GOED GESLAAGDE JONGVEEKEURING TE NOTTER
BREDE STREPEN MAKEN OPGANG
IN WONINGTEXTIEL
Elektronische gangmaker houdt
hartpatiënte in het leven
Fantasie krijgt
volop werk
Paarden en rationeel werken
Stoffenliuis Wessels thans
belangrijk uitgebreid
ZATERDAG HEROPENING
Slagerij Gerhard Baan
(Bouwstr.) gemoderniseerd
Menselijk hart kreeg een hulpmotor
IK
Vrijdag 8 september 1961
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 5
tot
I
Hartslag „op toeren"
Normaal leven
mj>Y
k
Op het terrein van de heer W. Boode aan
de Klokkendijk werd weer de jaarlijkse jong
veekeuring gehouden, georganiseerd door de
gezamenlijke jongerenorganisaties Notter en
Omstreken. Deze keuring, welke in landbouw,
kringen grote belangstelling trekt onderscheid
de zich dit jaar in een iets kleiner aanvoer,
terwijl echter de kwaliteit door de keurmees
ters zeer geroemd werd en deze zich nog steeds
in stijgende lijn bevindt. De jury bestond voor
't M.T.Y. veeslag uit de heren A. Janmaat
en J. Koning uit Almelo aan wie waren toe
gevoegd als adspirant keurmeesters de heren
E. J. Voortman en H. Nijzink uit Wierden
en voor het zwartbont Holl. veeslag de heren
J. S. Veldhuis Almelo en G. J. Hemmink uit
Almelo met als adspirant keurmeesters de
heren Voortman Wierden en J. Egbers Wier
den, terwijl als adviseurs en arbiters waren
aangewezen voor het M.R.Y. de heer S. Jac,
Valk Wierden en voor het Zwartbont Holl.
de heer H. ten Hove Rijssen.
De voornaamste uitslag van de keuring was
als volgt:
M.R.Y. Ingeschreven in het N.R.S.
Rubriek 1 Melkgevende vaarzen geb. 1-10
'58: 1 A Nellie 6 van fa. Stegeman-Mensink-
Engbers. 1 B Bora 12 van G. J. ter Keurst
Rijssen. 2 A Gonda 12 van H. Nijsink. 2 B Ma
rijke 8 van fa. Stegeman-Mensink-Engbers.
Behoorlijke klasse.
Rubr. 2 Dragende Vaarzen geb. l-10-'58 tot en
met 31-5-'59.
1 A Marijke van fa. Stegeman-Mensink-Eng
bers. 1 B Bertha van J. H. Roelofs Notter.
Redelijk goede klasse.
Rubriek 3 Vaarzen geb. 1-6-59 tot en met 31-
12-'59.
1 A Dina 5 v. A. J. Mensink Zuna 1 B Gonda
9 van G. J. ter Keurs Rijssen. 2a Marijke 10
van fa Stegeman-Mensink-Engbers. 2 B Trui-
da 3 van J. Langkamp Rijssen. 2 C Corrie 2
van de Wed. G. J. Mensink Zuna. Vrij goede
klasse met goede kop.
Rubriek 4 Pinken geb. l-l-'60 tot en met 31-
3-'60.
1 A Thea 9 van A. Klein Douwel Notter. 1 B
Mina 28 van G. H. Lohuis Zuna. 1 C Bontje 3
van J. H. Roelofs. 2 A Dora 9 van J. Lam-
mers Notter. 2 B Roza 11 van G. H. Lohuis
Zuna. Goede klasse met beste kop.
Rubriek 5 Pinken geb. l-4-'60 tem 30-9-'60.
1 A Gonda 10 van G. J. ter Keurs Rijssen
Beste Pink.
Rubriek Kalveren geb. l-10-'60 tot en met 31-
12-'60.
1 A Claartje 10 van J. H. Roelofs. 1 B Claar-
tje 9 van dezelfde. 1 C Nellie 8 van fa. Stege
man-Mensink-Engbers. 2 A Gerda 4 van G. J.
ter Keurs Rijssen. 2 B Janna 11 van J. Lam-
mers. 2 C Marijke 12 van fa. Stegeman-Men
sink-Engbers. Zeer goede klasse.
Rubriek 7 Kalveren geb. na 1 jan 1961.
