Stille f lacht
Waar 't alliji
l Kerstfeest is
VROUWEN
RECLAME
Holtens
Nieuwsblad
in de Luchtvaart.
Contract
voor levenslang.
Eigenaardig lijkt het, dat we van
vele bekende kerstliederen niet we-
ten, wie de componist ervan is. Toch j
is dit minder vreemd dan men zo op i
het eerste gezicht zou denken om de 1
eenvoudige reden, dat deze kerstlie
deren gelijk met de andere liedjes
en wijsjes vaak het geval is uit het
volk zijn gegroeid. Het volk leert
zulk een lied en het weet niet, van
wie, het volk wijzigt een lied en men
weet niet waarom het dit deed en wie
de wijziging voor 't eerst aanbracht.
Natuurlijk, van de nieuwe, moder
ne kerstliederen zijn de componisten
wel bekend, maar van de meeste oude
liederen staat geen componist aange
geven. Tóch zijn die oude liederen
het mooist; zij hebben zich ten op
zichte van het nieuwe door de
jaren heen kunnen handhaven, ock al
worden zij in de loop der tijden ge
wijzigd.
Zijn dan veelal de componisten van
de oude, algemeen gezongen kerst
liederen niet bekend voor „Stille
nacht, heilige nacht" moeten we een
uitzondering maken.
Een paar dagen voor Kerstmis 1813
geraakte het orgel van de St. Nico-
laaskerk te Oberndorf, dat destijds
door Frans Xaver Gruber werd be
speeld, defect. De organist, die ook
wel eens componeerde, was van me
ning, dat daar iets tegenover gesteld
moest worden. Op een gedicht, dat
zijn vriend, de kapelaan Jozef Mohr,
had vervaardigd, componeerde hij 'n
eenvoudig wijsje en toen het kerk
orgel de Eerste Kerstdag noodge
dwongen moest zwijgen, voerde Gru
ber met Mohr het nieuwe kerstlied
voor het eerst uit.
Organist-componist Gruber be
speelde daarbij de guitaar, terwijl de
dichter zijn „Stille nacht, heilige
nacht" zong. De aanwezigen werden
er zo door gegrepen, dat zij het lied
dadelijk spontaan meezongen.
Dat moet een bijzondere gebeurte
nis zijn geweest, waar nog lang over
werd gesproken, want toen in 't voor
jaar van 1819 de orgelbouwer Man-
racher uit Fügen te Oberndorf kwam,
hoorde hij van het mooie Kerstlied,
dat Franz Xaver Gruber had gecom
poneerd en met zijn vriend Mohr had
voorgedragen.
De orgelbouwer vroeg en kreeg van
Gruber een afschrift, dat hij meenam
naar Tirol. Ook daar werd men door
het lied zeer getroffen. Het ging van
de een naar de anderde hele
wereld door. Want vast staat, dat
overal waar het Kerstfeest wordt ge
vierd, het lied „Stille nacht, heilige
nacht" wordt gezongen, zelfs door de
inboorlingen van de Mentawai-eilan-
den aan de Westkust van Sumatra.
Toen enige jaren geleden 'n Austra
lisch oorlogsschip daar het eiland
Pagai aandeed en de opperhoofden
met hun aanhang het schip bezoch
ten, werd na een door de inboorlingen
gegeven voorstelling community sin-
ging beoefend.
De inboorlingen lieten zich daarbij
niet onbetuigd en zongen uit volle
borst „Stille nacht, heilige nacht", in
het Mentaweis, nadat de bemanning
dit zelfde lied in-het Engels had ge
zongen
Van de componist Franz. Xaver
Gruber weten wij nog, dat hij 25 No
vember 1787 te Unterweizberg werd
geboren en dat hij 7 Juni 1863 te Hal-
lein overleed. Gruber was organist
en koordirigent en hoewel hij waar
schijnlijk wel meer liederen zal heb
ben gecomponeerd, is hij verder als
componist van weinig betekenis.
Slechts één groot werk heeft Gruber
de wereld geschonken.
Als pilote, instructrice, stewardess
en in de fabrieken.
