Het grootste theater ter wereld
De woningmisère
mi
BUITENLANDS
OVERZICHT
BOER
Radio City Music Hall
VAN HET BINNENHOF
VEILIG VERKEER
es
[ET
G".
tebi
:e kl
ndei
Sto helder en duidelijk enkele jaren
leden, toen term koude oorlog op-
ld deed, de internationale politieke
rijstand was, zo verwarrend, vol twij-
e2 vol elkaar tegensprekende oorde-
3ehca, is zij nu. Was nog niet zo lang
feden het communistische of
an b; Russische gevaar
dl enige basis, vanwaar men uitging
de aan westelijke zijde een stelsel van
enslitaire posten op te bouwen, die, dat
"jet gezegd worden, met vaak ruime
bnomische hulp gepaard gingen, op 't
tebeenblik gaat men steeds meer in twij-
trekken of deze vrij starre, op het
TKliitaire gerichte politiek nog wel juist
i)eze twijfel is vooral veroorzaakt
or de wijzigingen in de Russische po-
Glek na de dood van Stalin, nu drie
larnlr geleden. Kort daarop is de hele
ion issische toon veranderd, de Russische
>P aiatslieden Boelganin en Chroestsjow
uurbben diverse buitenlandse hoofdste-
n bezocht, men heeft schuld erkend
at Ggenover Tito, men glimlacht en men
EpJéft het leger ingekrompen. Zonder
it evenwel, en hier moet men vooral
i letten, één van de grote politieke
3. óblemen van de wereld tot een op-
1 ^sing is gekomen, tenzij men het
L Jatsverdrag van Oostenrijk hiertoe
0i, u willen, rekenen. Maar noch in Ko-
noch in Duitsland, noch op 't punt
1 n 'n gemeenschappelijk georganiseer-
en gemeenschappelijk gecontroleer-
ontwapening is men verder gekomen.
j||s er dus niets veranderd? Dat zou
i]-kalmand meer willen ontkennen, al
r staat er groot verschil in de wijze,
farop men zijn gedachten formuleert.
Bul
ltinl'
Bondskanselier Adenauer
n West-Duitsland, die in de Ver.
1 H aten op bezoek is geweest, acht bijv.
^°°P| glimlach van het Kremlin gevaar-
1°taker dan een oorlogsdreiging. Voor
gebflenauer is er in Rusland niets ver-
i heiderd dan de taktiek en hij schijnt
mei vooral van onder de indruk te zijn
itingkomen, hoezeer men in diverse Ame-
llinjkaanse kringen onder de invloed is
den ikomen van de Russische glimlach.
Let Dulles, de Amerikaanse minister
in Buitenlandse Zaken, die, zoals een
ranse krant het uitdrukte, niet tevre-
thoisn Zal zijn voor de laatste communist
skeerd zal zijn, maar wel b.v. presi-
?meènt Eisenhower, die door zijn jongste
rcrefekte verrast is bij de voorbereiding
m plannen om tot een politieke rege-
ïg met de Sovjet-Unie te komen. De
part ziekte zal verdere initiatieven, van
velke aard dan ook, vertragen.
3 h eic
aden vraagt zich af, van welke aard
;e initiatieven zouden kunnen zijn.
el meer dan de erkenning, dat er
poeCn de politieke constellatie in de we-
m weinig te veranderen valt, zal er
et uit kunnen komen. En dat is Ade-
iuer toch te weinig, omdat dit een
reep zou halen door de toch al zo
agere kansen van de Duitse hereni-
,IV. ng. Maar dat is hem toch niet het
3|iviige. Geloof in de glimlach houdt, vol-
r^ilns Adenauer, een fatale verminde-
l van de waakzaamheid in. De de-
cratieën zijn gemakzuchtig en stel-
het brengen van offers maar al te
•aag uit. De sociale ontwikkeling en
K.