1 A Annie 3 van de Wed G. J. Mensink Zuna.
1 B Bertha 10 van J. H. Roelofs Notter. 1c
Dora 14 v. G. J. ter Keurs Rijssen. 1 D Gonda
14 van H. Nijzink. 2 A Roosje 5 van J. H, Roe
lofs. 2 B Claartje 11 van dezelfde. Knappe
goede klasse.
M.R.Y. Niet ingeschreven in het N.R.S.
Rubriek 10 Vaarzen geb. l-6-'59 tot en met 31-
12-'59
1 A Betsie 5 van B. J. Vinkers Notter. 2 A
Mina 3 van J. H. Roelofs. Matige klasse.
Rubriek 11 Pinken geb. l-l-'60 tot en met 31-
3-'60.
1 A Janna 10 eig. N.N. 2 A Janna 12 van A. J.
Mensink Zuna. 2 B Coba 13 van B. J. Vin
kers Notter. Redelijke klasse met goede kop.
Rubriek 12 Pinken geb. l-4-'60 tot en met
30-9-'60.
1 A Siesje 3 van W. Bleumink Zuna. 2 A Coba
4 van B. J. Vinkers Notter. Matige klasse.
Rubriek 13 Kalveren geb. l-10-'60 t e m 31-
12-'60.
1 A Jannie 2 van A. Noteboom Notter. 1 B
Betsie 7 van B. J. Vinkers Notter. 2 A Em
ma 4 van A. J. Mensink Zuna. Redelijke klas
se.
Rubriek 14 Kalveren geb. na 1 jan 1961
1 A Grada 5 van B. J. Bouwhuis Grimberg.
1 B Rieka van A. Klein Douwel Notter. 1 C
Dina 3 van J. ter Avest Notter. 2 A Emma van
A. J. Mensink. 2 B Juliana 28 van J. ter
Avest. 2 C Rika 9 van A. J. Mensink. 3 A
Jo 7 van Wed. M. Mensink Zuna. Behoorlijke
klasse met beste kop.
Groepen vaarzen en pinken.
1 A firma Stegeman-Mensink-Engbers. 1 B J.
H. Roelofs. 1 C. H. Nijzink. 2 A G. J. ter
Keurs.
Groepen kalveren.
1 A G. J. ter Keurs.
Beste melkvaars: Nellie 6 van fa. Stegeman-
Mensink-Engbers.
Zwartbont Holl. Veeslag. Ingeschreven in het
N.R.S.
Rubriek 1 Melkgevende Vaarzen geb. na 1-
10-'58.
1 A Hendrikje 6 van de Wed. A. Ooms Notter.
1 B Ruurdje 10 van F. J. ten Seldam Notter.
1 C Roosje 6 van G. W. Bremmer Notter.
1 D Truida 11 van F. J. ten Seldam. 1 E
Albertha 20 van G. W. Bremmer. 2, A Sets-
ke 25 van Adrie Ooms Notter. 2 B Kroontje,
van de Wed. A. Ooms. 2 C Setske 28 van Arie
Ooms.
Goede melkvaarzen met wat bemerkingen
in de uiers.
Rubriek 3 Vaarzen geb. l-6-'59 tot en met
31-12-'59.
1 A Lena 46 van de Wed. A. Ooms. 1 B Mar-
garetha 10 van F. J. ten Seldam. 2 A Jikke 4
van G. J. Lohuis Notter. 2 B Dina 4 van de
zelfde. 2 C Ada 9 van J. Bremmer Notter.
Kleine goede rubriek.
Rubriek 4 Pinken geb. l-l-'60 tot en met 31-
3-'60.
Vanwege het groot aantal inzendingen werd
deze rubriek in 2 groepen gesplitst.
Groep I.
1 A Roosje 8 van G. W. Bremmer. 1 B Sjouk-
je 91 Van Arie Ooms. 1 C Aaltje 56 van G
ter Avest Notter. 2 A Gerda 8 van F. J. ten
Seldam. 2 B Sjoukje 89 Arie Ooms.
Vrij gfcede klasse.
Groep II
1 A Albertha 24 van G. W. Bremmer. 1 B
tje 9 van A. Ooms. 1 C Lena 50 van de Wed.
