m Een nieuwe Utopie Fa. Gebr. SCHUPPERT De straaljager is niet gevaarlijk Openbare Aanbesteding lange nachten Nijvcrdalse Drukkerij ETALEREN ADVERTEREN COMBINEREN HOLTENS NIEUWSBLAD ilillllllll! HOLTENS NIEUWSBLAD De zijn er weer HULP AGENT-BODE ;dere Iedere gemeenschap heeft een eigen, bizonder „narcoticum" nodig, zo stelt Tibor Mende tenslotte vast: het geloof aan een evangelie, dat haar na verloop van een redelijke tijd de komst van het duizendjarige rijk voorspelt. Hij noemt dit narcoticum de utopie. Zolang alle mensen in haar geloven, kan zij een ge weldige krachtbron vormen. Wordt dit anders, daalt zij in aanzien, leeft zij niet meer, dan wordt zij een blok aan het been. West-Europe sleept zulk een „inhoudloze utopie" achter zich aan als een waardeloze last. De Westerse utopie was de nood zakelijkheid van de vooruitgang met het daaruit voortspruitende vertrouwen op mogelijke volmaaktheid van de mens en de menselijke gemeenschap, die weer :rantwoordelijk werd voor het ont staan van de illusie, dat de machts factor op de duur uit de verhoudingen tussen de mensen geweerd zou kunnen worden. De hoop van het rationalisme nam de starre vorm aan van het dogma van de vooruitgang, als een automa tisch voortschrijdend proces. Aan de wieg van alle progressieve bewegingen stonden deze illusies. Charles Fourier verzekerde b.v., dat onder een socialis tisch bewind de mensen minstens tien voet lang zouden zijn! Men nam aan, dat de vijandschap tussen volkeren en rassen gedoemd was langzaam te verdwijnen, naarmate alle de Westerse vormen van gemeenschapsleven, idealen en denk wijzen zouden overnemen. Democratie, zo meende men, zou iets zijn als een draagbaar instrument, als een gramo- foon, die men overal zou kunnen mee nemen; zodra men hem opwindt, speelt hij. Zo drong men vreemde volleen de uitwendige vormen op van een maat schappelijk stelsel, dat zijn ontstaan te danken heeft aan een zeer speciale pe riode in de geschiedenis van een klein stukje van de Westerse wereld. De Westerling was er blind voor, dat andere volken met een andere geschie denis en traditie heel goed naar een le ven in beschaving konden streven zon der daarom de uitwendige vormen van de democratie te willen copiëren, zoals die groeide in de Noordatlantische sta ten. De beide machtigste gemeenschappen van onze tijd hebben de oude West- Europese utopie door 'n transfusie van jong bloed nieuw leven ingeblazen. Het dogma van de onvermijdelijkheid van de vooruitgang hebben zij beide ge handhaafd. Amerika legde echter de nadruk op de technische zijde daar van. Het idee is daar gesymboliseerd in de „business-man", de belichaming van het vrije initiatief en de drijvende kracht van de vooruitgang. In de Sowjet-Unie werd de Westerse utopie aangepast aan het eeuwenoude messianisme van dit land: zij deed in haar nieuw en streng ideologisch kleed het oude geloof in Ruslands zending, om de mensheid te verlossen, herleven. Het voorbeeldig type van de Sowjet- maatschappij is de „stachanovist", de slaaf van een vrijwillig aanvaarde inspanning om de komst van het dui zendjarig rijk te bespoedigen, de hei lige van het collectieve verlossings werk. Het enige gebied, dat nog geen po gingen in het werk heeft gesteld tot vernieuwing der oude utopie, is haar geboorteland zelf. Het Westen wordt thans voor de rechtbank der geschiedenis geplaatst en het heeft niet veel tijd meer over, om nog iets goeds te maken van wat het tegenover de vroegere koloniale volken misdreven heeft. Wat het ook gepres teerd heeft, 't zal niet veel verdedigers vinden, noch over een alibi kunnen be schikken als de afrekening komt, stelt Tibor Mende vast. Het behoud van de Westerse