Van FIETSENLAND
naar BROMME1SLAND
Wie moet er door de zure
appel heenbij ten?
Geen algemene
loonronde
Wilde stakingen in
Duitse staalindustrie
Spaar de moeite om naar
elders te gaan
Als U zoveel goede adressen
ten dienste staan
De redding van drie mijnwerkers te
Spekholzerheide uit de Willem Sophia-
Mijn.
Foto: Met baarden en zwarte mijn
werkerskleren direct na het bovenko
men. V.Ln.r.: H. Bertram, P. Schoor
man en H. Bertram.
Regering grijpt in.
Volkomen onverwacht zijn Dinsdag
in Kassei en Hamburg twee wilde sta
kingen uitgebroken, die door de be
trokken vakbonden niet worden goed
gekeurd. In Kassei gingen vier tot
vijfduizend arbeiders in een locomotie-
venfabriek in staking om hogere lonen.
De eisen der arbeiders zijn evenwel,
volgens de bedrijfsleiding, niet aan haar
bekend gemaakt. Evenmin heeft het bij
stakingen gebruikelijke referendum on
der de arbeiders in dit geval plaats ge
had.
In Hamburg staken twee duizend ar
beiders in een staalfabriek. Gevreesd
wordt, dat deze staking zich nog zal
uitbreiden, aangezien de stakers hebben
getracht om met dreigementen werk
willigen er van te weerhouden de fa
brieksterreinen te betreden.
Ook uit andere plaatsen in de West-
Duitse Bondsrepubliek, waaronder Lü-
neburg, worden toenemende spannin
gen tussen werkgevers en werknemers
gemeld. Tot dusver is het in de meeste
gevallen mogelijk gebleken om door
vroegtijdige onderhandelingen over ge
stelde looneisen verstoring van de ar-
beidsrust in West-Duitsland te verhin
deren.
De twee thans uit Kassei en Ham
burg gemelde wilde stakingen zijn daar
op ongunstige uitzonderingen, die even-
wel bewijzen, dat het voorgenomen in- j
grijpen der bondsregering in de zich
gestadig uitbreidende loonstrijd geen
verder uitstel gedoogt. De regering zal
reeds begin volgende week, na de te
rugkeer van de ministers van hun zo-
mervacantie, besprekingen met werk
gevers- en werknemersorganisaties be
ginnen. Ook kanselier Adenauer zal
daaraan deelnemen.
VEILIG VERKEER.
Er mag niet ingehaald worden op de
linkerrijbaan voor of op een kruising of
splitsing van wegen.
Ook niet per bedrijfstak. Eni
ge tegemoetkoming: verlenging
vacanties.
De regering is tegen een algemene
loonronde en ook tegen een verruiming
van de huidige Ioonrichtlijnen. Hoog
stens wil zij een verlenging van de va-
cantie en een verhoging van de vacan-
tietoeslag toestaan in die bedrijfs
takken, waar de groei van de producti
viteit er aanleiding toe geeft.
Dit is gebleken tijdens het vervolg
gesprek, dat tussen èen vertegenwoor
diging van de ministerraad en het be
stuur van de Stichting van de Arbeid
plaats vond, en dat handelde over het
loon- en prijsbeleid in het raam van
de huidige economische situatie. Van
regeringszijde namen de ministers Suur-1
hoff, Zijlstra, Mansholt en De Bruijn
en de staatssecretaris Van Rhijn deel
aan de besprekingen, die bijna twee
uur duurden.
Er zijn twee besluiten genomen: de
Stichting van de Arbeid zal nu in eigen
kring overleg voeren naar aanleiding
van wat besproken werd. Dit nader
overleg zal op 2 Sept. plaats vin
den. Na die datum en dat is 't twee
de besluit zal opnieuw een bespre
king met de regering worden gehou
den.