r en
pui
aed:
kanj
verhoging van het levenspeil
luden de democratieën te snel en te
tuitend bezig. Wordt in Engeland
niet met alle kracht in redevoerin-
van minister het einde van de
snstplicht voorbereid? Men motiveert
Jt met de nieuwe strategische wapens,
sns, zoals atoom- en waterstofbom,
msv men vooral a*s waPens om 'P
|rlog te voorkomen. In deze dienstwij-
'en, s steekt natuurlijk wel iets. Amerika
.^d trouwens al vóór Rusland zijn le-
1 mbr sterk ingekrompen. Adenauer, thuis
r°erfe\vikkeld in een strijd om de dienst-
e plicht, zou een dergelijk Engels be-
0ess]uit maar zeer ongaarne zien, omdat
er °et de positie van zijn tegenstanders
Onzienlijk zou versterken. En volgend
lf iar zijn er verkiezingen in Duitsland.
,s|et is de vraag echter, welke overwe-
e ingen in Engeland de hoofdrol spe-
r "On, de wens om te bezuinigen en niet
anrpveel werkkrachten aan de industrie
a aae onttrekken, of de militaire apprecia-
ne van de toestand. Is het eerste het
;teaeval, dan mag men wel enige beden-
1 gingen uiten,
behc
^0°l| De Russische glimlach
beid)
kruPeft nog andere gevolgen, die vooral
ereii>k Dulles met lede ogen ziet, n.l. het
dkofoeiend inzicht aan Westelijke kant,
[et men, nu het gevaar voor een oor-
ha)g is teruggelopen dat erkent zelfs
irecftdenauer meer begrip kan gaan to-
leespn voor de positie van de neutrale
zin i^den, vooral in Azië. De reden hier-
ngsljan is, dat de positie van de neutrale
swafuulen niet meer rechtstreeks door de
Iet iPmmunisten bedreigd lijkt, zodat een
vanjwingen van neutralen in een Weste-
vleeflk gareel die landen juist gevoeliger
heb°u maken voor de Russische commu-
nidhdstische propaganda. De erkenning van
,evai!Un neutrale positie kan, aldus redene-
i, st^n steeds meer Amerikanen, de Wes-
iu si?Üjke positie juist wat versterken. Het
taat te bezien, of Dulles voldoende
illenouPlesse bezit om deze nieuwe denk-
men(eelden te gaan uitvoeren.
En Van eminent belang voor de beoor-
riatileling van de toestand is een juist in-
a te acht in de personen, die de Russische
>olitiek maken. Tot nader order ismen
Voor de
het er wel over eens, dat Chroestsjow
de grote man is. Hij heeft zich als
scherp, rondborstig en boertig laten
kennen in zijn kontakt met buitenlan
ders. Hij heeft zeer scherp Stalin ver
oordeeld in diens cultus voor de eigen
persoon en de felle genadeloze terreur,
die Stalin heeft uitgeoefend. Over
Chroesjtsjow
en zijn medeleden van het Politbureau
zijn nu zeer scherpe dingen geschreven
door Milovan Djilas, een van de grote
theoretici van de zuidslavische commu
nistische partij, die in ongenade is ge
vallen wegens zijn liberale opvattin
gen, maar toch zijn vrijheid heeft be
houden. In een artikel, in de Weste
lijke pers verschenen, zegt Djilas, die
nauw betrokken is geweest bij de op
richting der Kominform en met alle
Russische leiders te maken heeft ge
had, dat de huidige leiders, zonder veel
theoretische grondslag, beroepscommu
nisten zijn en dat er niet de minste
kans bestaat, dat zij het communisme
niet in de praktijk zullen brengen of
trachten te brengen. Zij willen boven
dien de macht in handen houden, al
hoeft deze dan niet misbruikt te wor
den als door Stalin. Chroesjtsjow voor
al is een man van de praktijk, hij is
dus soepeler, hetgeen een groter ge
vaar voor infiltratie van de wereld
met het communisme inhoudt dan de
Stalinistische methode. Chroesjtsjow
heeft, aldus Djilas, niet de minste kui
tuur, hij is
een prettige schurk
en mist alle principes. Hij is tot alles
in staat, mits de zaak van het commu
nisme en zijn eigen zaak er mee zijn
gediend.
