ÉfiP
W^*&4£Se*
Tv
STUTTGART: ONTWIKKELING VAN
EEN KLEINE PROVINCIESTAD
l
Eerste boekenstad
van W.-Duitsland
Kerstw ij d i n gsavon d
Vrijdag 29 december 1961
Weekblad voor Rijssen
Pagina 3
Ds. M. BLOK
H. J. NIJLAND
y-, 'x,
G. J. VAN DER STOUW
Gymnastiekvereniging „Vlugheid en Kracht" herdacht 't zilveren jubileum op waardige wijze
Terugblik op het plaatselijk gebeuren in 1951
Als het laatste nummer 'van dit weekblad
verschijnt, is het jaar 1961bijna ten einde.
Dan is weer een jaar voorbij gegaan en het
is menselijk, dat wij dan een terugblik wer
pen op datgene wat ons het voorbije jaar ge
bracht heeft. Eenieder heeft persoonlijke be
langen en zorgen, en vanzelfsprekend herin
neren wij ons de vreugdevolle momenten, die
in ons leven zijn voorgevallen of voelen wij
nog eens hoe groot het verlies is dat wij in
het afgelopen jaar hebben geleden.
Met voldoening zien wij terug op datgene
wat wij met God's hulp en gebruik makende
van onze capaciteiten en mogelijkheden tot
stand hebben gebracht of denken wij terug
aan de fouten die wij maakten, waarbij tet
goed is, dat we op de drempel van het nieuwe
jaar het voornemen maken te trachten niet
dezelfde of andere fouten te maken.
Of wij de vele goede voornemens alle zul
len kunnen uitvoeren is natuurlijk een gro
te vraag, maar het maken van goede voor
nemens kan het begin zijn van het inslaan
van een andere weg.
Het is aan ons nu een terugblik te werpen
op het plaatselijk gebeuren, zoals dat gemeld
is geworden in deze krant.
Natuurlijk is het zo, dat het plaatselijk
nieuws in het raam van het wereldlijk of
landelijk nieuws maar van zeer betrekkelijk
of zelfs van onbetekenend belang is.
Er is op het toneel van het politiek ge
beuren zoveel dramatisch nieuws, vaak zulk
een angstwekkend nieuws geweest, dat de
viering van een jubileum, de tot stand ko
ming van welk project dan ook, van zulk
een geringe betekenis lijkt.
Kroetsjev, Castro, Nehroe, Soekarno het
zijn namen die slechts genoemd hoeven te
worden om te weten, dat het grootste goed,
dat de mens op aarde kent, in vrijheid te
kunnen leven, aan een zijden draad hangt.
Is het ooit, dat wij ons realiseren, welke
betekenis de vrede heeft die in 1961 vaak in
gevaar is geweest, dan is het rond het Kerst-
fesst en rond oud en nieuw, omdat dit da
gen zijn van bezinning en van waardering
van de intieme huiselijkheid, zo onverbreke-r
lijk verbonden aan de vrede, die wij voor
altijd zo graag gegarandeerd willen zien. Een
terugblik te werpen op de wereldgebeurte
nissen van het afgelopen jaar is niet de taak
van dit weekblad.
Wij bepalen ons tot de gebeurtenissen in on
ze eigen stad, waarin het naar wij hopen
ook in 1962 goed te leven zal zijn.
Het jaar, dat nu bijna is „vervloden" was
nog geen week oud, toen een bekend plaats-
genote de- wed. Egbertsen-v.d. Riet, beter
bekend als „Duuskersdieka" haar 100 ste ver
jaardag mocht vieren.
Met grote dankbaarheid, kwamen familie
leden, kennissen en ook het college van b. en
w. de jarige hartelijke gelukwensen aanbie
den. Een andere tijding bracht droefheid
A. J. NIJLAND, „Boot'n Jan" f
Een bekende figuur uit onze stad, A. J. Nij-
land „Boot'n Jan" overleed in Nijverdal,
waarmee Rijssen een bijzondere figuur ver
loor. Als stadsomroeper en als afslager bij
verkopingen had Nijland vele jaren een vaste
plaats in de Rijssense gemeenschap ingeno
men, niet in 't minst, omdat hij zijn taak
met zoveel echte Rijssense humor had uitge
oefend.
