Presidenten in daagse kleren Het Heil is verschenen Van stad en land Plaatselijk Nieuws Wij lazen in de Zeeuwse Kerkbode, Weekblad van de Geref. Kerken in Zeeland van 3 September j.l., de vol gende enthousiaste vacantiebeschrijving over Holten van de hand van Ds. H. Veltkamp te Hattem: Het is altijd interessant te lezen of te horen hoe mensen, die wij altijd min of meer in officieel tenue ontmoeten, er in hun daagse pakje uitzien. Wat doen prinsen, ministers, filmsterren en der gelijke, als ze gewoon thuis zijn. Daar willen wij altijd wel iets meer van we ten, want we zijn nieuwsgierig van aard. Vrouwen hebben de naam, maar de mannen de daad. We belijden dat hier maar openlijk. „Je mag nooit bij een ander in de ramen kijken", werd mij vroeger altijd geleerd. Maar er is niets, wat we liever doen. De repor tages over en de intervieuws met „pro minente figuren" in sommige dag- en weekbladen is één grote „in-de-ramen- kijkerij" geworden, en we genieten er van als we gewaar kunnen worden (hoe en wanneer professor die en die z'n ontbijt gebruikt, hoe de bekende schrijfster X haar dag heeft ingedeeld, hoeveel cigaretten de piloot B per dag rookt en hoe de pianist P er in pyama uitziet). Dat vinden we fijn. Dat is het kinderlijke in de mens. Daar geven we ditmaal in dit artikeltje eens aan toe. We speculeren eens op uw (en ons eigen) verlangen, nauwkeurig te weten, hoe het er „bij de buren" toegaat. We beginnen dan maar eens met een aantal beroepen achter elkaar neer te schrijven. Doet u even de moeite, ze allemaal te lezen. Niet overslaan, ook al wordt het een wat eentonig geval, want dit is voor het vervolg belangrijk. Hier zijn ze: Landbouwers, handarbeiders, bouw vakarbeiders, onderwijzers, scholieren, boekhouders, laboranten, gereedschaps makers (ik weet niet of bij de nieuwe spelling de s er nog in moet, maar dat mag niet hinderen; je kunt nu lekker niets meer fout schrijven); we gaan verder: belastingambtenaar, agrarische studenten (wij zeiden vroeger: akker studenten), woningstoffeerders, assu rantiebezorgers schrijvers (niet van kerkbodes en zo), winkeliers, winkel bedienden, smid-bankwerkers, chauf feurs, kantoorbedienden, wevers. Ziehier een hele en nogal bonte rij van de meest gevarieerde beroepen, die worden uitgeoefend door verschil lende mensen, die wij op een weekend conferentie de vorige week bij elkaar hebben gezien. In al deze bedrijven en vakken wor den een aantal prominenten in hun daagse pakje ten tonele gevoerd. Als U ze Ziet opereren in de functie waar in u ze pleegt te ontmoeten, dan zoudt u nooit gedacht hebben, dat ze in hun „dagelijks leven" scholier, boekhouder, chauffeur, wever, belastingambtenaar of iets van die aard waren uit het rij tje, hierboven opgeschreven. Raadt u eens welke belangrijke fi guren wij hiermede op het oog hebben. Nee, u moet niet denken aan Ka merleden of dergelijke topfiguren. U moet wat dichter bij de begane grond blijven. Ik wil u wel een tip geven, die u dichter bij de oplossing brengt. U moet namelijk blijven in de sector van een zeker soort apostelen, te weten: „isolementsapostelen", lieden, „wier horizon eindigt bij de Franse revolutie, Bilderdijk, Groen, Kuyper en de Jonge lingsvereniging, die „het hart der we reld nooit hebben horen slaan". NU weet u het meteen. De aardigheid is er trouwens ook al lang af, want de oplossing staat in de titel van dit stukje: „presidenten in daagse kleren" en het waren dus pre sidenten of voorzitters van jongelings verenigingen. o— Met deze voorzitters, gerecruteerd uit zovele sectoren van 't maatschappelijk leven, hebben wij dan een weekend