I.Iea mag, aldus zou men kunnen
concluderen, de mogelijkheden van een
vreedzaam naast elkaar leven, niet
overschatten, want dat houdt in feite
in, dat men in Rusland naar een libe
ralere staatsgedachte zou evolueren. En
dat lijkt niet het geval. Iets anders is
het, dat men van de nieuwe taktiek
van de Russen gebruik weet te maken
om de positie van het Westen in alle
delen van de wereld zo sterk mogelijk
te maken, niet zozeer door militaire
maatregelen dan wel door de aantrek
kingskracht van de Westelijke levens
stijl en gedachtenwereld.
ORIËNTERINGSRIT
„DE HOLTERBERG"
De motor- en automobielclub „De
Holterberg" organiseerde zondag haar
tweede oriënteringsrit in dit seizoen.
Ondanks de onaangename weersomstan
digheden verschenen 28 motorrijders, 9
automobilisten, 15 bromfietsers en 22
fietsers aan de start bij het clubhuis
café Vruggink.
Voor de motorrijders en automobilis
ten was een route uitgestippeld van 63
km, die liep door de gemeenten Hol
ten en Markelo. De overige deelnej-
mers bleven wat dichter bij huis. Zij
hadden een afstand af te leggen van
25 kilometer in de omgeving van Hol
ten. Vooral de puzzle op de Boskamp
was zeer interessant, doch leverde zo
danige moeilijkheden op, dat tal van
straf punten y. moesten worden uitge
deeld.
De finish was bij hotel Muller aan de
Deventerweg, waar de secretaris, de
heer H. W. Goorman, met een toepas
selijk woord de prijzen uitreikte. Hij
deelde o.a. nog mede, dat de volgende
rit gehoüden zal worden op woensdag
avond 18 juli a.s.
De prijswinnaars waren:
Auto's:
le pr. Joh. Arfman, Holten, 10 str.p.
2e pr. D. J. Muller, Holten, 10 str.p.
Motoren:
le pr. H. v. Geerihuizen, Laren 7 str.p.
2e pr. Tj. Dantuma, Goor 9 str.p.
3e pr. H. Egberts, Holten 12 str.p.
4e pr. G. Nijenhuis, Markelo 12 str.p.
5e pr. Joh. Roes, Markelo 13 str.p.
Bromfietsen:
le pr. J. Tuller, Holten 12 str.p.
2e pr. G. Tuitert, Holten 19 str.p.
3e pr. J. Sligman, Markelo 19 str.p.
Fietsen:
le pr. A. Hofhuis, Markelo 9 str.p.
2e pr. H. Brands, Holten 10 str.p.
3e pr. Mej. S. Koopman, Holten 11 st.
4e pr. Mej. H. Pieffers, Holten 11 st.
5e pr. Mej. D. Tuller, Holten 11 str.p.
De Rouwenhorst-wisselbeker werd
gewonnen door de MC „Ons Genoegen"
uit Markelo met 51 str.p.
MUZIKALE RONDGANG H.M.V.
In verband met de verjaardag van
Z.K.H. de Prins der Nederlanden, zal de
muziekvereniging „H.M.V." vrijdagavond
29 juni a.s., een muzikale rondgang ma
ken door ons dorp.
Daarbij zal dan tevens een collecte wor
den gehouden ten bate van het Anjer
fonds.
VERLENGING PERIODE ZOMER-
KORTING GRONDONDERZOEK
Als gevolg van het late voorjaar en de
vele regendagen, welke de grasoogst doen
stagneren en de gewassen op het veld
langzaam hebben doen ontwikkelen, be
sloot het Bedrijfslaboratorium voor
Grond, en Gewasonderzoek de kortings
periode voor grondonderzoek te verlen
gen.
Een korting van 15 wordt thans ver
leend op alle grondmonsters, welke vóór
of op 10 juli 1956 aan een van de 4 la
boratoria (Oosterbeek, Groningen, Gel
drop en Goes) zijn verzonden.
Deze korting geldt alleen voor stan-
daardonderzoek (pH, humus, fosfaat en
kali met in sommige gronden kalk. en
slibgehalte) of een nog uitgebreider on
derzoek.