rijkdom is vandaag afhankelijk van de vraag of men hem gebruiken kan ter bestrijding van de ellende, die de koloniale uit buiting heeft veroorzaakt. De mensen, die men arm maakte om zich goedkope grondstoffen en het voor de bouw van nieuwe fabrieken in het Westen vereiste kapitaal te verschaffen, moeten nu veranderd worden in mijn werkers, geschoolde boeren en klanten voor de Westerse industrie, als men de bedreigde stoffelijke basis van de Wes terse cultuur wil redden. Het zou goed zijn de feiten in het gericht te zien en te bedenken, dat wij niet kunnen ver wachten, dat de rest van de wereld zich zondermeer voegen zal naar de rechten die enkele geprivilegieerde volken heb ben verworven. Het zou verstandig zijn, ons ziende geplaatst tegen deze histori sche beweging, te streven naar een ka nalisering van die beweging. Zo zou men haar misschien kunnen richten op doeleinden, die een vreedzame en voor alle partijen voordelige samenleving van blanke en gekleurde volken moge lijk zou maken en niet tot een rassen- oorlog leiden. Dit is de oplossing, die het welbegrepen eigenbelang ons West- Europeanen zou moeten ingeven en het zou tevens de nobelste en grootste taak zijn, die een generatie op zich zou kunnen nemen, een bijdrage tot het verdwijnen van één der voornaamste oorzaken van de machtswil. In deze weg van wat Tibor Mende aanduidt als de „getemde utopie", zou men het ge loof in de vooruitgang in een beschei den, maar reële mate kunnen herstel- len. Nu het economisch evenwicht in de landen van Azië, Afrika en Latijns- Amerika is verstoord, nu er geen ma chines zijn en him landbouw verouderd en vervallen is, hebben de door ziekte en honger verzwakte nakomelingen van de eerste slachtoffers van het Westen dringend behoefte aan hulp. Zij moeten door vernieuwing van hun industriële en agrarische outillage eerst voldoende welvarend worden om onze koelkasten, auto's, electrische centrales en vlieg tuigen op prijs te kunnen stellen, om dan, na een intensivering van hun le vensmiddelen- en grondstoffenproduc- tie, ons het overschot van hun produc tie en hun dankbare trouw aan te bie den, in ruil voor onze producten. Waar om, zo vraagt Tibor Mende, is er van de voorstellen, om die hulp te organi seren, tot dusver zo weinig terecht ge komen? De Westerse beschaving gaat gebukt onder het gemis van een algemene aan vaarde waardecodex of norm en van een doel, dat het tegenwoordig zo algemeen heersende gevoel van nut teloosheid en naderende ondergang zou doen verdwijnen. Welnu, zegt Tibor Mende: Hier is dat doel binnen ons bereik: de geleidelijke emancipatie van de mensheid. Het is een „georganiseerde poging tot 'n herverdeling van de rijkdommen der aarde", die de massa's, wier ogen thans op het communisme gericht zijn, moet doen zien, dat daar voor hen de kortste weg ligt om de him in de wereld toe komende plaats te veroveren. Wanneer zij aldus kozen en de resultaten werden zichtbaar, dan zou ook wellicht het communistische blok willen gaan deel nemen aan deze gemeenschappelijke ar beid, want de Sowjet-Unie zou dan immers al meer het prestige van leraar en wegwijzer, dat zij tot nu toe zo succesvol gespeeld heeft„ verliezen. Noch de mensen, noch de motieven ontbreken voor de uitvoering van dit plan. Het zou de eerste practisch uit voerbare utopie worden, die er in zou slagen de spookbeelden van honger en ellende van de aarde te verbannen. Wanneer eenmaal het inferno los barst, besluit Tibor Mende, bedreigen de georganiseerde haat en vrees de wortels van het leven. Misschien kan het feit, dat er thans tussen de twee kolossen, die gereed staan elkaar te bespringen, geen vacuum meer ligt, een feit, dat wel de tragische