Jewilmke
Nationale prijsvraag
bejaardenstoel leverde
vijf bekroningen
op
Leesplank vervangen
door leermachine
Bossen uit een fabriek
Goed
achterlicht
ziet u wel!
Veel belangstelling voor
NS-vakantietochten
B. en W.stelt afschaffing
van huisslachting voor
as technicus
i P
G. J. BRUINS WON
Jubilerend bedrijf
onthaalt personeel
Parkeersters
Don't miss...
Moderne man
kleedt zich
met elan
James Bond
4 om fin
Filmclub gaat eigen
filmwerk beoordelen
Ver buist
r.-k. kleuterschool
Vierjarigen lezen
en schrijven
..Heel goed"
Leer-bioscoop
Spieken als
„hulpmiddel"
Vrijdag 27 september 1968
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina l
ADVERTENTIE
Jewilmke wol later as elektrisjijn de stoe-
te verdeenn, doarumme gunge non noar 'n
ambach, in de stad.
Van-of de eerste lesse harn ze thoes gin
leèwn en gin doer mear. Jewilmke demon-
streern an iederene hoe 'n stop-ketak dr oet
zag, woer a'j neet an mossen veuln, op wat
vonne meneere ne stekker lüs kon en wat
vukke soortn laampn dr wal neet warn. Hee
gaf zin moo te pas en te onpas theorie
lessen, woer zin moo steevaste an vaste
knup'n, dat 't toch te geleard was en dat Je
wilmke mear good zin beste mos doon en
vuural vuurzichtig mos wean.
An Dieks har Jewilmke neet vuile oarig-
heaid. Dieks wus alns better. ,,Ie zünt 't vak
wal nooit learn", saantern Dieks te pas en te
onpas.
En non was Dieks oet de stemmige. Zin'n
bandrecorder gaf gin geluud lenger. Hee har
dr zelf wal in 'ekèkn mear kon gin manke-
mèntn veenn. Hee mos dr moarn mear is
met noar de vakman. ,,Ie zünt 't vak wal
nooit learn", wreek'n Jewilmke zich. ,,Ik
tarte oe, da'j dr an komt", zea Dieks drei
gend.
Noa 't ètrt gung Dieks in 't downhok en
Jewilmke noar de sloapkamer um te learn.
Zinne gedachen warn nog biej 'n bandrecor
der. As hee dat dinge is terechte kreeg? Dan
steun Dieks vuur spot met zin: ,,Ie zünt 't vak
wal nooit learn".
Dan was Jewilmke zinnen reputatie 'evestigd!
Vuurzichtig haaln hee 'n bandrecorder van
Dieks zinne kamer en gung dr met noa de
vlierige, woer hee zinne woarkplaatse har.
Ziezo, effen met 'n schroewndreejer de
kappe dr of en non is kiekn. Keal, keal,
wat 'n gefriemel zat dr in! Niks as dreüdjes
en lèmpkes en nog mear van zu'k gerei. Hee
veuln vuurzichtig an 'n dreük'n, mear raak'n
ook iets aanders en kreeg nen fleenkn op-
leawaai. Van schrik leut e 'n skroewndreejer
valn. Dèn vül tusken 'n poar dreüks, ne
blauwe vlamme skeut dr oet en subiet was
alns pikkeduuster. Dwars duur de stopn,
kortslutige!
Zin va stommeln beneên duur de kamer,
noar de stopnkaste. Hee gooin nen stool umme
VOOR VADER, MOEDER EN KIND
en stroekeln oewer Jewilmke zin moo, dèn
op de kneene vuur 't dreswaar zat, en zich
neet dorf te verreurn, want ze har net de
glazen op de riegel 'ezat en wus neet woer
ze steunn.
Dieks küm nog ginnen tel later 't hoes binn
vleengn, want ook in 't doewnhok was de
nach 'evüüln. Hee veuln al onroad en stor
men regelrecht de trappe op. ,,As ik 't neet
har 'edach!" schreeuwn hee. Meteen vleug
hee met de pleètte teegn de schoeftrappe van
de vlierige. Dat gaf zonnen slag, dat zin va
van schrik de stoppe leut valn en ook de
trappe opscheut um te kiekn, wat dr toch in
vredesnaam an de hane was. Doar harre Je
wilmke al in de klarn en hee gaf um nen
bessen ziegert um de oorn. Jammer, want
't was Dieks, den nog immer plezeer har van
de kluurn-tellevisie achter zinne oongn.
Dat gaf 'n niej gejaank.
