DEELNEMERSI HST
BROMFIETS: geen vlees en geen vis
De Jonker van de Oosterhof en de Saare
ROUTE EN TIJDSCHEMA VAN DE
RONDE VAN OVERIJSSEL
VOORKOM BROKKEN
GEEF VOORRANG
Schoolvoetbaltoernooi '62
RKSV-PH 4-1
FILMNIEUWS
Nur der Wind
RIJSSEN BUITEN DE WALLEN
Weekblad voor Rijssen
Pagina 5
Enter
Haarlem
GEEN MOTORFIETS
Viljuag XO liicj xoUz,
km tijd
0 13.00 Start te Rijssen: Volkspark, Oosterhofweg, Enterstraat,
Knottenbeltlaan, Markeloseweg, Schild, Grotestraat,
Wierdensestraat naar
6 13.09 Wierden: Rijssensestraat, Burg. v. d. Bergplein, Almelo-
sestraat naar
12 13.18 Almelo: Wierdensestraat, Egbert ten Catelaan, Nachte
gaalstraat, Schoolstraat, Bornerbroeksestraat via Bor-
nerbroek naar
26 13.39 Delden: Bornerbroeksestraat richting Borne, via Twic-
kelerlaan naar rijksweg Hengelo, lniksaf naar
31 13.47 Hengelo: naar
43 14.05 Haaksbergen: naar
56 14.25 Enschede: via de singels naar:
66 14.40 Oldenzaal: via Rossum naar
78 14.57 Ootmarsum: via Reutum, Fleringen en Albergen naar
95 15.23 Almelo: Ootmarsumsestraat, Vriezenveenseweg naar
104 15.36 Vriezenveen: Almeloseweg, Bouwmeesterstraat, richting
Westerhnar naar
114 15.51 Vroomshoop: Tonnendijk, Hammerstraat, Hammerweg
naar
120 16.00 Den Ham: Vroomshoopseweg, Dorpsstraat. Smitstraat,
Marleseweg via Marie en Hulzen naar
132 16.18 Nijverdal: Hammerweg, Mr Werkmanstraat. G. H Kap.
pertstraat, G. v. d. Meulenweg, Oude Markt, Grotestraat
naar
145 16.38 Raalte: Rijksweg volgen tot afweg naar Deventer via
Wesepe naar
165 17.08 Deventer: via Schalkhaar naar
177 17.25 Heeten: via Nieuw Heeten naar
188 17.42 Holten Raalterweg, Oranjestraat, Markeloséweg naar
195 17.51 Markelo: Holterweg, Dorpsstraat, Goorseweg naar
200 18.00 Goor: Markeloseweg, Kerkstraat, Grotestraat, Voor
straat. Molenstraat, Enterweg naar
208 18.12 Enter: Goorseweg, Dorpsstraat naar
214 18.21 Wierden: bij Schaapskooi linksaf volgen naar
220 18.30 Rijssen: Wierdensestraat, Stationsdwarsweg naar Finish.
Polynorm ploeg:
1. W Dieperin'
2. P. Deenen
3. P. van Dijk
4 C. Nuyens
5. C. Vriens
6. Fr. van I
7 J. Koolhoi
133. Heusinkveld
Cabalero-ploeg:
8 C. van Espen
9 Chr Duijker
10. R. v. d. Klooster
11 C. Visser
12. G. Zwienenberg
13. G. Krabbenbos
Barchem
Vlijmen
Wormerveer
Edam
Helmond
p Amsterdam
Amsterdam
Lichtenvoorde
Arnhem
Beverwijk
Rotterdam
's Gravenmeei
Drie
Hoefijzers-ploeg:
14.
J. Linders
Roosendaal
15.
R. Haast
Rijsbergen
16.
L. v. Dongen
Made
17.
A. v. Aert
Achtmaal
18
C. Snepvangers
Zundert
19.
J. v. d. Kloot
Zundert
20.
M. de Jong
Breda
Sparta ploeg:
21
L. Lugtigheid
Zoe termeer
22.
D. Everts
Den Haag
23
W. Overvliet
Leidsendam
24.
