r
I
escherming
Sran de middenstand
bittere noodzaak
1
KOFFIEBON.
Wederopbouw van boerderijen
en de keuze van een architect.
S'o. 4. Jaargang 2
ZATERDAG 28 JANUARI 1950
Verschijnt elke Zaterdag
De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 0.75 p. hwartaal
Uitgave van de Stichting Holtens Nieuwsbladi.o.
te Holten. Telef. K 5Jf83 - 234
Adv.-prijs1—15 m.m. (cl contantf 1.00. Iedere m.m. meer f OM
legering schept de room van de melk
(Van onze soc.-econ. medewerker.)
Maandenlang wordt er in de pers reeds op
gewezen, dat de positie van de Nederlandse
middenstand niet te benijden is en naarmate
met de prijsverhogingen van de laatste tijd de
nood in talrijke gezinnen toeneemt, wordt de
aandrang om tot overheidssteun aan de mid
denstand over te gaan, groter. De overheid
wordt dit probleem min of meer opgedrongen,
omdat zij zelf het niet wil aanvatten, minder
uit principe dan uit vrees voor moeilijkheden.
De vele mijnen, waarop het regeringsschip
telkens dreigt te stoten, heeft zij echter ook
zelf in haar vaarwater gelegd, dat zal spoedig
blijken.
De middenstandhet is eigenlijk een on-
aandelbaar begrip. Men kan het in enge of rui
mere zin opvatten, maar wij willen hierbij den-
sen aan een bevolkingsgroep, die het zich tot
taak heeft gesteld zelfstandig in haar onderhoud
{te voorzien, dus zonder in loondienst te zijn.
Het zijn ondernemers, die het risico van de
T"~ups en downs in het economische leven zelf wil
len dragen. Zij wensen geen hulp van buiten. Zij
jzijri bereid jarenlang door hard zwoegen een
lein inkomen te genieten om uiteindelijk dik
wijls een klein bedrijfje te bezitten, dat hun dan
imgszins vergoeding geeft ook in inkomen
Ivoor het vele werk en de onbetaalde overuren
die in 't verleden gepresteerd werden. Zij lopen
daarbij de kans economisch ten onder te gaan,
maar kunnen anderzijds ook spoedig tot grote
welstand raken, wanneer zij de wind in de zeilen
[hebben.
Wij ontmoeten in hen nijvere werkers, die
'harde klappen zonder mopperen dikwijls accep
teren, mits zij de gelegenheid hebben zich in'
[goede dagen te herstellen. Voorbeelden van deze
rphjgroep zijn de land- en tuinbouwers en de winke-
e fliers.
i Een middenstander moet enig economisch in-
'jzicht hebben, wil hij zijn doel kunnen bereiken.
'Immers, hij vecht op de barricaden van het eco-
15. 'inomisch strijdtoneel. Na de moeilijkste jaren te
afhebben doorgeworsteld gaat hij terstond, wan
neer zijn inkomen wat is toegenomen, reser-
veren. Dat wil zeggen, hij legt een deel van zijn
inkomen terzijde, om daarmede de zware storm
Jvan een economische depressie te kunnen weer-
staan, dan wel de schulden af te betalen, welke
hij moest maken om de opbouw van zijn bedrijf
staan. Is het wonder, dat zij die strijd moet ver
liezen?
In slechte jaren voor de loontrekkers heeft de
overheid deze categorie beschermd. Dit is te ver
dedigen, maar dan is het ook rechtvaardig, dat
nu aan hen die thans de klappen krijgen, waar
voor zij zich niet hebben kunnen wapenen, de
helpende hand geboden wordt. Practisch ge
schiedt dit niet, omdat men opeens meer afkerig
wordt van beschermde maatregelen. De midden
stand is in overgrote meerderheid afkerig van
bescherming. Laat men haar zelf zwoegen in
slechte jaren, dan accepteert zij dat. Maar men
moet haar dan ook de goede kansen laten en daar
geen remmen zetten.
Nu men thans voor de vraag staat of de mid
denstand geholpen moet worden, kan het ant
woord niet twijfelachtig zijn. Wij denken aan een
stelsel van minimumprijzen, aan subsidies en
aan het beschermen van deze groep door beper
king van de vestigingsmogelijkheden. Wij zien
de gevaren van economische verstarring, die
hiervan het gevolg zijn.
Geen fraaie methode.