Intusken har Jewilmke zich kans 'ezeen,
um 't deksel wier op 'n recorder te from-
meln en rap wasse dr met duur 't koekoeks-
raam ontsnapt. Hee kèn 'n de weg; a'j oet
't raam hüngn, ko'j met de veute op de lün-
nige van 't balcon komn, en dan was 't ne
kleanigheaid um op 't muurke van 't koln-
hok te komn en dan waj zo op de vaste
groond. Hee stopn 'n recorder achter wat oald
spul in de skure en küm ne zet later kalm de
achterdure binn. Hee heul zich koold en ver
baasd. Woer hee 'eztèn har?! Waljoa, doar
ha'j 'n recorder vuur Dieks vort-ebrach en
dan kree'j nog bèkkens too, mooi was dat...
Hee kon zich nauwelijks inhooln, toen e 'n
buul zag op 't heuwd van Dieks
Dieks gromn wat en gung wier noar de
down. 'n Aander moarn gung Jewilmke
mear rap met 'n bandrecorder noar 'n alek-
trisjein en doar was 't gaauw bekèkn: dr
was allenig mear 'n klean dreük'n lüs. 't
Kossen niks.
,,Ik begriepe allenig neet, hoe de kortsluti
ge van gisternauwnd vandan küm, prakkezeern
Dieks.
,,Doar zül ie wal nooit achter komn, ie zünt
't vak wal nooit learnzea Jewilmke.
Doar har Dieks neet van terugge
Maandagavond hield FILMCLUB RIJS
SEN een druk bezochte filmavond in de kan
tine van de OMEFA.
Op deze eerste bijeenkomst na de vakantie
maanden werden de door de leden in hun va
kantie gemaakte films vertoond en besproken,
waarmede de gehele avond was gevuld.
De Filmclub zal zich in de toekomst nog
meer gaan toeleggen op het ,,zelf werkzaam
zijn" van de leden. Het ligt in de bedoeling
van het bestuur om de leden zoveel mogelijk
te betrekken bij de opstelling en uitvoering van
het programma, aldus deelde de voorzitter, de
heer Bruins, op deze avond mee. De filmclub
zal er niet alleen zijn om op elke bijeenkomst
in gezellige sfeer bijeen te zijn en ervaringen
uit te wisselen, doch de doelstelling van het
bestuur om de leden zoveel mogelijk van het
filmen bij te brengen en te komen tot een be
hoorlijk en verantwoord niveau, zal altijd
voorop staan.
Op de volgende bijeenkomst, 21 oktober a.s.
zullen verschillende films door de leden wor-
der doorgelicht", dat wil zeggen: vertoond,
besproken en nog eens vertoond, waarbij door
middel van stilstaand beeld en terugfilmen zal
worden getracht duidelijk te maken op welke
wijze de film tot stand is gekomen en wat nu
juist de kunst" van het filmen is. In verband
met de komende winter, waarbij het buiten
slecht toeven is, zal op een bijeenkomst in no
vember het maken van binnen-opnamen wor
den besproken. Een nieuw verplicht onder
werp zal op een der volgende bijeenkomsten
worden bekend gemaakt.
Hiermede heeft de filmclub Rijssen te
kennen gegeven na het afgelopen va
kantieseizoen met een goed gevuld program
ma van start te willen gaan.
Tijdens een vijfkamp, georganiseerd door
en voor personeel van de Inspectie voor In
voerrechten en Accijnzen te Almelo en de
douane van Tubbergen en Co^vorden behaal
de het Sportclublid G. J. Bruins een punten
totaal van 2677 en veroverde daarmee de uit
geloofde wisselbeker. Zijn prestaties op de ver
schillende nummers waren: 100 mtr. in 12,5
sec., 1500 m. in 4.48.5. Verspringen 5.48 m.
Hoogspringen 1.55 m. en kogelstoten 8.90 m.
28 september Ledenvergadering ERKV Ho
tel Tijhuis.
28 september, Beatclub Scrible. The Flox uit
Beverwijk. 7.30 uur St. Jozefgeb.
4 oktober Volksuniversiteit. De heer Bosma
vertelt over een vijfdaagse tocht door Nieuw-
Zeeland" 8 uur aula LTS.
7 oktober, Slotrit RMC 7.00 uur Veemarkt.
9 oktober. Ned. Ver. v. Huisvrouwen, Lezing
Mevr. Zaal-Siegers over Woord en Spel",
8 uur Parkgebouw.
12 oktober. Beatclub Scrible. The First Move
uit Enschede 7.30 uur St. Jozefgeb.
12 oktober. Windhondenrennen om de grote
Rijsserbergpr'js, 12.00 uur De Koerbelt.
14 oktober. Start Nationale Verkeersweek 10.00
uur Weitering.
18 oktober. Lezing met dia's Aquariumvereni
ging Rasbora, Hotel Tijhuis.
21 oktober Filmclub Rijssen, Vertonen en be
spreken div. bijzondere films. 8.00 uur kan
tine Omefa.
25 oktober. ERKV. Voorlichtingsavond. De
ze avond wordt verzorgd, door ,,De Witte
Molen". Vrije toegang. Café Ter Harm-
sel, Boomkamp, 7.30 uur.
