FILM ME U WS bppert'8 Sanapii*i» WESSELS KAPPERT BAL AN SO PRUIM ING JAPON-, BLOUSE-, ROK- en MANTELSTOFFEN Kunstspreiding van Openbaar Kunstbezit is vrijwel volmaakt $fe: Radiocursus voorziet- m behoefte Ontspanningsavond Volksonderwijs r,ALDOLEM" organiseerde leerzame avond De Politie volgt het spoor So lacht und kiist man in Tirol Meer dan 20 jaar J. A. Voortman CLUBJES 1 184.- Banketbakkerij Meinders ,DE MOLEN' Voor uw woninginrichting nu naar Huiskamers Slaapkamers Bankstellen Clubs Vloerbedekking Gordijnstoffen DE LAATSTE RONDE VAN DE GEWELDIGE Vrijdag 19 januari 1962 WEEKBLAD VOOR RIJSSEN Pagina 5 U raakt pijn en pijntjes kwijt. 90ct Woensdag de film Vrijdag en zaterdag de film WESSELS stof fenhuis SlefooJ Uk russen Het is met de kunstspreiding: in ons land nog steeds niet zoals men het wel zou wen sen, maar dat geldt vooralhet toneel en de opera. Op het gebied van de concertmu ziek en de beeldende kunst is er meer sprei ding bereikt. Belangrijke musea bijvoorbeeld vindt men in de „randstad Holland" (Rijks museum, Museum Boymans-Van Beuningen, Mauritshuis, Stedelijk Museum Amsterdam, Gemeentemuseum Den Haag, enz), maar ook in vrijwel alle andere delen van het land: te Groningen, Leeuwarden, Enschede, Arnhem, Utrecht, Eindhoven, Maastricht en in nog andere plaatsen. Een ideale vorm van spreiding op het gebied van de beelden de kunst vormt bovenal het werk van de Stichting Openbaar Kunstbezit, die haar eer ste lustrum reeds achter de rug heeft. De Stichting Openbaar Kunstbezit kan voor haar radiocursussen telkenjare op een zeer groot aantal deelnemers rekenen. Voor de cursus 1961 waren het er meer dan 103.000! Die inschrijvers wonen letterlijk in alle de len van ons land. Omdat het westen met zijn grote steden verreweg het dichts-bevolk- te gedeelte van Nederland is, komt het grootste deel van de inschrijvers uit dat westen, maar relatief zijn het noorden, het oosten en het zuiden van ons land toch nog beter vertegenwoordigd. Uit de brieven, die de initiatiefnemer en secretaris van Openbaar Kunstbezit, de La- rense beeldhouwer Johan G. Wertheim, zo wel als de te Amsterdam gevestigde admi- ontvangen, blijkt hoezeer men overal in den lande het werk waardeert. Dat geldt ook voor de kleinere plaatsen, waar in het ge heel geen musea zijn. Men wordt immers nistratie van de stichting jaar in jaar uit de kunstschatten uit de Nederlandse open bare musea en het is duidelijk, dat Open door de radiocursus in kennis gebracht met baar Kunstbezit ook en juist bij hen voor wie museumbezoek een reis vergt, in een behoefte voorziet. Op veertig maandagavonden per jaar, tel kens van tien voor zeven tot zeven uur, worden kunstwerken uit onze musea voor de radio behandeld, waartoe de mogelijkheid werd geschapen door de medewerking van alle omroepverenigingen. De inschrijvers van de cursus (die niets anders hebben te doen om zich te laten inschrijven dan 9.75 stor ten op postgiro 1665 van Openbaar Kunst bezit te Amsterdam) ontvangen, telkens in zendingen van vier stuks tegelijk vóór de radiopraatjes worden gehouden, prachtige kleurenreprodukties van de te bespreken kunstwerken en bij de volgende zending de inmiddels gedrukte radioteksten, zodat wie Advertentie m W~ MIJNHARD! niet heeft kunnen luisteren toch niets tekort komt. Een linnen opbergband met ringsysteem voor de veertig reproductie en de veertig teksten wordt de inschrijvers eveneens toe gezonden. Bovendien ontvangen ze allen een gratis doorlopend toegangsbewijs voor alle rijksmusea en het overgrote deel van de gemeentelijke