M. Paul
Den Haag
25.
J. Mesters
Den Haag
26.
J. Broomans
Den Haag
27
W. v Asch
Culemborg
28
W Addink
Laren (Gld.)
29.
M. Adams
Bennekom
30.
R. W. v. Aggelen
Wageningen
31.
J. Alma
Ede
32
A. W. v. d. Broek
Sprundel (Nbr.
33
N. v. Burgsteden
Amersfoort
34
D. Bossink
Den Ham
35
H ten Berge
Enter
36.
O. B. Beker
Amsterdam
37.
T. Brekelmanr
Eindhoven
38
M. Breure
Rotterdam
39.
■J. Bruins
Zuidwolde
40
E Beckers
Schaesberg
41.
G. Cuvelier
Nieuw Vennep
42
H. Cornelisse
Amsterdam
43.
W. Duiveman
Woudenberg
44
W. v. Dok
Enkhuizen
45
J. v. Dam
Zwolle
46
KI. Dekker
Dalfsen
47.
A. Damo
Kortenhoef
48.
C. Damen
Beekbergen
49
J. ter Eist
Deiden
50.
J. Frakking
Naarden
51.
H. J. Fresen
Zeist
52.
R. Fresen
Zeist
53.
M. Fransen
Uden
54.
Th. Greuien
Edam
55.
L. Gerrits
Twello
56.
J. Gisbers
Eindhoven
57.
N. Hendriks
Utrecht
58.
P. Hoekstra
Ureterp (Fr.)
59.
J. v. Hoeven
Amersfoort
60.
B. C. v. Hoeyen
Amersfoort
61.
E. Heukels
Deventer
62
63.
64.
65.
66.
67
68
69.
70.
71.
72
73
74
75.
76.
77.
78
79.
80.
81
82.
83
84.
85.
86
87.
88
89
90
91.
92
93.
94
95.
96
97.
'98
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129
130.
131.
132.
B. ten Hove
H. den Hartog
Z. Hermens
A. den Hartog
W Hofstee
R Hendriks
P Hendriks
R. Jansen
B Jansema
W. de Jager
A. Ket
M. Kettenis
J. v. d. Kamp
B. Koning
H. Koopman
G. Karstens
A v. Kemenade
N v. Leeuwen
N. Lute
A. Leyten
B. Lohuis
K. Leeuwen
M. v. d. Meulen
G. W Mensink
H. Maats
W Muller
F. Mazenier
G. v. Noord
M. den Outer
Joh. Pluimers
J. Pieterse
F. Post
T. Rijkers
G. H Ribbel ink
J. Ruitenberg
Th. Rutten
H. SteX-ens'
B. Slot
A. Strooper
B. Stokkink
C. Smouter
Nijverdal
Utrecht
Nijmegen
Zuidland
Lochem
De Wijk (Dr.)
Lent
Zwolle
Assen
Den Haag
Rotterdam
Den Haag
Arnhem
Enschede
Nw Amsterdam
Leiden
Eindhoven
Zeist
's Gravenlande
Eindhoven
Delden
Wassenaar
Enschede
Laren (G!d.)
Holten
Kerkenveld
Nw. Amsterdam
Den Haag
Nieuwerkerk
Enter
Oude Tonge
Amstelveen
Amsterdam
Delft
Zwolle
Leende (Nbr.)
""VThkeveen
Wierden
Heerhugowaard
Borculo
Nw Amsterdam
H. Scharrighuisen Badhoevedorp
W Schaap
D. Smit
J. Smies
P. Schreur
B. Solaro
H. Scheuten
C. Schuring
P. Soetekouw
J. Timmer
H. Verheul
R. Vreeburg
J, Verheul
P. C. Verwij
W. Vermetten
J. v. d Velden
KI. Visser
K. Verberkt
Naarden
Warmenhuizen
Apeldoorn
Wolvega
Den Bosch
Hengelo
Amsterdam
Nijmegen
Velsen Noord
De Meern
Veghel (Nbr.)