26 oktober. Beatclub Scrible. Sensationele
Groep uit Nijmegen 7.30 uur St. Jozefgeb.
28 oktober. Volksuniversiteit. Filmavond over
Zuid-Amerika 8.00 uur aula LTS.
11 novembe Aldolem Bondscollectie 8.00 uur
café Royal.
18 november. Ver. v. Huisvrouwen. Lezing
met kleurenfilms over wildparken in Afri
ka. 8.00 uur Parkgebouw.
22 november. Lezing met dia's Aquariumver
eniging Rasbora Hotel Tijhuis.
25 november Filmclub Rijssen, lezing en in
structie over het maken van binnen-opna
men. 8.00 uur kantine Omefa.
26 november. Volksuniversiteit, Kaarsen, van
ambacht tot industrie 20.00 uur aula LTS.
29, 30 november Vogelshow Zanglust Café Ter
Harmsel, Boomkamp.
5, 6 ,7 december. Tentoonstelling Eerste Rijs-
sense Kanarievereniging, Café Ter Harm
sel. Boomkamp.
13 december, Concert COV Hosanna m.m.v.
O.Ph.O. en solisten Weihnachtsoratorium
J. S. Bach o.l.v. dirigent W. Mesdag. Park
gebouw 8 uur.
17 december Ned. ver. v. Huisvrouwen, Kerst-
Als de raad met het voorstel van B. en W.
akkoord gaat, zal het in Rijssen verboden
zijn in het winterseizoen huisslachtingen te
verrichten.
Hiermede zal dan een einde komen aan een
eeuwenlange traditie, die vooral in Twente
veel opgang heeft gevonden, hoewel de laat-
Het r.-k. Kerkbestuur heeft het gemeente
bestuur verzocht om het schoolgebouw Enter
straat 72 voor de r.-k. Kleuterschool beschik
baar te stellen zodra dit gebouw vrijkomt
wegens ingebruikneming van de in aanbouw
zijnde nieuwe school voor gewoon lager on
derwijs aan de Karei Doormanstraat en te
vens om de nodige voorzieningen in het school
gebouw aan de Enterstraat te doen aanbren
gen teneinde dit gebouw volledig geschikt te
maken voor het kleuteronderwijs.
De reden van dit verzoek is dat het thans
als kleuterschool in gebruik zijnde gebouw
aan de Rozengaarde niet voor kleuteronder
wijs bruikbaar is en hiervoor ook redelijker
wijs niet bruikbaar te maken is.
B. en W. stellen de raad voor de gevraag
de medewerking te verlenen.
avond m.m.v. Mevr. Aaf v. Gestel, Park
gebouw 8 uur.
24 januari Volksuniversiteit. .Vietnam en
Korea" door majoor W. van der Meer,
20.00 aula LTS.
14 februari Volksuniversiteit Liesbeth Veen-
dorp vertelt volksverhalen. 20.00 aula LTS.
7 maart. Johan van Dijck uit Antwerpen met
.Noorwegen, het land der Fjorden", 20.00,
aula LTS.
Opgaven voor deze rubriek kunnen geschie
den op het gemeentehuis, afdeling algemene
Zaken, Kamer 7 boven, vóór 5 uur 's maan
dags.
ste tijd het aantal huisslachtingen steeds min
der werd.
In 1967 werden nog slechts 21 gevallen van
huisslachting geregistreerd en thans stelt het
college van B. en W. aan de raad voor het
slachten voor huishoudelijk gebruik alleen toe
te staan in daarvoor ingerichte slachterijen.
Dit voorstel van B. en W. is ontstaan op
advies van het hoofd van de vleeskeurings
dienst, die het zowel uit hygiënische- als uit
economische overwegingen gewenst acht de
thans geldende uitzondering voor huisslachtin
gen in te trekken.
B. en W. kan de mening van het hoofd van
de keuringsdienst in deze onderschrijven en
is van mening, dat er nauwelijks sprake is
van het duperen van enkele belanghebbenden.
De directie van de Heka, met bedrijven t«
Rijssen, Goor, Deventer en Hoogeveen laat
haar personeelsleden op wel bijzondere wijza
meeleven in het 40-jarig bestaan van de on
derneming.
Woensdagmorgen om half tien vertrekken
de personeelsleden per trein naar Koblenz,
waar in een jeugdherberg te Ehrenbreitstein
zal worden overnacht. Er is een gevarieerd
programma ontworpen, zodat de drie dagen,
die de reis zal duren als het ware om zullen
vliegen. Er zal een bootreis worden gemaakt,
kastelen zullen worden bezichtigd, terwijl een
rondrit door Keulen op het programma staat.