musea, in totaal meer dan vijftig! De cursus 1962 is maandag 13 januari begonnen met een bespreking van twee kin derportretten van zeventiende-eeuwse Neder landse kunstenaars: Netscher en Visscher. De praktijk leert, dat zich telkenjare nadat de cursus al is begonnen, nog duizenden aanmelden. Natuurlijk is inschrijving dan nog mogelijk, maar het is beter als men zich eerder aanmeldt, zowel voor de stich ting als voor de cursisten zelf, die dan immers tijdig de eerste serie reproducties ontvangen. Men werkt bij Openbaar Kunstbezit thans onder hoogspanning met de inschrijvingen. ZljnJ0* nu toe voor de cursus 196? reeds circa 92.000 aanmeldingen ontvangen. Dat grote aantal geeft aanleiding tot voldoening: de kunstspreiding van de stichting blijft een succes! De afdeling Rijssen van volksonderwijs hield dinsdagavond in het parkgebouw alhier een ontspanningsavond, waarvoor de belangstel ling groter had kunnen zijn. De voorzitter de heer Boonstra heette o.m. afgevaardigden van de afd. Holten welkom en deelde mee, dat de afdeling momenteel 193 leden telt. Deze avond werd verzorgd door de toneel groep „Volksonderwijs" uit Deventer, die ten tonele bracht het blijspel in drie bedrijven Dertien aan tafel", door Marc Gilbert Sau- vajon, vertaling Alfred Pleiter. Het stuk speelde zich af op een avond voor kerstmis, tussen. 10 en IS uur 's avonds in de flat van de Villardiers. Met grote aandacht hebben de aanwezigen het optreden van dit gezelschap gevolgd en men heeft kunnen genieten van de di verse verwikkelingen die dertien personen aan tafel kunnen veroorzaken, vooral voor een persoon die nogal bijgelovig is. Het spel van mevr. Kuiper-Ensink, als Ma deleine Villardier, en de heer T. Driesser, als Antoine Villardier, was zeer het aanzien waard, terwijl ook de overige spelers(sters) op verantwoorde wijze zich van hun taak hebben gekweten. Een dankbaar appalaus was wel het bewijs, dat deze avond bij de leden in goede aarde was gevallen. In de pauze werd een verloting gehouden ten bate van de kas. Naar ontwerp en model van de Voorburgse beeldhouwer Albert Termote heeft de Koninklijke Begeer te Voorschoten een tweetal herinneringspenningen uitgegeven t.g.v. het zilveren huwelijksfeest van het koninklijk paar. De Amsterdamse dichter Guillaume van der Graft schreef de tekst aan de achterzijde vermeld: „Het zilver van de tijd waarin gij samengaat hebt gij gemunt, gewijd aan land en volk en staat". De penmng links werd geslagen in goud (18.5 mm f33.25 mm f55. en in zilver (25 mm f4.-De penning rechts wordt uitsluiting in brons gegoten (110 mm f57. De Amateur Fotografenvereniging „Aldo- lem" te Rijssen hield dinsdagavond een bij eenkomst in de neutrale kleuterschool, welke avond werd verzorgd door Uford met een de monstratie en lezing met als onderwerp „Rol- ley camera's. Na een kort openingswoord door voorzitter Westerink nam de heer L. van den Burg uit Amsterdam het woord. Spr. had de hele col lectie op dit gebied meegebracht en gaf op duidelijke wijze een uiteenzetting van de di verse mogelijkheden. De vele aanwezigen konden hierna de ca mera's testen. Veel belangstelling mocht de tele-camera en de groothoek-camera ontvan gen. Een keurcollectie dia's werd hierna nog geprojecteerd. De nieuwste apparaten werden getoond, waarop diverse formaten dia's door elkaar kunnen worden gebruikt van voortreffelijke kwaliteit. Tenslotte liet spr. zien, hoe men met be hulp van een eigen camera een tafelprojec- ter kan maken. Deze demonstratie werd met grote belangstelling gevolgd. Deze avond, welke goed