Wij weten, dat de middenstand zelf in principe
deze middelen afwijst, doch zij moeten worden
aangewend, naar onze mening, als 'n tegenwicht
voor de te zwaar geëiste offers in 't verleden.
De economische verlammende maatregelen in
de afgelopen jaren ten uitvoer gelegd op een be
paalde groep moet ons thans het risico doen aan
vaarden dat anderen eens 'n gevarenkans lopen,
die in de praktijk zeker zal meevallen.
Fraai is deze aangeprezen methode allerminst,
doch zij biedt een mogelijkheid tot herstel van de
economische kracht van een bevolkingsgroep,
die men in 't verleden een te zware aderlating-
heeft doen ondergaan. Men ziet het, door het
economische leven in een keurslijf te dringen,
komt men op zeker moment tot de conclusie, dat
men dat keurslijf maar niet zonder meer aan de
kapstok kan hangen.
Een semi-geleid economisch leven is steeds
gevaarlijk, want het dringt ons de weg op naar
de algehele leiding of leidt tot ondergang van
de in haar bewegingsvrijheid te zeer beperkte
economische groep.
Dr H. R. MES.
te financieren.
Economische blunders.
1 1
J Financieel zijn de oorlogsjaren voor de ge-
J noemde categoriën van ons volk niet slecht ge
dweest en velen van hen boekten grote oorlogs-
- j winsten. Terwille van de rechtvaardighefd en in
't kader van de sanering van ons geldwezen in
4 het belang van geheel ons volk heeft de re-
gering deze oorlogswinsten finaal afgeroomd en
♦naar de staatskas doen verdwijnen. Hier is de
i eerste economische blunder gemaakt, want over
j't algemeen kan men er niet aan twijfelen of men
J heeft er 't mes te diep ingezet, zodat een herstel
4 van een gezonde middenstand van dat moment
1^4 af reeds dubieus was.
Terstond na de bevrijding is de regering door-
i#i gegaan met het handhaven van een prijsstop, die
f een behoorlijke winst of een iets meer dan nor-
l male onmogelijk heeft gemaakt. De lasten op de
middenstand gelegd, bleven even hoog of......
j! namen toe. Ook hier werd een fout gemaakt, die
I zich moest wreken. De eerste jaren na de oorlog
zouden in een land met geweldige goederen-
honger voor de middenstand zeer goed zijn ge-
weest, wanneer er geen prijsstop was geweest,
f Een groep als de middenstand heeft deze win-
I sten ingecalculeerd in 't bestaansplan. Immers,
men aanvaardt slechte tijden, maar men moet
i ook goede tijden kennen om tot een normaal ge-
fj middelde te' geraken en 'n bestaansmogelijkheid
voor dit volksdeel te garanderen.
j Nu is de tijd van concurrentie teruggekomen.
J de kosten stijgen, de winsten dalen, men wil naar
lllllll de reserves grijpen.die er niet zijn. De goede
J tijd, waarin de kracht voor de slechte jaren
tevens wordt gevormd, is door de overheid afge
roomd. Men heeft een bestaan gehad, maar de
room van de melk, bestemd om met de onder-
melk van de slechte jaren te worden vermengd
is door de staat opgeslokt. Men kan er over twis
ten of de staat die room nodig had of niet, voor
de middenstand is het funest geworden en de ge
volgen zien we nu dagelijks reeds naar voren
komen.
Verloren strijd.
De conjunctuurreserve, belichaamd in de over
winst in goede jaren, vormt het bloed dat het
middenstandsbestaan in slechte jaren gezond
houdt. Die slechte jaren breken nu waarschijnlijk
aan. Nu heeft de regering de prijsstop opgeheven
en plaatst zij de middenstand en bij de kleine
zelfstandigen doet dit verschijnsel zich 't eerst
gelden onbewapend in de strijd om het be-
ER WORDT DRUK GESCHAATST.