De reis zal worden meegemaakt door de
grondlegger van het bedrijf, de heer H. J. van
Heek met zijn echtgenote, die eveneens in de
jeugdherberg te Ehrenbreitstein zullen over
nachten.
sr -
Op de nationale prijsvraag be
jaardenstoel door de Vereniging
Nederlands Fabrikant georganiseerd
in samenwerking met de Centrale
Bond van Meubelfabrikanten zijn
niet minder dan 60 inzendingen bin
nengekomen. Een mooi begin voor
het wekken van meer belangstelling
voor een zitmeubel voor ouderen.
Twee jury's beoordeelden de inge
zonden ontwerpen: een jury van des
kundigen en een jury van bejaar
den. Elke jury is een volle dag in
tensief bezig geweest om tot een uit
spraak te komen. Beide jury's kwa-
m.en tot de conclusie dat ,,de" idea
le stoel er nog niet bij was. Hele
maal niet vreemd, in aanmerking
genomen de beperkte tijd die men
had om een model te ontwerpen en
uit te voeren en gezien d,e moeilijk
heid van de opdracht. De studie van
het zitten van ouderen is in ons land
n.l. pas kort op gang gekomen.
DE KEUZE VAN DESKUNDIGEN.
Gevraagd was het ontwerpen en
vervaardigen van een voor de ge
middelde bejaarde geschikte stoel,
die fabrieksmatig, in serie, kan wor
den gemaakt en een winkelprijs van
f. 300,- niet te boven gaat. De des
kundigen-jury, die de functionele,
esthetische en technische kwalitei
ten beoordeelde, besloot van het haar
ter beschikking staande bedrag
(f. 3000) een prijs van f. 2000 toe te
kennen aan model Marlies", ont
worpen door de heer G Gevtenbeek
en uitgevoerd door het Bureau Gev
tenbeek te Utrecht Dit ontwerp vol
doet het beste aan de voorwaarden
en houdt nog vele beloften in. Een
prijs van f. 500 kende zij toe aan
de fauteuil ..Amstelrust" onKvorncn
door het design team van de Meu
belindustrie Gelderland NV te Cu-
lumborg en ook vervaard:rTd door dit
bedriif en eveneens f 5nn aan he*
model 65 ohus. ontwornen door de he«r
Wouter Fens te Amsterdam en ver
vaardigd door Gebr. Jonkers te
Noordwolde.
HOE DE BEJAARDEN
DACHTEN.
EROVER
De bejaarden-jury, die tot taak had
hoofdzakelijk het zitcomfort te be
oordelen, bestond uit de dames Bar-
tholina Verburgt (75 jaar) en Janna
Baltaserina Pleylar (66 jaar), de he
ren G. Th. Geurtsen (72 jaar), H. J.
Pleylar (70 jaar): de heer C. J. Bak
ker, direkteur Gemeentelijke Stich
ting Huisvesting Bejaarden te Utrecht
iBng.eerde als voorzitter.
Zij hebben de gehele ochtend be
steed om van de ene in de andere
stoel te gaan zitten, waarbij al
gauw bleek dat een ieder toch wel
zijn favoriete stoel had of me.er dan
één stoel kon aanwijzen die men wel
thuis wilde hebben. Men was zich er
daarnaast van bewust dat in het
algemeen belang rekening moest wor
den gehouden met de ruimte in par
ticuliere huiz.sn en bejaarden-centra.
Tenslotte werd een tiental stoelen
apart gezet, waarna in de namiddag
het beoordelen van voren af aan be
gon. Opvallend was dat de uiteinde
lijke beslissing eenstemmig werd ge
nomen. Drie modellen zijn be
kroond met elk f. 1000.-. Die zitten
dus goed, al blijft er dan nog wel
een kleinigheid te wensen over.
Dit zijn: model Senior, een fau
teuil ontworpen door de heer A. A.
W. van Wulfften Palthe te Nijverdal
en gemaakt door Ros Meubelen te
Hengelo (O); model Amstelrust, ook
bekroond door de jury van deskun
digen, een fauteuil ontworpen door
het design team van de Meubelin
dustrie N.V. te Culemborg en uit
gevoerd door dit bedrijf en model
Meerwijk, een zifstoel, ontworpen
door de heren A. Nieuwkoop en R.
W. Salari te Beusichem en vervaar
digd door Niesal N.V. te Beusichem.
WAT MAAKTEN DE ANDERE
DEELNEMERS ERVAN4
Elke deelnemer heeft zijn gedach
ten laten gaan over de eisen waar
aan een stoel voor ouderen moet vol
doen. Sommigen hebben teveel in een
stoel willen verwerken, waardoor
een onlogisch resultaat ontstond; som
migen ook brachten mechanieken aan
die vaak ,,eng" werden gevonden;
enkele stoelen voldeden wegens con
ventionele vormgeving of te dure uit
voering niet aan de gestelde eisen;
terwijl enkele stoelen ontworpen wa
ren voor minder-valide mensen, het
geen niet de opdracht was. Tenslot
te kwamen er ook stoelen voor
die een gewilde, gekunstelde vorm
geving toonden.