NADER BERAAD VAN
BEDRIJFSLEVEN
Met het afwijzen van een algemene
loonronde torpedeert de regering een
verlangen van het NVV. De KAB en 't
CNV voelden ook niets voor een derge
lijke algemene loonmaatregel, gezien de
gevolgen er van voor het prijspeil. Zij
hebben zich tenzij er zich belang
rijke prijsdalingen zouden voordoen
uitgesproken voor een verruiming van
de huidige Ioonrichtlijnen, die een wat
vrijere loonvorming per bedrijfstak mo
gelijk maakt, zonder dat het prijspeil
in beweging behoeft te komen.
Dit kan vermeden worden door
slechts daar loonsverhogingen toe te
staan, waar het zonder gevolgen voor
i de prijzen kan. Een tweede voordeel
i is, dat deze loonsverhogingen boven
dien niet alle gelijktijdig zouden plaats
vinden, maar uitgesmeerd over de tijd,
naarmate namelijk de collectieve ar
beidsovereenkomsten aflopen.
De regering heeft ook dit verlangen
niet willen inwilligen. Zij heeft iedere
toonbeweging van de hand gewezen met
een beroep op het parool „Rust op het
gebied van de lonen", dat ze wil hand
haven met het beroep op de dreigen
de inflatiespiraal. Enige tegemoetko
mendheid heeft de regering ten op
zichte van de verlangens der vakcen-
tralen slechts betoond op het punt van
de vacanties.
Eerst als na een onderzoek van dc
SER zou blijken, dat de economische
situatie verdergaande maatregelen mo
gelijk zou maken waarbij ook reke
ning moet worden gehouden met de
invoering vin de algemene ouderdoms-
verzekering en met de oplossing van
het huurprobleem zou de regering
bereid zijn tot grotere soepelheid.
De tegenstanders van een algemene
loonronde voelen echter weinig voor
een dergelijk onderzoek door de SER,
omdat dat bijna zeker toch tot een al
gemene loonmaatregel met alle gevol
gen van dien voor het prijspeil zou
leiden. In ieder geval zullen werkge
vers en werknemers zich nu in de
Stichting van de Arbeid nader bera
den. De Protestants-Christelijke socia
le organisaties, die samenwerken in 'n
convent, hebben dezer dagen reeds on
derling overleg gepleegd.
AUTOMATISCHE VERHOGING
VAN LONEN IN AMERIKA
Ruim een millioen arbeiders in de
Verenigde Staten hebben een automati
sche loonsverhoging gehad van 3,5 ct.
per uur, omdat krachtens hun arbeids
contract hun lonen gekoppeld zijn aan
de kosten van levensonderhoud. Deze
Kosten zijn in Juli met 0,3 pet. geste
gen wegens de oplopende voedselprij
zen, aldus heeft het Amerikaanse bu
reau voor de arbeidsstatistiek bekend
gemaakt.
OP ÉÉN DAG HEEN EN WEER
NAAR NEW YORK.
Ruim 11.000 km. binnen 14 uur.
Een Britse Canbarra-straalbommen-
werper is Dinsdag van Londen over de
Atlantische Oceaan naar New York
en weer terug naar Londen gevlogen in
de tijd van 13 uur en 50 minuten. Hier
mee werd een drievoudig snelheidsre
cord gevestigd: voor de gehele vlucht,
voor de oversteek Londen-New York
en voor de terugreis. De totale afstand
bedraagt ruim 11.000 kilometer.
De bestuurder van het toestel, John
Hackett, en de navigator Peter Money-
penny waren 's morgens om 7 uur 15
Nederlandse tijd opgestegen van het
vliegveld van Londen, na 'n vróeg ont
bijt. Om 14 uur 46 landden zij op het
New Yorkse vliegveld Floyd Bennett
en gebruikten daar een haastige lunch.
Om 21 uur 51 waren zij weer terug in
Londen voor een laat diner. Dit is de
eerste maal, dat een dergelijke vlucht
in één dag werd gemaakt.
