van Amsterdam
naar Madrid
Hitiers vals geld-centrale was de
grootste aller tijden
Nieuwe technische
mogelijkheden
voor invaliden
Een geheim wordt onthuld
meren
Vier vragen
blijven over
Hogere uitkeringen
door Veefonds
!N DIT BLRD
Door de straten van Madrid reed de
vorige zomer een autootje met een Ne
derlands nummerbord. Achter het stuur
zat een meisje uit Amsterdam. Ze reed
langzaam rond en keek haar ogen uit. Ze
genoot van de zon, de drukte en het
vreemde. Ze zag een jongen met gitzwart
haar, die druk gesticulerend kranten pro
beerde te verkopen, fruitstalletjes, fleu
rige winkels, helkleurige scooters en
bromfietsen, die haar voorbijreden. Een
jolige agent, die 't verkeer regelde, knip
oogde naar haar en ze wuifde terug, blij
en uitbundig. De politie agent kon niet
weten, dat het meisje haar benen niet kon
gebruiken en dat ze jarenlang gebonden
was geweest aan een Amsterdams boven
huis.
Wie vroeger invalide was, was werke
lijk te beklagen. Van enkele heel oude
mensen, die bewust de periode van 1870
tot 1900 hebben meegemaakt, hoorden we
dat invaliden vroeger nooit uit huis kwa
men. Ze hadden een vast plaatsje in de
kamer en alleen wanneer het weer mooi
was, werden ze door behulpzame familie
leden voor de deur, of achter het huis, in
de tuin gezet. Er waren geen speciale
vervoermiddelen voor invaliden en het
leven van deze ongelukkigen was daar
door bijzonder triest.
Rondom de eeuwwisseling kwam daar
verandering in. Een belangrijk fabrikant
van invaliden-wagentjes is de Oost woud-
fabrieken N.V. in Franker. De fabricage
is daar, heel toevallig, al in 1805 begon
nen. Grootvader Oostwoud de oprichter
van het bedrijf, had in Franeker een wa
genmakerij annex schilderswex'kplaats en
stoffeerderij. Op deze stoffeerderij werkte
een invalide man, die iedere dag door
familie-leden naar z'n werk werd ge
bracht en teruggehaald. De heer Oost
woud vond dit vervoer per kruiwagen
lang niet ideaal en hij besloot een klein
wagentje voor zijn werknemer te maken.
Het werd een rijtuigje in verkleinde uit
voering met een kruk eraan. In Franeker
beschreef men ons het voertuigje als
volgt: Het had houten wielen met ijzeren
wielbanden en natuurlijk geen kogella
gers. Een draaischijf als bij een rijtuig
met een kleine stuurstang. Op zij een
kruk met een fietsketting naar één van
de achterwielen.
De invalide bestuurder was de koning
te rijk en hij toerde lustig rond. Andere
invaliden hoorden van het mirakel en ze
mochten het wagentje van de stoffeerder
proberen. Ze waren zo enthousiast, dat de
heer Oostwoud ook voor hen wagentjes
ging maken. De productie kwam geleide
lijk op gang en er kwamen steeds andere
en betere modellen. In 1915 werden de
houten wielen dooi* luchtbanden vervan
gen en na 1930 werden wagens gemaakt
met aandrijving door middel van 'n ben
zine of electro-motor.
GOGGOMOBIL
Er worden nog steeds invalidewagens
ADVERTEREN IS DE BESTE
GELDBELEGGING
VALSE BRIEFJES VAN EEN
RIJKSDAALDER IN OMLOOP
Het ministerie van justitie heeft mee
gedeeld, dat er sedert kort valse munt
biljetten van f2.50 worden uitgegeven.
Het aantal van de tot op heden in beslag
genomen valse exemplaren is niet groot.
Het falsificaat is een bedrieglijke na
maak, dat bij nadere beschouwing en bij
vergelijking met een echt muntbiljet dui
delijk afwijkingen vertoont.
Kenmerkende afwijkingen van de voor
zijde: de donkerblauwe kleur is flets en
de verticale golvende, grijze arcering wel
ke de ondergrond van de voorzijde van
een echt muntbiljet vormt, ontbreekt.
Hierdoor maakt de kleur van het papier
een lichte indruk. De haren van de beel
tenis van koningin Juliana zijn bij het
in Franeker gemaakt, maar daarnaast kan
men de laatste tijd op de Nederlandse
markt ook kleine autootjes met een spe
ciale invaliden-besturing kopen. Het idee
van een speciale besturing is niet nieuw.