Maar wat kan er ni.et groeien uit
zo'n eerste confrontatie met dit on
derwerp? Hoofdzaak is, dat ontwer
pers en vormgevers aan een stoel
voor ouderen zijn gaan denken. De
eerste stoot tot een nieuw artikel
een stoel voor ouderen is ge
geven.
Op de ingeslagen weg moet wor
den voortgegaan, opdat de Neder
landse bejaardenstoel bekendheid zal
krijgen in binnen- en buitenland.
Daar afwerking en constructie van
het merendeel der ingezonden mo-
en ideeën ruimschoots aanwezig zijn,
behoeft dat zeker niet lang te duren.
De eerste foto van 't nieuwe
prinsje. De opname is gemaakt
door zijn vader, prins Claus. Het
gewicht van de tweede zoon van
't prinselijk paar bedraagt 3870
gram. Zijn lengte is 53 cm. Bij
het verlaten van het ziekenhuis
verklaarde prins Claus, dat zijn
tweede zoon blauwe ogen heeft.
Wanneer bovendien jonge ontwer
pers meer gelegenheid tot inspraak
krijgen nu kwamen zij di.e geen
binding hebben met de meubelin
dustrie in tijdnood zouden er wel
eens verrassend goede stoelen uit
kunnen voortkomen.
DESKUNDIGEN-JURY:
f. 2000), stoel met gebogen houten
frame, een met stof beklede zitting
en rug en los schuimrubber zitkus
sen.
MODEL 65 PLUS (bekroning 1' 500)
stoel van pitriet op stalen frame met
schuimrubber zitkussen met wollen
bekleding.
MODEL AMSTELRUST (bekroning
f. 500), een fauteuil bestaande uit
houten frame, soepele skai bekleding
en schuimrubber zitting en rug.
BEJAARDEN-JURY:
MODEL MEERWIJK (bekroning
f. 1000), een zitstoel op stalen frame
met houten armleggers en skai be
kleding van schuimrubberzitting en
lage rug.
MODEL AMSTELRUST (bekroning
f. 1000), ook bekroond door de jury
van deskundigen.
MODEL SENIOR (bekroning f. 1000)
een fauteuil op houten frame, waar
van zitting en armleggers met stof
zijn bekleed, voorzien van een ver
stelbaar hoofdkussen.
Een 4-jarige jongen heeft met be
hulp van een door professor dr. Wer
ner Correll geconstrueerde leerma
chine binnen vijf maanden de kunst
van het lezen en schrijven onder de
knie gekregen.
Correll is de directeur van het in
stituut voor geprogrammeerd onder
wijs van de universiteit van Giessen.
De door hem geconstrueerde leerma-
chines worden door de Duitse indus
trie gebouwd. De leermachine met
behulp waarvan de voornoemde jon
gen zijn vaardigheid opdeed, heeft
niet meer dan 2<0) DM gekost. Het
apparaat lijkt spv^kend op een kan
toormachine. Aanrhet lees-apparaat
is een schrijfmachine gekoppeld.
De leermachine draagt een vrij
speelgoedachtig karakter. Hierdoor
wordt de leer-motivatie van het kind
bevorderd. Een tien meter lange pro-
grammarol loopt langzaam en met
onderbrekingen onder een groot kijk
glas. De jeugdige leerling wordt ge
confronteerd met tekeningen en
woorden.
Door middel van een bandopname
apparaat krijgt hij woorden en klan
ken te horen. Daarna krijgt hij via
zijn koptelefoon de opdracht om de
getoonde letter op de schrijfmachine
op te zoeken. Om dit speurwerk
vergemakkelijken worden alle an
dere letters aan het begin van de
cursus onmiddellijk na het doorgeven
van de opdracht vastgezet Het kind
kan dus geen fouten maken. Aan cF
schrijfmachine is een vergroot-appa
raat bevestigd, dat het schriftbeeld
sterk vergroot. Hierdoor wordt het
kind in staat gesteld om de overeen
komst tussen de letter op de pro-
grammarol en de letter van de
schrijfmachine zonder moeilijkheden
te herkennen Naarmate de cursus
verder vordert, wordt het schrift
beeld van de schrijfmachine steeds
kleiner, totdat het uiteindelijk nor
male grootte heeft bereikt.
Aan de hele cursus komt geen le
raar te pas. De machine geeft les en
bevordert de leergierigheid van het
kind op psychologisch zeer geraffi
neerde wijze. Het kind leert spelen
derwijs omgaan met de schrijfma
chine en beheerst deze zelfs eerder
dan handschrift. Als de vorderingen
van het kind te wensen overlaten,
schakelt de machine zichzelf over op
een bijles-programma. Hij herhaalt
de lessen en voegt er tegelijkertijd
meer uitgebreide informatie aan to<°.