„Tot vanavond, schat", zei Moneypen-
ny bij het afscheid tot zijn vrouw. En
piloot Hackett seinde onderweg naar
zijn echtgenote: „Zorg ervoor, het eten
klaar te hebben vanavond". Beide man
nen zagen er bij hun aankomst nog fris
uit. Over de gemaakte snelheid waren
ze zeer tevreden, ook al waren de
weersomstandigheden niet overal even
gunstig geweest. Op de heenweg heers
te een tegenwind van 60 kilometer per
uur. Bij aankomst op het vliegveld/
Floyd Bennett regende het, zodat zij
ongeveer tien minuten verloren met
aan de grond komen. Vier uur moesten
zij zonder weerbericht vliegen, omdat
er geen rapport kwam van een van de
weerschepen. De navigator had een
moeilijke taak. Telkens als hij een be
stek had uitgetekend, was het vlieg
tuig weer 100 kilometer verder.
Het doel van de vlucht was routine
op te doen. Wellicht zullen dergelijke
vluchten over vijf jaar door passagiers
vliegtuigen worden uitgevoerd.
Elke bromfiets op de lopende
band is reeds aan iemand ver
kocht.
500.000 brommers rijden langs onze
wegen; slechts weinig zijn van
Nederlands fabrikaat.
Hoe lang zal het nog duren, voordat
Nederland, met Zweden van oudsher
„het" fietsenland in Europa, inplaats
van de talrijke fietsen, louter brom
mers langs de wegen ziet snellen? Hoe
zal het nog duren, voordat de
,oude" trapfiets geheel verdrongen zal
zijn door de „nieuwe" bromfiets? Ter
wijl deze vragen ons door het hoofd
spelen, knetteren de gestroomlijnde
modellen van deze „nieuwkomer" ons
voorby en „sjokt" de Solex, de eerste
telg van het nieuwe vervoermiddel, er
achter aan.
Een direct antwoord op deze vragen
krjjgen wij niet, wanneer wij ze stel
len aan de deskundigen op bromfiets-
gebied van een der motorenfabrieken
in Rotterdam. Wel is uit hun omzichtig
antwoord op te merken, dat de brom
fietsindustrie zich nog steeds verder
uitbreidt en dat het, onvoorziene om
standigheden voorbehouden, eens zo
ver zal komen, dat Nederland van
fietsenland in bromfietsenland zal zijn
omgetoverd.
Wanneer dat zal zijn? Als wij beden
ken, dat in drie jaar tijds het aantal
bromfietsen praktisch verdubbelde, dan
ziet het er naar uit, dat indien de hui
dige ontwikkeling stand houdt, dit tijd
stip niet meer ver verwijderd zal zijn.
Het zwarte schaap.
Merkwaardig is hierbjj te over
wegen, dat er reeds voor de oorlog
een rijwiel met hulpmotor bestond.
De fietsers keken hun ogen uit naar
de berijders van een dergelijk voer
tuig, maar het maakte toch niet
die indruk, die men er eigenlijk
van had kunnen verwachten; het
rijwiel met hulpmotor (bijgenaamd
„hakkepuf') verdween weer zo snel
als het gekomen was en het duur
de tot 1948, voordat het weer tus
sen de voertuigen op de weg ver
scheen.
Van der Heem was de fabriek, die
s eerste in Nederland de Franse So
lex in licentie bouwde en met deze pri
meur op de markt kwam. Toen het
een succes bleek te worden, gingen
ook de andere, vaak de rijwielfabri
kanten, zich op fabricage van brom
fietsen toeleggen. Het „niet meer trap-
Pen" werd langzamerhand mode en er
praktisch geen dag voorbij of er
verschenen meer en meer brommers op
de weg, tot verdriet van het snelver- j
keer, maar ook tot leedwezen van de
conservatieve fietsers.
Op de auto-, motor- en rijwielten-r
toonstellingen ging de bromfiets een
belangrijke plaats innemen, maar er
zijn slechts een paar fabrieken in Ne
derland, die een echte Nederlandse
bromfiets bouwen.
Wijze van constructie.