A. Ooms. 2 A Lena 47 van dezelfde. 2 B Aal
tje 57 van G. ter Avest.
Goede klasse.
Rubriek 6 Kalveren geb. l-10-'60 tot en met
31-12-'60.
1 A Anneke 5 van G. J.Lammers Notter.
1 B Lenie 4 van dezelfde. 1 C Klaske 11
van G. W. Bremmer.1 1 D Klaske 3 van G. J.
Lammers. 2 A Hendrikje 29 van de Wed. A.
Ooms.
2 B Hendrikje 8 van dezelfde. 2 C Roosje
van G. W. Bremmer. 2 D Dina 7 van Joh.
Bremmer Notter.
Goede klasse met goede kopnummers.
Rubriek 7 Kalveren geb. 1-1-'61 tot en met
28-2-'61.
1 A Allbertha 24 van G. W. Bremmer. 1 B
Lena 55 van de Wed A. Ooms. 1 C Pietje
6 van J. Muihof Notter. 1 D Sietske 34 van
Arie Ooms. 1 E Bleske Gellie van G. J. Lo
huis. 2 A Ada 10 van Joh. Bremmer. 2 B Ma
rie 8 van G. J. Lammers. 2 C Lena 54 van
de Wed. A. Ooms. 2 D Albertha 25 van G. W.
Bremmer.
Knappe klasse met beste kopnummers.
Rubriek 8 Kalveren geb. na 1 maart 1961.
1 A Anna 14 van G. J. Lohuis. 1 B Lena
59van de Wed. A. Ooms.
Twee goede kalveren.
Groepen van één eigenaar Vaarzen en Pinken.
1 A G. W. Bremmer. 1 B Arie Ooms. 1 C
Wed. A. Ooms. 2 A F. J. ten Seldam.'
JSabigrg.n 4 A,, G. J^Lammers^^ A Wed. A.
Ooms, - - - y-.v.'
-Beste Melkvaars.
Hendrikje 6 van de Wed. A. Ooms.
Beste Pink.
Roosje 8 van G. W. Bremmer.
Beste kalf.
Anneke 5 van G. J. Lammers.
Ook had de keuring van de kalveropfok-
club plaats door dezelfde keurmeesters. De
ze keuring vond plaats voor die van het jong
vee, én werd georganiseerd door de zelfde
jongeren organisaties. Er werden punten ge
geven voor exterieur, produktiegegevens, toi
let en voorleiden.
De voornaamste winnaars waren hier:
M.R.Y. Volbloed.
Rubriek 1 Kalveren geb. van 1 okt. tot én met
30 nov. 1960.
Claartje 9 deelnemer. J. G. Roelofs 69 pun
ten 1 A. Nellie 8. deelnemer. J. H. Eng-
bers 66% punten 1 b. Marijke 12 deelne
mer H. Mensink 68% punten 1 C.
Beste klasse.
Rubriek 2 kalveren geb. van 1 dec. 1960 tot
en met 31 jan 1961 Volbloed.
Annie 3 deelnemer Joh. Mensink 62% punten
1 A. Willie 12 deelnemer G. J. ter Keurs 62
punten 1 A. Gerda 4 deelnemer de^lfde 60
punten 1 B.
Goede klasse.
Rubriek 3 Kalveren geb. na 1 febr. 1961 Vol
bloed.
Claartje 11 deelnemer J. Roelofs 67% pun
ten la. Dora 14 deelnemer G. J. W. ter Keurs
Voor het stofferen van de moderne wo
ning zijn er tegenwoordig zoveel fraaie stof
fen aan de markt, dat de keuze van een
nieuw stel gordijnen of een nieuwe meubel
bekleding tot een waar probleem kan uit
groeien. Vaak zal uiteindelijk de keus vallen
op een van de vele breedgestreepte dessins,
die op 't ogenblik wel bijzonder populair zijn.
Waarschijnlijk speelt de indeling van de mo
derne woning hierbij een rol; de plafonds zijn
immers veelal laag in het moderne huis, en
een stel gordijnen in een lengtestreep heeft
de eigenschap, die „laagte" te verdoezelen.