Het werd al voor de oorlog in verschil
lende auto's toegepast. De meeste invali
den konden en kunnen zich echter een
zo dure auto niet permiteren. De N.V.
G.R.E.M.I. in Groningen begreep dat en
ze ontwierp voor de zuinige Goggomobil,
die door haar wordt geïmporteerd, een
vernuftige besturing, die alle proeven
glansrijk doorstond. Al tientallen invali
den hebben zich een Goggomobil aange
schaft en ze zijn ronduit enthousiast. Bij
het normaal besturen gebruikt men beide
armen en benen. Invaliden die het ge
bruik van één of beide benen missen, kun
nen worden geholpen, evenzo gehandi
capten, die het met één arm moeten stel
len. Wanneer de benen niet kunnen wor
den gebruikt, worden de koppeling, de
rem en het gaspedaal met de handen be
diend. Invaliden moeten evenals alle an
deren een rijbewijs halen. Maar ter hun
ner geruststelling voegen we er direct bij,
dat het bureau Afgifte Rijvaardigheids
bewijzen bijzonder menselijk is en dat
het alle begrip voor de bijzondere om
standigheden heeft. Men kan uiteraard
geen concessies doen aan de veiligheid
van het verkeer, maar ieder, die het kan
bewijzen, dat hij of zij de wagen onder
controle heeft, krijgt een rijbewijs. Het
is zeer opmerkelijk, dat invaliden over 't
algemeen uitstekend chaufferen en veilig
rijden.
Ook op andere wijze geven de officiële
instanties aan invaliden het respect en de
medewerking, waar zij recht op hebben.
Ieder Nederlandse automobilist moet we
genbelasting betalen maar de invaliden
zijn hiervan vrijgesteld! Het meisje waar
mee we dit verhaal begonnen, is een van
de velen, voor wie een nieuwe wereld is
opengegaan.
Vooral na de oorlog hebben de fabri
kanten door research-werk, dat miljoe
nen guldens verslindt, nieuwe verven
ontwikkeld met eigenschappen, waar
aan verf vroeger niet kon tippen. De
dekkracht is enorm veel verbeterd, de
sterkte ook; door toegevoegde stoffen
meestal synthetische is men er
zelfs in geslaagd, om verf te maken, die
niet meer van de kwast druppelt. Een
vol blik verf werd zonder deksel door
een gang geschopt. De verf bleef alle
maal in het blik. Een wonderlijke er
varing voor mensen, die verven altijd
maar „knoeien" vinden.
Toch niet.
Het wordt de amateur-schilder wel
gemakkelijk gemaakt tegenwoordig.
Toch mag hij niet denken, dat 'n goed
stuk schilderwerk helemaal geen moei
te meer kost. Hij zou de teleurstelling
van zijn leven krijgen, wanneer hij het
probeerde.
Wat de niets-van-verven-wetende
amateur bijvoorbeeld niet moet doen?
Naar een advertentie kijken en hard
naar een winkel lopen, om vervolgens
de inhoud van de daar gekochte blik
ken kwistig op zijn muren en hout
werk te gaan smeren.
Naar die advertentie kijken is goed.
Vervolgens eventueel snel naar
de winkel rennen, ook nog. Maar dan
komt het. Dan dient hij zich ervan te
overtuigen, dat de man in de winkel
een vakman is, die hem goede advie
zen kan geven over de kwaliteit van
de verkochte verf.
En dan ontdekt die amateur ineens,
dat de serieuze fabrikant een goede
amateur-schilder van hem wil maken.
Een van Nazi-Duitslands best bewaarde
oorlo&sgeheimen zal door middel van een
speelfilm, die een Münchense maatschap
pij gaat vervaardigen, aan de openbaar
heid worden prijsgegeven. Het is de „Ak-
tion Kriiger", de grootste valse munterij
der geschiedenis, een van Hitiers gehei
me economische wapens tegen de gealli
eerden, de productie van valse Britse
ponden tot een huidige waarde van 8.4
miljoen gulden, die in Engeland in om
loop zouden worden gebracht om de Brit
se valuta te decimeren en een geldpa-
niek te scheppen. De snelle opmars van
de Amerikaanse troepen haalde een streep
door de rekening, hoewel een deel van de
valse ponden door toeval toch nog in cir
culatie kwamen.
„Technisch adviseur" bij de produk-
tie van deze film is Bernhard Krü-
ger, de man naar wie deze operatie
werd genoemd. Vóór de oorlog was
hij expert voor muntvervalsingen van
de criminele recherche in Berlijn.