Misschien kent u namen van bekende
vrouwen uit cle luchtvaartwereld.. Daar
zijn bijvoordeeld Jacqueline Cochran en
Jacqueline Aurioi, de Amerikaanse en
Franse piloten, die met haar straaljager
de geiuiusbarrière doorbraken. Daar zijn
iNini hoesman-Visser, onze energieke bal
lon-commandante; Eliy beyifert, die met
haar zestien jaren ouze jongste zweef-
vliegster is en Joep liuygrok, die op
Schiphol het unieke beroep uitoefent van
linkirainer-instructrice. En misschien keut
u ook wel de namen van beroemde vrou
wen uit de geschiedenis van de lucht
vaart: Amelia Earhart, Jean Batten, Amy
Mollison, Flelène Buclier en vele anderen,
die bekend werden door de opzienbarende
vluchten, die zij maakten. In Nederland
was het Mevrouw De iiijk, die ais eerste
Nederlandse met een vliegbrevet, veel
naam gemaakt heeft. In Duitsland ver
wierf lianna iieitsch een ongekende po
pulariteit. Zij was (en is nog steeds) een
bekende zweef vliegster. Bovendien vloog
zij in '1938 met een helicopter binnen in
de „Deutschland-halle". Ook tijdens de
oorlog heeft Hanna, als testpiiote, veel
gevlogen, zelfs met een bemande V-l.
Ook Engeland heeft 'n bekende zweef-
vliegster, die Ann Douglas heet. In Ne
derland hebben we zelfs het zweefvlie
gend echtpaar De Boer. Het toestel van
de bekende zweefvlieger Eibert de Boer
wordt door zijn vrouw Ans dikwijls start
klaar gemaakt en zelf vliegt zijn vrouw
al in een Olympia. Frankrijk kan bogen
op de eerste en enigste vrouw ter wereld,
die het gouden zweefvliegbrevet met drie
diamanten draagt. Deze vrouw heet Mar-
selle Choisnet en in Mei 1953 vloog zij
van Parijs naar Bordeaux, een afstand
van 505 k.m. Tevens maakte zij een re
tourvlucht, die haar een wereldrecord op
leverde.
Jeugdrecord
In Amerika maakte de kleine Betty
Lee opzien door al op haar tiende
jaar geheel alleen met een sport
vliegtuigje de lucht in te gaan. Zij
had het vliegen geleerd van haar
vader en zij was het jongste meisje,
dat ooit vloog. U bent er werkelijk
nooit te jong of te oud voor om te
leren vliegen. Zo vloog nog onlangs
een 61-jarige Amerikaanse dame met
cccn Beecheraf Bonanza sportvlieg-
tuig over de Atlantische Oceaan van
Amerika naar Engeland. Haar enige
metgezel aan boord was een naviga
tor, die voor haar de koers uit
rekende, welke zij vliegen moest.
Maar het sportkcistje werd geheel
door haar zelf bestuurd.
Ook 't parachute-springen is een sport,
die veel vrouwelijke beoefenaars kent.
Een bekende Franse vrouwelijke parachu-
tiste is madarna Beliu, die kort na de
oorlog ook boven Ypenburg gesprongen
heeft. Zij kwam toen met naar keurig-
witte overall in een moddersloot tereciit
en werd toen, dik onder de modder, bo
ven op een prachtige open Buick langs
het enthousiaste publiek gereden. In Ca
nada heeft men verpleegsters, die het
parachute-springen beoefenen, zodat zij
in geval van nood in afgelegen streken
kunnen worden „gedropt" om hulp te
bieden. In Australië is de 43-jarige Ger-
truge J. MkKenzie een bekende pilote,
die al meer dan 1450 solo-vlieguren
heeft. Zij was het, die oorspronkelijk
een vliegtuig zou laten meevliegen in de
Christchurch-race, dat geheel door vrou
wen bemand zou worden. De Amerikaan
se Diana Bixby uit Californië, die sa
men met haar man, Bob Bixby, een kleine
luchtvaartmaatschappij heeft, zou dit toe
stel vliegen, terwijl Constance Jordan, de
enige vrouwelijke gediplomeerde vlieg-
tuigbouwkundige in Australië, als boord
werktuigkundige dienst zou doen. Zoals
bekend heeft dit „vrouwenvliegluig" zich
helaas op 't laatste moment uit de Christ-
church-race teruggetrokken.