was bezocht, viel bij de amateur-fotografen zeer in de smaak. RIJSSEN buiten de wallen De film brengt ons in de karakteristieke sfeer van het Franse cabaret. Jenny La- mour is een cabaretzangeres jong en knap, bezield met de wil om te slagen. Zij houdt van haar man Maurice, die eveneens haar accompagnateur is, zeer toegewijd aan haar, maar zeer jaloers ook! De verwijten om de glimlachjes, die Jenny kwistig distribu eert zijn niet van de lucht. Jenny doet wat erg vriendelijk tegen Brig- non, een zeer invloedrijke zakenman, die veel voor haar carrire kan doe, maar die te vens een oerlelijke karakterloze gek is. Zij neemt zelfs een invitatie aan om bij hem thuis te komen dineren. Door een toeval komt Maurice er achter. Hij wapent zich met een revolver, bezoekt een variété, ten einde een alibi te hebben en verdwijnt door de artistenuitgang. Als hij bij Brignon aan komt, ontdekt hij tot zijn ontsteltenis, dat deze dood is, vermoord. Maurice vlucht en vertelt Dora, een kunstfotografe, die in het zelfde huis woont en een intieme vriend is van het echtpaar, van zijn ervaringen en angst, voor de dader te worden aangezien Even daarvoor heeft Dora Jenny ontvangen die meedeelde Brignon te hebben neerge slagen. Dora weet Maurice te overtuigen, dat Jenny die avond bij haar moeder was en Brignon niet heeft gezien. Als Maurice naar boven is, gaat ook Dora naar Brignon's huis om alle sporen van Jenny uit te wissen. De moord zet het ontzaglijke apparaat aan de Quai des Orfvres in beweging. De sar castische inspecteur Antoine HriJSt de leiding van het onderzoek en verzamelt details, getuigenissen, feiten op de hem onverbid delijke, vasthoudende manier. Al gauw wijst het spoor Maurice Inspecteur Antoine ont rafelt stukje voor stukje diens alibi, maar komt tenslotte tot de (gerechtvaardigde) overtuiging, dat ook Jenny en Dora die avond in Brignon's huis waren. In de donkere portalen van enkele droef geestige kamertjes van het Hoofdbureau aan de Quai des Orfvres wikkelt zich in de geschie denis af. Maurice wordt gearresteerd en doet in zijn wanhoop een poging tot zelfmoord. Het is tenslotte toch Dora, die inspecteur Antoine op het juiste spoor brent, met de bekentenis van Jenny, Brignon met een fles neergeslagen te hebben. Brignon vond n.l. de dood door een schot in het hart. In de climax van spanning, waarin het Hoofdbureau op Kerstnacht verkeert, vindt Inspecteur Antoine tenslotte de ware schul dige. Jenny en Maurice gaan naar huis, dichter bij elkaar dan ooit. Hienz, Toni en Hans zijn gezworen kama raden bij de Weense Revue en wanneer dan ook Heinz door een stommiteit in de ver keerde opvoering als ridder opkomt en er prompt wordt uitgesmeten, dan blijven zjjn vrienden hem trouw. Samen gaan ze op weg naar Salzburg, waar in het seizoen altijd wel iets te ver dienen valt. Hun transportmiddel mag eigen lijk geen naam hebben. Oorspronkelijk wgg het een rood sportwagentje, nu is het een amechtig, afgeleefd wezen, dat men naar boven moet duwen en naar beneden moet tegenhoudenDaarbij voortdurend enigs zins bemoeilijkt door onverwachte stoomuit- barstingen uit de motor Onderweg wordt er 'n kippetje versierd, maar tenslotte vindt het drietal werk bij de jonge charmante waardin Th ere se in een gezellig dorpshotelletje. Heinz spreidt z'n acteurstalent ten toen door zich tegelijkertijd als portier, oberkell- ner en chasseur te verhuren en de complica ties kunnen dus niet van de lucht blijven. En dat blijven ze ook niet, vooral aia een van de stamgasten, Prof. Spindler, er z'n speciale werk van