Streepstoffen zijn er in allerlei fraaie, soms
bijzonder harmonisch op elkaar afgestemde
kleuren: bruin, groen en geel worden met el
kaar gecombineerd, of een bepaald zachtrood
met grijs en blauw. Lila lijkt op het ogenblik
ook een modekleur te worden: men ziet het
in moderne voorbeeldinterieurs soms ver
rassend smaakvol verwerkt tot gordijnen, tot
een bankovertrek, tot stoelbekledingen of
kussens. Een wat gevaarlijke kleur, dat wel;
maar wie de juiste greep doet met deze apar
te tint, kan er zeer aantrekkelijke resultaten
mee bereiken! Waarbij men er wel rekening
mee moet houden, dat deze moderne tint
alleen in combinatie met moderne meubels
en in lichte woonruimten verwerkt kan wor
den; anders maakt de kleur al gauw een
„dode" indruk.
Voor degenen die hun interieur hebben
ingericht met meubels in een wat landelijke
stijl Oud-Hollands of Oud-Engels zijn
er tegenwoordig gordijnstoffen met middel
eeuwse motieven: ridders, edelvrouwen, kas
telen, jachtstoeten. De ontwerpers van de
ze stoffen bevelen hun dessins met name ook
aan voor „oude, gemoedelijke hotelletjes".
Voor dergelijke ruimten zijn er ook aardige
stoffen met dessins, die men „Engelse land-
huismotieven" noemt: met decoratieve plant
en bladdessins, zoals men ze ook wel op
oude geborduurde kussens ziet. Speciaal aan
bevolen door binnenhuis-deskundigen voor de
stoffering van een zogenaamde „oorstoel",
gecombineerd met een effen beklede bank
en, fauteuils..
Tenslotte zijn op het ogenblik ook stoffen
met Biedermeierdessins in zwang. Ze zijn
smal gestreept, bijvoorbeeld in beige met
groen en bezaaid met kleine bloemmotiefjes
of met medaillonmotieven, die ook alweer met
bloemen zijn versierd. Voor echte of namaak-
Biedermeier interieurs worden deze gordij
nen een uitermate smaakvolle aanvulling ge
noemd. De keuze in stofferingsmaterialen is
inderdaad groot op het ogenblik en dat
betekent dat we onze fantasie volop aan het
werk kunnen zetten bij het inrichten of hér-
inrichten van onze woonstee!
68% punten 2a.
Redelijke klasse.
Rubriek 4 Kalveren geb. van 1 okt.
en met 31 jan. 1961 Niet Volbloed.
Stiena 3 deelnemer H. Bieleman 55 punten
1 B. Rika 9 deelnemer H. J. Mensink 58%
punten 3 A. Grada 5 deelnemer B. J. Bouw
huis 56% punten 1 A. Emma 4 deelnemer
A. J. Mensink 63% punten 2 A.
Behoorlijke klasse met goede opnummers.
Rubriek 6 Kalveren geb. na 1 febr. 1961. Niet
Volbloed.
Beatrix 7 deelnemer J. Mensink 61% punten
3 A. Juliana 28 deelnemer mevr. Beunk-ter
Avest 54% punten 2 A. Dina 3 deelnemer J.
Beunk 60 punten 1 B. Willie 13 deelnemer G.
J. W. ter Keurs 66% punten 1 A.
Matige klasse.
Beste exterieurs kalf volbloed.
Claartje 9 van J. G. Roelofs wat ook het kalf
was met het hoogst aantal punten.
Beste kalfexterieurs Niet Volbloed.
Grada 5 van B. J. Bouwhuis.
Hoogst aantal punten.
Willie 13 van G. J. W. ter Keurs.
toilet en voorleiding.
Emma 4 van A. J. Mensink.
Zwartbont. Holl. Veeslag. Volbloed.
Rubriek 1 Kalveren geb. van 1 okt. tot en
met 30 nov. 1960.
Lenie 4 deelnemer H. J. Lammers 71 pun
ten 1 A. Klaske 11 deelnemer W. Bremmer
61% punten 1 B. Trijn 39 deelnemer H. v.d.
Riet 66% punten 2 A.
Rubriek 2 Kalveren geb. van 1 dec. 1960 tot
en met 31 jan. 1961 Volbloed. Anneke 5 deel
neemster mevr. J. H. Lammers-Nijmeier
73 punten la. Roosje 9 deelnemer R. Bremmer
73 punten 1 B. Albertha 24 deelnemer J.