Weesperkerspel
Gouda
Rijen
Amsterdam
Enschede
Duivendrecht
Ad. Voorthuizen Lunteren
H. v. d. Wijk Amsterdam
H. Westerhof
H. Weustink
W. Wennekes
J. H. Wilkens
Halfweg
Enschede
Wijk bij Duurstede
Gieten
G. H. Westenberg Hengelo
N. Wijnands Amersfoort
P Wijnands Amersfoort
A. Altink Gronau Did.
L Auter Gronau Did.
B. Boom Halfweg
De bromfiets is geen vlees en geen vis.
Dit heeft niets te maken met een dieet, maar
met het feit dat u als bromfietser rondtoert
op een wonderlijk stukje techniek: volgens
de Wegenverkeerswet behoort uw brommer
tot de motorrijtuigen, maar volgens het
Wegenverkeersreglement is het een doodge
wone fiets. Ter verduidelijking van deze
tweeslachtigheid geeft het Verbond voor Vei
lig Verkeer de volgende wenken voor brom
fietsers:
1. Brom niet onnodig op de rijweg, maar
maak gebruik van de fietspaden op een ver
plicht rijwielpad, aangegeven door het ron
de blauwe bord met ingetekende witte fiets
moet u rijden, maar op het zgn. toeristische j
rijwielpad - aangegeven door het met witte
letters gegraveerde woord rijwielpad in een
rechthoekig zwart bord - mag u niet brom
men, maar alleen fietsen met uitgeschakel
de motor; wilt u in het laatste geval tooh
brommen, dan uiterst rechts van de rijweg.
2. Brom altijd uiterst rechts van de weg.
wat uw politieke richting is doet hier niet
ter zake: in het verkeer zijn we principieel
rechts.
3. Met z'n tweeën naast elkaar mag, maar
achter elkaar brommen moet als de omstan
digheden daarom vragen - en die omstan
digheden zijn er dikwijls!
4. In het verkeer is geheimzinnigheid uit den
boze, kom er eerlijk voor uit waar u heen
wilt: geef tijdig en duidelijk richting aan,
maar wèl eerst even achterom kijken of
het kan!
5. Maak de booht naar links groot en naar
rechts klein, matig tijdig uw snelheid, want
anders „vliegt u uit de bocht": komt u bij
het afslaan naar rechts op de verkeerde
weghelft, en bij het afslaan naar links op
de stoep.
6. Ook al bent u geen voorstander van de
JE BROMMER is EEN FIETS/
veelgeroemde hokjesgeest: ga bij een (rood)
verkeerslicht altijd staan in het hokje dat
voor u bestemd is. Laat u ook de zebra vrij?
7. In de rug aanvallen wordt (terecht) laf
genoemd, maar geef de automobilist de ge
legenheid eerlijk te blijven: zorg altijd voor
een helder wit aehterspatbord en helder rood
licht. Wist u dat u door het (laten) aan
brengen van een spatlap het achteropkomen
de verkeer veel narigheid kunt besparen?
8. Geen vlees en geen vis mar in ieder
geval langzaam verkeer: als bromfietser
moet u op gewone kruisingen voorrang ver
lenen aan snelverkeer van beide kanten, en
aan (brom)fietsers van rechts.
14 mei Wilhelminaschool-O.L.S., Oranjeschool
Jozefschool, R.K. Rijssen-Chr. Enter.
28 mei Chr. Enter-Juliana
1 juni Jozefschool-O.L.S., Wilhelmina-Oranje.
16 mei O.L.S.-Juliana, Wilhelmina-Chr. En
ter R.K. Rijssen-Jozefschool.
17 mei Chr. Enter-Oranje, R.K. Rijssen-Wil-
helmina.
18 mei R.K. Rijssen-Oranje, Jozefschool-Chr.
Enter.
21 mei Wilhelmina-Juliana, O.L.S.-Chr. Enter.
22 mei Juliana-Jozefschool, R.K. Rijssen-O.
L.S.
23 mei Oranje-O.L.S. Jozefschool-Wilhelmi-
na, Juliana-R.K Rijssen.
24 mei Oranje-Juliana
4 juni Kampioen-Onderwijzers.