Pas nadat de eerste leerfase met
succes is doorlopen, gaat de machine
over op de volgende stap. Als alles
meteen lukt, zegt de machine: ,,Ja.
zo is het heel goed." Het kind heeft
behoefte aan lof.
De machine is bovendien in staat
om een kind met leermoeilijkheden
te onderscheiden van het kleine in-
tellectueeltje en slaat in het laatste
Bomen van de lopende band, alle
even groot en met een ideale vorm
voor een rationele verderverwerking,
behoren niet meer tot de wensdro
men van de houtvesters op de hele
wereld. Na jarenlange proeven slaag
den experts van de ..Forstliche Ver-
suchsanstalt" in Escherode (Duitse
Bondsrepubliek) er thans in, jonge
bomen in serie te „vervaardigen."
In Escherode, een van de vier
praktische onderzoekingscentra voor
de teelt van bosgewassen, concen
treerde men zich op de „vegetatie
ve" vermeerdering van de planten,
waarbij kleine takken van een boom
in tegenstelling tot de „generatieve"
teelt uit boomzaden gebruikt worden.
Behandelt men deze stekjes voor het
inplanten met bepaalde groeistoffen,
dan slaan zij in de grond wortel en
beginnen snel te groeien.
De op deze manier gekweekte bo
men hebben alle dezelfde vorm en
leveren ook dezelfde prestaties van
de „moederbomen". De voordelen
van de „serieproduktie" liggen voor
de hand: in de toekomst kan men
hele bossen beplanten met slanke,
van fijne takken voorziene bomen,
die uitstekend geschikt zijn voor een
verregaande genormaliseerde verde
re verwerking. Bovendien kan de
groeitijd aanzienlijk bekort worden.
Tot nu toe hadden de proeven in
Escherode echter alleen bij de la-
rixen en sparren succes. Experimen
ten met andere boomsoorten zijn
nog niet afgesloten.
Bijzondere betekenis heeft deze
nieuwe methode voor het kweken
van gelijksoortige, bomen van bijzon
der kwaliteit reeds thans voor de
aanleg van de phenologische tuinen
van de Internationale Weerdienst.
73 van deze tuinen bestaan reeds in
Europa en Amerika. Zij zullen, over
de h,ele aardbol verdeeld, de reac
ties van de planten op de desbetref
fende klimatologische omstandighe
den weergeven.
Om de verkregen resultaten te
kunnen vergelijken, moeten de ge
bruikte planten zo mogelijk over de
zelfde eigenschappen beschikken.
Als leverancier van geschikte bomen
voor bossen heeft het onderzoekings
centrum in Escherode al een zeer
goede naam verworven.
geval automatisch alle informatie
over, die niet noodzakelijk is.
De programmarol van Correll's
leermachine wordt met behulp van
ponsgaten bestuurd. Deze rol omvat
het visuele programma, terwijl de
magnetofoon-cassette het auditieve
programma vasthoudt. Een van de
toegepaste variaties van Correll's
machine werkt met geprojecteerde
films. Het is dus een soort leer-
bioscoop. De jeugdige leerlingen zijn
er dol op.
Elektronische koppelingen zijn in
gebouwd bij wijze van relaisstation,
maar de data worden niet elektro
nisch verwerkt. Het principe van de
leermachine is in feite puur mecha
nisch. De perspectieven die deze
leermachine opent, zijn waarlijk fas
cinerend. Als het kind „echt" naar
school gaat, kan men onmiddellijk
beginnen met het doorgeven van ken
nis en kan het onderwijs-programma
meteen op vele manieren worden
uitgebreid.
Het reeds eerder genoemde jonge
tje dat zo frappant snel leerde lezen
en schrijven is in zeker opzicht nog
een uitzondering. Vanaf het vijfde
levensjaar kan deze leermethode
echter stelselmatig worden toege
past. In de deelstaat Hessen wordt
op het ogenblik een schoolproef met
Correll's machines gehouden.
Het is duidelijk, dat de leermoge
lijkheid van Correll's machine niet
voortkomt uit het mechanische ka
rakter van de methode. Het zwaarte
punt van de hele opzet wordt door
de programmering gevormd. Pro
grammeren wil zeggen: een gesloten
geheel herleiden tot een groot aantal
kleine, op zichzelf staande onderde
len. Het programma-principe is af
komstig uit de computertechniek, die
vermoedelijk de meest revolutionaire
ontdekking van onze tijd genoemd
mag worden. Het kan echter even
eens op andere gebieden worden toe
gepast.
Men kent eveneens geprogram
meerd onderwijs op niet-machinale
basis. Ook hiermee houden Correll
en de zijnen zich uitvoerig bezig.
