m fw. i
.V,
Coöp* Zuivelfabriek „De Vrijheid
in het goud
H
en
AGENDA
Huid genezing
jfo. 40. Jaargang 8.
ZATERDAG 6 OCTOBER 1956
Verschijnt elke Zaterdag
HOLTENS NIEUWSBLAD
)e abonnementsprijs van dit blad bedraagt j 1.25 p. kwartaal
Uitgave van de Stichting „Holtena Nieuwsblad"
te Holten. Telof. K 51,83 - 231,
Adv.-prijs115 m.m. a, contantf 2.Iedere m.m. meer 0.07
leer-
elijke
Blijke
vaar-
ntoor
voor
;man,
voor
alten
:den,
- - K-5
BELANGRIJK AANDEEL IN
ECONOMISCHE VOORUITGANG.
BEDRIJF TIJDIG OMGE
SCHAKELD.
Het is zaterdag 6 oktober vijftig jaar
geleden, dat de Coöp. Zuivelfabriek „De
Vrijheid" voor het eerst in gebruik werd
gesteld. De fabriek gaat haar gouden
jubileum vieren en dat geschiedt maan-
met een receptie in hotel Vosman en
verder niet een aantal feestavonden voor
de leden en leveranciers in Amicitia.
Ook het personeel zal daarbij natuurlijk
van de partij zijn.
Van welk een grote economische be
tekenis deze fabriek dit bolwerk van
lie boeren zouden wij willen zeggen
voor de boerenstand van Holten, maar
ook voor de overige ingezetenen, is ge
weest, valt moeilijk in cijfers uit te druk
ken. Men zou daarvoor een kijkje in de
boeken moeten nemen en dat zal het
bestuur ons zeker niet toestaan, maar
vast staat wel, dat de „De Vrijheid" goed
geboerd heeft in de afgelopen 50 jaar,
dat bewijzen wel de uitbreidingen, die zij
ondergaan heeft en de taken, welke zij
op het gebied van de zuivelbereiding ter
hand heelt genomen.
Men moet de betekenis van de jgbila-
resse voor de Holtense boerenstand ech
ter niet alleen afmeten naar de directe
geldelijke voordelen, maar daarbij vooral
ook in het oog houden de stimulerende
invloed, welke van haar is uitgegaan met
betrekking tot de opvoering van het peil
waarop de veehouderij en in het alge
meen de landbouw in onze gemeente en
omgeving zich bevindt. Daarbij denke
men dan in de eerste plaats aan het
vele werk dat gedaan is voor de kwali
teitsverbetering van de melk, aan de
melkveecontróle, de tuberculosebestrij
ding onder het rundvee en aan de abor-
tus-bestrijding, maar in het bijzonder
aan het aandeel van de fabriek in de
bevordering van de kunstmatige inse
minatie, welke van grote betekenis wordt
voor de opvoering van de productiviteit
van de veestapel. Er zijn in de afgelo
pen 50 jaar mede door de invloed van
deze zuivel-coöperatie bloeiende bedrij
ven ontstaan en dat heeft z'n invloed
niet gemist op de sociale omstandighe
den, waaronder onze plattelandsgemeen
schap leeft.
DE COÖPERATIEVE GEDACHTE.
Het ontstaan van „De Vrijheid" valt
samen met het doorbreken van de coöpe
ratieve gedachte in deze streken. In het
zelfde jaar werd de coöp. boerenleen
bank opgericht. Zij moest het financiële
draagvlak vormen voor de zuivelplan-
nen. Een jaar te voren waren de coöpe
raties in Bathmen opgericht en een jaar
later ontstonden drie coöperatieve vereni
gingen in Markelo. Maar de meer directe
aanleiding van de oprichting van de fa
briek is waarschijnlijk geweest, dat veel
boerenboter op de markt in Deventer in
verband met de kwaliteit een slechte
prijs opbracht. Er waren toen reeds en
kele particuliere boterfabrieken, o.a. in
Holten en Bathmen, maar de binding die
in sommige gevallen bestond zinde de
boeren niet, vandaar, dat zij aan hun
nieuwe fabriek de naam van „De Vrij
heid" gaven.