Evenals dit bij de bouw van auto's
het geval is, wordt de bouw van brom
mers eerst zwart op wit vastgelegd. De
motor, als voornaamste onderdeel van
de bromfiets, eist de meest nauwkeu
rige weergave op het tekenpapier en
het is in feite de inspiratie van de te
kenaar, die uitmaakt hoe de carrosse
rie, als geheel om de motor heenge-
bouwd, er uit zal zien. Natuurlijk heeft
de technicus zich daarbij te houden
aan de verschillende standaardmaten
van wielen en banden, van trappers en
zadel, maar het streven is er op gericht
het model zo luxueus mogelyk te ma
ken, daar de vraag hiernaar groter is
dan naar de eenvoudige modellen.
De onderdelen, noodzakelijk voor de
constructie van de bromfiets, zijn zowel
van Nederlands als van buitenlands fa
brikaat, al ondergaan zij in de fabrie
ken soms een bewerking, die voor het
standaardmodel noodzakelijk is. Is de
tekening gereed en zijn de onderdelen
voorradig, dan is het slechts een kwes
tie van „lopende band"-werk, voordat
de bromfiets in zijn geheel gereed is.
Dat neemt echter niet weg, dat door
de daarvoor aangestelde personen, een
nieuwbouw-bromfiets eerst moet wor
den ingereden, voordat zij aan de bin
nenlandse markt wordt prijsgegeven.
Men neemt hiervoor een afstand van
rond de 3000 kilometer en wanneer zich
geen gevallen voordoen, waardoor de
technicus op het idee komt nog het een
en ander aan de uitvoering te veran
deren, wordt de verkoop, voor het bin
nenland wel te verstaan, vrijgegeven.
Veelal duurt het dan nog 3 tot 6 maan
den voordat men overgaat tot exporte
ren van de bromfiets, daar men om
zeker te zijn van een goed exportarti
kel, eerst de eventuele klachten van de
binnenlandse gebruikers aan een on
derzoek wil onderwerpen.
Maximum-snelheid en rijwielpad.
Als wij de kwestie der maximum
snelheid ter sprake brengen, is men
geenszins verwonderd. Dit probleem
heeft te lang in de volle aandacht ge
staan, dan dat men er over zou zwy-
gen. Is het echter verwonderlijk, dat
de snelheid van 'n bromfiets de brom
fietsfabrikant volkomen koud laat? Zij
fabriceren een voertuig, dat uit de aard
der zaak een maximum-snelheid heeft,
maar die bromfiets is voor de verkoop
bestemd en derhalve komen zij tege
moet aan de wensen der kopers. Zelf
kan een bromfietsbezitter, die toevallig
een „technische knobbel" heeft, door 'n
paar eenvoudige handelingen de snel
heid van zijn bromfiets gemakkelijk
verhogen.
Ook ten aanzien van de kwestie snel-
^erkeersweg-rywielpad neemt de
j brommerfabrikant een neutraal stand-
j punt in. Toen met ingang van 1 Aug.
1953 de bromfiets met 49 cc cylinder-
inhoud door de regering naar het rij
wielpad werd verwezen, stak er een
storm van verontwaardiging op. Een
tussenvoorstel om de „langzame" brom
mers over het rijwielpad te leiden en
de „snelle" brommers via de snelver-
keersweg, vond om begrijpelijke rede
nen geen genade in de ogen van de he
ren in Den Haag, terwijl het aanleggen
van bromfietspaden een te kostbare
geschiedenis zou worden.
Voor wie is de bromfiets?
Het is opvallend te moeten constate
ren, dat de bromfiets eigenlijk „gemeen
goed" is geworden. Waren de auto
en de motor een te grote uitgave voor
de gewone arbeider, de bromfiets los
te dit probleem op.
Hoewel de brommer ook nogal „prij
zig" is, blijkt uit de grote vraag, dat
de arbeidende klasse toch de voorkeur
geeft aan een meest luxueuse uitvoe
ring van de brommer. Zij komt er ge
makkelijker toe zich aan 't zoveel ver
guisde, maar toch uitkomst brengende
afbetalingssysteem te wennen, want
door haar snelle verplaatsingsmogelijk
heid is de bromfiets het geykte ver
voermiddel voor de vaak lange afstand
naar het „werk".