Grote ontsteltenis en droefheid bracht het
overlijden teweeg, van de vooral bij de leden
van de Ger. Gem (Noorderkerk) zo bemin
de en geliefde predikant Ds. M. Blok. De be
grafenis van Ds. Blok, die sinds 1956 de Ger.
Gem van Rijssen had gediend bewees, welk
een grote plaats, deze leraar in veler har
ten had ingenomen. Zijn heengaan werd'niet
alleen betreurd door zijn echtgenote kinde
ren en familieleden, maar ook door de vele
gemeentenaren van de Rijssense Ger. Gem
en van velen, die uit het hele land waren
gekomen om Ds. Blok de laatste eer te be
wijzen.
In het verenigingsleven valt het zilveren
jubileum te vermelden, dat gevierd werd
door de R.K. Gem. Zangver. St. Caecilia
(28 januari).
Ook was het in januari, dat de Ter Horst
revue „Wo'j dr oet, komt dr in" van start
ging. Ook nu werd deze gebeurtenis een da
verend succes. Velen vonden deze revue de
beste, in de bewonderenswaardige- reeks, die
i—
Zwernbad ..De Koerbelt"
et revue gezelschap heeft gepresenteedr.
Het evenement trok een record aantal be
zoekers (bijna 10.000) Op 30 januari werd
door de gemeenteraad als gemeentesecreta
ris van Rijssen benoemd de heer H. J. Nij
land, als opvolger van de heer C. Lugtigheid
die afscheid van de gemeente zou nemen in
verband met het bereiken van de pensioen
gerechtigde leeftijd.
In de heer Nijland kreeg Rijssen een ge
meentesecretaris, die een geboren en geto
gen Riessender is. Vooral het gemeente-
personeel, dat de heer Nijland kende, als
een gemoedelijk iemand verheugde zich over
deze eervolle benoeming zeer. In februari
had mevr. Ligtenberg-Rjabsewa (Holterweg)
een onvergetelijke dag, toen ze na 19 lange
jaren een grote wens in vervulling zag gaan.
Haar moeder kwam uit de Russische stad
Seredina- Boeda behouden op Schiphol aan.
Op vrijdag 24 februari kondigde een comi
té een grootse actie aan. De Tétété-actie.
De bedoeling was, het inzamelen van gel
den teneinde langdurige zieken in het eenza
me bestaan wat afwisseling te verschaffen
middels de aanbieding van een televisietoe
stel.
Ondanks 't feit, dat dit idee niet door de gehe
le bevolking kon worden gewaardeerd, werd
de actie een groot succes.
Nooit tevoren werd een actie, waarvoor zo
veel geld nodig was, in Rijssen in zulk een
korte tijd afgerond.
Reeds op 16 maart kon aan 10 langdurige
zieken een televisietoestel worden aangebo
den. Vanzelfsprekend, dat er veel vreugde
en dankbaarheid is ontstaan in de harten
van de zieken, waarvan er velen het ge
voel moeten hebben gehad, dat er 'n won
der lebeurde. Het le toestel werd aangeboden
door burgemeester Landweer aan mej. Goor-
man Nijverdalseweg, waarna de andere adres
sen in snel tempo werden „afgewerkt".
Op de 28ste februari nam de heer C. Lug
tigheid afscheid als gemeentesecretaris van
Rijssen. Hij werd bij die gelegenheid be
noemd tot ridder in de orde van Oranje
Nassau, en hoe groot de waardering was
voor het vele, dat hij voor de gemeente Rijs
sen en voor het verenigingsleven in Rijssen
heeft verricht, kwam tot uiting in de groot
se receptie, die in Hotel Gijsbers werd ge
houden.
Op 13 en 14 maart vierde de Chr. Gymnas
tiekvereniging Vlugheid en Kracht (V.E.K.)
haar zilveren jubileum. Het bestuur kon met
voldoening terjjgzien op het feit, dat aan zeer
vele Rijssenaren het begrip voor een gezonde
lichaamsontwikkeling was bijgebracht, ge
paard gaande aan de mogelijkheid tot een
verantwoorde vrije tijdsbesteding.