Typerend voor de gewijzigde denk
beelden, welke later ontstonden, is het
feit, dat gedurende de z.g. melkoorlog
in 1948 tal van veehouders, die altijd hun
melk aan het vrije bedrijf geleverd had
den, bij» „De Vrijheid" een te grote mate
van „on-vrijheid" vonden, omdat zij meen
den bij een eventuele verbintenis niet
meer van de coöperatie af te kunnen.
Enige dwang heeft de oprichters nim
mer voor ogen gestaan, maar het is
logisch, dat zij in de eerste jaren van
het bedrijf een garantie verlangden van
de leden voor de kapitalen, die men in
het bedrijf gestoken had.
DE OPRICHTING.
Van de voorbereiding der oprichting is
weinig bekend. Het eerste bestuur dat
het heft in handen nam, bestond uit de
heren H. J. Holterman, voorzitter, G.
Klein Haar, secretaris, W. Stevens
B.Wzn., J. W. Krikkink, M. Boode, F. J.
Tromop en E. Teeselink J.Azn. De eerste
commissarissen waren de heren J. A.
Graven, A. Veneklaas, D. B. Nijland, G.
Klein Hegeman en Hs. Kolkman. Zijn we
goed ingelicht, dan is van hen niemand
meer in 't leven.
De eerste directeur was de heer G.
Hollema, hij bleef tot 1 Febr. 1911. Tot
volontair werd benoemd Pieter Okkin-
ga, zijn salaris werd voorlopig bepaald
op f 4.per week. Deze jongeman werd
in 1907 tot assistent bevorderd en zijn
salaris werd toen met f lvper week
verhoogd.
De oprichtingskosten machines en
gebouwen bedroegen f 23.500.Het
te verdelen saldo van 15 oktober tot 31
dec. 1906 was f 179.77.
Directeuren zijn nog geweest de heren
R. Andela van 19111920 en H. J. van
der Werf van 19201922.
34 JAAR DIRECTEUR.
In 1922 is de tegenwoordige directeur,
de heer F. Dijkstra aan het hoofd van
het bedrijf gekomen.
Onder zijn leiding heeft de fabriek
grote uitbreidingen ondergaan en is er
van de oorspronkelijke gebouwen maar
weinig meer blijven staan.
De heer Dijkstra was al spoedig tot de
conclusie gekomen, dat een eenzijdige bo-
terfabriek te weinig kansen bood en zo
werd op zijn voorstel besloten tot de aan
schaffing van een Hatmakermachine en
werd kort daarna een begin gemaakt met
de kaasmakerij. In 1928 kwam de poe
dermakerij tot stand en in 1929 werd
de fabriek uitgebreid met een kaasma
kerij, welke een aantal jaren later nog
weer geheel vergroot en gemoderniseerd
en in 1950 o.m. werd uitgebreid met
een kaaspakhuis en pekellokaal.
In 1936 werd een geheel nieuw dak
lichtkap boven de melkontvangst en
centrifugelokaal gemaakt benevens een
nieuwe voorgevel van de melkontvangst,
waardoor veel meer ruimte voor het ont
vangen van de melk ontstond.
Dat dit inmiddels geen overbodige luxe
geworden was kan het beste blijken uit
de enorme vlucht, welke de aanvoer
van melk genomen had. In 1907, het eer
ste volledige boekjaar na de oprichting,
bedroeg de melkaanvoer 3.120.106 kg.
met 'n gemiddeld vetgehalten van 3.11
Tien jaar later, in 1917, bedroeg zij
4.160.699 kg. met 2.90 vet en in 1937
werd ontvangen 10.106.018 kg, met een
gemiddeld vetgehalten van 3.23
Een laagterecord vormde het laatste
volle oorlogsjaar 1944 met een hoeveel
heid melk van 3.869.497 kg. en een vet
gehalte van 3.14 Pas in 1950 kwam
de aanvoer weer boven de 10 miljoen
kg. en in het laatste boekjaar 1955
noteerde men een ontvangst van
12.580.609 kg. melk met een gemiddeld
vetgehalte van 3.52 De verbetering
van dit vetgehalte is vrijwel geheel na
de oorlog verkregen en zal zich zeker
nog verder voortzetten door de invloed
van de K.I.
In 1947 werd met de K.I. begonnen
door het aankopen van een stier.
Door de Rijksveeteeltconsulent, de heer
Anema en de heer Post van de Gezond
heidsdienst waren op 4 maart. 1947 reeds
inleidingen gehouden over het oprich
ten van een K.I.-vere'niging.