maakt uit te zoeken wie toch die kippendieven zijn geweest? Maar er is een leuke dochter - even ver liefd op Heinz als haar moeder! - en er zijn aardige gasten. Het vrolijke lied is niet van de lucht en de komische situaties blij ven natuurlijk niet uit. Hoe kan zoiets aflopen? Op de allerbeste manier natuurlijk. Want Heinz trouwt tenslotte met de lieftallige An- nemarie en mama heeft ook nog een serieu ze pretendent achter de hand. Want wje kan er in Salzburg tijdens een volop zonnige vakantie iets anders verwachten, dan een einde, dat het veel bezongen geluk brengt voor iedereen! Weer was het mei. De Rijssenaren ver heugden zich. Dat deden ze altijd wanneer mei in het land kwam. Zindelijke burgers van Rijssen bewerkten hun koeien met bors tel en roskam. En nog secuurdere bur gers wasten de koeien de mestkladden van de bijlen, die er een hele winter hadden aangezeten. Maar nu op deze eerste mei dag was het stil te Rijssen en vooral stil op het kasteel Bevervoorde. De oude Jonker Berend van Langen was in de nacht van dertig april op een mei gestorven. Spoedig waren boden uitgezonden, en Gape Jan, de kasteelbode gaf bevelen links en rechts. De oude mevrouw was geheel verslagen en de Jonge Jonker Berend, diep onder de indruk. Veel had hij van vader gehouden, maar die was er nu niet meer. Vader was vertrokken naar het land van vrede. Geen pijn, geen smart en wereldse beslommerin gen zouden meer zijn deel zijn. De Jonker stond in de groene kamer de handen in de zakken. C ver vijf dagen zou er de begrafenis zijn. Beneden in het kantoor waar een toen nog onbekend ridder levensgroot aan de muur hing en met koude ogen hooghartig 't kantoor in keek, daar gaf de Gapert zijn bevelen. Hard en snijdend. De Tigel moest heel Rijs sen doodaanzeggen, dat deed hij voor de adel en voor de deftige burgerij van Rijs sen altijd, omdat hij het zo mooi en plech tig zeggen kon. Haar Jan moest naar het Bentheimse, daar kende deze het beste de weg. De oude mevrouw gaf hem nog brie ven en pakjes mee. En Haar Jan bond het valies aan het zadel. Hij reed op de zwarte ruin. Hij laadde de holster vol pistolen, want de weg was lang en onveilig. Gewone dag huurders moesten de buurtschappen in, om dood bekend te maken en het Sausje, de hoofdwerkbaas, moest het melden op de kastelen buiten Rijssen. Daghuurders bij het kasteel waren bezig de voorbereidingen te treffen om de grote dode te eren. Zo werd de bijenstal op Bevervoorde be hangen met een zwarte doek. Vele Rijsse naren volgden dit voorbeeld. Burgemeester Weulenhoop (deze bijnaam had hij ge kregen omdat hij drie uitwassen op zijn hoofd had zo groot als een half ei), gaf aanwijzingen hoe het volk van Rijssen zich tijdens de rouwdagen gedragen moest. Er mocht bijvoorbeeld in de vijf rouwdagen niet gevochten, gescholden, gesmeten of ge slagen worden. De Weulenhoop, moest als eerste burger, naar Utrecht om de bisschop in kennis te stellen van het overlijden van «Je bisschopsmeisterpoortwachter van Rijs sen, De Weulenhoop ging niet alleen, acht kloeke Rijssenaren zouden het rijtuig ver gezellen, naar Utrecht. Wanneer Rijssen naar buiten vertegenwoordigd werd, dan kwam men flink voor de dag. De Gapert zorgde ook dat de rouwbordenmaker uit Almelo een rouwbord maakte met een mooie kast er omheen. Dit rouwbord zou in de kerk te Rijssen worden opgehangen. Op dit bord werden de namen, titels, en predikaten, be neyens alle kwartieren. (Dit waren de na men van vader en moeder en van de groot vaders en grootmoeders van beide zijden en zo verder. Velen dezer borden