De Matthaus-Passion
og zeer korte tijd, dan is het Palm
zondag, waarna de Stille Week ons
voert naar Goede Vrijdag en
climax het Paasfeest. Het is de
tijd, waarin het lijkt alsof wij, méér nog
dan met andere Christelijke feesten het ge
val is, worden voorbereid. En het is niet al
leen in de kerk dat de dominee hierover
preekt, maar het is ook in de kerk dat het
gehele Mattheus-Evangelie gezongen wordt,
waardoor wij er op andere wijze eveneens
mee in aanraking komen.
Men beleeft dit gebeuren nog intensiever,
mede door de mooie muziek en zang. Ieder
persoon uit het Evangelie wordt uitgebeeld
door een zanger of zangeres en het is de
bedoeling van de componist Johann Sebas
tian Bach geweest ook op deze wijze het
Mattheus-Evangelie in de Paastijd aan de
mensen te brengen.
Wie was Johann Sebastian Bach J. S.
Bach werd in 1685 in Eisenach geboren en
stamde uit een zeer muzikale Thüringse
familie. De vader ontdekte al spoedig bij
zijn zoon een buitengewoon goed muzikaal
gehoor en deed alles om dit bij hem aan te
wakkeren. Op 10-jarige leeftijd verloor de
kleine Johann Sebastian z'n ouders en nam
z'n broer Johann Christoph de taak van het
lesgeven over, die in goede handen was, want
Johann Cristoph had zelf een zeer goede
muzikale opleiding genoten. Op 19-jarige
leeftijd kwam Bach in aanraking met de
orgelcomponist, Buxtehude, wiens invloed op
Bach's talent zeer groot is geweest. Het
succes bleef niet uit. Te Weimar werd hij
hoforganist en kamermusicus bij Hertog
Wilhelm Ernst, later concertmeester, en
toen hofkapelmeester te Cöthen, waar het
zijn taak was voor kamermuziek te zorgen,
zodat zijn kerkmuziek en orgelspel wat op
de achtergrond raakten.
In 1723 kwam de volle erkennning van zijn
meesterschap: hij werd gevraagd voor de
functie van cantor der Thomaskirche te
Leipzig. Deze taak vervulde hij tot zijn
dood toe en als zodanig heeft hij zeer veel
voor de Protestantse kerkmuziek gedaan.
Bach componeerde o.a. de „Matthaus"- en
de „Johannes"-Passion, tweehonderd canta
ten, het z.g. Weihnachts-oratorium, Kerst-,
Paas- en Hemelvaartoratorium.
Op latere leeftijd verminderde het gezichts
vermogen van Bach totdat hij tenslotte na
genoeg blind was. De 28e juli 1750 is hij te
Leipzig in de leeftijd van 65 jaar gestorven.
Het ontstaan van de Matthaus-Passion.
In 1728 zette Bach zich tot het componeren
van het lijdensverhaal van Christus, om het
werk te doen uitvoeren in de Thomaskirche
te Leipzig.
De eerste uitvoering ervan vond plaats op
15 april 1729, maar toen was het werk nog
niet geheel voltooid. De volledige Matthaus-
Passion werd eerst in 1740, dus elf jaar la
ter, uitgevoerd en wel in twee delen, in vooj^^
en namiddag van Goede Vrijdag. De Ma™
thaus-Passion mag nimmer als een tech
nisch concert beschouwd worden, doch als
een godsdienst-oefening.
Opmerkelijk is het, dat ieder jaar opnieuw
blijkt, dat het streven naar een volmaakte
uitvoering hiervan weerklank vindt. De
voorbereidende arbeid (om maar in ons land
te blijven) van mannen als Johan Schoon-
derbeek, Evert Cornells en Willem Mengel
berg, is niet zonder resultaat gebleven. In
het middelpunt staat wel altijd de uitvoe
ring onder auspiciën van de Nederlandse
Bachvereniging in de aloude Grote Kerk
te Naarden. Van heinde en ver komen de
hoorders en luisteren in de ochtend- en mid
daguren naar deze lijdens- of Passiemuziek.
Er is geen applaus of solistenverering en
het woord „concert" is eveneens niet op
z'n plaats. Het is een indrukwekkende Evan
gelieverkondiging.
De solisten die voor het merendeel aan
het gezicht onttrokken zijn en achter het
koorhek staan de koren, de dirigent, zij
allen blijven on de achtergrond, het Lii^
densverhaal is hét middelnunt en zó heeJB
Bach het gewild. Eens zei hij tegen iemanor
die hem kwam complimenteren: „Niet ik,
als Hij er maar door verheerliikt wordt"
Dat is de drijfveer geweest, die hem drong
tot het componeren van de Matthaus-Pas
sion.
Misschien is deze zeer korte uiteenzetting
een stimulans om straks eens met extra, in
teresse naar de Matthaus-Passion te luiste
ren door de radio of in de een of andere
kerk waar in onze streek verschillende uit
voeringen worden gegeven.