Na afloop van de laatste wedstrijd: Prijs
uitreiking. De wijdstrijden tussen de Rijs-
sense scholen beginnen om 4 uur. De ove
rige wedstrijden om 4.15 uur.
De Oranjewitten behaalden een verdiende
zege doordat zij zich betere kansen wisten
te scheppen in de periode voor de rust, toen
zij een 3-0 voorsprong namen. Een schaduw
zijde van deze zege, was dat linksback Wol-
ters naar het ziekenhuis te Almelo moest
worden overgebracht, wegens een beenbreuk.
Er was van opzet geen sprake. Na on
geveer een kwartier spelen nam de thuis
club door H. Kamphuis de leiding, toen hij
na enkele P.H.spelers omspeeld te hebben
doelman Holtkamp kansloos passeerde 1-0.
Even later kwam i.back M. Wolters in bot
sing met P.H.-rechtsbuiten met bovenge
noemd gevolg. Na een half uur spelen wist
H. Kamphuis, die deze middag de r.-binnen-
plaats bezette een penalty, wegens hands in
een doelpunt om te zetten 2-0. 5 minuten la
ter loste mid voor Markslag een onverwachts
schot, wat 3-0 betekende. Nog voor rust kreeg
P H. een penalty toegewezen, toen r.back
Nijland de bal met de hand bewerkte.
Schiphorst (r.back) maakte geen fout 3-1.
Na de rust waren de gasten, die de wind
nu mee hadden meer in de aanval. Maar de
R.K.S.V.-verdediging met Klein Rouweler
aan het hoofd vormde een sluitend geheel
en de gasten kregen dan ook maar weinig
kansen.
Vlak voor afloop wist zelfs de thuisclub
de score door mldvoor Markslag te verho
gen, toen hij met een goed gericht schot
Holtkamp passeerde 4-1.
Voor zondag staat de uitwedstrijd tegen
de Tukkers op het programma.
De gitaar en de zee blijven onverbreke
lijk verbonden met de filmcarrière van de
bijna 30-jarige, meervoudige „platenmiljo-
nair" Freddy Quinn, maar de nieuwe Ufa-
Filmex-film ,JWR DER WIND" is toch in
de eerste plaats een harde en realistische
avonturenfilm, die zich dan ook niet in het
zonnige Zuiden, maar aan de steenharde, ver
laten Westkust van een Iers visserseiland
afspeelt en ten': dete in^ Tussen del
misdadige intrigues ~rönd de 'societywereld
van Dublin's jachthaven en de verarmde vis
sersbevolking op het eiland laveert Freddy
Quinn en zijn partner werd - behalve Gustav
Knuth - de onlangs met de Duitse bonds-
filmprijs onderscheiden jeugdige actrice Cor-
dula Trantow.
„Nur der Wind weiss, wie einsam wir sind"
Het zeemanslied tekent de bijna vruchteloze
arbeid van de vissers op het onherbergzame
Ierse eilandje Dun. Lege netten betekenen
géén verdienste en voor O'Connor (Gustav
Knuth) en de zijnen kan alleen de motorboot
die zoon Tim in Dublin zou kopen van het
meegenomen spaargeld, redding brengen -
want daarmee kan de zee verder bevaren
worden. Weinig vermoeden ze, dat zoon Tim,
verlokt door de weelde en glamour van Di
nah, de dubieuze secretaresse van een even
dubieuze Dublinse society-figuur, al tot zijn
oren in de schuld zit en tenslotte, helemaal
ten einde raad bij zijn vriend Mike O'Brien
(Freddy Quinn), die in Dublin op de werf
werkt, aanklopt, wanneer hij zich door Dinah
heeft laten verleiden tot het stelen van het
juwelenkistje van de schatrijke eigenares van
een luxe jacht, waartoe de baas van het
meisje, Jack Johnston, hem onder pressie
heeft aangezet. Bovendien heeft Tim in zijn
angst voor ontdekking een bewaker op de
jachtwerf neergeslagen, toen hij met de kost
bare buit v luchtte, alvorens het kistje In vei
ligheid te brengen in een stationsbagagekluis,
waarna hij het sleuteltje gevaarlijk corpus
deficti - per brief naar zijn vader op het
eiland stuurde.