Hoewel hijzelf in de film niet zal
meespelen, zal zijn persoon de cen
trale figuur zijn, omdat degene die
de cliché's der valse ponden graveer
de, onbekend is gebleven. De gravu
res zijn overigens ook verdwenen.
Krüger, die na de Duitse capitulatie
werd gearresteerd en door de Engelsen
als oorlogsmisdadiger werd veroordeeld
woont tegenwoordig in Dasselz, een dorp
je in Neder-Saksen. Nadat hij uit de ge
vangenis kwam, kreeg hij een baan bij 'n
spaarbank. Toen men in de gaten kreeg,
wie hij was, werd hij al gauw ontslagen
Krüger heeft tot nu toe geen nieuwe exis
tentie kunnen opbouwen. Misschien, dat
zijn honorarium als „technisch adviseur"
van de in München te vervaardigen film
hem daartoe in de gelegenheid zal stellen.
IDEE
Het idee om de valuta der twee voor
naamste geallieerden, Engeland en Ame
rika, met haast ondenkbare sommen vals
geld te ontwaarden, rijpte bij de geheime
dienst der Nazi's in 1943, toen het Hitiers
valse muntbiljet niet scherp weergegeven.
Kenmerkende afwijkingen van de ach
terzijde: het drukbeeld aan de achterkant
vertoont slechts één kleur, namelijk don
kerblauw in plaats van grijs en blauw,
zoals bij de echte. De figuren zijn vrij
spatterig gedrukt en vormen onvolko
menheden, welke zich vooral in het mid
den binnen de ruitfiguur als witte plek
ken voordoen.
Het nummer van het muntbiljet 'is in
dezelfde blauwe kleur gedrukt als het
overige blauwe drukbeeld, in plaats van
in de zwarte typografische nummerinkt.
De tot op heden in beslag genomen val
se exemplaren dragen hetzelfde nummer:
5 J.C. 018093.
Het ministerie verzoekt bij het aantref
fen van een vals biljet onverwijld de po
litie te waarschuwen.
Wehrmacht aan de vele fronten al niet zo
best meer ging en men zocht naar een
beslissende slag „onder de gordel". Ver
moedelijk hebben de geallieerden Hitier
het idee zelf aan de hand gedaan, toen zij
valse distributiekaarten boven Duitsland
uitstrooiden.
In het hoofdkwartier van de geheime
dienst in Berlijn werden militaire leiders
en alle deskundigen op het gebied der
muntvervalsing bijeen geroepen. Laatst
genoemden hadden een hard hoofd in het
projekt, dat hun werd voorgelegd. Hun
bezwaren: de namaak van „goed" vals
geld kostte evenveel als de productie van
echt geld, 't was moeilijk geheim te hou
den en het papier zou niet te krijgen zijn.
De Nazi's kregen echter op de een of an
dere manier het echte ponden-papier toch,
vermoedelijk uit Engeland zelf.
GOEDS VALS GELD
Maanden later kwam men in Berlijn
weer bijeen. De experts werden toen de
eerste valse pondenbiljetten voorgelegd.
Hun oordeel was hetzelfde als vele jaren
later dat van de Britse deskundigen: de
biljetten waren van de echte nauwelijks
en alleen na zeer grondige proefnemin
gen met microscopen en chemicaliën te
onderscheiden. Daarna begon de produc
tie op grote schaal, in het concentratie
kamp Sachsenhausen. Men schreef 1944;
leider der actie werd Bernard Krüger.
Men koos een concentratiekamp, omdat
er geen plaats ter wereld zo „veilig" was:
er kwam nooit iemand levend uit en wie
teveel wist kon worden geliquideerd. Ge
allieerde agenten (toen al talrijk in Duits
land) konden er niet binnenkomen. Een
dee> van het kamp werd afgesloten, ma
chines en papier werden aangevoerd en
begin 1945 had Bernhard Krüger de 8.4
miljard gulden valse ponden klaar. Toen
echter waren de Amerikaase legers al ver
Centraal-Europa binnengedrongen, nadat
generaal Patton de Rijnbrug bij Remagen
onbeschadigd in handen had gekregen.
Krüger en zijn medewerkers kregen op
dracht 's werelds geheimste bankbiljet
ten-drukkerij uit Sachenhausen naar Linz
(Oostenrijk) te evacueren, maar vóór hij
daar de zaak weer kon opzetten, capitu
leerde Nazi-Duitsland. Krüger kreeg nog
bevel de valse ponden in de Oostenrijkse
meren tot zinken te brengen.