Voor grondmonsters, welke door de
monsternemer na 10 juli 1956 worden
verzonden, wordt de volledige prijs bere
kend.
Voor nadere inlichtingen over grond
onderzoek, wende men zich tot de assis
tenten van de rijkslandbouw- en rijks-
tuinbouwvoorlichtingsdienst of tot de
monsternemers van het Bedrijfslaborato
rium voor Grond- en Gewasonderzoek.
Op de maandag te Rijssen gehouden
veemarkt waren aangevoerd: 1399 stuks
vee, runderen 224, varkens 1173, scha
pen 2.
Prijzen: 51 vette koeien, eerste kwa
liteit van f2,92 tot f3,24; tweede kwa
liteit van f2,70 tot f2,92; derde kwali
teit van f 2,44 tot f 2,70 per kg slachtge-
wicht; 95 melk- en kalf koeien van f 680
tot f990,- per stuk; 17 pinken van f450
tot f595,- per stuk; 14 graskalveren v.
f255,- tot f375,- per stuk; 47 nuchtere
kalveren van f48,- tot f64,- per stuk;
35 drachtige zeugen van f 310,- tot f 400
per stuk; 41 loopvarkens van f70,- tot
f95,- per stuk; 1097 biggen van f4,75
tot f5,75 per week:
Overzicht handel:
Vette koeien en stieren: In geringe
mate aangevoerd; de handel had, door
de hoge vraagprijzen, een zeer kalm
verloop met iets lagere prijzen.
Gebruiksvee: Aanbod niet groot; han
del had een kalm verloop met onver
anderde prijzen.
Nuchtere kalveren: Hiervan waren
de prijzen bij een vlugge handel iets
hoger.
Varkens en biggen: Aanbod iets gro
ter.; de handel had een kalm verloop
met onveranderde prijzen. De handel
in drachtige zeugen was iets vlugger
met iets hogere prijzen.
Schapen en lammeren: Geen note
ring.
Pinken en kalveren: Handel had een
redelijk vlug verloop met onverander
de prijzen.
Snel verkeer en langzaam verkeer,
Weest beleefd, over en weer.
Wie door een gunstig lot naar New
York gedreven wordt, zal en moet de
Radio City Hall zien, want wie dat
pompeuze en grootse theater niet gezien
heeft, die heeft New York niet gezien.
Het prijkt in alle reisgidsen en folder
tjes, die een bezoek aan de Noord-Ame
rikaanse metropool aanbevelen en eer
lijk gezegd heeft het theater in de afge
lopen twintig jaar geen slechte zaken
gedaan. Er komen jaarlijks ongeveer 10
miljoen bezoekers.
Toen de Radio City voltooid werd
in 1932 was er ook wel belangstel
ling, maar toch niet voldoende om dit
grootste theater ter wereld tot een
winstgevende zaak te maken. De we
reldcrisis was nauwelijks over zijn
hoogtepunt heen en de verarmde mens
heid had wel iets beters te doen, dan
te gaan kijken naar het New Yorkse
wonder, waar de heer Rockefeller him
self acht miljoen harde vooroorlogse
dollars voor had neergelegd. Het duurde
drie jaar eer er een beetje winst uit de
zaak kwam.
Het idee voor Radio City werd gebo
ren in de twintiger jaren, toen enkele
met geld en goed nogal gezegende Ame
rikanen contact opnamen met Rocke
feller, met de bedoeling, samen een
groot operagebouw te stichten. Rocke
feller zou moeten zorgen voor de bouw
grond in het hartje van New York; en
de bouwgrond kwam er, vijf hectaren
groot. Maar juist toen de plannen in
een vergevorderd stadium waren, brak
de crisis uit en trokken de adspirant-
bouwers zich terug. Rockefeller, die de
bouwgrond gekocht had, bleef met een
duur stuk grond zitten. Maar de mag
naat vertrouwde er op, dat de crisis niet
lang kon duren en in zijn eentje zette
hij de bouwplannen door. Zo ontstond
Rockefeller Centre, waarvan de Radio
City een belangrijk deel uitmaakt. Het
werd al spoedig het „grootste theater
ter wereld" genoemd en die naam heeft
het tot op de dag van vandaag behou
den. Ongeveer 6200 mensen kunnen er
ZAL DR. DREES ER IN SLAGEN
EEN KABINET TE VORMEN?