geconfereerd in Holten. Holten! Lezer, lezeres, kent u dit oord? Wij vrezen van niet! Wij doen het tegenwoordig met niet minder dan vijf dagen Parijs of tien dagen Rivièra! Als u nimmer in Oos tenrijk, Nice of Rome geweest is, dan kunt u niet behoorlijk meer meedoen. Het staat keurig gekleed, ergens in 't buitenland rondgehobbeld te hebben, maar van het eigen land niets te we ten, kind aan huis te wezen in de Europa-bus en niet eens te weten, dat Holten bestaat. Holten nog wel, gele gen aan de spoorlijn, die Amsterdam met Wladiwostok verbindt. Nu, ergens aan die lijn ligt uw eigen Overijsselse Holten, een stilleven, een juweeltje tussen weiden en dennen met uitzich ten vanaf de Holterberg onder Hol landse luchten, zoals u ze nergens ter wereld vinden kunt. Daar in Holten waren wij dan met al die voorzitters op de boerderij van Rietberg. De oud-Saksische boerderij, waar tie Kozakken hun zwaarden in de zoldering kerfden uit woede, dat ze geen pannekoeken kregen, waar de Coksianen beboet werden, die steriele, afgehouwen takken van de boom der planeetgemeente (Th. Booy), niet om dat ze het hart der wereld niet wil den horen slaan, maar omdat ze met meer dan 70 bijeen waren „om Gods Woord te horen"; waar in de tijd van de bezetting weer kerkdiensten werden gehouden en waarbij het gebeurd is, dat, terwijl gezongen werd: „een stierenheir van Basan, sterk van krachten", de belendende koeien heftig begonnen te loeien. Op diezelfde boerderij waren wij met 70 voorzitters, die in het stro sliepen en onbedaarlijke hoeveelheden brood met aanverwante artikelen hadden mee genomen en, wat nóg onwaarschijnlij ker is, ook hebben verorberd; die bij het harmonium zongen van „één naam is onze hope" en zo al maar door. Kortom, die generatie, waarvan wij al les verwachten, maar Thys Booy niets, omdat zij „hun hele leven bedreven binnen beschermend Christelijk milieu en geen aanraking hadden met het mo derne leven", of het moest dan zijn via de aanwezigheid van Ds. Knoppers uit het cultuurcentrum Hilversum. Voor de rest hebben zij zich moeten onderwer pen aan de leiding van de dominee uit Den Ham, Torenbeek, en de hopeloos- achterlijke absolutist, die deze regels schrijft. En wij er maar over praten, dat het in de Hervormde kerk zo best is en bij ons allemaal zo beroerd, maar dat het toch zo'n onbegrijpelijk privilege is, dat je gereformeerd mag wezen. En dat je nog geen kerkist hoeft te we zen, om er een betamelijk gerefor meerd standpunt op na te houden. We hebben daar in Holten geen minder waardigheidscomplexen ontdekt en geen stoet van schamelen, die alleen maar moe zijn - en hulpeloos om „moeder" roepen, maar een stelletje frisse ke rels, die behoorlijk goed wisten, wat ze wilden. En die ook best pret konden hebben om „de boer, die naar de markt was gegaan, stilletjes aan". Wij hebben ons daar in Holten op de kampeerboerderij van Rietberg, waar de MV-sters van Holten fungeerden als kooksters en serveersters, over enkele dingen stilletjes zitten verkneuteren. Dat was niet in de eerste plaats om 't feit (we maakten er natuurlijk ook de kerkgang mee), dat het in deze contrei en nog als vanzelfsprekend geldt, dat „men" tweemaal per Zondag naar de kerk gaat. Men gaat in deze streken niet curieuselijk onderzoeken, waar in de Bijbel staat, dat je 's Zondags twee maal moet gaan. Men weet hier, dat dit een tevergeefs zoeken zou zijn, om dat als de Bijbel iets in die richting zou zeggen, het hoogstens een Hallelu ja zou zijn, dat je tweemaal mag! Maar daar gaan we 't nu niet over hebben, omdat we spraken over die conferentie. We hebben ons er over verheugd, dat