Ds ijsbaan „De Noordpool" trekt iedere mid
dag en avond veel belangstelling en vooral de
jeugd maakt een zeer dankbaar gebruik van
de gelegenheid, die Koning Winter voor het eerst
sinds de winter 1946-'47 biedt. Dinsdagnamid
dag zou de baan alleen nog maar open zijn voor
de schooljeugd, doch helaas gingen ook een aan
tal grote mensen op de baan, wat tot gevolg
had, dat het ijs werd stuk gereden op verschil
lende plaatsen. Het is wel een bedroevend ver
schijnsel, dat deze groteren voor wie de baan
gesloten was toch op het ijs gingen en zelfs
op verzoek van één der bestuursleden het ijs
niet wilden verlaten. Op deze manier kan het
bestuur een volgend jaar geen uitzondering weer
maken voor de schooljeugd, omdat de ouderen
een genomen besluit gewoonweg negeren, met
het gevolg, dat de baan vernield werd. Het is
te betreuren, dat de goedwillenden thans de
vruchten (slecht ijs) plukken van het optreden
van een bepaald aantal ingezetenen, die zich
niet storen aan genomen besluiten.
Het bestuur had voor Donderda£"namiddag
een korte baan-wedstrijd uitgeschreven voor
meisjes en jongens boven 14 jaar. Bij de jongens
was de deelname voldoende, doch bij de meisjes-
helaas te .gering.
Er werd flink gestreden om de uitgeloofde
prijzen en ten slotte traden als overwinnaars
naar voren bij de meisjes: 1. Riki Lubbersen;
2. Adrie Harting; 3. Dini Rozendom, en bij de
jongens: 1. D. Aaftink Dzn., 2. J. Schuppert
D.Jzn., 3. W. van Geenhuizen; 4. H. J. Ebrecht.
Zaterdagnamiddag zullen de snelste rijders-
(sters) van de 4 lagere scholen (maximaal 5
jongens en 5 meisjes van iedere school) hun
krachten meten. Naast de fraaie prijzen, die
door het bestuur van de ijsclub „De Noordpool"
worden uitgeloofd, zal tevens een herinnering
worden aangeboden aan die school, wier leer
ling kampioen of kampioene werd.
VERGADERING VEEFONDS.
Het Veefonds „Ons Belang" hield haar jaar
lijkse ledenvergadering de vorige week onder
voorzitterschap van de heer J. A. Nijenhuis in
hotel Holterman.
De administrateur, de heer G. J. Boks, bracht
het jaarverslag uit, waaraan ontleend kan wor-
dèn, dat het ledental op het einde van 1949 179
bedroeg. Verzekerd waren 756 runderen met
een waarde van 219.875.Er hebben 2 leden
het fonds verlaten, terwijl in de loop van het
boekjaar 4 nieuwe leden toetraden.
Er werd in het afgelopen boekjaar slechts
1 °/c premie geheven, hetgeen de laatste 25 jaar
niet is voorgekomen. Er hadden 21 onteigenin
gen plaats, terwijl de reserves van de afdeling
brandschade niet behoefden te worden aange
sproken.
De baten bedroegen 6466.84 en de lasten
ƒ5926.81, zodat er een batig saldo was van
540.03.
De heer A. Scheperman bracht verslag uit van
de plaats gehad hebbende controle der admini
stratie, die keurig in orde bevonden was, waar
na de administrateur decharge verleend werd
onder dankbetuiging voor zijn goed beheer.
Tot leden van de nieuwe controle-commissie
werden benoemd dé heren A. Scheperman en
H. Bronsvoort.
De aftredende bestuursleden, de heren M. Nij-
land en J. A. Podt, werden bij acclamatie her
kozen.
Bij de rondvraag ontspon zich een vrij heftige
discussie over de afname van de onteigende die
ren, waarbij het bestuur zijn standpunt duidelijk
uiteenzette. Hierna volgde sluiting.
EEN MOOIE OPDRACHT.
De Rijksv/aterstaat heeft het onderhoud van
de Rijkswegen in het Arrondissement Almelo,
perceel I, gegund aan de op een na laagste in
schrijver, onze plaatsgenoten de heren J. Krekel
en Zn., voor de som van 82.878.
EEN „GROOT" DIPLOMA.
De Coöperatieve Fabriek van Melkproducten
„De Vrijheid" behaalde met wekelijkse boter-
keuringen van de Gelders-Overijsselse Zuivel-
bond te Zutphen voor de tiende maal het kwali
teitsdiploma. In verband met deze 10e toeken
ning werd een „groot" diploma uitgereikt.
TRAGISCH ONGEVAL.