Het zal niemand hebben verwonderd,
dat
Dr. Drees
van H.M. de Koningin de opdracht kreeg
om een Kabinet te vormen. De verkie
zingsuitslag sprak duidelijk in het voor
deel der socialisten en misschien wel voor
een groot deel in het voordeel van de
heer Drees persoonlijk. De vraag was,
welk een opdracht dr. Drees zou krijgen.
Wat dat betreft mag de demissionaire
minister-president stellig niet moppe
ren. Er moet door hem een Kabinet ge
formeerd worden dat het vertrouwen
van het Parlement geniet. Een ruimere
opdracht is niet denkbaar. Zij houdt in
dat dr. Drees kan aansturen op de smal
le basis (het samengaan van k.v.p. en
p.v.d.a.)), op de breedst mogelijke basis
(een vijf partijen Kabinet) of op een Ka
binet, waarin één of twee van de par
tijen niet mee doen. Zelfs zou men kun
nen denken aan de mogelijkheid, dat de
k.v.p. in de oppositie zou gaan en dat het
Kabinet zou worden gevormd door socia
listen, anti-revolutionairen, christelijk-
historischen en liberalen. Het is echter
zeer te betwijfelen of
„rooms-rood"
elkaar zullen loslaten. Een smalle basis
heeft voor de k.v.p. ongetwijfeld het na
deel dat het in 1960 nog moeilijker zal
zijn om de arbeiders in het zuiden van
ons land confessioneel te doen stemmen.
De k.v.p. zal dan ook wel de behoefte
hebben deel te nemen aan een Kabinet
op iets bredere basis. Dr. Drees is de man
van de brede basis. Hij heeft bewezen
van de ministersploeg een team te kun
nen maken. Dus niets is logischer dan
dat de Kabinetsformateur ook nu weer
aanstuurt op een brede basis Kabinet.
De eerste berichten over de formatie
wijzen reeds in deze richting. Woensdag
j.l. heeft de Kabinetsformateur de vijf
fractievoorzitters, Burger, Romme, Zijl
stra, 'Oud en Tilanus, gelijktijdig ont
vangen. Dat. is nog nooit eerder voorge
komen. Wel hebben de heren Steen-
berghe, Romme en Drees in de afgelo
pen jaren tijdens hun formatiepogingen
vier fractievoorzitters tegelijk ontvan
gen, maar dat waren dan de vier voor
een gerieflijke plaats in vinden.
Alles in de City Hall is groots van
aanleg en opzet. Het orgel, dat tussen de
voorstellingen speelt, is ondergebracht
in acht verschillende ruimten en er zou
den drieduizend musici nodig zijn om de
klankencombinaties tot stand te bren
gen, die het wonderorgel kan produce
ren. Het toneelgordijn, dat de toneel
ruimte van de zaal afscheidt, is bestikt
met gouddraad en weegt niet minder
dan drie ton. Duizenden lampen worden
bij de belichting gebruikt. Maar al deze
kolossale dingen kunnen door een kind
worden bediend. De grote uitvoeringen
worden gerepeteerd tot 'n bijna onvoor
stelbare perfectie is bereikt, ook in het
technische vlak. De lampen voor de be
lichting bijvoorbeeld kunnen tijdens de
uitvoeringen door een enkele man wor
den bediend, terwijl er in andere thea
ters hele belichtingsteams nodig zijn,
om het rode, gele en blauwe licht pre
cies te laten vallen, waar het nodig is.
SCHOONMAAK.
Het onderhoud van een dergelijk
monstrueus theater houdt een paar hon
derd mannen en vrouwen dag en nacht
in de weer. Na elke uitvoering er zijn
er ettelijke per dag moeten er 2700
asbakjes geleegd worden. Elke avond
gaat een groep van ongeveer honderd
mannen en vrouwen aan de slag om het
koperwerk te poetsen en om de enorme
zaal een beurt te geven met stofzuigers.