die voorzitters der verschillende J.V.'s gerecruteerd .waren uit die di verse beroepen, die we opsomden. Dat hadden we ook wel kunnen wéten, want waar zouden ze anders vandaan komen, maar als je er zo eens weer met je neus opgedrukt wordt, dan tréft je dat toch weer even. Het is het volk van de bakkers en de bierbrouwers geweest, die de Vrije Universiteit hebben gebouwd, en het zijn nu de woningstoffeerders, bank werkers, kantoorbedienden en landar beiders, die het Jeugdland mee helpen ontginnen. Hoe krijgen de jongens het voor elkaar! Het is toch geen kleinig heid overdag in je overall te staan en dan de voorzittershamer te hanteren, nü in 1954! Maar ze doen het en ze doen het met enthousiasme. En zo waar ookscholieren! Jongens, die voor hete en keiharde repetities moe ten werken, maar daar geen smoesjes over verkopen van: ik heb geen tijd voor wat anders. Wij zijn blij met de ze voorzitters. Vooruit maar, jongens, en je tanden op elkaar. Door dit slag is ons volk groot geworden. Waar ble ven de aanstaande doktoren, de advo caten en leraars? Zijn die er niet in Overijssel? En wij dachten zo, die knapen, die zo overdag in het verkeer zitten, of als bankwerkers in de fabrieken, die horen toch ook wel „het hart van de wereld" slaan? Die weten er toch wel een klein beetje van, wat hier en ginds te koop is. Of moet je daarvoor persé een paar jaar student geweest zijn of iets van Vestdijk hebben gelezen of zwaar getild hebben aan het existen tialisme? „Kerk en Jeugd" heeft alleen maar verwachting van hen, die „het hart der wêreld hebben horen slaan". Ik heb zo'n vermoeden, dat deze jongens intens naar die hartslag geluisterd heb ben en dat ze tot de conclusie geko men zijn, dat dit hart maar erg zwak jes klopte. Wij zijn van Holten met z'n prachtige Holterberg weer naar huis gegaan met een klacht minder en wat meer hoop, dat het met ons Gereformeerde Jeugd werk toch wel goed zal komen. Als je maar blij bent met dat geschenk van de hemel: zonen der Reformatie te zijn." H. V. DEELNAME BEVOLKINGSONDERZOEK. Bij het röntgenologisch onderzoek, dat de afgelopen week alhier plaats vond, werden 3731 foto's genomen, t.w. 3660 foto's van ingezetenen en 71 van niet-ingezetenen. 476 personen worden regelmatig doorgelicht, 63 hebben zich nog opgegeven voor het onderzoek in Januari a.s. en 107 personen zijn met geldige redenen niet opgekomen; 25 procent van de ingezetenen, welke in eerste instantie niet wilden deelnemen, zijn op hun besluit teruggekomen. Van de aangemelde personen bleven er 95 zonder kennisgeving weg. Ca. 10 pet. van de daarvoor in aanmerking ko mende inwoners heeft aan de oproep geen gehoor gegeven. Het is betreurenswaardig, dat zulks het geval kan zijn bij zo'n ernstige zaak. SONNET De Godmeris ligt in schaam'le kribbe neder Immanuel, van ouds der vad'ren wens. Gods Zoon, in de gestalte van een mens, Wordt voor gevallen mensheid Plaatsbekleder. ,J)e weg naar Huis hadt gij u gans versperd: Ik breng u, zondaar, tot de Vader weder, Uit hoge hemel kwam ik tot u neder, Waardoor de slagboom opgeheven werd." Door Kerst en Pasen, Pinkster, Hemelvaart Volbrengt vol liefde Hij Zijn heilrijk werk Voor alle „mensen van Gods welbehagen" De Eng'len zingen luid van „Vrede op aard!" Juicht mee! O, juicht! 