Toen de heer en mevr. van/Rooijen Donder
dagmiddag, per auto van Deventer komende,
voor hun woning aan de Deventerweg stopten,
om daar uit te stappen en hun bijna driejarig
zoontje Bennie uit de auto zetten, liep het kind
plotseling de weg over en werd het aangereden
door een passerende personenauto, bestuurd
door de heer M. uit Amsterdam. De kleine werd
ernstig gewond opgenomen en terstond naar het
St. Jozef ziekenhuis te Deventer overgebracht.
Zijn toestand is zorgwekkend.
BURGERLIJKE STAND.
Gehuwd: Jan Assink, 26 jr. en Johanna Hen-
drika van der Pluijm, 18 jr.
INGEKOMEN PERSONEN.
M. Bakker van Raalte; J. W. Veenstra van
Kampen.
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. Kerk. 10 uur Ds Knipscheer (Bed.
H. Doop) en 7 uur Ds Knipscheer.
Dijkerhoek. 10 uur de heer Wortman.
Geref. Kerk. 10 en 3 uur Ds Hoogkamp.
AGENDA
Vrijdag 3 Febr. om half acht vergadering van
de A.R. Kiesver. „Nederland en Oranje".
LEDENVERGADERING H.M.V.
H.M.V. kwam Maandag 23 dezer in ledenver
gadering bijeen. Nadat de voorzitter de vergade
ring had geopend en in 't bijzonder de dames
van de leden welkom had geheten, las de secre
taris de notulen en het jaarverslag voor, die na
een kleine opmerking werden goedgekeurd.
Uit het jaarverslag kwam naar voren, dat het
ledental stabiel blijft en het jeugdkorps goede
vorderingen maakt.
Het financieel verslag van de penningmeester
werd goedgekeurd. Het saldo is goed te noemen,
dank zij de bazar, die verleden jaar werd gehou
den. De kascommissie had de bescheiden in orde
bevonden.
Besloten werd om de jaarlijkse uitvoering
zonder toneel te houden, omreden dat ?n muziek
vereniging geen toneelvereniging is.
Daar de voorzitter te kennen had gegeven geen
bestuursfunctie meer aan te nemen, werd in zijn
plaats gekozen de heer G. Brosch, terwijl de
heer T. Koopman werd herkozen.
Medewerking zal verleend worden aan de
bondsdag van het C.J.M.V. op 2e Paasdag a.s. In
dien enigszins mogelijk zal ook dit jaar weer
aan een concours worden deelgenomen.
Tijdens de rondvraag werd nog over unifor
men gesproken, maar men was van mening, dat
dit uit moet gaan van de burgerij. Getracht zal
worden dit jaar twee concerten te geven in de
muziektent.
Het was al bijna elf uur toen deze vergadering,
waarin een frisse geest heerste, door de voor
zitter werd gesloten.
OUDERAVOND.
Het Bestuur van de Protestantse Kleuter
school bericht ons: Onze tweede ouderavond
hadden we vorige week. Er zijn daar belangrijke
r dingen besproken en wel in de voornaamste
plaats: Bouwplan nieuwe kleuterschool op een
vrijterrein. In principe is hiertoe besloten en
de "eerste voorbereidingen worden reeds getrof-
fen. Er is nog veel werk te verzetten, doch ge-
zamenlijk de schouders er onder en het komt
voor elkaar. Er zal een bazar georganiseerd
worden tegen Dankdag in November.
Bon 424 van de Bonkaart Algemeen is aange
wezen voor de aankoop van 125 gram koffie. De
bon is geldig vanaf 27 Januari.
Het dagelijks bestuur van de Bond van Ned.
Architecten verzoekt ons opname van het vol
gende:
Ook in 195U zal menige boer weer in de ge
legenheid worden gesteld over te gaan tot de
wederopbouw van zijn boerderij.
In vroeger jaren was het bouwen van een
boerderij voor de boer natuurlijk wel een zaak
van gewicht, maar er waren daaraan toch niet
de bijzondere moeilijkheden verbonden, die de
herbouw van een boerderij thans voor de boer
meebrengt. De tradities, die er met betrekking
tot het bouwen van de opstallen van een boeren
erf bestonden, waren ongeschokt. Het waren
vro'eger de plaatselijke ambachtsbazen, die het
verstonden aan de wensen, die de boer aan deze
opstallen stelde, te voldoen.