werden met de omwenteling in 1794 in brandhout geslagen. De dag der teraardebestelling was voorbij. De oude Jonker was in Rijs sen gauw vergeten. Wat had KleiJantje, die door toedoen van de oude Jonker een maand in de kast had gezeten omdat hij een ade- lijke zwaan had doodgeslagen, gelachen, toen men hem vertelde dat de Jonker dood was. Nao dissen wier nen frissen! Met andere woorden, wat gaan mij de Jonkers aan? Een maand nadien, ging het testament open van de oude Jonker. Het voornaamste daar van was, dat de Jonge Gape Willem, het kind van Jan en Jenne, opgevoed moest worden tot commandeur van Rijssen. Dat was zoveel als bevelhebber van de Rijssense strijdmacht. Hetgeen KleiJantje de opmerking ontlokte, dan mag den snotaap nog wal veranderen! Weer een paar dagen later kwam met groot gevolg de bisschop binnen Rijssen. Het comité van ontvangst bestond uit jon keren en baronnen uit Twente met de drost aan het hoofd. De burgerij van Rijssen mocht toekijken. De jonge Gapert die met andere jongens stond toe te kijken flapte er uit toen hij de bisschop zag voorbij rijden: Wat nun roarn Keal! Dit bezorgde hem een flinke mep om de oren. Het Sausje dat vlak naast de Jonge Gapert stond, sloeg toe. En de jonge Gapert sloeg aan het bieren. Het was juist op het plechtigste ogenblik van de dag. Een kamerheer des bisschops veegde met een grote zakdoek de jonge Gapert de tra nen af. „En nouw 'n bek hool'n" bulderde de Weulenhoop hem toe. Het volk van Rijs sen stond geschaard rond de bisschop naar stand en aard. De timmerlui van de Be vervoorde hadden op last van het Sausje een afrastering gemaakt. Binnen die afras tering stond het herenvolk. De bisschop met zijn gevolg en de Twentse jonkeren en ba- ronnen.De Jonker Croonhals uit Eisen stond vooraan dat deed hij altijd. Het grote ogenblik was gekomen. De secretaris van de bisschop las de bul voor, waarbij Jonker Berend van Langen tot meisterpoortwachter en kastelein van de Bevervoorde en heer van Rijssen werd aangesteld in de plaats van zijn vader. Op dit baantje stond een borgstorting van duizend Carolus guldens. De zak met geld stond al klaar, daar had de oude mevrouw voor gezorgd. Want of schoon haar oudste zoon niet de jonker was die zij zich gedroomd had, jonker Berend die alle manieren van het volk van Rijssen had overgenomen, doodeenvoudig, omdat hij zich éér! voelde met.de Rijssenaren, stond bij zijn moeder niet als hoogste aangeschre ven. Ook de tweede jonker was in haar ogen meer boer dan jonker. Maar Rudolf was nu opgeborgen op de Dakhorst. Met moedertrots zag zij Joachim en Sander staan, de beide jongsten, die voor de kro ning van hun oudste broer als heer van Rijssen een paar dagen het vechten in de vreemde hadden gestaakt om getuige te zijn van de verheffing van hun broer. Als volslagen baronnen en wereldwijze veldhe ren keken zij over het volk van Rijssen heen, net of het lucht voor hen was. De Rijssenaren reageerden fel. Zij noemden de jongste jonkers draken van kerels. Het was maar goed dat zij een groot deel van hun leven in de vreemde zouden doorbrengen. De zeer begeerde knappe en rijke jonk vrouwen, die hun moeder hen had toege dacht waren er nog niet. Maar zo redeneer de zij, dat zou wel komen. Joachim en San- der waren volgens haar de knapste edel lieden van Twente. Rijssen was weer gewoon als alle dag. De oude mevrouw treurde over haar dier bare man. Maar meer hartzeer had zij over haar beide jongsten. Het leek dat San- der te veel dronk. Zijn gezicht kreeg een paarse kleur.Joachim was niet zo knap als