dwang positie, waarin wij ons bevinden, be wijst, nog juist onze redding betekenen. Het is namelijk nog een pauze, een periode van respijt verschaffen, waarin wij de laatste kans kunnen beproeven. Maar wil deze pauze niet nutteloos verstrijken, dan moet er iets gebeuren en wel het streven naar nivellering op hoger peil, door de onterfden de middelen te ver schaffen om de welvaart te bereiken, die thans de bevoorrechte minderheid geniet en hij stelt dan verder in het verschiet: de groei van één wereld met één „constructieve machtswil", die op positieve doeleinden is gericht, een machtswil, die voor het eerst het bezit zou zijn van héél de mensheid en de mensen eindelijk alleen zou doen ge nieten van al de weldaden der mense lijke wetenschap. Maar de mens kent zijn eigen krachten niet. Van tijd tot tijd ontmoet de kranten lezer op de voorpagina van zijn lijf blad de sombere mededeling, dat er weer een straaljager is verongelukt en dat een jonge vlieger bij dat ongeluk zijn leven verloren heeft. „Alweer een", zucht men dan en onwillekeurig vindt men dan dat zo'n straaljager maar een levensgevaarlijk apparaat is, dat steeds meer slachtoffers eist. Waarom moet men dan ook zo snel vliegen en waarom moeten jonge le vens worden opgeofferd aan deze ge vaarlijke snelheidsmonsters? Deze reacties zijn volkomen begrij pelijk, maar tochzij zijn tegelijk ongemotiveerd. De straaljager is wel snel, tegenwoordig komt hij met gemak over de duizend kilometer p. uur, maar daarom is hij nog niet persé gevaar lijk; snelheid op zichzelf is nooit ge vaarlijk en ook in geen enkel opzicht schadelijk voor het-menselijk iichaam. Iets anders ligt de zaak, wanneer het versnellingen of vertragingen betreft, want hierop reageert het menselijk lichaam wel degelijk, zoals iedereen in een schommel of in een lift wel eens zal hebben ondervonden. Het is der halve niet juist om de conslusie te trekken, dat de straaljager gevaarlijk is omdat hij snel is. Een moderne straaljager wordt zo dikwijls voorgesteld als een wild, on handelbaar apparaat vol vreemde ku ren, dat te pas en te onpas weigert op de stuurbewegingen van de vlieger te reageren en hem dan onherroepelijk in het verderf stort. Dit is beslist on juist en vliegers, die veel met straal vliegtuigen hebben gevlogen, hebben herhaaldelijk verklaard, dat een straal jager een goedig en gewillig vliegtuig is, dat helemaal geen nukken vertoont; men heeft in dit verband zelfs de uit drukking „ouweherenkist" gebezigd. Technische kuren heeft dit vliegtuig ook niet meer, want voor zover aan wezig, zijn die er al lang tevoren na vele en langdurige experimenten uitge haald, voordat men de gewone mili taire vlieger met het toestel de lucht in stuurde. Aan het ontwerp is alle zorg besteed; urenlange berekeningen en windtunnel- proeven, sterktemetingen en materiaal- controles hebben tijdens de bouw en daarvoor plaats gevonden; de beste in- vliegers hebben het toestel in de lucht onder allerlei omstandigheden uitge dokterd en alle fouten en kuren er zorgvuldig uitgehaald, voordat het toe stel aan de luchtmacht werd afgele verd. De vliegtuigen, die bij de lucht macht in -gebruik zijn, zijn dus volko men veilige en beproefde typen. Maar de luchtmacht zelf aanvaardt ook geen enkel risico. In uitgebreide en goed geoutilleerde werkplaatsen worden de vliegtuigen en hun onderdelen door geschoolde vaklie den nagezien en onderhouden. Er is een doorlopende en scherpe inspectie en alles wat maar enigszins onder de maat is en niet aan de scherp gestelde eisen voldoet, wordt niet meer ge bruikt. In de luchtvaart moet men nu eenmaal secuurder zijn dan in andere gevallen, want de kleinste storing kan