Mike wil voor zijn vriend redden wat te
redden valt, laat hem tijdelijk onderduiken
en trekt naar het eiland om het sleuteltje op
te halen teneinde de juwelen terug te geven
en de diefstal ongedaan te maken. Het plan
mislukt schromelijk, want Tim's aantrekke
lijke zusje Eileen (CORDULA TRANTOW),
tot wie hij zich sterk voelt aangetrokken, licht
hem in, dat vader O'Connor juist naar Dublin
is gevaren om poolshoogte bij Tim te ne
men. Het noodlot wacht hem daar: Tim,
tot het uiterste gechanteerd door de louche
Johnston, heeft in zijn radeloosheid zelfmoord
gepleegd en vader O'Connor zweert de dood
van zijn zoon te zullen wreken. De politie
zoekt Mike, die 't laatst met Tim gezien
is en in hem ziet O'Connor de man die zijn
jongen tot diefstal bracht en daardoor oor
zaak van zijn dood werd.
Zo wordt de niets vermoedende Mike bijna
het slachtoffer van O'Connor's „veemgericht"
de dood in de golven. Maar Mike haalt uitge
put de kust van het eiland en, geboycot door
de vissersbevolking maar geholpen door Ei-
leen die in hem gelooft, slaagt hij er na een
wanhopig gevecht met de bende van John
ston in, klaarheid in de misdaad en Tim's
dood te brengen, de „gang" op te rollen en
aan Eileen's zijde een nieuwe toekomst op
te bouwen.
9. U mag buiten de bebouwde kom niet har
der rijden dan 40 km-uur, en binnen de be
bouwde kom niet harder dan 30 km-uur, maar
u moet langzamer rijden als dat nodig is.
Pas altijd uw snelheid aan de omstandighe
den aan!
10. Uw duopassagier(e) moet schrijlings
achterop zitten, dus: aan beide zijden van
de bromfiets één been, en de voeten op
voetsteunen. U bent het niet alleen wette
lijk verplicht, maar beseft u wei eens hoe
gemakkelijk u uw kostbare last in een bocht
zou kunnen verliezen?
Vader had de heer van de Oosterhof ge
zegd, ik wil geen onenigheid met het volk
van Rijssen, laten wij die kwestie met jon
ker Snorrewits en de boer Saare uit de Bouw-
straat zwijgend voorbijgaan. Maar de jon
ker Snorrewits stookte de graaf van Bent.
heim op. En op een mooie dag in mei kwam
de bode van de Bentheimse graaf een brief
brengen bij de Saare. Deze nam de brief
aan en legde het papier voor alle zeker
heid in het inschrei van zijn kleerkist. Een
inschrei was een laadje waarin men bijzon
dere dingen bewaarde. De Saare dacht er
niet meer aan, tot een maand later de Jon
ker van de Oosterhof eens kwam informe
ren, hoe het met die brief stond. De Saare
behoorde namelijk te weten, dat hij als boer
en burger van Rijssen tegenover graven, jon
keren en baronnen, de nodige beleefdheids
vormen in acht diende te nemen. De Saare
vroeg watt? Toen maakte jonker von It
tersum hem zeer duidelijk dat hij, de Saare
maar een heel gewoon man was, die de
overheid ook de vreemde overheid diende
te gehoorzamen. Maar de Saare die aan het
mestladen was, riep jonker, komme wier
a'k better tied hebbe, en as den gast oet
Bantheim wat wil, dan kanne wal kom'm,
mestströien!
Daarmee was voorlopig het onderhoud af
gelopen. Voor de Saare althans. Maar voor
de heer van de Oorterhof niet. Hij schreef
een brief aan de graaf van Bentheim, dat
de Saare zich nergens wat van aantrok en
dat deze de Jode Poepzak beschermde en
dat de burgemeesters van Rijssen de oude
Saare naar de ogen keken, omdat zij er
ontzag voor hadden. Het was in die dagen
nog zo, dat graven en baronnen in hun vrije
tijd vaak oorlogje speelden.