Ook van Rusland is bekend, dat daar
veel vrouwen in de luchtvaart werkzaam
zijn. De Russische luchtmacht zou zelfs
over een corps van vrouwelijke piloten
beschikken. Russische zweefvliegsters heb
ben tal van records veroverd en ook het
parachute-springen moet in Rusland druk
ker nadrukkelijk uitnodigend onder
de neuzen der bezoekers duwt. Bak-
chich. Als de ogen gewend zijn aan
het schemerige keldergewelf, ontwa
ren zij een met mozaiek versierde ab-
sis met brandende zilveren lampen.
En dan iets verder een grote gouden
ster op de vloer met de woorden „Hier
werd Jezus Christus geboren". Twee
stappen verder staat een Engels sol
daat (zo was het voor het conflict).
Het is een Brits-Indiër, een Boeddhist.
Engeland gebruikte bij voorkeur deze
soldaten om deze geheiligde plek te
bewaren tegen de Christenen, welke
meerdere keren elkaar hebben trach
ten te verscheuren wegens vermeen
de „rechten".
Onze ogen blijven staren naar de
plek, waar eens Jezus zelf heeft ge
legen. Een huivering gaat door onze
leden en onze ogen gaan branden.
Mannen en vrouwen komen kruipend
naderbij en kussen de grond. Al onze
kerstlyriek, de sneeuw, de sparrebo-
men, alles is vergeten. Men zoekt naar
woorden, naar herinneringen, maar 't
is alsof het verstand stil staat en al
leen deze plek en de zwakke mens is
gebleven. Het mag hier dan vuil zijn
en onverzorgd, er mogen soldaten ter
bewaking nodig zijn, er mogen hier
dan teveel opzichtige Oosterse ver
sierselen aangebracht zijn, dat alles
doet niets af aan het feit, dat hier de
Christus werd geboren, hier waar het
door het zwakke geslacht beoefend wor
den.
Honderdduizenden in de industrie.
In de luchtvaartwereld zijn voor elke
man of vrouw in de lucht vele mannen
of vrouwen op de grond nodig. Daarom
behoeft het u niet te verwonderen, dat
er ook op de grond vele vrouwen zijn, die
hun brood in de luchthaven verdienen.
Zo werken er b.v. in de Amerikaanse
vliegtuigindustrie niet minder dan '1350U0
vrouwen en in de Engelse vliegtuigfa
brieken zijn het er 32000. Het totaal aan
tal mensen, dat in de vliegtuigindustrie
werkzaam is, bedraagt in Amerika 728000
en in Engeland 220000. We zien dus hoe
belangrijk het percentage vrouwen is.
Vooral tijdens de oorlog hebben, ook in
Duitsland, honderdduizenden vrouwen in
de vliegtuigfabrieken gewerkt. Maar ook
nu worden er steeds meer vrouwen in de
vliegtuigindustrie aangenomen. Zo wordt
b.v. de Boeieng B-52 Stratofortress, een
enorme achtmotorige straalbommenwer-
per, voor 54 procent door vrouwen ge
bouwd.
Het is niet alleen in de vliegtuigindus
trie, dat vrouwen hun brood verdienen.
Zo werken er in Amerika nog 20.000
vrouwen bij de luchtvaartmaatschappijen,
terwijl er 18.000 dienst doen bij de
luchtmacht, marine-luchtmacht of 't ma
rinierscorps. Hiervan zijn er bijv. 3000
die als „vliegende verpleegsters" mee
vliegen in de transportvliegtuigen, die ge
wonden vervoeren. Tijdens de Koreaanse
oorlog vooral hebben deze vliegende ver
pleegsters prachtig werk gedaan. Ook in
Engeland doen duizenden vrouwen bij de
vrouwelijke luchtmacht dienst en twee
Engelse vrouwen mogen „RAF-wings"
dragen. Tijdens de oorlog is er in Enge
land door de vrouwelijke piloten onge
looflijk veel gepresteerd. Zij vlogen de
snelste jagers en zwaarste bommenwer
pers van de fabrieken naar de operatio
nele eskaders over.
Meer dan 5000 vliegende gast
vrouwen.