Geprogrammeerde leerboeken leve
ren betere resultaten op dan de tra
ditionele, niet-programmatisch sa
mengestelde leerstof. In dit laatste
(goedkopere) geval, bestaat er nau
welijks mogelijkheid tot effectieve
controle, aangezien het kind de op
lossing van het vraagstuk kan vinden
door de bladzijde om te slaan of
domweg door van zijn buurman af
te kijken.
Ook bij onderwijs aan volwassenen
blijkt het spieken een traditioneel
„hulpmiddel". Geprogrammeerde
leermethodes hebben over het alge
meen zeer bevredigende resultaten
bij het onderwijs aan volwassenen.
Correll houdt regelmatig semina
ries inzake het opleiden van leerlin
gen, het scholen van verkopers en
geprogrammeerde reclame. Vooral
de handel en de industrie geven blijk
van grote belangstelling voor zijn
activiteiten. Tijdens deze seminaries
kan men leren hoe een doelgericht
programma moet worden opgesteld.
De feitelijke uitwerking van een der
gelijk programma voltrekt zich dan
in de bedrijven zelf. Hierbij speelt
de samenwerking van een deskundi
ge, een pedagoog, een beroepspro
grammeur en een psycholoog een
doorslaggevende rol. De leermachine
vervult ook een sleutel-functie bij
het onderwijzen van vreemde talen,
vooral bij de controle van de uit
spraak. Ook in dit geval luidt de
stelregel: de volgende stap wordt
pas toegestaan, zodra de voorafgaan
de met succes is afgehandeld.
Saas-Fee. gelegen op 1798 m hoog
te in het Zuidzwitserse kanton Wal
lis, mag men niet met de auto inrij
den. Tegenwoordig wordt men even
voor het dorp ontvangen door een
charmante hostess. Een radioverbin
ding tussen haar en de parkeerwach
ters van de drie grote parkeerterrei
nen vereenvoudigt het zoeken naar
een plaats voor de auto. De hostess
overhandigt de gast een blauwe par
keerbon, in de prijs waarvan
Fr. 1,50 per dag tevens een ver
zekering tegen beschadiging en dief
stal van de auto ia inbegrepen.
Met het doel het contact tussen
buitenlandse toeristen en bewoners
van Zürich te bevorderen een con
tact dat overigens uitgaat boven het
aanbieden en accepteren van gastro
nomische dienstverleningen gaat
het Verkeersbureau van genoemde
stad nog steeds door met zijn actie
„Don't miss the Swiss". Zonder voor
afgaande aanmelding kan iedere bui
tenlandse toerist in het inlichtingen
bureau van de VVV Zürich, Bahnhof-
platz 15, het adres krijgen van een
familie in Zürich, welke hem graag
thuis zou willen ontvangen. Van deze
mogelijkheid tot internationale uit
wisseling van gedachten gedurende
de vakantie wordt vooral voor ge
sprekken op het giebied van vak of
beroep (bijvoorbeeld tussen artsen of
leraren) gebruik gemaakt.
De consumentenbond deelt mee,
dat volgens het Instituut voor de
Herenmode in Berlijn de moderne
man zich met meer elan, fantasie en
kleur kleedt dan vroeger. In een
commentaar op het kleurenhandboek
voor de voorjaars- en zomerheren
1969, zegt het instituut dat de mo-
dene man blijk heeft gegeven van
een voorkeur voor meer kleuren en
frisse en jeugdige stoffen. Het con
ventionele grijs verliest voortdurend
aan aantrekkingskracht om plaats te
maken voor de aantrekkelijke lichte
kleuren van de voorjaars- en zomer-
mode. De modekleuren van het sei
zoen zijn frisse en levendige schake
ringen van blauw, aangeduid als
„strato", en beige, aangeduid als
„terra".
Volgens het instituut hebben de
dessins een rustig karakter en ne
men vooral beschaafde streepmotie-
ven de belangrijke plaats in. Niet ge
heel in overeenstemming met deze
uitspraak is de verklaring, dat iets
markantere kleurstrepen, geïnspi
reerd op de breed gestreepte kos
tuums van de dertiger jaren, zich
thans wee bijzonder doen gelden.
Kleuriger en levendiger zijn ook de
sportkostuums. (CONSU).
Het door de NS georganiseerde reis
verkeer in Nederland en naar de om
liggende landen heeft zich de afge
lopen zomerperiode gunstig ontwik
keld.