verlies aan levens veroorzaken. Men is zich in luchtmachtkringen van deze ver antwoordelijkheid zeer goed bewust en men handelt dan ook dienovereenkom stig. Ieder vliegtuig, iedere motor en ieder belangrijk onderdeel moet na een bepaald aantal bedrijfsuren uit elkaar worden genomen en grondig worden geïnspecteerd en men heeft een uitge breide technische administratie, die 't aantal bedrijfsuren van elk vliegtuig en elk onderdeel zorgvuldig bijhoudt en er op toeziet, dat een vliegtuig, dat „aan zijn uren" is, uit bedrijf wordt genomen en in re visie gaat. Risico neemt men niet, in geen enkel geval. En tochtoch verongelukken er steeds straaljagers en komen er jonge mensen om het leven. Hoe is dat dan Burgemeester en Wethouders van HOLTEN zijn voornemens om op Vrijdag 28 October 1955, des voormiddags 11 uur, ten gemeentehuize in het openbaar aan te besteden: het bouwen van 3 dubbele woningen in twee percelen. Perceel I: De hoofdbouw. Perceel II: Het glas-, schilder- en behangwerk. Bestek en tekeningen zijn, zolang de voorraad strekt, verkrijgbaar op 't kantoor van de gemeente architect te Holten tegen betaling van 10.per stel of door toezending per post, na ontvangst van een postwissel van f-10.50. Restitutie op de dag der aanbesteding bij onge schonden inlevering ƒ5.per stel. 1*1 ial sla ©Bsdfesraa S$ep®sa wevlsaessjsle Ze heelt het in de krant gelezen. Haar kruidenier adverteert elke week met speciale aanbiedingen. Doordat het publiek en de zakenlieden elkaar vrijwel allemaal kennen, weten de mensen, dat deze aanbieding verantwoord is. Dat is de kracht van het plaatselijk nieuwsblad. Adverteren in zulk een gemeenschap - het kan niet anders - moet wel rijpe vruchten afwerpen. U slaapt heerlijk en rust volledig uit, als Uw bed in orde is. 't Is nu de tijd voor B IJ VULLEN en OVERTREKKEN van bedden en matrassen. Even een boodschap en wij komen direct. Telefoon 223 GEVRAAGD wegens a.s. huwelijk van de tegenwoordige een FLINK MEISJE die zelfstandig kan wer ken, voor dag of dag en nacht. Zich aan te melden bij Mej. W. Bal, Molenbel- terweg 18, liefst a.s. Dins dag na zeven uur. Gevraagd een net persoon als voor Begrafenisvereniging „HOLTEN en OMSTR." Voor personen met veel vrije tijd goede bijver dienste. Brieven aan H. Koopman, Kolweg 20, Holten. Naamkaartjes Verlovingskaartjes Geboortebericht kaart j es Ondertrouw- circulaires in luxe uitvoering Zo nodig binnen 2 uur gereed Agent: WIGGERS Kolweg Holten Kolweg 1 9 Holten VAM ONS WIL MEN NIETS MISSEN GEEHLffTH- mogelijk? Zit er dan toch nog een hiaat in het mooie, technisch schijn baar volmaakte systeem, dat men heeft opgezet? Ja, er zit een hiaat in, en wel één, waaraan de mens zelf weinig veranderen kan. Het belangrijkste on derdeel in elke straaljager is, ondanks de zeer vergaande modernisering die men tegenwoordig kent, de mens die het toestel bestuurt. En juist die mens faalt wel eens op een kritiek moment. Hij vliegt met enkele collega's in for matie, stuurt naar links inplaats van naar rechts, een ontzettende klap en twee straaljagers dwarrelen vleugellam naar beneden. Waarom voerde de be wuste man op het kritieke moment juist de verkeerde stuurbeweging uit? Een van de menselijke fouten, die men dikwijls zo moeilijk kan verklaren. Maar ook als de vlieger alleen vliegt, kan hij zichzelf in gevaar brengen. Wanneer een jonge vlieger, 'n enthou siaste knaap, die tot in de kleinste vezels van zijn sterke body, zich op een mooie, stralende dag daar hoog boven in de lucht bevindt, vrij van alles wat hem op de aarde zou kunnen irriteren en hinde ren, dan wordt er een geest over hem vaardig, die hem moedig maakt, ja zelfs overmoedig. Hij vergeet, dat hij nog