Zij vonden altijd wel een steen om een
hond te gooien.
De eerste maanden hoorde men te Rijssen
niets. Maar de Saare ging naar de schout
en overlegde met deze wat er met David
moest gebeuren. En de Saare stapte op aan
raden van Christina van Westerflier naar de
stad en heerlijkheid Diepenheim. En vroeg
of men een tijdlang een ordelijke jood on
derdak en nering wilde verschaffen. Dat wil
de men te Diepenheim wel. De drost van
Diepenheim was 'n man die van alle markten
thuis was. Hij was een jonker van Jackfort,
die in zijn jeugd schoenlapper en straatmu
zikant was geweest. En daarna aan het Gel
derse hof tot de hoogste rangen was opge
klommen. Hij had meer met joden te maken
gehad, en David Poepzak zou te Diepenheim
hartelijk welkom zijn als hij ten minste bruik
baar was. Dit laatste wilde de Saare hopen.
Berend van Langen van Bevervoorde had
uit de erfenis zijner vrouw enkele huizen
te Diepenheim gekregen. Twee ervan wa
ren onbewoond. En daar kon David er een
van uitzoeken.
David en Sara waren innig verknocht aan
Rijssen. Als jood zijnde, wist je wat je aan
Rijssen had, maar het moest nu eenmaal
gebeuren en op een woensdagmiddag ver
huisde men David over naar Diepenheim.
Het werd ook tijd. Er kwam een ijlbode
der stad Oldenzaal, die bracht de Jobstij
ding, dat de graf van Bentheim op Rijssen
aanrukte om deze stad te plunderen. De
Bijna met de regelmaat van een klok ko
men ze terug. Krantenberichten waarin ver
keersongelukken worden gemeld en waarbij
dan op een gegeven ogenblik de nuchtere
mededeling ■••■ordt gedaan „...en verleende
geen voorrang". Die vier simpere woorden
geven de sleutel van een gebeurtenis die niet
zelden een tragedie wordt. Samenloop van
omstandigheden? Gedachtenloosheid? Non
chalance?
Waaghalzerij? Er gebeuren dagelijks onge
lukken en ongelukjes, waarbij deze en an
dere vragen rijzen zonder dat er iemand is
die daar het antwoord op geeft of... meer
geven kan.
Het is niet met zekerheid te zeggen in
hoeveel van de 177362 verkeersongelukken
die er in 1960 op onze wegen gebeurden, het
niet verlenen van voorrang een rol heeft ge
speeld. Trouwens, men is het er zo langza
merhand wel over eens dat bij de meeste
ongelukken meerdere oorzaken zijn aan te
wijzen. In combinatie met het niet of niet
tijdig voorrang verlenen kan bijvoorbeeld te
grote snelheid, niet rechtshouden, onvoldoen
de verlichting etc. mede bepalend zijn voor
de afloop. En graven wij eigenlijk wel diep
genoeg als wij een groo' deel van de onge
lukken onder de noemer „voorrang" bren
gen?
Waarom - zo moeten we eigenlijk vragen
- verleende die automobilist of die brommer
geen voorrang? Was de bestuurder ziek? Hui
selijke zorgen? Slechte zaken? Gedronken?
Zwakke ogen? Maagkramp? Alweer: vele
vragen waarop het antwoord meestal uitblijft.
Bij dit alles is het wel zeker dat er inder
daad een groot aantal ongelukken gebeurt in
voorrangssituaties. Door welke oorzaak dan
ook. Van 145.000 onderzochte verkeersonge
lukken in 'West-Duitsland bleek 12,8 pet op
voorrangssituaties betrekking te hebben. In
Amerika heeft men voor 1960 berekend dat
met 17,2 pet het niet geven van voorrang de
eerste ongevalsfactor is, onder meer gevolgd
door snelrijden 14pct) en te weinig afstand-
houden (12,8 pet). Aangenomen mag wor
den dat in Nederland - met zijn specifieke
voorrangsknelpunten rond het fietsverkeer-
die cijfer veel ongunstiger uitvalt.