't Is 't feest van Christuskerk. God heeft de heilzon voor U op doen dagen! Kerstfeest 195Jf. H. C. VAN LEEUWEN „Casa Nostra". In dit artikel willen wij eens nagaan hoe men gekomen is aan een aantal aardrijkskundige namen in Overijssel en Gelderland, terwijl voorts aandacht zal worden besteed aan bijnamen, waaron der bepaalde plaatsen en streken en hun inwoners bekend stonden of thans nog bekend staan. Laat ons beginnen met de plaats onzer inwoning. Naar wordt beweerd, heeft Holten zijn naam te danken aan 't feit, dat het gelegen is in een holte of laagte tussen de heuvels. Anderen zeggen, dat Holten zijn naam door een heel andex-e oorzaak gekregen heeft. Vroeger zouden er tussen Holten en Rijssen veel bossen geweest zijn, welke op zekere dag door een zware storm geteisterd zijn. Een groot aantal bomen is toen ontworteld. De takken of rijzen waren er afgerukt en terecht gekomen in de richting van de plek, waar nu het stadje ligt, dat de naam Rijssen kreeg. Het beste hout, dat de mensen hier met „hooit" aanduiden, bleef liggen naar de kant van de plaats waar Holten is ontstaan. Tussen Rijssen en Holten was later 'n uitgestrekt veen gebied. Een gedeelte hiervan, ongeveer op de grens van beide gemeenten, stond bekend onder de naam Twistvenne. Heel lang geleden is in dit gedeelte een lijk gevonden, dat in zeer verre staat van ontbinding verkeerde. Noch Holten, noch Rijssen wilde het begraven. Na lang getwist vandaar de naam Twist venne heeft de magistraat van Rijs sen voor een behoorlijke begrafenis doen zorgdragen, onder voorwaarde, dat het Twistvenne aan Rijssen kwam. Tussen de jeugd van Rijssen en Enter bestond eertijds een grote rivaliteit. „Riessen boaven, Eènter in de gruppe" was de strijdkreet van de „Riessender vèènte", als zij zin hadden om een rob- bertje te vechten. Wanneer men weet, dat met de „gruppe" wordt bedoeld de goot achter de koeien in de stal, is het volkomen duidelijk, welke plaats men de jongens uit het land van de ganzen, klompen en zompen had toegedacht. De naam Markelo is samengesteld uit twee woorden, n.l. Marke en lo. Het eerste woord heeft twee betekenissen. Een marke was een oude dorps- of buurtgemeenschap; zij was ook de klein ste gemeenschap ten plattelande met gronden in gemeen gebruik. De deelheb bers van de markgenootschap marke in laatstgenoemde betekenis noem de men oudtijds gewaarden, omdat hun rechten gewaarborgd werden. Een lo(o) is een met bomen begroeide hoogte. In tal van aardrijkskundige na men vinden wij dit' woord terug, zij het dan vaak afgesleten tot le. De bewoners van Stokkum, een buurtschap in de ge meente Markelo, noemde men vroeger de „Teerheurne". Hoe men aan deze be naming kwam is niet bekend. Het stadje Goor, vroeger Ghoer, zal zijn naam danken aan de aanwezigheid van een moeras. Tussen Goor en Enter is een» moerassige streek, welke 't voele Goor genaamd wordt. Goor wordt voor het eerst in de historie vermeld tijdens de regering van Bernold, bisschop van Utrecht van 10271054. Toen was het de zetel van de graaf van Twente- In de buurtschap Ypelo bij Enter ligt nog het Mokkelengoor. De bijnaam der inwo ners van Goor is „meerpoeten", zo ge heten naar een klein visje. Van Goor heeft men wel eens gezegd: „De Twent se Haag; meer japonnen dan hemden". Het Achterhoekse Geesteren houdt verband met geestgrond, schrale zand grond. De uitgang -eren wijst op hout- rijkdom. Op de kerk in Geesteren staat het volgende rijmpje: 1633. Treedt hir bi Ende segget mi Wie dat hier boer Ofte edelman si. Gelselaar, in dialect: Gelsteren, be tekent waarschijnlijk Gelders-Laar. Een laar is een zanderige hoogte. In Gelste ren woonde de bekende folklorist mees ter Heuvel, hoofd ener school en auteur van o.m.' „Oud-Achterhoeks boeren leven". Borculo, daarvoor Borkelo en nog vroeger Borchloo, betekent burcht op het loo. Men spreekt van Borkelose moate, als men b.v. koffie schenkt niet alleen in het kopje, doch bovendien in het schoteltje. „Nen