TERUGKEER DER PONDEN
Maar toen de kisten met valse ponden
een tijdje op de bodem hadden gelegen,
barstten zij open en de bankbiljetten kwa
men boven drijven en werden uit het wa
ter gevist. Zo ontstond de legende van
Hitler's geheime schat, van de verdonke
remaande Nazi-krijgskas. De bankbiljet-
te waren dermate goed nagemaakt, dat
ieder bank ze zonder meer voor echt ac
cepteerde. Zo bereikten zij tenslotte ook
Engeland, waarvoor zij in de allereerste
plaats waren bedoeld.
Het duurde lang voor men de verval
sing merkte en ook toen achtten de Britse
autoriteiten het beter de verliezen te ne
men dan een paniek te veroorzaken. Het
heeft ongeveer vijf jaren geduurd voor
men de valse bankbiljetten allemaal had
ingenomen.
FILM
Dit verhaal gaat een Münchense film
maatschappij nu verfilmen, niet als sen
satieverhaal, doch als historische oorlogs
gebeurtenis, die een even streng bewaakt
geheim is gebleven als de geallieeerde
landingen in Normandië, het in Spanje
aangespoelde lijk van de Britse „marine
officier" met de landingsplannen in Bel
gië, die de Nazi's opzettelijk in handen
werden gespeeld en tenslotte veldmaar
schalk Montgomery's dubbelganger.
Bernhard Krüger, die de actie leidde,
zal optreden als technisch adviseur en
dat garandeerd dat het in alle details
juist zal zijn. Vier raadsels blijven ook
nadat de film klaar is onopgelost: wie
was de geestelijke vader van het plan,
waar zijn de cliché's van de valse ponden,
wie graveerde ze en waar kwam het echte
bankbiljetpapier vandaan. Dat weet Bern
hard Krüger n.l. ook niet.
In de donderdagmiddag in hotel Hol-
terman gehouden ledenvergadering van
het Veefonds „Ons Belang" werd besloten
in verband met de gunstige financiële
toestand van het fonds te rekenen vanaf
1 januari 1959 voor gestorven of onteigen
de dieren 20 pet. uit te keren boven de
verzekerde waarde. Voor een rund, dat
verzekerd is voor 500, zal dus, zolang
deze maatregel van kracht is, bij over
name door het fonds een bedrag van f 600
worden uitgekeerd.
De vergadering waarin dit besluit geno
men werd stond onder leiding van de heer
E. Voordes, die in zijn openingswoord her
innerde aan het 50-jarig bestaan der ver
eniging in 1958, welk feit op feestelijke
wijze werd herdacht-
Spreker wees op de gunstige uitkomsten
van het fonds over het afgelopen boek
jaar en gaf daarna de administrateur, de
heer G. J. Boks,- gelegenheid om het fi
nancieel verslag uit te brengen.
Daaruit bleek, dat de vereniging op het
einde van het jaar 167 leden telde met
812 verzekerde runderen tot een bedrag
van 390.825. In de loop van het jaar
traden drie leden uit wegens opheffing
van hun bedrijf, terwijl 2 nieuwe leden
toetraden.
Er werd van de verzekerde som 1 pet.
premie geheven, terwijl 14 runderen door
het fonds werden overgenomen. De in
komsten bedroegen 11.577.18 (inclusief
batig saldo van het voorgaande jaar) en
de uitgaven 6619.13, zodat er een batig
saldo was van 4958.05.
De kascommistie bestaande uit de heren
A. Rattink en J. A. Schippers had de ad
ministratie keurig in orde bevonden,
waarna de voorzitter de heer Boks dank
bracht voor zijn uitstekend beheer. Hij
werd hierna gedechargeerd.
Als leden van de nieuwe kascommissie
werden aangewezen de heren A. Schip
pers en J. van Zon.
Bij de bestuursverkiezing welke hierna
volgde werd in de plaats van de heer G.
Aanstoot, die om gezondheidsredenen als
bestuurslid bedankte, benoemd zijn zoon,
J. A. Aanstoot, Borkeld 67. De heren Joh.
Bekkernens, Holterbroek 49, H. Nijkamp,
Beuseberg 117 en E. Voordes, Holterbroek
56, die periodiek aftraden, werden met
Hij heeft bij die handelaar folders lig
gen. En kleuradviezen. En bovendien
zelfs cursussen. Simpel maar doelmatig.
Dan komt die amateur tot de ontdek
king, dat hij „werken" moet.