Het Verbond voor Veilig Verkeer is over de
toeneming van de ongelukken in voorrangs
situaties ernstig bezorgd en doet daarom een
beroep op alle weggebruikers in Nederland
om speciaal in voorrangssituaties extra voor
zichtig te zijn, ogen en verstand te ge
bruiken. Voor wie veiliger wil rijden geeft
het Verbond deze raad:
kijk de voorrangsregels nog eens na en
pas ze ook toe;
sta niet op ue :voorrangs) recht maar maak
er een sportief gebruik van;
bedenk dat ook anderen fouten kunnen ma
ken en houd daar rekening mee;
schep geen gevaarsituaties door aarzelen;
bedenk dat voorrangsregels afspraken zijn
en toon dat u er een eer in stelt u aan
eenmaal gemaakte afspraken te houden.
burgemeesters kregen bericht. Jonker Be
rend van Bevervoorde ook. De jonker gaf
dadelijk bevel als commandeur van Rijs
sen de stad in stat van verdediging te bren
gen. De Gapert kwam in actie. En Peper
Willem met het wakehoorn blies door de
stad. Het was precies twee dagen nadat de
Bouwstraat David Poepzak naar Diepenheim
in veiligheid had gebracht. Heel Rijssen was
in rep en roer. Hoe lang was het nog pas
geleden dat men vrolijk trouwfeest had ge
vierd van de geliefde freule van Langen.
En zou nu Rijssen ten prooi worden aan de
eeuwighongerende Pruisen?
Nooit!! Riep de Saare. Slechts over mijn
lijk, zullen zij Rijssen vernielen. De schout
riep de voornaamste mannen uit de stad bij
elkaar. Tot hen behoorde de Saare. De jon
ker van de Oosterhof woonde buiten de wal
len. Een dikke Bentheimer kwam. Het was
Meuieman uit Gildehuis. Hij was een der
meisterpoortwachters uit Bentheim van het
grafelijk slot. Hij kwam op de Bevervoor
de een bestelde logies voor de graaf en twaalf
bedienden voor de tijd van drie dagen, dat
was zo ongeveer de tijd die de Bentheimer
soldaten nodig hadden, om de goede stad
Rijssen te plunderen. Lang hoefde hij niet
op bericht te wachten. Al weifelde jonker
Berend van Langen, z'n vrouw weifelde niet.
Hij liep het kasteel uit en onbewegelijk stond
daar de oude Saare in de onderbroek voor
de niendeur en dacht na over de wereld en
haar beloop. Hij stond daar. De knoestige
handen op de rug.
Gelijk een stier, die zijn belager afwacht.
Daar ontwaarde hij de hoge vrouwe, die in
deerniswaardige toestand op hem afkwam.
Zij klaagde bitter haar nood tegen de Saare
die haar te woord stond in de onderbroek.
Dar kwam de pastoor om de hoek en riep
met luider stemme de gelovigen op tot ge
bed opdat de vijand af mocht trekken. De
Saare ging niet ter kerke. Hij deed een
kort gebed, en sprak daarna het verlossen
de woord. Hij spoedde zich naar de Schild
en snelde meteen naar huis terug. Een man
van Rijssen, een kerel als hij, vocht niet
in de onderbroek. Hij kleedde zich, trok zijn
stalen vest aan en draafde andermaal naar
de Schild. Hij commandeerde het boeren-
vendel. Daar had zich reeds een grote scha
re vrije Rijssenaren verzameld. Eenvoudige
mannen zonder titels of waardigheden. Daar
kwam de jonge heer van de Oosterhof op
dagen. Hij trahtte de Rijssenaren te over
reden. De graaf van Bentheim tevreden te
stellen.
Toen de jonker was uitgesproken bulder
de de Saare; een koe kiest nooit zijn eigen
slachter, een slager zijn eigen scheerder niet.