Bremmer 71 punten 1 C. Setske 34 deelnemer
Arie Ooms 69% punten 2a.
Rubriek 3 Kalveren geboren na 1 febr. 1961
Volbloed.
Anna 14 deelneemster mw. G. D. Lohuis-Das-
selaar 71 punten 1 A. Setske deelneemster
mevr. Ooms-Bartels 62% punten 1 B.
Rubriek 4 Kalveren geb. voor 1 januari
1961. Niet volbloed.
Klaske 3 deelnemer H. J. Lammers 71 pun
ten 1 A.
Rubriek 5 Kalveren geb. na 1 januari 1961
Niet Volbloed.
Bleskes Gellie deelnemer F. J. Lohuis 70%
punten 1B.
Tijdens de keuring werden de beide laatste
klassen saamgevoegd.
Roosje 9 van R. Bremmer behaalde de hoog
ste punten voor toilet en voorleider.
Voor de centrale keuring werden aangewe
zen voor M.R.Y.
1 Claartje 9 van J. G. Roelofs. 2 Grada
5 van B. J. Bouwhuis. Voor het Zwartbont
Holl. Veeslag.
1 Anneke 5 van mevr. J. H. Lammers-Nij
meier. 2 Lenie 4 van H. J. Lammers.
3 Klaske 3 van dezelfde.
- v.--. -
Begrip|^ al^^iÖ|bffshtïè, mechanisatie eh
automatisering wekken gedachten op aan
streng zakelijke werkmethoden met hoge pres
taties per dag en per manuur en aan ka
pitaalsinvesteringen, die er dikwijls niet om
liegen. Dat de vooruitgang in onze maat
schappij hierop voor een groot deel is ge
baseerd, kunnen we zonder meer beamen.
Maar er is meer! Vele kleine en niet ge
regeld voorkomende werkzaamheden verdra
gen geen dure machines en geen automati
sering, vooral wanneer ze buitenshuis moe
ten worden verricht. De steeds wisselende
omstandigheden van klimaat, gewas en bo
dem maken, dat het landbouwbedrijf vele
van dit soort werkzaamheden kent, waarbij
inprovisatie en goedkope oplossingen de voor
keur verdienen. De dierlijke trekkracht
het landbouwwerkpaard - speelt hierbij een
belangrijke rol. Het kan zichzelf zonodig tus
sen de rijen door sturen, het reageert op
„ho" en „vooruit", het trekt harder als de
weerstand toeneemt, 't toont bovendien dank
baarheid en vriendschap voor een goede be
handeling. Zo heeft naast de zware machine
het paard, gespannen voor zijn inmiddels
gemoderniseerd eigen werktuig, ongetwijfeld
nog een plaats, zelfs een welkome en waar
devolle. Hóe waardevol deze kan zijn, zal
worden gedemonstreerd op de Nationale Ten
toonstelling 1961 van de Koninklijke Vereni
ging „Het Nederlandsche Trekpaard" op 15
september a.s. te 's-Hertogenbosch. Met een
demonstratie van werkmethoden voor de hooi
bouw en de graanoogst zal daar worden ge
toond, hoe het paard rationeel kan worden
ingezet.
Ir. P. W. Bakker Arkema.
Het is nog slechts 2 jaar geleden, dat
het Stoffenhuis Wessels in de Eschstraat
haar nieuwe - zaak opende. Al voldeed de
zaak dan ook aan alle eisen van indeling
en inrichting, het bleek, dat men toch over
te weinig: ruimte de beschikking had. Daarom
besloot mende zaak ingrijpend te verbou
wen.
De ateliers, die aan de winkel grensden,
werden ondergebracht in een aanbouw, zo
dat de vrij komende ruimte aan de bestaan
de Winkel kon worden getrokken. Hoewel de
werkzaamheden nog in volle gang waren (de
verbouwde zaak wordt pas zaterdag geopend)
steldé men ons toch ih de gelegenheid een
indruk van de verbouwing te verkrijgen.
Zonder twijfel zal de fa. Wessels veel ple
zier beleven van de uitbreiding. De winkel
ruimte is door de genomen maatregel ver
dubbeld zodat een aanmerkelijk groter suer-
vice kan worden verleend.