Thans vormt de K.I. een zelfstandige
vereniging in samenwerking met de fa
brieken te Markelo, Holten en „IJssel-
dal".
De Coöp. Zuivelfabriek „De Vrijheid"
is een van de eerste fabrieken, die in
Overijssel met de kaasmakerij begon
nen is en zij heeft zich daarmede een
uitstekende naam verworven.
GOUD BEKROONDE KAAS.
In Valkenburg behaalde de fabriek in
de rubriek kleine Goudse kaas een gou
den medaijedit jaar werd in de rubriek
grote Goudse kaas wederom een gou
den medalje behaald.
Het is niet doenlijk om in een kort
bestek alle activiteiten van dit bedrijf
op te sommen, hoewel dit er nog vele
zijn. Wij denken hierbij aan de runder-
horzelbestrijding, de melkerscursussen,
welke georganiseerd worden, het kwali-
teits onderzoek, enz. enz.
Vermeld moge nog worden, dat de fa
briek met haar zusterbedrijven in 's-Hee-
renbroek, Den Hulst, Nieuwleusen, Wijhe
en Zwolle (H.O.Z.) de Isalacta-combi-
natie vormt, die in 1955 64 miljoen kg.
melk verwerkte. Deze fabrieken vullen
elkaar wat de productie der verschil
lende zuivelproducten betreft aan.
Zij is aangesloten bij de Gelders-Over
ijsselse Bond van Coöp. Zuivelfabrieken
te Zutphen, bij het Botercontrölestation
„Gelderland-Overijssel" te Deventer en
het Kaascontrolestation „Friesland" te
Leeuwarden.
38 JAAR BESTUURSLID.
Bij de prettige dingen, die de mensen
van „De Vrijheid" in het vooruitzicht
hebben, o.a. de uitvoeringen door het to
neelgezelschap Tetman en Jarig de Vries,
komt de minder prettige omstandigheid,
dat haar actieve voorzitter, de heer J.
Wegstapel, momenteel ziek is en waar
schijnlijk verhinderd zal zijn de feeste
lijkheden bij te wonen. De heer Weg
stapel zit al 38 jaar in het bestuur van
de zuivelfabriek. In 1928 werd hij secre
taris, welke functie hij in 1946 verwis
selde voor die van voorzitter. Moge spoe
dige beterschap hem in staat stellen zijn
functies weer waar te nemen.
TIJDELIJK ONDERWIJZERES
Tot tijdelijk onderwijzeres aan de o.l.
school te Dijkerhoek is sedert het be
gin van deze week benoemd mej. L. M.
Drielsma uit Deventer. Deze aanstel
ling is geschied in afwachting van de
vervulling van de vacature, ontstaan
door het vertrek van de heer H. A.
Pessink, wegens diens benoeming te
Bathmen.
AVONDLESSEN U.L.O. HOLTEN
Dinsdagavond zijn in de Uloschool de
besprekingen gehouden voor de avond
lessen.
Voor de volgende cursussen hebben
zich deelnemers aangemeld: Ned. taal,
Engels beginnelingen, Engels gevorder
den, Duits beginnelingen, Duits, gevor
derden, Frans beginnelingen, eenvou
dig boekhouden en boekhouden oplei
ding praktijkdiploma.
Voorlopig kunnen alleen de eerste
drie cursussen beginnen, omdat voor de
andere vakken het aantal aanmeldin
gen te gering is.
De tijden zijn aldus vastgesteld:
Vanaf 12 oktober:
Engels beginners: vrijdagavond 7.30 u.
Engels gevorderden: vrijdagav. 8.30 u.
Nederlandse taal: vrijdagavond 8.30 u.
Het lesgeld bedraagt f 24,- per cursus
per halfjaar.
De cursussen Frans en boekhouden
kunnen doorgaan, wanneer zich per
cursus minstens 5 deelnemers melden.
Bovendien kan men zich nog opge
ven voor cursussen typen en steno. De
ze kunnen doorgaan met minstens tien
leerlingen. Lesgeld pl.m. f 6,- p. maand.
De cursus Nederlandse taal zal voor
al gericht zijn op het zuiver schrijven
en stellen van brieven én rapporten.