Daarbij valt ongetwijfeld te consta
teren, dat er vaker, verder en ge
makkelijker wordt gereisd. De indruk
bestaat ook dat bij velen het reizen
in toenemende mate 'n „sight-seeing-
karakter krijgt: men wil veel
zien, men wil afwisseling. Aan te ne
men is dat het grote auto- en brom-
fietsbezit deze mobiliteit in de hand
werkt, en dat voorts de verstedelij
king en de meerdere vrije tijd deze
ontwikkeling bevorderen. Dat er bij
de NS druk wordt gereisd blijkt uit de
gegevens betreffende de vakantierei
zen Het aantal van hen die drie of
meer van de reizen uit het program
ma van in totaal negen reizen hebben
gemaakt is zeker tien procent hoger
dan in 1967. Bij de NS-vakantiedag-
tochten is de gemiddelde afstand die
per trein wordt afgelegd, ruim 60 ki
lometer. Daarbij komt dan mees
tal nog een tocht per bus of boot. Van
het populaire achtdaagse algemene
abonnement, sedert 1962 niet in prijs
verhoogd zullen in '68 naar schatting
10.000 a 15.000 exemplaren meer ver
kocht worden dan in 1967 (ruim
67.000). Een verwachte stijging dus
van ca. 15 a 20 pet. Veel succes boek
ten de 5-daagse reizen naar Brussel
en de reis naar de Belgische Arden
nen en naar het Sauerland. Ook de
belangstelling voor Londen en voor
Engeland in het algemeen nam
dit jaar sterk toe. Practisch alle rei
zen in Nederland boekten een voor
uitgang. De sterkste toename verto
nen echter de reizen naar Valkenburg
Grote trekpleisters bij de NS-vakan-
tiedagtochten waren Urk, Volendam.
Marken, de metro in Rotterdam en
de dierentuinen.
Dank zij vooral de nieuwe wande
lingen - de strandwandeling
IJmuicien - Zandvoort en de wande
ling Holten - Nijverdal steeg het aan
tal deelnemers van de N.S. wandel
dagtochten aanmerkelijk, met ruim
20 pet. De opvatting in ANWB-krin-
gen dat wandelen in ons land weer
populair wordt, vindt in de NS-cij-
fers een bevestiging.
Het nieuwe NS-minitrips-program-
ma voor de komende maanden zal,
vergeleken met dat van het vorige
jaar, verschillen op de volgende vol
gende punten:
Nieuw zijn: - de 5 dagen Terschelling
reis.
- de 3 dagen Zandvoortreis.
-De 8-daagse najaarsreizen naar
Twente, Montferland, Zuid-Limburg,
Sauerland en de Ardennen.
-De Kerstarrangementen naar: Am
sterdam, Twente, Montferland. Zuid-
Limburg, Brabant en Londen.
-De goedkopere Londenreizen.
- De „fietsformule" van Ootmarsum
- De NS-minicheque.
Alle overige reizen uit het 1967 pro
gramma zijn gehandhaafd. De fac
toren die het zomertoerisme in eigen
land en aangrenzende gebieden beïn
vloeden spelen in belangrijke mate
ook een rol bij het off-season-toeris-
me. De verwachting van NS is daar
om een verdere groei.
Op een 3000 meter hoog gelegen
Alp in het Zwitserse hooggebergte
zal 007-geheimagent James Bond de
ze herfst d,e gevaarlijkste opdracht
van zijn avontuurlijke carrière uit
voeren en, na dramatische achtervol
ging over de witte skipisten in het
Schilthorngebied en aanvallen met
helikopters uiteindelijk tien char
mante meisjes uit de gruwelkliniek
van een geniale misdadiger bevrij
den. Dat is het thema van Jan Fle
mings bestseller-op-één-na ,,On Her
Majesty's Secret Service", voor de
spectaculaire verfilming waarvan het
toeristengebied rond Mürren in het
Berner Oberland is uitverkoren. Het
wordt de grootste ooit in de Zwitser
se Alpen opgenomen avondvullende
kleurenfilm.
Op 1 oktober a.s. wordt met het
maken van de filmopnamen begon
nen. maar dat betekent, dat men
reeds lange tijd met de voorbereidin
gen bezig is. Behalve de skipisten
vanaf d,e Schilthorn, worden ook een
bobbaan en een grote ijsbaan, ais-
mede een landingplaats voor de heli
kopter aangelegd, terwijl het nieuwe
ronddraaiende restaurant op de
Schilthorn tijdelijk veranderd wordt
in de bovenbedoelde kliniek De re
gie is in handen van de Engelsman
Peter Hunt, een familielid van de
eerste alpinist, die met Sherpa Ten
sing de top van de Himalaja heeft
bereikt. De filmequipe, die geduren
de zes weken in Mürren zal verblij
ven, bestaat uit 200 300 personen.
Met Ursula Andress uit Bern zijn
onderhandelingen gaande over een
hoofdrol in de film en tenslotte wil
len ook de Zwitserse militaire auto
riteiten niet achterblijven: het in de
film gebruikte vliegtuig wordt een
Mirage-supersonische straaljager van
de Zwitserse luchtmacht.