Voor het uitleggen van de grote collectie
stoffen heeft men thans de beschikking over
lange toonbanken, waarop de clientèle een
veel betér overzicht kunnen verkrijgen over
die coupons waarvoor men belangstelling
heeft.
Aangezien de oorspronkelijke winkel was
uitgevoerd in en met de meest moderne
materialen spreekt het vanzelf, dat men het
nieuwe gedeelte daaraan heeft aangepast.
Met de verbouwing van haar zaak wensen
wij de fa. Wessels veel succes toe.
Onder grote belangstelling van familie,
vrienden, bekenden, collega's en relaties her
opende de fa. G. Baan in de Bouwstraat
haar geheel gemoderniseerde slagerszaak.
Vooral de heer Baan was met de opval
lend grote verbetering, die zijn zaak in
slechts een week had ondergaan, zeer inge
nomen.
Er is dan ook inderdaad sprake van een
ingrijpende modernisering, waarvan het aan
brengen van een moderne opengekoelde vi
trine wel het „klapstuk" kan worden ge
noemd.
Deze vitrine fungeert als een visitekaart
je van deze nieuwe hygiënische zaak en de
slagersartikelen, die er in worden aange
bracht komen goed tot hun recht, zowel in
als buiten de winkel.
Door de aanschaf van de nieuwe vitrine
werd een etalage min of meer overbodig
zodat men tevens over meer winkelruimte
de beschikking kreeg.
De gehele zaak ademt een sfeer van hy
giëne en verzorging. De nieuwe verlichting
komt uitstekend tot zijn recht, en is goed
aangepast aan het gehele interieur.
De ruimte, ingericht voor zelfbediening van
verschillende artikelen in blik, doet het in
deze nieuwe zaak goed, zodat al met al
van een grote verbetering en modernise
ring kan worden gesproken.
Bij de vele gelukwensen, die de fa. Baan
reeds hebben bereikt voegen wij gaarne de
onze.
Tot slot wensen wij haar veel succes toe.
Een Amerikaanse vrouw die leed aan een
hartkwaal die tot voor kort als fataal werd
beschouwd, leidt thans een normaal leven
dank zij een door General Electric USA ge
bouwde elektronische gangmaker voor haar
hart, die in haar lichaam werd „ingebouwd".
Dit apparaat dat werd ontwikkeld door in
genieurs yan General Electric in samenwer
king met een Newyorkse chirurg, levert klei
ne stroomstootjes die het hart in het juiste
tempo doen kloppen. Dit elektronische ap
paraatje kan redding brengen in die gevallen
waarbij de hartslagregeling, die normaal ge
leverd wordt door het zenuwstelsel, is aan
getast door de ziekte van Adams-Stokes.
De ontwikkeling van dergelijke apparaten
begon ongeveer twee jaar geleden, toen Je
rome J. Suran, hoofd van een afdeling van
General Electric's laboratorium voor elec-
tronica, een ontmoeting had met dr. Adrian
Kantrowitz, hoofdchirurg van de afdeling
hart- en vaatziekten van het Maimonides zie
kenhuis te Brooklyn, New York. Suran had
gehoord van de interessante proefnemingen
die dr. Kantrowitz op het gebied van de
medische elektronica had gedaan en vroeg
ziph af oFzijn laboratorium hierbij misschien
goede diensten zou kunnen bewijzen. Dr. Kan
trowitz was zeer verheugd met de technische
steun van een dergelijk kaliber, zodat de
ontmoeting het begin werd van een nauwe
en vruchtbare samenwerking.
Jerome Suran toog direct aan het werk
en vormde een groep ingenieurs en technici
die zich gingen specialiseren in de proble
men van de toepassing der electronica op
medisch gebied.