Box-kelosen rieks- daalder" is 2V2 cent waard. Uit het vol gende rijmpje blijkt, dat er tussen ver schillende plaatsen waartoe ook Bor culo behoort, nogal enige naijver be stond: Dèèventer is ne koopstad, Zutfen is ne loopstad, Lochem is nog wat, Mer Borkelo is 'n höönegat. De scheldnaam voor de inwoners van Borculo, dezelfde als die der Oldenza- lerse is dermate onwelvoeglijk, dat ik hem hier niet vermelden zal. „Knollen" is de scheldnaam van de in woners uit Groenlo. Ze zullen wel vaak gezegd hebben: „Wee't knollen wil ètten, Möt Lauwrèèns nêet vergêtten." Ruurlo, in dialect Ruurle, heette vroeger Roderlo, genoemd naar de fami lienaam De Rode. Lochem is gevoi-md uit Loo(ch)heim, derhalve het huis op de hoogte, dat ge heel door bossen omringd was. De in woners van Lochem, evenals die van Bentelo, worden gescholden met de naam Koolhazen. De Deventernaren worden „stokvis sen" genoemd, terwijl zij zich voorts nog twee minder kiese namen moeten laten welgevallen, zo onkies, dat wij vermelding daarvan ook maar achtex- wege zullen laten. Wie gaarne meer zou willen weten over Zwolse Blauwvingers, Kamper Uien, Usselose „Moosbalgen" enz. mogen wij verwijzen naar het boekje van Okke Haverkamp over folkloristische vreug den in Overijssel. W. O. JUBILEUM „JONG HOLTEN" (Vervolg) De burgemeester, Mr. W. H. Enklaar, sprekende namens 't gemeentebestuur en het bestuur van de lagere land bouwschool, zeide met genoegen ge luisterd te hebben naar de belangrijke zaken, welke door de vereniging tot stand gebracht zijn. Spr. herinnerde aan de lezing van de heer Jan Jans, onlangs hier gehouden en wees op het belang van goed landbouwonderwijs. Hij sprak de hoop uit, dat het met de vereniging semper crescendo mag gaan. Verder spraken nog de heren H. J. A. Koldeweij, namens de adviserende leden; de heer Hemmink namens het hoofdbestuur van de BOO; de heer J. Sprokkereef namens de Boerenleen bank; de heer Mensink namens de zus tervereniging uit Markelo; de heer G. Stam namens de Coöp. Aankoopvereni ging en de Zuivelfabriek; de heer W. Aanstoot namens de CJBTO-afdeling en de heer Stegink uit Bathmen na mens de zustervereniging aldaar. Er werden tal van enveloppes met inhoud bij de gelukwensen overgedra gen. De voorzitter bracht de sprekers en gevers dank voor hun vriendelijk ge baar en hartelijke woorden. Toneeluitvoeringen. In „Amicitia" gaf de toneelclub „Tha lia" uit Hardenberg vorige week Woens dag- en Donderdagavond een toneel uitvoering, waarbij voor het voetlicht werd gebracht het toneelspel in drie bedrijven: „Even voorstellen, m'n tan te". Nu, deze tante was geen tante om zonder handschoenen aan te pakke; Ze beheerste de situaties in het leve van de kunstschilder Rudi en z'n jong echtgenote zodanig, dat deze haar nu om vermeende amourettes met c dienstbode ging verlaten. In het laats: bedrijf, dat de climax bracht en doe zijn dikwijls dolle situaties telkens ee daverende lach door de zaal deed kik ken, toonden deze dilettanten uit goede hout gesneden te zijn. De inhou van het stuk was van weinig betefe nis, maar him spel was prima. D; bleek ook wel uit het spontane ap plaus, dat zij aan het einde van k stuk oogstten. Na een dankwoord van de voorzi: ter volgde de gebruikelijke verlotii en werd er nog een tijdlang gezel! gedanst. PREDIKBEURTEN. Ned. Herv. Kerk. Holten. Kerstavoa (24 Dec.) om 9 uur Bijzondere Dien (voorganger Ds Israël), le Kerstd; 9 en 10.30 uur Ds Addink. Zondag uur Ds Israël. Dijkerhoek. le Kerstdag 10 uur Israël. Zondag 10 uur Ds Addink. In alle diensten gedurende de Kerr dagen zowel in Holten als Dijkerhoe! wordt gecollecteerd