Men kan zich nog aanmelden bij de
heren:
H. J. Hiddink, Holterberg 35, tel. 410.
J. Sinnema, Holterberg 24, tel. 431.
J. H. Wittermans, Holterb. 35, tel. 410.
Fa. H. STOKKERS DEMONSTREERDE
DE OLIEVERWARMING
Tot de geriefelijkheden van deze tijd
behoort de olieverwarming. Niet alleen
van de huiskamer, maar ook van grote
zalen, werkplaatsen, scholen en an
dere gebouwen. Een oliekachel, staat op
het ogenblik in het centrum van de be
langstelling.
Dit was voor de fa. H. Stokkers, wier
firmanten zich in deze branche gespe
cialiseerd hebben, aanleiding om zater
dagmiddag en -avond in de feestzaal
van hotel Vosman een demonstratie -
we zouden liever willen zeggen een
show - met een achttiental van deze
verwarmingsapparaten te geven.
Bij de eerste aanblik zou men som
mige van deze prachtige oliestook-
kachels voor moderne radiomuziekkas-
ten aanzien, zo zeer zijn ze in kleur en
vorm afwijkend van gewone kachels.
Maar bij nader inzicht blijken ze voor
de verwarming van grote vertrekken en
zalen bestemd te zijn. Deze grote ap
paraten hebben 'n capaciteit van^ 12000
tot 19000 warmte-calorieëh en men kan
ze aanzien, dat ze in staat zijn flinke
ruimten te verwarmen.
Er waren op deze show echter ook
tussensoorten en kleinere modellen op
gesteld, die een sieraad in iedere huis
kamer zouden vormen. Gevlamd ma-
hony, beige en brons zijn de kleuren,
waarin ze zijn uitgevoerd.
Alle opgestelde kachels warén van 't
fabrikaat „Coleman", een Amerikaans
produkt, dat in de Verenigde Staten en
Canada in een zestal grote fabrieken
wordt vervaardigd, en op het gebied
van veiligheid, reukloosheid, zindelijk
heid en regelbaarheid tot in de puntjes
is uitgeprobeerd.
Men heeft er in Amerika, waar de
olie ver warming al vele jaren in zwang
is, ruime ervaringen mee opgedaan.
Niettemin, men heeft dit onlangs in
ons blad kunnen lezen, ook de Neder
landse industrie staat in dit opzicht niet
achteraan.
Maar de fa. Stokkers voert voorna
melijk de „Coleman" en in samenwer
king met de hoofddealer, de Fa. Dul-
laert te Zutphen, hield zij deze demon
stratie.
De grote voordelen, die bij oliever
warming aan de dag treden, zijn: een
enorme warmte-ontwikkeling, grote
verspreiding van de warmte door de
hetelucht-circulatie, gemakkelijk stoken
omdat men niet met kolen behoeft te
slepen, geen stof en as en volkomen
reukloosheid. Door de snelle regel
baarheid kan er o.ok sprake zijn van
goedkoop stoken.
Ook voor de boer kan olieverwar
ming een uitkomst brengen, al zal dat
voorlopig dan niet eerder kunnen zijn
dan met het prille voorjaar, n.l. voor
de kuikenopfok. De eenvoudige olie-
stook-kunstmoederkachel is van 'n z.g.
scheepsvïotterkamer voorzien, welke
volkomen stofvrij is, zodat men geen
kans heeft op onverwachte storingen in
de warmte-afgifte tijdens het branden,
met de voor kuikenfokkers dikwijls fa
tale gevolgen, zoals die zich in ver
schillend opzicht in de praktijk nogal
eens voordoen.
Tenslotte de olieberging. Deze kan
door middel van losse, vaste of buiten
tanks naar behoefte worden geregeld.
De oliekachelspecialist zal daarbij van
advies moeten dienen. Wanneer een re
servoir in de grond gemaakt wordt,
zorgt een elektrisch oliepompje voor
de geregelde aanvoer en circulatie.
De overigens aantrekkelijke demon
stratie was niet druk bezocht, maar
toch zijn tal van ingezetenen nog even
een kijkje komen nemen.
Zaterdag 6 okt.: Laatste dag opgave van
bouwvolume voor 1957.
Maandag 8 okt. Bloedplasma-campagne
Rode Kruis Rijssen. Vertrek extra bus
7.15 uur nam. van de Smidsbelt.
Maandag 8 okt.: Receptie 50-jarig be
staan Coöp. Zuivelfabriek „De Vrij
heid". (Zie annonce.)