Na verloop van enige tijd kwam van het
Maimonides-ziekenhuis het bericht dat men
een patient had die leed aan de ziekte van
Adams-rStokes: er moest met spoed een appa
raat worden gebouwd, dat de hartslag „op
toeren" zou kunnen houden, maar dat bij
voorkeur in het lichaam zou kunnen worden
geïnplanteerd. Een van de verschijnselen van
de bedoelde hartziekte is, dat de polsslag
terugloopt tot circa 20 slagen per minuut
- normaal is het gemiddelde 72 per minuut -
wat nauwelijks genoeg is om in leven te
blijven. De gebruikelijke procedure was in
zulke gevallen met de meeste spoed twee
stalen elektroden in het hartweefsel aan te
brengen die door middel van een buiten het
lichaam staande elektronische apparatuur de
elektrische stroomstootjes ontvingen die het
hart op gang zouden kunnen houden. De pa
tiënt was evenwel altijd gebonden aan deze
electronische apparatuur, die zelfs bij gunsti
ge omstandigheden een ernstige belemmering
vormt voor zijn bewegingsvrijheid. In het
onderhavige geval moest dus bereikt worden
dat de patiënt onafhankelijk werd van enig
hulpmiddel buiten het lichaam. Bovendien
schreef dr. Kantrowitz voor, dat de hart
slag moest kunnen worden opgevoerd bij in
spannende werkzaamheden. Dit van bui
tenaf kunnen regelen van de polsslag
bij een apparaat dat in het lichaam zou
worden ingebouwd, vormde een probleem
op zich. Eén overweging ging echter boven
alles: het apparaat moest volkomen betrouw
baar zijn, want er hing een mensenleven
af van de goede werking.
Voor de werkgroep van het laboratorium
voor elektronica was dit een extra stimu
lans. Ontwerpen en modellen werden gemaakt
gecontroleerd en weer gecontroleerd en uit
sluitend materialen van de hoogste moge
lijke betrouwbaarheid en duurzaamheid wer
den verwerkt in de verschillende onderdelen.
Een gereed model werd gedurende enige we
ken getest op de juiste impulsen voor deze spe
ciale patiënt. In deze proefperiode kwamen
de twee definitieve apparaten gereed - een
voor de inplantatie en een als reserve -
en werden ze in een plastic massa ingego
ten, waarvoor het lichaam ongevoelig is.
Drie ingenieurs van General Electric wa
ren in de operatiekamer aanwezig toen het
kritieke moment aanbrak, 't aanbrengen van
het apparaat in hét lichaam van de patiënt.
Hét waren Adam Klisz, de .specialist-Jn|tru-
ment-maker die geheel nieuwe technieken 'had
ontwikkeld en gereedschappen had ontworpen
om de draadverbindingen tot stand te bren
gen en de plastic isolatie af te sluiten; Heinz
Raillard en John Schmidt, die nog tijdens de
operatie de laatste elektrische metingen kon
den verrichten.
De operatie werd met succes bekroond.
De patiënt leidt een normaal leven en kan
weer alles doen wat van een vrouw van haar
leeftijd verwacht mag worden. De gangma
ker voor haar hart werkt op een paar bat
terijen die pas over drie tot vijf jaar be
hoeven te worden vervangen. De gangmaker
is afgesteld op 65 polsslagen per minuut. Daar
naast heeft zij nog een tweede apparaatje,
dat uitwendig wordt gedragen wanneer er
om een of andere reden behoefte aan zou
bestaan het tempo van de hartslag te ver
snellen.
Dit appraat heeft een gekalibreerde poten
tiometer die kan worden afgesteld op iedere
polsslag tussen 70 en 125 slagen per minuut.
Dit apparaat heeft ongeveer de afmetingen
van een kleine transitor-radio en is voor
zien van een kleine cirkelvormige antenne;
bij het gebruik van dit apparaat wordt het
gedragen op de plaats waar de gangmaker
in het lichaam is ingebouwd.
Dit succes is voor het General Electric
laboratorium een gerede aanleiding geweest
de samenwerking met medische specialis
ten breder op te zetten, in de verwachting
dat de nieuwe ontwikkelingen op het gebied
der elektronica mogelijk kunnen woren toe
gepast op een terrein dat anders buiten het
blikveld van de technische en elektronische
deskundigen zou liggen.
Bij het zien van de
foto links uit Stock
holm zou men den
ken, dat de Zweedse
hoofdstad is getrof
fen door hevige stort
regens. Dat is echter
niet waar. In werke
lijkheid heeft een
ploeg grondonder-
zoekers in Stockholm
een volkomen onver
wacht resultaat ge
boekt door het aan
boren van een dikke
waterleidingbuis.
De foto rechts laat de
oorsprong van de
stortregens zien