In maart overleed de heer H. J. Siegerink,
een geacht raadslid voor de K.V.P. De heer
Siegerink had zitting in de raad sinds Augus
tus 1946.
De oprichtingsvergadering van de zwem en
polovereniging, de Koerbelt, die het nieuwe
zwembad zou gaan exploiteren, vond plaats
in maart.
In april bereikte de ger. Gem. (Noorder
kerk) het verheugende bericht, dat ds. van
Kampen het beroep naar Rijssen had aange
nomen. In dezelfde maand nam de heer A.F.
M. Paauwe zijn benoeming tot raadslid als op
volger van wijlen de heer Siegerink aan, na
dat de heer G. J. Kienhuis voor deze be
noeming had bedankt.
Op de vooravond van Koninginnedag, kreeg
Rijssen 'n bescheiden druppel mee van de tra
ditionele wat oneerbiedig genoemde „Lint-
rjesregen" De heer G. J. v.d. Stouw een ge
acht figuur bij de leden van Ger. Gem werd
voor zijn vele verdiensten op kerkelijk en
naatschappelijk gebied onderscheiden met
de gouden medaille, verbonden aan de Orde
van Oranje Nassau.
Op 22 mei herdacht een van de belangrijk
ste Rijssense verenigingen haar 50-jarig be
staan.
Ter gelegenheid hiervan bood de jubilerend
vereniging aan de Rijssense gemeenschap 'n
fraaie oriënteertafel aan.
Tijdens de smiddags gehouden receptie werd
bewezen welk een vooraanstaande plaats de
ze vereniging inneemt. Er had zich een co
mité uit verenigings bestuurders gevormd,
die zorgde voor een grote verrassing. Bij
monde van de heer A. J. Hodes werd het
bestuur een bedrag aangeboden van onge
veer 500,- bijeengebracht door het meren
deel van de verenigingen ter plaatse.
De feestelijke dag kreeg een groots sluit-
verreden. Ook ditmaal was Rijssen aangewe-
stuk door de opvoering van de operette Der
Zigeunerbaron in het Parkgebouw door het
operagezelschap Forum uit Enschede.
Op 27 mei werd de ronde van Overijssel,
zen als start en finishplaats van deze „klas
sieker". Winnaar werd de jonge renner van
der Horst uit Klundert.
Op 10 juni had de officiële opening plaats
van het nieuwe zwembad de Koerbelt.
De zwem en polovereniging had gezorgd
voor een aantrekkelijk programma zodat de
opening een waar feest, en een goede pro
paganda voor de zwem- en polosport werd.
Hoe groot de behoefte aan een behoorlijk
geoutilleerd zwembad in Rijssen was kon
worden geconcludeerd uit het totaal aantal
bezoekers, dat van de inrichting gebruik
maakte: 122.800. En dat ondanks het minder
fraaie zomerweer.
De Ronde van Rijssen voor de jeugd, bracht
ook dit jaar (van 24 tot en met 29 juli) ont
spanning aan velen. Winnaar werd J. Hen-
drikse uit Enter. De poloclub de Mors, die
dit jaar voor het eerst deelnam aan de com
petitie mocht het genoegen smaken kampioen
,'an haar afdeling te worden. (Juli) voor
windhondenliefhebbers was het een evene
ment van formaat, toen op de renbaan in
De Mors 'n groot polotoernooi georganiseerd,
schap van Nederland (vlakkebaan) werd ge
organiseerd.
Een dag van bijzondere betekenis voor de
Ger. Gem Noorderkerk was de 8ste augustus,
toen ds. van Haaren werd bevestigd en intre
de preekte.
In de middagdienst werd de jonge predi
kant bevestigd door Dr. Rijksen uit Rotter
dam.
Op 26 augustus werd door de polovereniging
Jan Hendrikse uit Enter kreeg zijn felicitatiekus
De Mors een groot polotournooi georganiseerd.
