Een voor het Kerstfeest
versierde straat in
Stockholm.
Maar laten we terugkeren naar het Kerstfeest in Zwe
den. Hier en in de andere Scandinavische landen
wordt het Kerstfeest grootser, je zou kunnen zeggen
uitbundiger, gevierd dan in de overige christelijke
wereld.
Dit heeft een goede reden. De winter zet vroeg in en
de dagen zijn kort, heel kort. Indien de zon er eens
schijnt is het slechts enkele uren per dag. Het gemis
aan zonlicht doet de behoefte ontstaan aan een ander
koesterend licht. En juist als de winter in zijn don
kerste dagen is: dan komt het Kerstfeest! Even als wij,
vieren de Zweden Kerstfeest vanuit en rondom het
Kerstgebeuren, de geboorte van Christus. Maar ver
rassend weinig van de uiterlijkheden van de tradities
houden hier verband mee.
Dit betekent allerminst dat de Zweden minder gelovig
zouden zijn. Hebben ook wij niet onze kerstkransjes,
die in hun onschuldige zoetheid even heidens van
oorsprong zijn, als b.v. de Zweedse naam voor Kerst
feest: Jul.
Waar deze naam vandaan komt weet men niet eens
meer, men gist.
De éne uitleg is dat het stamt van het woord „Hjul",
hetgeen wiel betekent en als een symbool voor de
terugkerende zon gold. Als het zonnewiel zijn op
waartse weg begon, dan werd het midwinterfeest ge
vierd. Zo, tussen twee haakjes, ziet u de overeenkomst
tussen het zonnewiel en onze Kerstkransjes?
Een andere uitleg berust op de verwantschap met het
oude Angelsaksische woord „geol", hetgeen plezier of
vermaak zou betekenen.
Verwantschap is er ongetwijfeld, want in het oud-
Engels wordt voor Kerstfeest nog wel het woord
„Yule" gebruikt.
Welk van de twee verklaringen juist is, wij weten
het niet. Wel weten wij dat geen van beide gestoeld
is op het feest van Christus geboorte.
Wij schreven het reeds eerder, het Christendom is nog
jong in het noorden van Europa. Eigenlijk nog jong
in de wereld. Is het dan eigenlijk wel verwonderlijk
dat er zoveel voor-christelijke gebruiken overgeno
men zijn als het ware dienstbaar werden gemaakt aan
het „jonge" Kerstfeest?
De destijds nog jonge christelijke kerk greep deze
feesten als een rijpe kans om het christendom voor de
mensheid „acceptabel" te maken. Nu klinkt ons dit
natuurlijk vreemd in de oren, want wij weten niet
anders, maar als wij er even bij stilstaan dat Zwedend
bewoond is sinds ongeveer 6000 jaar voor Christus,™
zullen wij hier iets anders over moeten denken.
Zo staat het allerminst vast dat de datum van ons
Kerstfeest in direct verband staat met de geboorte
datum van Jezus, want deze datum is onbekend. Eerst
in de vierde eeuw na Christus geboorte werd begon
nen met het vieren van Kerstfeest, aanvankelijk op
verschillende data; 6 januari en 26 maart werden
naast 25 december als „de dag" beschouwd. Pas in
het jaar 354 werd door de kerkelijke leiders vastge
steld dat 25 december de juiste datum moest zijn.
Wat wel vast staat is dat omstreeks de 25e december
in Zweden het midwinterfeest werd gevierd. Is de
samenhang tussen de voor-christelijke feesten en het
Kerstfeest nu niet volkomen begrijpelijk?
Het Zweedse Kerstfeest wordt op 13 december in-
8