Maandag 8 okt.: Modeshow van firma
E. Wonnink te Markelo (zie adv.)
Maandag 8 t.m. zaterdag 13 okt.: Collec
te voor de t.b.c.-bestrijding. (Zie be
richt onder „Ingezonden" en adv.)
Dinsdag 9 okt. 7.30 uur: Vergadering
Schietvereniging „De Eendracht" bij
M. Kalfsterman. (Zie ad.)
Vrijdag 12 okt. 8 uur in Irene gecombi
neerde vergadering van CJMV en
CJVF. Spreker: de heer J. Kroon over
„Rembrandt".
Vrijdag 12 okt. 7.30 uur: Clubavond van
de Schietvereniging „De Eendracht"
in de fabriekshal van de heer H. Klein
Velderman.
Maandag 15 okt. 7.30 uur: Ds. Th. Del-
leman spreekt in „Irene" in het kader
der interkerkelijke gezinsweek over:
„Wat betekenen wij voor onze kinde
ren?" De bijeenkomst is toegankelijk
voor ouders.
Dinsdag 16 en woensdag 17 okt: Schouw
waterleidingen. (Zie officiële publi-
katie.)
Huidzuiverheid- Huidgezondheid
Puistjes verdrogen door Purol-poeder
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd: A. Pekkeriet, 26 jr. en
A. Stegeman, 24 jr., beiden wonende te
Holten.
Gehuwd: G. Wierbos, 28 jr. en A.
Koopman, 27 jr., beiden wonende te
Holten. P. Pollemans, 34 jr. en J.
Klein Teeselink, 30 jr., beiden wonende
te Holten.
BEVOLKING.
Ingekomen: E. H. Harmsen, van Huis-
sen (Gld.) naar Schoolstraat 9. Ch.
Tjia en gezin, van Djakarta naar Hol
terberg 26.
Vertrokken: G. J. Arfman, van Look
41 naar 's-Gravenhage.
GEVONDEN EN VERLOREN
VOORWERPEN.
Gevonden:- portemonnaie; konijn.
Verloren: gummi regenjas; weekeind-
tas; zwarte tas met inhoud; kort oranje
jack met capuchon; plastic regenpak.
Inlichtingen op het Groepsbureau der
Rijkspolitie, Oranjestraat 22, tel. 352.
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. Kerk. Holten. 8.30 en 10.30
uur Ds Verbeek Wolthuys van Hel-
lendoorn.
Collecte voor Kerk en Israël.
Dijkerhoek. 10 uur Ds Addink.
Collecte voor Kerk en Israël.
Geref. Kerk. 10 uur (Voorb. H. Avpnd-
maal) en 3 uur (Bevestiging ambts
dragers) Ds Hoogkamp.
CATECHISATIES.
De kerkeraad van de Ned. Herv. Ge
meente deelt ons mede:
Nu het winterwerk langzamerhand
weer op volle toeren gaat draaien, is het
goed te weten, dat volgende week de
catechisaties weer beginnen. Het is te
hopen, dat èn de jongeren èn de oude
ren dit goed zullen onthouden. Om het
wat gemakkelijker te maken, volgen
hieronder de uren, waarop de jongeren
verwacht worden:
Dinsdag
23 uur: meisjes van 15 en 16 jaar
(dit uur wordt spoedig verplaatst)
78 uurmeisjes van 16 jaar en
ouder (uit 't dorp)
89 uur: belijdeniscat. voor jongens;
910 uur: belijdeniscat. voor gehuw
den (kan ook op een ander uur).
Woensdag
23 uur: meisjes 17 jaar en ouder
(buurtschappen)
34 uurbelijdeniscat. voor meisjes
7 7.45 uur Jongens 17 jaar en
7.458.30 uur ouder. En die an
ders niet kunnen.
Donderdag: 3.304.30 uur: jongens en
meisjes van 13 t.m. 15 jaar.
Donderdagavond: 77.45 uur: jongens
en meisjes, die onmogelijk op de vast
gestelde uren kunnen.
Dijkerhoek.
Donderdag
23 uur: jongens en meisjes tot 19 j.
34uur: bel.cat. voor jongens en
meisjes.
Er is dus een wijziging gekomen in de
catechisaties van maandagmiddag en
dinsdagmiddag. Deze zijn nu samenge
voegd en op donderdagmiddag gezet.