De buitenlandse situatie.
Niet alleen in ons kleine landje aan
de Noordzee heeft de bromfiets een
dergelijke furore gemaakt. Ook in Zwe-
en, België, Duitsland, Frankrijk en
Italië is het aantal brommers de laat
ste jaren met sprongen omhoog gegaan.
Opmerkelijk is, dat in Zweden tot '52
bijna geen bromfietsen bestonden, daar
men hiervoor een rijbewijs nodig acht
te. Thans heeft zich een geheel eigen
bromfietsenindustrie ontwikkeld, hoe
wel er een snelheidsbeperking is in
gevoerd. Evenals in Nederland scha
kelt Zweden langzaam om van trap
fiets naar bromfiets. In Frankrijk zal
men dit jaar waarschijnlijk nog de pro
ductie van 1.500.000 halen, terwijl in
Duitsland 'n productie van bijna 700.000
verwacht wordt.
Zo heeft de bromfiets de wereld ver
overd in een betrekkelijk korte spanne
tijds. Zo heeft zij met al haar gemak
ken en kwalen de mens bekoord en
daarin een gretige afnemer gevonden.
Reeds bevindt zich een vijftigtal mer
ken van bromfietsen op de Nederlandse
weg, een aantal, dat m de toekomst ze
ker nog groter zal worden, want prak
tisch elke bromfiets, die aan de lo
pende band in elkaar wordt gezet, is
reeds aan een afnemer verkocht; een
afnemer, die reeds meer dan veertien
dagen op zijn brommer heeft moeten
wachten.
De strijd tussen telers en appel-
boeren mag niet worden uitge
vochten op de rug van de huis
vrouw.
Het eerste ooft is al weer verschenen
en naarmate de weken verstrijken zul
len we meer appels en peren zien ver
schijnen, die deels uit het buitenland
komend, toch meestal uit nederlandse
boomgaarden afkomstig zullen zijn. Ja,
ons land is thans een belangrijke fruit-
leverancier.
Voor de oorlog voerden onze telers
ongeveer 70 millioen kg. fruit aan op
de veiling. Thans is die hoeveelheid ge
groeid tot 300 en bij een goed jaar zelfs
tot 400 millioen kg., terwijl de vooruit
zichten nog wijzen op grotere oogsten
van appels en peren.
De huisvrouw zal zich over het alge
meen gelukkig prijzen in een land te
leven, waar de vruchten van boom en
akker in overvloed te vinden zijn. En
zij zal hopen dat zij als gevolg van deze
overvloed tegen matige prijs een flinke
hoeveelheid ooft zal kunnen kopen. Het
is immers overal zo, dat bij een over
vloedig aanbod de prijzen sterk omlaag
gaan. Waar het leven toch al zo duur
is, mag een lage fruitprijs als een wel
kome vermindering van het huishoud
budget worden gezien.
Wie over een ruime beurs beschikt,
kan zich dus tegen een matige prijs van
de allerbeste appelen en peren voorzien
en wie met een kleiner inkomen moet
rond komen, die koopt een keuken- of
fabriekskwaliteit, waarvan een deel nog
wel als handappel of handpeer kan wor
den gebruikt, terwijl de rest met weinig
moeite tot appelmoes kan worden ver
werkt.
Verschil in kwaliteit
Alle hout is nog geen timmerhout.
Zo is het ook met appels en peren. Er
mogen dan millioenen kilogrammen aan
de markt komen, er zit veel fruit van
minderwaardige kwaliteit onder. Des
kundigen beweren zelfs dat ongeveer 45
procent van het nederlandse ooft niet de
toets van een scherpe critiek kan door
staan-
Het minder goede fruit gaat in
het algemeen vlot van de hand. De
prijzen hiervan zijn laag en men
koopt er zelfs zoveel van dat de
prijs van betere soorten er door ge
drukt wordt. Dit is een doorn in het
oog van vele kwekers, die zich hier
door in hun bestaansmogelijkheid
zien bedreigd door 'n aantal „appel
boeren", die een of meerdere boom
gaarden als bijverdienste exploite
ren, maar van de fruitteelt geen
vakwerk maken. Men meent dat de
naam van 't nederlandse fruit scha
de wordt gedaan.