Het meest aantrekkelijke meisjesbe-
roep in de luchtvaart is nog altijd dat
van stewardess. Er vliegen er nu over de
gehele wereld meer dan 5000 rond. Er
zijn in Amerika grote luchtvaartmaat
schappijen, die er meer dan 500 in dienst
hebben. De KLM heeft er ongeveer '150,
want onze luchtvaartmaatschappij maakt
naast stewardessen óók van stewards ge
bruik. Eén van de KLM-stewardess en
heeft een vliegbrevet en gaat soms wel-
eens in de cockpit op de plaats van de
tweede stuurman zitten, terwijl de ge
zagvoerder natuurlijk een oogje in het
zeil houdt. Tnx Terwindt, die thans in
Canada verblijft en vroeger hoofd was
van de KLM-stewardessen, werd tijdens
de oorlog boven ons land gedropt en deed
mooi werk voor het ondergronds verzet.
Zo zijn en worden er in de luchtvaart
wereld veel prestaties door vrouwen ver
richt. Nagenoeg alle manlijke functies
kunnen ook door vrouwen worden gedaan,
soms zelfs beter door vrouwen. Belang
rijk is b.v. het „plotten", het op kaart
aanbrengen van meldingen van vliegtuig
bewegingen. Vandaar dat ook thans in
ons land duizenden meisjes bij de lucht
macht worden aangenomen oru o.a. bij de
luchtwachtdiensten werk te doen.
KORT VERHAAL
Inspecteur Alan Standruft mocht
met Mïlly trouwen, als hij het
mysterie „12 Novemberoploste.
Nee, Milly, je behoeft er met mij niet
meer over te praten, ik kan niet toe
staan, dat jij die Standruft nog ontmoet.
Hij is een beste kerel misschien, dat wil
ik niet zeggen, maar die jonge inspec
teurs van tegenwoordig denken maar, dat
ze alles kunnen en alsof dat nog niet
genoeg is, willen ze dan ook nog het!
nichtje van de commissaris trouwen!"
Commissaris Brendell stak een dikke
sigaar op en blies een wolk rook zover
de gezellige kamer in, alsof hij daarmee
zeggen wilde, dat de kwestie Standruft
voor hem niet meer kon betekenen, dan
een onbeduidend affairetje. Standruft was
nog niet zo heel lang in de stad, maar
vanaf de eerste dag de beste, dat hij
Milly had ontmoet, had hij zijn genegen
heid voor haar niet onder stoeien of ban
ken gestoken en vlug genoeg gemerkt, dat
het meisje hem ook wel mocht.
„Inspecteur Standruft is een bekwaam
politieman, oom, dat weet U ook wel. Is
hij niet speciaal hierheen gestuurd om
het mysterie van „12 November" op te
lossen
„Waar hij geen steek verder mee is
gekomen, al die vier maanden, dat hij
nu hier rondlummelt", viel haar oom
wel een beetje bars in de rede. Het was
voor hem ook niet zo prettig geweest,
dat Standruft hierheen gedetacheerd was.
Hij had dat beschouwd als een brevet van
minderwaardigheid en daarom deed het
hem inwendig toch wei genoegen, dat die
jonge kerel er evenmin iets van terecht
bracht. Misschien was hijzelf toch wel
een beetje geschrokken van zijn barse
toon, want hij voegde er vergoeilijkend
aan toe, dat hij geen bezwaar meer tegen
een verloving zou maken, als Standruft
er in zou slagen het mysterie werkelijk
op te lossen. Schrale troost, dacht Milly,
maar het is in ieder geval wat.
's Avonds zag Milly haar Alan toch.
Dat heb je zo van die ondernemende
jongelui, die bovendien nog erg verliefd
zijn. Zij vertelde Alan, wat de oude ge
zegd had.
„Daar schieten we niet veel mee op",
zei Standruft. Het ziet er naar uit, dat
we binnenkort het onderzoek zullen moe
ten staken, want ik zie geen enkel pers-
geaarü politieman ook wei een zaax om
dol bij te worden. Op klaarlichte dag,
op een uur, dat de personeelsbezetting
van het hulppostkantoor in de wijk west,
juist tegen lunchtijd niet zo sterk was,
was een kerel binnengestapt, had de 2
beambten in de kluis gedreven en was
er met 12.000 dollar vandoor gegaan. Een
gewone roof was daar nog wel overheen
te komen. Er waren wel eens grotere
bedragen gestolen. Maar het beroerdste
was, dat de dader regelmatig de politie
tartte met anonieme briefjes, allemaal
ondertekend met „12 November". Dat
was de datum, waarop de overval ge
beurd was. Standruft vertelde dat alle
maal nog eens. Hij had het haar al zo
vaak verteld. „Het enige wat we van de
dader weten is, dat hij erg met zichzelf
ingenomen moet zijn. Daarop wijzen die
briefjes. Hij is ijdel, hij daagt ons uit,
daarom kunnen we het niet opgeven",
zei Alan.