De beste teams van Nederland hadden de
uitnodiging van de Rijssense vereniging aan
vaard. Het is een sportieve gebeurtenis ge
worden, die velen zich nog lang zullen her
inneren, vooral de \rnhemse vereniging Nep-
tunus die winnaar van dit toernooi werd.
Op 14 -september bereikte de Boerenleen
bank Notter een mijlpaal, die niet ongemerkt
voorbij ging.
De heer G. ter Avest uit Notter maakte
de 5 miljoen gulden spaalgelden bij deze
bank vol. Hij ontving van de voorzitter de
heer A. Ooms een fraai rijwiel.
In september was het dat de volleybalvere
niging RIVO haar 10-jarig bestaan herdacht
met een geslaagd toernooi en (natuurlijk) een
feestavond.
Een gedenkwaardige dag werd de 30ste
september voor de heer H. Vosman, toen hij
afscheid nam als districtssecretaris van de
Kon. Ned Voetbalbond (KNVB).
De heer Vosman had 25 jaar deze belang
rijke functie vervuld en werd algemeen er
kend als een belangrijke figuur in de Ooste
lijke voetbalwereld.
Zijn verdiensten waren al eerder erkend
in de benoeming tot bondsridder een onder
scheiding, die de KNVB slechts bij hoge
uitzondering verleent. De heer Jaap Egberts
uit Arnhem bracht de heer Vosman dank
voor het vele dat hij voor de KNVB had
willen verrichten.
Van 28 oktober tot 11 november organiseer
de de Rijssense Middenstandsvereniging HA-
een herfstactie, met de bedoeling om het ko
pen in Rijssen te stimuleren.
Op 19 oktober werd in het R.K. Rusthuis
aan de Rozengaarde op bescheiden wijze het
De pluimvee en konijnenfokkers en sier-
duivenvereniging De Eendracht vierde met
een grootse jubileumtentoonstelling in het
Parkgebouw haar 40-jarig bestaan.
In november werd een jeugdig comité door
burgemeester Landweer geïnstalleerd welke
jeugdige Rijssenaren willen trachten een zo
grpot mogelijk bedrag bijeen te brengen in
het kader van de 10 x 10 actie (anti Honger
actie). De eerste poging om tot een goed fi
nancieel resultaat te komen is inmiddels in
voorbereiding n.l. de organisatie van een
grote Teenageravond in het Parkgebouw op
2 januari.
Het echtpaar Sanderman (Bouwstraat) het-
dacht op 15 december het bijzondere feit, dat
het 55 jaar geleden in de echt was verbon
den.
Op 8 en 9 december herdacht de postdui
venvereniging Het Luchtvermaak haar 35-ja-
rig bestaan.
In het Parkgebouw werd een grote jubile
umtentoonstelling georganiseerd welke grote
belangstelling trok.
De vereniging Dierenbescherming zag een
lang gekoesterd ideaal in vervulling gaan op
16 december toen het dierenasiel in de Zui
derstraat officieel kon worden geopend.
Grote vreugde ontstond in de R.K. gemeen
schap van Rijssen toen Deken Gerritsen uit
Deventer op 23 december namens kardinaal
Alfrink een eervolle kerkelijke onderschei
ding uitreikte aan pastoor R. W. J. Peters,
die' nuniek jubileum vierde, nl. z'n 40-jarig
pastoraat in Rijssen.
Werd pastoor Peters het vorig jaar bij ge
legenheid van zijn 60-jarig priesterjubileum
benoemd tot ridder in de Orde van Oranje
Nassau, thans werd hij' benoemd tot ere-kan-
25-jarig bestaan van deze nuttige instelling I nunik van het metropolitaan Kapittel van 't
herdacht. Aartsbisdom Utrecht.
in de autoindustrie werkzaam, thans echter
in de elektro-technische industrie met 65 be
drijven en bijna 45.000 man personeel.
De auto-industrie met 30 bedrijven en 27.000
man personeel komt op de tweede plaats.
Daarna volgen de industrie van machines
(105 bedrijven - 23000 mensen), de textiel-in-
dustrie (87 bedrijven - 19.000 mensen) en de
talrijke fabrieken van de optische en de me
taalverwerkende industrie. Voorts de papier
industrie, gieterijen, fabrieken van schoenen,
meubelen en muziekinstrumenten. En niet
te vergeten de grafische bedrijven.