Meestal is het al licht buiten voor zij
klaar zijn.
Amerika is het land van de kauwgum-
kauwers en het schoonmaakpersoneel
van de City Hall merkt dat elke avond.
Dan gaat zij namelijk onder elke stoel
kijken, of er niet een of andere kauw-
gumkauwer op gezeten heeft, die moge
lijk zijn versnapering onder de stoel ge
plakt heeft. Dit onderzoek is hard en
hard nodig: elke nacht worden er onge
veer negen kilogram uitgekauwde kauw
gummet jes in de Hall ontdekt.
zifters, die later ook beloofden hun me
dewerking aan de totstandkoming van
het Kabinet niet te zullen onthouden. De
persoonlijke verhoudingen tussen dr.
Drees en
Prof. Oud
zijn niet zo goed, dat dr. Drees zonder
enig bezwaar de v.v.d. in zijn Kabinet
zal opnemen. Men kan dan ook verwach
ten, dat dr. Drees in dit gesprek met
de vijf wijze mannen zal gaan kijken hoe
ver hij kan gaan. Een eenvoudig ont-
werp-program zal ter bespreking worden
voorgelegd. En dan zal wel blijken hoe
de verschillende fracties op het ontwerp-
program van dr. Drees zullen reageren.
De nieuwe methode, die de Kabinetsfor
mateur nu volgt, heeft het grote voor
deel, dat de kaarten spoedig duidelijk
op tafel komen te liggen. Er wordt tijd
gespaard. Dat is wel wenselijk, want Ka
binetsformaties duren in ons land altijd
zeer lang. Dr. Drees zal nu moeten gaan
bewijzen dat hij niet alleen een ministers
ploeg bij elkaar kan houden, maar ook
kan formeren. Dit laatste is zeker niet
zijn sterkste kant. Sinds de bevrijding
hebben wij nu vier Kabinetten Drees ge
had, maar' nog nimmer heeft dr. Drees
dit Kabinet zelf gevormd. De Kabinets
formatie werd door anderen voltooid. Ook
nu weer heeft de heer Drees openlijk
verklaard toen hij de opdracht van
H.M. de Koningin ontving dat deze
formatie stellig moeilijk zal worden.
Daarin heeft de Kabinetsformateur ze
ker geen ongelijk. Wij zitten nu in.de si
tuatie dat de k.v.p. zeker niet tevreden
is over de verkiezingsuitslag, maar dat
zij ook weer
niet als verliezer
door het politieke leven wil gaan. Drie
zetels winst is stellig niet gering, maar
om de doorbraak te kunnen stuiten wa
ren zeker vier zetels nodig. En zelfs
heeft de voorzitter van de Tweede Ka
mer, de heer Kortenhorst, een ogenblik
gesproken van vijf zetels winst. Neen, de
k.v.p. is er niet zo best afgekomen. Zij
heeft één zetel minder dan de p.v.d.a.
maar nu zal het voor de heer Romme
(een meesterlijk tacticus) de kunst zijn
om die ene zetel achterstand zo weg te
werken dat k.v.p. en p.v.d.a. in het Ka
binet even sterk zijn. Of dat lukken zal
is de vraag, maar als het geprobeerd
wordt kan men aannemen dat de Ka
binetsformatie wel een paar weken zal
duren. En dan zijn er ook nog de c.h.u.
en de a.r. partij. Twee verliezers, die toch
stellig wel weer aan een Kabinet op bre
dere basis zullen willen deelnemen. Hier
geldt de vraag of het
deze partijen
mogelijk wordt gemaakt mee te doen.
Noch de e.h. noch de a.r. zullen bereid
zijn om voor spek en bonen mee te doen.