„En we mogen het zeker niet opgeven,
nu oom dat gevraagd heeft. Zeg Alan, er
schiet me opeens iets grappigs te binnen.
Ik vind, dat die onbekende misdadiger
en mijn oom wel iets met elkaar gemeen
moeten hebben. In feite is mijn oom ook
wel ijdel. Hij wandelt graag met me door
de stad, laat zich graag met me zien, hij
duldt jou misschien niet, omdat hij dan
al die voorrechten met jou moet delen.
Je moet die „12 November" op een of
andere manier uit zijn tent kunnen lok
ken
„We hebben alles al geprobeerd, maar
zonder succes."
Toen vertelde Milly opgewonden een
lang verhaal en langzaam verhelderde de
blik van Alan. Inderdaad, dat moest een
kans zijn
o-O-o
Twee dagen later meldden de kranten
in grote opmaak een nieuwe euveldaad
van „12 November". Overval op het
bijkantoor van de Milwaukee-Bank. Het
hele stadje was in opschudding. Commis
saris Brendell niet minder. Hij kreeg
een vuurrood hoofd van opwinding, toen
hij op de deur van de safe, waarin ook
nu weer twee ambtenaren zaten, het
briefje met de naam „12 November" ge
plakt zag. Regelmatig in de komende da
gen publiceerden de bladen de brutali
teit van „12 November", die ook nu
elke dag weer briefjes zond naar de po
litie. Maar intussen werkte inspecteur
Standruft onder hoogspanning. Geheime
rapporten en boodschappen kwamen bin
nen. Zij bevatten alleen maar namen en
werden gestuurd door caféhouders en
barkeepers. Tientallen briefjes, waaruit
een bepaald hoopje met dezelfde naam
beduidend groter werd, dan dat van alle
andere namen tezamen. Een week later
werd Sam Drower gearresteerd. Hij viel
direct door de mand en bekende de over
val op het postkantoor. „Maar met die
Bank heb ik geen steek te maken", zei hij
woest.
„Dat weet ik", zei Standruft triom
fantelijk, „want die overval heb ik zelf
gepleegd. Alleen de directeur van de
bank, Milly Brendell en ik wisten er
van. We wilden jou uit je tent lokken en
meenden, dat je voorzichtig navraag zou
gaan doen in café's en bars om degene
te vinden, die zo brutaal was om jouw
pseudoniem te gebruiken. Daarom hadden
we alle kasteleins gevraagd om nauwkeu
rig aan te tekenen, wie van de klanten
het gesprek op de overval zou brengen
en ik moet zeggen, dat jouw naam er
wel heel, heel vaak bij was. Toen zijn
we alles nog eens nauwkeurig na gaan
pluizen en kwam onomstotelijk vast te
staan, dat niemand anders dan jij, Sam,
die overval gepleegd kon hebben.....
De commissaris kwam binnen. „Er staat
buiten iemand op je te wachten", zei hij
tegen Alan, „en dat is de enige mogelijk
heid om jou levenslang te geven voor die
overval op de Bank, brutale rekel, die je
bent. En Milly als je medeplichtige zal
die straf met je moeten delen."
„Dat heb ik ook wel verdiend, com
missaris", zei Alan schuldbewust, „ik
heb die straf verdiend en zal die uitzit
ten." Toen vloog hij naar buiten, recht
in de armen van zijn stralende mede
plichtige en een paar maanden later, op
'12 November, tekenden ze samen het
contract, voor levenslang!
dient „begeleid" te worden door actueel
nieuws uit Uw voorzieningsrayon.
Alleen in dat geval bezit ze de nodige
„prikkel" tot actie en overleg en
voert ze aldus tot groter omzet.