maar een klein aantal uren op straaljagers heeft en dat hij zijn toestel dus nog niet ten volle kent; hij ver geet de wijze vermaningen van zijn in structeur, die hem gezegd heeft, dat hij geen manoeuvres moet maken, die zij samen nog niet hebben geoefend, hij weet alleen, dat hij leeft en een mooie, snelle machine bestuurt, die o zo veel kan. Dan laat hij zich verleiden tot duiken en rollen en zwiepertjes ma ken; hij schiet vlak onder de staart van een collega door of vlak voor hem langs, hij gaat dingen met zijn toestel doen, die nog boven zijn kunnen liggen. En dan op een gegeven moment kan hij het snelle toestel niet meer in de hand houden; hij nadert de aarde, steeds sneller en sneller, totdat hij met een klap er tegenaan slaat en slechts een hoopje verwrongen metaal over is van wat eens een mooie straaljager was. En daartussen ligt het stoffelijk overschot van de overmoedige vlieger. De krant brengt des avonds het sombere bericht en het publiek schuift de schuld op de gevaarlijke straaljager. Maar, zoals men nu weet, de werke lijkheid is anders. Het is niet de straal jager, die gevaarlijk is en zijn inzitten den in de dood sleept, maar de mens zelf, die overmoedig wordt en z'n eigen krachten overschat. HELLENDOORN. Geboren: Gerritdina Maria Wilfrida, dv G H. Voorveld en J. J. M. van Schoo- ten, Haarle, C 159. Dirk Marinus, zv A. J. de Goede en G. Valk, Hellendoom, Zandsteeg 12. Maria Johanna There- sia, dv G. J. Marsch en G. J. Ruiter, dorp, Ommerweg 113. Johannes Ger- hardus, zv H. F. Rodijk en W. G. M. Mars, Nijverdal, Wilhelminastraat 102. Ger- rit, zv J. Kunst en H. Bolks, Daarlerveen, Brugstraat 6. Maria Stephana Anto- nia, dv H. L.' Wilms en F. M. Wijnberg, Nijverdal, P. C. Stamstraat 16. Hen- drikus Alfonsus Maria, zv G. J. Broeks en H. F. Mulder, dorp, Vrugteveensweg 6. Alice Christien, dv R. Krommen dijk en H. G. Bakhuis, Nijverdal, Prin senstraat 16. Alfonsius Gerhardus Maria, zv A. J. Knobben en H. J. M. Broekhof, Haarle, C 119a. 'Jan Hen drik, zv H. W. Poffers en G. Jansen, Nij verdal, Koeveenweg 3, en W. Groters, Albertus Gerhardus, zv M. J. Bekhuis en G. J. Th. Evers, Nijverdal, Veldsweg 60. Ondertrouwd: G. ten Cate, 25 j., Nij verdal, Koevenweg 3, en W. Grooters, 24 j„ Nijverdal, Rijssensestraat 229. G. J. Klein Baltink, 27 j„ Hellendoom, Ninaberlaan 43, en J. Kramer, 24 j., Zwolle. Gehuwd: A. Laarman, 28 j., Hellen doom, Raadhuisstraat 6, en A. Bakker, 25 j., Hellendoom, Ommerweg 24. A. J. Bosch, 29 j., Daarle, Esweg 26, en R. M. Stegeman, 27 j„ Marie, Ekkelweg 1. A. Mondeel, 25 j., Nijverdal, Grote straat 225, en H. Poelakker, 23 j„ Hul zen, Collenstaartweg 6. B. G. Paus, 37 j., Hengelo, en J. van den Berg, 34 j„ Hellendoom, Schapenmarkt 9. Overleden: G. de Witte, 83 j„ wed. van L. A. Kemper, Haarle, C 82b. M. G. Th. Schoot Uiterkamp, 3 maanden, dv A. J. Schoot Uiterkamp en J. W. M. Brinkhof, Haarle, C 21. J. G. Alferink, wedn. van G. Schotman, Hellendoom, P-eestpark 33. RIJSSEN. Geboren: Berendina Maria, dv A. W. G. Meijer en B. Horsink. Maria, dv J. v. d. Berg en H. M. van de Steeg. Berend Jan, zv G. J. Schreurs en L. Ehrenhard. Ondertrouwd: G. J. Kamphuis, 31 j„ en W. M. Maatman, 24 j. J. Baan, 25 j„ en L. K. Heijkamp, 22 j„ Wierden. Gehuwd: J. van den Dijk, 24 j., en J. Averesch, 23 j. A. J. Boerman, 25 j„ en G. van den Belt, 23 j., Enschede. W. Boode, 28 j., en G. W. Baan, 24 j„ Wierden. H. van Rees, 24 j., en B. J. van den Berg. A. D. Ligtenberg, 30 j., en F. Wieldraaijer, Overleden: Aaltjen ten Hove, 94 j„ wed. van B. Eshuis. Willem Aaftink, 67 j„ echtgen. van J. Kamphuis. Jo hannes Dille, 81 j.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1955 | | pagina 3