Rijssenaren gij waart dommer dan de die
ren als gij u door een graaf van Bentheim
villen liet. Luid gejuich steeg op en de jon
ker van Ittersum van de Oosterhof liep boos
naar huis. De vier zonen van de Saare, te
zamen met andere jonge mannen van sta
vast brachten in de eerste plaats de toren
in staat van verdediging.
Piep Berend, De Lippe, Schipper Dieks en
al de anderen spoedden zich met 't kanon
naar de Enterstraat. Het kanon was een zo
genaamde donderbus, van het kasteel Be
vervoorde. Soep Jantjen had de kruiwagen
vol kogels. En Pieren Willem droeg de Keul
se pot met buskruit. De Saaren kwamen
ook ieder met het geweer aan de schouder.
De jonker Berend van Langen kneep hem
voor de graaf van Bentheim. Maar de gewo
ne man van Rijssen had met graven niets
te schaften. Wanneer de graaf van Bentheim
een welgemikten slag kreeg van de Saaren
dan was dat net zo goed raak als andersom.
Maar de Rijssenaren waren lelijk in
het nadeel want de graaf van Bentheim be
schikte over een Spion.
Het was de jonker Snorrewits die te
Rijssen veel afgekeken had. Hij voerde van
af Delden over de oude Rijssenerdijk het
leger aan. Op voorstel van de oude Saare
keurden Commandeur en burgemeesters het
Saarenplan goed, om de Bentheimers tege
moet te gaan. Halverwege Enter stootten
de Rijssenaren op een Bentheimse voorpost
en wie zagen ze daar:
De gemene jonker Snorrewits, de man die
naar freule Bernardina van Langen had ge
vrijd. Te Rijssen een dik blauwtje gelopen
had en nu wraak wilde nemen. Schiet!
Vloekte de oude Saare tegen zijn zoons. Wij
steken hem aan het mees! Brulde Jannes
Saare. Je moet hem eerst hebben! schreeuw
de Soep Jantje. Maar Snorrewits nam voor
lopig het zekere voor 't onzekere hij nam
de benen. De oude Saare nu was uitgekookt
genoeg om geen vervolging in te zetten. Dat
zou in de val lopen betekenen.
Daarom commandeerde hij terug naar Rijs
sen. In de stad zelf was alles bezig de boel
in staat van verdediging te brengen. De jon
ker van de Oosterhof, begon 'm te knijpen.
Hij wilde het volk van Rijssen op zijn hand
houden, en had een hekel aan onenigheid
met de graaf van Bentheim. GapeJan liep
langs de wallen. De daghuurder de Sliepert
kruide achter hem aan. Met een kruiwagen
vol goede sterke brandewijn. De mannen van
Rijssen moesten een borrel hebben. Dat
vocht straks beter. En de burgemeester de
Fluite die graag een borrel luste, zat op het
ene knie in een flierbos, het geweer in de
aanslag. Gin gold zo good as nun borrel!
beweerde hij. Maar Rijssen zou er dit keer
goed afkomen.
De drost van Diepenheim, Berend van
Hackfort, had zich door de Rijssener jood
David, laten voorlichten en David had de
graaf van Bentheim zo zwart geschilderd
en er daarbij van verteld dat hij grondeloos
rijk was en een gouden harnas droeg. En
Berend van Hackfort had de oude papieren
eens nagekeken er had bevonden dat hij
nog een en ander met de graaf van Bent
heim te vereffenen had. Nu was Berend van
Hackfort een kerel die nergens voor stond.
Hij had een uitgelezen aantal manschap
pen net als hij zelf. Daar was de Saare
van Rijssen nog maar een knikkerjongen
bij. Het was wel iets griezelig voor het Ries-
sener Jöddeken dat hij vooruit moest lopen
om de weg te wijzen. Toen David moe werd
kreeg hij een ezel. In de Twisthoek halver
wege Enter en Rijssen daar stieten de le
gers op elkaar. Berend van Hackfort hield
een toespraak en zinspelend op de Bent
heimers, brulde hij: Sla de Pruisen in de
pan, dan komen er geen jongen van! Maar
de graaf van Bentheim stuurde zijn kapi
tein jonker Snorrewits het vuur in. De vol
gende week verder. Van Coeverden.
i