Een commissie heeft het vraagstuk van
het goedkope fruit bestudeerd. Men is
daarbij tenslotte tot de conclusie geko
men, dat het aanbod van „minderwaar
dig" fruit moet verminderen. Om hier
toe te geraken zijn er verschillende voor
stellen gedaan.
De bijl er in!
Het voornaamste is wel dat men de
boerenboomgaarden wil rooien met
steun van de overheid. Ten koste van
7,5 millioen zou een aantal verouder
de appeltuinen van de bodem verdwij
nen.
Daarnaast heeft men voorstellen ge
daan om de minimum-maat voor de ap
pels te verhogen. Appels en peren van
mindere kwaliteit zouden niet meer in
de handen van de huisvrouwen mogen
komen, maar alleen aan exporteurs naar
nederlandse of buitenlandse fabrieken.
Het is duidelijk dat de voorgestelde
maatregelen veel tweede kwaliteit fruit
van de markt zou verdwijnen. Door dit
verschijnsel kunnen de telers betere
prijzen maken voor het betere fruit,
waarmee hun zorgen verlicht zijn, ter
wijl de huisvrouwen niet meer bang be
hoeven te zijn dat hun huisgenoten buik
pijn krijgen omdat de appels niet pre
cies zo zachtzuur zijn als men had ver
wacht.
Zo redeneren de kwekers, maar wij
niet.
Er bestaan geen klachten
Wij hebben tot heden nog zelden van
de zijde der verbruikers klachten ge
hoord over fruit, dat te klein was of te
slecht van kwaliteit. De kwekers ma
ken zich meer bezorgd over hun eigen
beurs dan over het fruit, dat de huis
vrouwen bereikt. De huisvrouwen kun
nen zelf wel beoordelen of de hun aan
geboden appels en peren aan redelijke
kwaliteitseisen voldoen of niet. Zij hoe
ven door kwekers of de overheid niet
beschermd te worden tegen de produc
ten uit boerenboomgaarden.
Het feit, dat er blijkens de cijfers
grote hoeveelheden boerenappels
voor huishoudelijke consumptie
worden verkocht, wijst er alleen op
dat deze appels door veel huisvrou
wen voldoende van kwaliteit wor
den bevonden voor de aanmaak van
appelmoes en voor andere doelein
den, in de huishouding. Men heeft
hiervoor geen betere kwaliteiten
nodig.
Bovendien zou het gevolg zijn van de
sanering, dat de huisvrouwen voortaan
meer voor hun appels moeten betalen
dan thans, waardoor de kosten van le
vensonderhoud onnodig worden opge
dreven.
Vreemde tegemoetkoming
Laat de fruittelers met zulke goede
kwaliteiten tegen zulke lage prijzen aan
de markt komen dat er geen boeren
appels meer worden gekocht, dan ver
dwijnen die verouderde boomgaarden
vanzelf wel. Men behoeft de huivsrou-
wen op dit gebied niet „tegemoet" te
komen met als uiteindelijk resultaat dat
zij meer voor een nationaal product
moeten betalen.
Kunnen de overschotten aan goede
appels niet worden geëxporteerd? Wan
neer telers hun eigen producten niet
kunnen verkopen, laten zij dan hun
eigen producten beperken en niet „de
appelboeren" als zondebokken aanwij
zen. Laat men actiever worden op bui
ten landse markten.
De controle op productie en de kunst
matige prijsopdrijving komen steeds
meer in een gevaarlijk stadium voor de
consument. Men beweert dat de huis
vrouwen teveel in zure appels bijten,
maar laat men liever zelf door de zure
appel heen bijten en niet beweren, dat
de „boerenappels" zuur zijn, omdat men.
er economisch niet bij kan.