Berend, maar een jonge man met veel be tere manieren. Jonker Berend bewaarde geen afstand. Daarvoor was hij in zijn jeugd volgens zijn moeder te veel verboerd. Zo ging hij zeer vertrouwelijk om met Gape Jan. En de oude mevrouw bedacht spijtig dat zij vroeger niet verhinderd had, dat Jenne met de Gapert was getrouwd. En liep haar oudste daar te ijsberen in en om het kasteel en dronk in de taveernen van Rijssen borrels met de gewone mannen van Rijssen, waarmee hij als jongen in de Ta- baksgaarden gespeeld en geravot had. Jonker Berend van Bevervoorde zorgde dat het testament zijns vaders streng werd na geleefd. Uit Ootmarsum kwam een leer meester op de Bevervoorde die als opvoe der moest optreden van de jonge Gapert. De oude mevrouw was zeer nieuwsgierig hoe het met dat kind gaan zou. Kinderen van gewoon volk, tot hoge staat brengen, dat was gekheid. Daar was de adel voor. Het zou haar benieuwen wat er uit dat jong zou groeien. Dit zou echter de hoge vrouwe niet meer zien. Zo was het gebeurd. Jonker Berend was in de herfst op een Jachtpartij geweest op de Stoevelaar. En daar had hij de schone freule van het Westerflier bij Diepenheim ontmoet. Het meisje had een grote aantrek kingskracht op hem en hij op haar. En zo was hij na januari toen er geen jacht meer was iedere week een keer naar Westerflier gereden. Dit laatste tot grote ergernis van de oude mevrouw, die haar oudste veel te goed vond voor de winderige freule van Westerflier. Zij had hem de sproeterige jonk- vrouwe toegedacht van het kasteel Asbesk in het Westfaalse. Maar de freule met de sproeten had de neus opgetrokken en de heer van Rijssen ook. De oude mevrouw kwam zelf ook uit het Bentheimse. En had zij sinds haar huwelijk geen kleur en fleur gegeven aan de Bevervoorde met haar geld, o zo! En nu haar zonen die lieten het in de lap hangen. Fatsoenlijke freules, daar niet van. Maar zij had een betere partij voor haar beide oudsten ge weten, en haar zonen waren hun eigen weg gegaan. Hadden de vrouw genomen, die hun hart hun gegeven hadden. Wat zou er op de Bevervoorde nog gebeuren, zo peins de zij. Misschien zou in een ver verschiet het geslacht van Langen noguit Rijssen ver dwijnen en zou een heel ander volk van Rijssen dat weinig of niets om adel gaf, de Bevervoorde omver halen. Maar krachtdadig zette zij deze geachte van zich. Zij begon zich oud te voelen. Zij vereenzaamde alles ging op de Bevervoorde voort, zonder haar. Zo nu en dan kwamen haar beide jongsten maar zij hadden het te druk met belege ringen en veldslagen en met mooie vrouwen, van de vlakte. Het ruwe soldatenleven met alles wat er bij kwam, liet zijn sporen na, dat zag het moederoog duidelijk. Van Coeverden. het vertrouwde adres voor Brandverzekering (op nleuwwaarde) Ziekenhuiskosten (alles onbeperkt) W.A. voor auto motor enz. Ruime polisvoorwaarden Assurantiekantoor Markeloscweg 72 Tel. 2269 4 PRACHT MODERNE Op meubelen en woningtextiel op onze lage prijzen 10 °/o KORTING Bouwstraat 2931. Koekjes licht op gewicht en met roomboter Verrukkelijk! cherry-snitt Voor levering van koude en warme schotels NAAR LUNCHROOM CAFETARIA NU DE GELEGENHEID OM UW WONING GEZELLIG IN TB RICHTEN WONING INRICHTING BEHALVE OP ENIGE MERKARTIKELEN TOT >7 JANUARI 10 PROCENT KORTING PUSSEN ENTCRSTR.' i-b Tot en met de volgende week zaterdag 27 januari, nog dezelfde fantastische spotprijzen voor GEPLISEERDE TERLENKA-ROKKEN f 12.50 per stuk. Verder op de gehele voorraad tot en met deze datum 10 °/e KORTING

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1962 | | pagina 5