Bedenk eens hoeveel aan goede reclame
vastzit. Haak in op de goodwill die het
algemeen verspreide nieuwsblad voor
U gekweekt heeft ook als Uw zaak
eens in de nieuwskolommen wordt be
licht, wanneer daarvoor een speciale
reden is.
Adverteer in:
Wie wel eens een bezoek aan het
Palestijnse land heeft gebracht en
dan van Jeruzalem naar Bethlehem
reisde, zal het opgevallen zijn, dat
tussen beide plaatsen grote verschil
len heersen, zowel uiterlijk als inner
lijk. Jeruzalem is gedeeltelijk 'n zeer
oude en gedeeltelijk een moderne
stad. Ontelbare taxi's en autobussen
j doorkruisen de stad op jacht naar
slachtoffers onder de vreemdelingen,
die meestal geen begrip van prijzen,
j loven en bieden en de vele bakchich
(fooien) hebben. Ook de mensentypen
zijn er zeer verschillend. Men treft er
de gewone Europeaan, de gebruinde
Arabier, de Armeniër en de gladde
Griek. Het is een en al leven en han
del. Luidruchtigheid en Oosterse rust
wisselen hier elk moment.
Bethlehem daarentegen is een ste
deke vol vrede en rust. De mannen
zitten gehurkt en zwijgend langs de
oude muren der huizen, de hoofddoek
nonchalant maar bijna bevallig om
de nek geslagen. Rustig, bijna bewe
gingloos zitten ze daar, als hadden zij
alle tijd ter hunner beschikking. De
vrouwen met hun witte hoge en ty
pisch gevormde mutsen stappen traag
en statig door de nauwe straten. Alles
ademt rust. Ergens klept een klokje,
nu en dan weerklinkt de roep van een
koe. Een man gaat met lome schreden
naar de oude bus, waarmee ook wij
hier zijn gekomen; hij draagt 'n klein
tenen mandje, waarin twee witte
duiven zitten te koeren. En dan daar
ineens zien wij een oude baardige
Arabier, licht gebogen, de knoestige
loopstaf nog in de hand en over zijn
schouders een lammetje. Het diertje
hangt los over zijn schouders, de voor
poten en het hoofd links en de achter
poten over de rechterborst. Het is
alsof wij een moment de goede Her
der zien, zoals wij die kennen van de
Bijbelse platen. Vrede gaat uit van
Nog geen honderd stappen vanwaar
wij nu staan is Jezus geboren en en
kele honderden meters verder, buiten
de oude stadsmuur, moeten bijna 20Ö0
jaren geleden de engelen het lied van
de vrede op aarde gezongen hebben.
Wij gaan naar de Basiliek der Ge
boorte, die is opgericht boven de plek,
waar eens liet Kindeke Jezus in de
kribbe heeft gelegen.
Het is er schemerig, vochtig en stil
in deze basiliek. Het is er binnen een
Oosterse schittering van goudmoza-
iek, Byzantijnsche gepolichromeerde
heiligenfiguren, iconen, kaarsen, zil
veren lampen en dikke stoffige kolom
men. Er hangt een geur van muffe,
te lang gesloten kelderruimten en
verbrande was, vermengd met de
knoflook uitademingen van de fellahs
en hun vrouwen, die met Oosters sen
timent de beelden vurig kussen. Een
in het zwart geklede vrouw komt bin
nen en halverwege de kerk werpt zij
zich ter aarde en op haar knieën be
gint zij naar voren te kruipen naai
de plek waar een groot verstard beeld
uit de Oosterse kerk is opgesteld.
Achter een kolom beginnen opeens
een paar popes te kakelen en dan
klinkt een vreemd grillig Oosters ge
luid. Een stem is in deze ruimte ge
vallen en vult de stilte met Oosterse
modulaties, die nu eens aan het gillen
van een angstig kind, dan weer aan
het kraaien van een haan doet den
ken. Vreemde echo's weerkaatsen
zijn bizarre geluiden. En dan ineens
bedenkt men, dat hier Christus is ge
boren. Dit zou de schoonste plek op
aarde moeten zijn. Een voortdurende
blijde jubel van heerlijk schone
stemmen. Maar het is er vreemd, Oos
ters vuil en zo naargeestig als slechts
het Oosten zijn kan. Een trap langs
het koor voert naar de grot der ge
boorte. Bij de ingang staat een pope,
die waskaarsen aanbiedt met de