voor Kerk Wereld. Geref. Kerk. le Kerstdag 10 en 2.30 ut Ds Hoogkamp. Zondag 10 uur Brinkman van Rijssen en 2.30 uur Bouwman van Nijverdal. Gedurende de Kex-stdagen is de de: de collecte bestemd voor de Zendii op Soemba. JAARVERG. GEREF. MANNENVES In het gebouw „Rehoboth" kwame Maandagavond van de vorige week c leden van de Geref. Mannenverenigir in jaarvergadering bijeen. De voorzitter, de heer G. W. Riet man, opende deze bijeenkomst met ge bed en Schriftlezing (Hebr. 11 vs. 8-1 nadat gezongen was Psalm 105 vers 5. In zijn openingswoord sprak de hee Rietman zijn grote vreugde uit overc grote belangstelling voor deze jaarver gadering en werden de afgevaardigde van de diverse verenigingen in 't br zonder hartelijk welkom geheten. De heer J. Beldman hield hierna ee inleiding over het onderwerp: „Abra ham's roeping en de belofte Gods". Er volgde op dit onderwerp een ze drukke bespreking, die om des tijd wille moest worden beëindigd. Na de pauze waarin getracteer werd op koffie met een krentenbol werd de vergadering heropend met zingen van het bekende lied: ,,'k Hei geloofd en daarom zing ik". Blijkens het jaarverslag van de secre taris, de heer Jac. Louwerse, telt d afdeling momenteel 51 leden. Het be zoek aan de vergaderingen kan zee goed worden genoemd en op de inlé dingen volgt steeds een drukke bespre king. De penningmeester, de heer H. Hasenwinkel, had het financieel vet slag over het afgelopen boekjaar 0; rijm gesteld, waarom de vergaderiuj hem een hartelijk applaus bracht. Namens de Hervormde Mannenver eniging sprak de heer J. Koopman ee: kort woord, waarin hij wees op d goede verstandhouding en samenwei king, die er is tussen de Geref. en Het vox-mde afdelingen. Mevr. Limbeek—Bolks sprak nameiï de Geref. Vrouwenver. „Priscilla", ter wijl verder nog namens de Gerei jeugdverenigingen het woord werd ge voerd door de heer H. Beldman GHzn Er werd verder na de pauze aan mastklimmen, aan welk spel ee: viertal koppels deelnam. Twee van de ze koppels, t.w. Mevr. Pottjewijd e: de heer Wiggers en de heren B. Belt man en W. v. d. Meulen, klommen td in de top en kwamen in het bezit va: de hoofdpx'ijs: een flinke rookworst. Het was reeds 11 uur geweest, toe deze prettige vergadering door de hee: J. Beldman met dank aan God were gesloten. KERSTREIS NRV De NRV ox'ganiseert van 24—27 De cember a.s. weer een Kerstreis naai het Overijssels Merengebied, Twente en de Gelderse Achterhoek, met standplaats Holten. De deelnemers lo geren in hotel Holterman en zijn de pendances. De eerste avond spreekt dokter J. P. Nagelhout, bekend om he! uitwisselingsplan met de Franse, Bel gische en Nederlandse kunstschilders over Holten en de Holtex'berg. De vol gende avond houdt de bekende jour nalist-globetrotter G. Monnink, een le zing met lichtbeelden over „Reisavon turen rondom Sinfina" en tenslotte za! de heer Piet Bos nog een lezing hou den over het dierenleven op de zand gronden van Oost-Nederland. Leidei is de heer J. Havenaar te Delft, die een heel aardig programmaboekje lie' samenstellen. CENTRALE VERWARMING AANBESTEED. Door het Ing. bureau André Wieche- rink te Enschede is Dinsdag voor reke ning van het bestuur van de School met de Bijbel aanbesteed het legger van de centrale verwarming in hei nieuwe schoolgebouw. Er werd als volgt ingeschreven: Ing. bur. Ch. Koster, Deventer f 32:11® Fa. Beuting, Teske en Co., Ensch. 27.80. Fa. Deer en Westeringh, Dev. Ir. Zweering, Hengelo 25.501 G. Emsbroek, Vorden- 25.151 Fa. H. W. ter Brugge, Almelo 24.891 S. W. de Vries, Hengelo 24.49!

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1954 | | pagina 2