In Stuttgart bevinden zich op het ogen
blik 160 boekdrukkerijen, ca. 20 grafische be
drijven en 30 boekbinderijen en deze schie
pen de voorwaarden voor de ontwikkeling
van het uitgeversbedrijf. Al in de negentien
de eeuw stond Stuttgart na Leipzig en Ber
lijn als stad van uitgevers op de derde plaats.
Na de laatste wereldoorlog vestigden zich
vele bekende Duitse uitgeverijen uit de Sov-
jetzone in Stuttgart en het aantal uitgevers
steeg van 130 voor de oorlog tot meer
dan 200 na de oorlog, waaronder enkele zeer
bekende, zoals Cotta, Kroner, Deutsche Ver-
laganstalt, Franck'sche Verlagsbuchhandlung,
Thienemann, Teubner, Fischer, Thieme
etc. Door deze groei werd Stuttgart in de
laatste tijd, steunend op de oude traditie,
de eerste boekenstad van de Duitse Bondsre
publiek.
STUTTGART is de hoofdstad van de deel
staat Baden-Wurtemberg, een moderne stad
met 650.000 inwoners. In de Bondsrepubliek
en in de deelstaat Baden-Wurttemberg zelf
zijn veel steden, die ouder zijn en op meer
traditie kunnen bogen dan Stuttgart, dat eeu
wenlang bipnen de stadsmuren besloten,
lag en pas in de tijd, toen de eerste loko-
motieg door Duitsland begon te rijden, de
Duitse tolgrenzen en dus ook de stadsmuren
geen dienst meer deden, zich zeer snel van
een rustige residentie ontwikkelde tot een
grote handelsstad.
De fabrieksmerken van de beste industriële
produkten uit Stutgart werden veelal tot een
begrip. Namen als Bosch, Daimler-Benz, Hein-
kei, Kodak, Porsch, Bleyle etc. zijn wereld
beroemd. Thans telt Stuttgart, welks prach
tige stadsbeeld in het dal en op de heuvels
iedere bezoeker steeds opnieuw verrast, 30.000
bedrijven (behalve de agrarische), waar ca.
300.000 mensen werken. In de 710 industrieën
werken alleen al 165.000 mensen. In 1960 werd
een groot deel van de buitenlandse arbeids
krachten, die naar de Bondsrepubliek kwa
men, naar Baden Wurttemberg en Stuttgart
gestuurd. Vroeger waren de meeste mensen
Op initiatief van het bestuur van het Chr.
Vereen, gebouw werd vrijdagavond in het
gebouw „Irene" 'n kerstwijdingsavond gehou
den, waaraan medewerkten het Chr. ge
mengde zangkoor „Looft den Heer", met
haar kinderkoor, terwijl de meditaties wer
den verzorgd door ds. Brinkman geref. pre
dikant te Rijssen en ds. Kool Ned. Herv. pre
dikant te Rijssen. Verder werd de avond ge
vuld met samenzang begeleid door orgelspel
van de heer Jansen. Voor deze wijdingsdienst
bestond grote belangstelling, zodat de ruime
zaal van het gebouw tot de laatste plaats
bezet was.
Heel belangrijk werd voorts de nieuwe
luchthaven van de stad, die in 1938 werd
aangelegd ter vervanging van het te klein ge
worden vliegveld Böblingen. Deze luchtha
ven ligt op een afstand van 12 km. van het
centrum van Stuttgart en wordt aangedaan
door de Duitse Lufthansa en talrijke buiten
landse lijnen, zodat Stuttgart op het ogenblik
verbindingen heeft met 31 grote steden in
Europa, het Nabije Oosten en Amerika. De
luchthaven van Stuttgart heeft nog een spe
ciale curiositeit, er is haast nooit mist. Wan
neer hpt door mist bijna niet mogelijk is op
één der grote vliegvelden in Europa te lan
den, dan ontmoeten de machines van de
grote luchtvaartmaatschappijen elkaar in
Stuttgart.