De c.h. is in dit opzicht iets plooibaar-
ber, maar de a.r. zal er niet gauw toe
overgaan om het Departement van Eco
nomische Zaken prijs te geven. Haar be
kwame fractievoorzitter Zijlstra zal
maar één wens hebben: terug naar Eco
nomische Zaken. In dat geval zal de heer
Bruins Slot, hoofdredacteur van Trouw,
als fractievoorzitter optreden. Zo zitten
we weer voor politieke fijnproevers in
interessante weken. Het is echter wel
zeer de vraag of de kiezers, die met zulk
een trouw op 13 juni j.l. hun stem heb
ben uitgebracht, van dit politieke steek
spel op de duur iets zullen snappen.
Wie met te grote snelheid rijdt
Die kan niet stoppen meer op tijdl
VERTRAGING IN DE WONINGBOUW
Vóór de oorlog werd er druk gebouwd.
Wanneer men een berekening maakt,
hoeveel woningen er per jaar en per
duizend inwoners klaar kwamen, dan
maken de jaren tussen 1930 en 1S40
geen slecht figuur. Ook niet tegenover
de jaren na de oorlog, toen de woning
nood afschuwelijk was geworden.
Nu heeft de Commissie Woningbouw
der Nederlandsche Maatschappij voor
Nijverheid en Handel interessante ver
gelijkingen gemaakt omtrent de tijd,
die men toen en nu nodig heeft om
een huis te voltooien.
Vóór 1939 was de gemiddelde bouw
tijd voor een vrijstaande woning 4,4
maanden, voor een complex van 4 wo
ningen 5.6 maanden, voor een blok van
60 woningen 10.7 maanden.
Na 1945 is de gemiddelde bouwtijd
véél langer. Grote complexen eisen 5
tot 6 maanden langer bouwtijd. Met het
nare gevolg, dat er praktisch altijd een
winter tussenbeide komt. Deze vertra
ging maakt de huizen duur. De commis
sie zegt, om aan de veilige kant te blij
ven, wanneer zij rekent, dat de verho
ging, gemiddeld elke woning 360 gul
den duurder maakt dan nodig was.
Waarom duurt het zo lang?
De commissie heeft een complex van
oorzaken gevonden.
Vooreerst: de individuele prestatie
van de bouwvakarbeider is achteruit
gegaan. Dit geldt met name voor de
metselaar. De gemiddelde leeftijd van
deze bouwvakarbeiders is hoger dan
voor de oorlog. Er komen te weinig
jonge krachten.
En een van de grootste stimulansen
tot arbeid ontbreekt: „Er is werk in
overvloed, maar harder werken of het
leveren van een grotere prestatie wordt
nauwelijks beloond".
Maar er komen meer oorzaken bij.
De bouwvakarbeider is los geraakt, als
men enkele „vaste kernen" niet mee
telt, van een eigen vaste onderneming.
Hij heeft dan hier, dan daar werk. En
hij voelt, dat de werkloosheid, ondanks
de woningnood, hem blijft bedreigen.
Want er is werk in overvloed, maar som
mige bedrijven stoten werkkrachten af,
als een bepaald werk „afloopt", en ne
men geleidelijk weer volk in het werk,
als de „aanloop" van een nieuw werk
voltooid is. En deze moeilijkheid wordt
nog erger, omdat materialentekort al
les in de war kan schoppen. Merkwaar
dig is daarbij, dat de schuld van dat
laatste tekort volgens de commissie lang
niet altijd ligt bij de „toeleverende"
bedrijven, maar bij de aannemers, die
geen systeem hebben in hun bestellin
gen en dus telkens te laat bestellen.
Het leidt er allemaal toe, dat de bouw
vakarbeiders hun enthousiasme verlie
zen, en óf gaan emigreren, óf in hun
prestaties verslappen. Een andere factor,
die een grote vertragende invloed heeft,
is het tekort aan standaardisatie. Som
mige „toeleverende" bedrijven leveren
zo'n wonderlijke reeks van variëteiten
in him produkt, dat het op. de bouw
plaats de grootste moeite kost, er wat
behoorlijks van te maken. Een zending
dakpannen lijkt iets op een stalenboek.
De bakstenen zijn niet van eenderlei
maat. En dat alles kost tijd, vraagt pas
sen, meten en hakken.