De eisen, die de landbouw en veeteelt stelde,
bleven tot voor enkele tientallen jaren vrijwel
ongewijzigd. De economie van de bedrijfsvoe
ring was nog niet, zoals thans, een wetenschap
pelijk probleem met nog vele ongewisse facto
ren. De constructie van de boerderij bleef daar
om generaties lang dezelfde. Het bouwen van
een boerderij ging op dezelfde wijze zoals dat
ook bij 't voorgeslacht gebruikelijk was te doen.
Deze tijd is voorbij. Aan het bouwen van de ge
bouwen voor het boerenbedrijf worden thans
andere en hogere eisen gesteld in het belang
van de wetenschappelijk verantwoorde op
brengst van het bedrijf. Dit strekt niet slechts
ten bate van de boer, maar het is ook een alge
meen belang. Het is vooral op grond van het
algemeen belang, dat de overheid door middel
van haar orgaan: het Bureau Wederopbouw
Boerderijen, de wetenschappelijk meer verant
woorde wijze van boerderijbouw bevordert. Voor
de herbouw van zijn boerderij brengt het belang
van de boer dan ook mede, zich te wenden tot 'n
architect. Diens eerste taak is met hem de finan
cieringsmogelijkheden na te gaan en vervolgens
samen een ontwerp te maken. Wanneer de boer
als opdrachtgever met dit ontwerp accoord is en
de verschillende goedkeuringen van de over
heidsdiensten hebben plaatsgevonden, kan het
ontwerp onder leiding van de architect worden
uitgewerkt en uitgevoerd.
De voornaamste vraag van de boer bij weder
opbouw van een boerderij is vanzelfsprekend:
hoe kom ik aan een goede architect? Er zijn in
ons land vele architecten. De meeste oefenen
hun beroep voor eigen rekening uit (zij worden
particulier architect genoemd)maar er zijn ook
architecten, die een gesalarieerde amtelijke be
trekking als zodanig bekleden, in dienst van een
overheidslichaam, van 'n semi-overheidslichaam,
van grote bedrijven of anderszins.
De Stichting voor de Landbouw heeft sinds
korte tijd ook dergelijke instellingen in 't leven
geroepen, n.l. haar z.g. „Bouwbureaux", waar
aan ambtelijke architecten verbonden zijn, die
echter niet ten behoeve van de Stichting zelf
bouwen, maar voor de boeren, die aanleiding
vinden voor het herbouwen van hun boerderijen
van de2e „Bouwbureaux" gebruik te maken.
Het is niet aan ons de voor- en nadelen van
deze „Bouwbureaux" hier te behandelen. Wij
willen er alleen op wijzen, dat, waar de particu
liere architecten in overleg met hun opdracht
gever zelfstandig in diens belang optreden en
beslissen, de ambtenaren van de „Bouwbureaux"
door hun dienstverband uiteraard de goedkeu
ring moeten vragen van de leiding van het be
treffende Bouwbureau.
Onze Bond van Nederlandse Architecten (de
B.N.A.) is een vereniging van architecten. Wij
menen goed te doen in verband met het voor
gaande in het kort iets van de particuliere archi
tecten, die bij onze Bond zijn aangesloten, te
vertellen. Ambtenaarsarchitecten kunnen hier
verder gevoegelijk buiten beschouwing worden
gelaten. Bij de keuze van een architect, wie de
boer het behartigen van zijn belangen bij de her
bouw van zijn boerderij en bovendien het beste
den van grote geldbedragen daarvoor toever
trouwt, zal hij vanzelfsprekend de eis stellen,
dat zijn architect vakbekwaam en betrouwbaar
zal zijn.
Wat de eerste eis betreft, kunnen wij mede
delen, dat de architecten, die lid zijn van de
B.N.A.alle op hun practische vakbekwaamheid
onderzocht zijn en gekeurd. Natuurlijk zal de
ene architect bekwamer zijn dan de andere, zoals
ook de ene dokter kundiger is dan de andere.
Wat hun betrouwbaarheid betreft, zij er hierop
gewezen, dat de architecten een Erecode heb
ben, die onder meer omtrent hun wijze van op
treden jegens de opdrachtgever voorschriften
geeft. Het zal sommige boeren bevreemd heb
bers, dat, waar vertegenwoordigers van land
bouworganisaties en-of van de bovenbedoelde
„Bouwbureaux" de boeren bezochten om met
hen over de herbouw van hun boerderij te spre
ken, de particuliere architecten zulks niet doen.
Dit is geen gebrek aan belangstelling tegenover
de boeren, die hun verwoeste boerderij moeten