Hij moet:
1. De voorbereidingen terdege uit
voeren. Oud werk moet grondig gerei
nigd en ontvet worden met een ammo-
niak-oplossing en schuurpapier.
2. Plamuren. Grote en kleine gaten
moeten gestopt worden en weer glad-
geschuurd.
3. Grondverven. Wanneer de oude
laklaag dat noodzakelijk maakt en wan
neer dat noodzakelijk is, wordt dat
weer verteld door fabrikant en'oi han
delaar.
4. Als alle voorbereidende hande
lingen, alsmede het eventuele een- of
tweemaal gronden achter de rug zijn,
dan.ja, dan komt pas dat gezellige
verven met de daarvoor bestemde lak.
Natuurlijk bestaat er op het ogenblik
lak, die na toevoeging van verdunning
ook als grondverf gebruikt kan worden.
En goede ook. Maar dat neemt niet
weg, dat niet of gebrekkig voorberei
den het hele verfwerk tot mislukking
doemen.
Fouten.
De amateur kan meer fouten maken.
Hij is bijzonder onverstandig, wanneer
hij niet voor goed gereedschap zorgt.
Zelf-doen bespaart geld, soms zelfs veel
geld. De serieuze amateur steekt een
deel van dat geld in goed gereedschap.
Het brengt zijn geld op, want het gaat
jaren mee. En goed schilderen eist niet
eens zo veel gereedschap.
1. Kwasten. Koop er drie: een klein
rond kwastje, dat de vakman besnij-
kwastje noemt voor stopverf kanten,
moeilijk bereikbare hoekjes, randjes en
sponningen; een midden-grote kwast
voor plinten, kozijnen enz.; en 'n grote
kwast voor grote vlakken.
2. Een of twee rolborstels voorna
melijk voor muurverf. Een van die on
gelooflijk handige en simpele uitvindin
gen, waarbij men zich in stomme ver
wondering afvraagt, waarom de wereld
daar niet eerder op is gekomen. Rol
borstels zijn uitneembaar. Zij strepen
niet, maken geen koppen en slijten vrij
wel niet.
Een of twee plamuurmessen van
verschillende afmeting waarvan het ge
bruik duidelijk is.
3. Een schrapijzer, om oude lagen te
verwijderen, dat van tijd tot tijd eens
geslepen moet worden.
4. Een staalborstel voor 't afschrap
pen van oude lagen van ijzerwerk.
5. Een schuurkurk, die bijna niets
kost. Men kan er een blokje hout voor
nemen, maar zelden is dat precies van
de goede vorm en afmetingen.
Kwasten.
Nog een fout! Goedkope kwasten ko
pen. En kwasten na gebruik niet goed
schoonmaken. Goedkoop is duurkoop
geldt zeker voor kwasten, die men
vroeger na gebruik kon schoonmaken
met wat terpentine. Er zijn tegenwoor
dig tal van soorten verf in de handel,
die men met terpentine niet uit de
kwast krijgt. Bij goede verf hoort het
juiste schoonmaakmiddel voor kwasten.
Vuile handen krijgen is helemaal niet
meer nodig. Wanneer een kwast niet te
diep in de verf komt, blijft de steel
schoon. Dat echter is vaak wat veel ge
vraagd van een amateur-schilder. Wel
zijn er op het ogenblik middeltjes in de
handel, waarin siliconen verwerkt zijn.
Smeert men de handen voor het ver
ven ermee in, dan is leidingwater en
zeep voldoende om elk verfspatje te
verwijderen zonder boenen, benzine of
andere nare schoonmaakmiddelen. We
hebben het geprobeerd en het lukte
wonderwel.
Weggegooid geld.
Het maakt een groot verschil, wat
men gaat verven: houtwerk, metaal,
muren, verwarmingen en of dat oud
of nieuw materiaal is. We kunnen de
amateur-schilder niet genoeg op het
hart drukken, om de aanwijzingen van
de goede fabrikant en handelaar nauw
gezet op te volgen. Anders haalt hij 'n
grandioze strop. Dat betekent slecht
werk, teleurstelling en wat het erg
ste is weggegooid geld.
Resumerend: met de kwast in de
hand is men nog geen goed (amateur)-
schilder.
Zelf.of niet.
Meestentijds geldt voor de amateur:
zelf doen of helemaal niet doen. Er is
geen schilder in de wereld, die hieraan
iets kan veranderen.
bijna algemene stem.men herkozen.
Hierna werd het voorstel besproken en
aanvaard inzake de tijdelijke hogere uit
kering waarvan wij in de aanhef reeds
gewag maakten.
