Bentheimers trekken terug - Klokken luiden in Rijssen GOVEST GARDEN MARKET: geweldig obstakel midden Londen DUITSE JONGEREN EN DE JONGSTE GESCHIEDENIS Emplacement, boven King's Cross, zou oplossing bieden Twéé dagen feest en daarna! Comité Nationale feestdagen wil samenwerking met verenigingen Voorstel B en Huurverhoging niet voor postkantoor Emm abloem-collecte Geenszins ontmoedigende enquête Tentoonstelling Vrijdag 14 april 1961 Pagina 5 Helihaven op markt 28 miljoen Te laat? RUSSEN buiten de wallen Met bebloede koppen waren de Benthei mers teruggetrokken. Scheldende en razende op het gemene bocht, dat te Rijssen huisde. Het was meer dan erg. Een ritmeester, Noach afkomstig uit Schuttdorf, hing aan de stads- linde, en er werd een rondedans gehouden door de overwinnaars. Jonker Reinold ver bood zulks, want hij vond dat geen hou ding tegenover een edelman. Ook Grimbaard II van de Grimberg, die de jonker ook had zien hangen vond dat geen doen, doch hij hield zich de buik vast van het lachen. De jonker van Bevervoorde had intussen nog andere dingen aan zijn hoofd. Naast hem schreed namelijk de schone freule Martha van Arkelstein voort. De commandeur van de Arkelstein gebood zijn dochter huiswaarts te keren. Het gaf geen pas, zo oordeelde de vader, voor een freule van negentien om heimelijk op de mannenjacht te gaan. De freule zei dat haar vader haar in het on geluk wou storten wanneer zij weer naar huis moest. Ook jonker Reinold keerde zich tegen zijn aanstaande schoonvader. En deze vertelde dat hij de dierbare Martha bij zich wou houden. Ergens verscholen in een hoek jnd Mette, de liefdesdrankmaakster te gie chelen. Haar opzet was mooi gelukt. Heel Rijssen mocht haar dankbaar zijn, want er zou door haar bemiddeling nu een schone burchtvrouwe op de Grimberg komen. Maar Rijssen was voorlopig nog niet dankbaar. Burgemeester Lee Dieks, die steeds intiem met de jonker was omgegaan, wist van de plannen, die de jonker sinds een paar jaar ten opzichte van Rijssen had. Leem Dieks wist ook dat Mette, die naar men zei met de duivel onder één deken lag liefdesdranken had gemaakt, en dat deze liefdesdranken nu de oorzaak van de liefdesavonturen van jonker Reinold en freule Martha waren. Leem Dieks vertelde aan ieder die het maar horen wilde dat Mette, de heks, de schuld van alles was. Intussen luidden de klokken en een paar vaten bier werden op de overwin ning leeggedronken Dit bier werd door de jonker van de B voorde betaald, en dus noemde het volk nem „lieve jonker". Toen na twee dagen feesten het volk tot de wer kelijkheid terug keerde, kwam de kater. Leem Dieks was met de pastoor gaan praten, doch deze had verklaard dat hij al genoeg aan zijn hoofd had. Over vrijages van zulke hoge personen als de jonker en de freule wilde hij niet praten, want zoiets paste hem niet. Hetzelfde verhaal deed de pastoor toen de commandeur van Arkelstein de hulp van de geestelijke inriep. De enige wens van de pastoor was om Mette, de kruiden maakster op de brandstapel te zien. De burgemeester was het daarmee roerend eens, ofschoon hij wel wist wat branden was, want Munsterse soldaten hadden hem vijftien jaar geleden eens een brandmerk op de buik la ten branden. Hij was toen bij een overval in handen van de Munstersen gevallen. Zij hadden hem uit willen horen, maar hij had de kaken op elkaar gehouden. Daarom had den de Munstersen hem een brandmerk op de buik gezet. Maar hoe dat gegaan was kon hij niet vertellen, want toen was hij bewusteloos geraakt. Het Munsterse Jan Hagel had hem laten liggen en aan zijn lot over gelaten. Ondernemende Rijssenaren hadden naar hem gezocht en hem teruggevonden. Sikken Jan, de heggendokter en helderziende had hem er weer bovenop gebracht. Maar sinds dien liep Leems Dieks met het wapen op zijn buik en een hart vol wraak tegen de mensen die over de Oostgrens kwamen. En nu was hij vast besloten dat Mette aan het vuur moest worden prijsgegeven. Maar de drost van Arkelstein was een wispelturig man. Eerst wilde hij zijn dochter terug, maar toen hij zag wat een goede partij zij ge kozen had, begon hij bakzeil te halen. Terwijl de Rijssense burgemeesters het een schandaal vonden wat er gebeurd was, was het op de Bevervoorde het mooiste weer van de gehele wereld. Daar vierde men feest en fuifde, en trok zich van het gewonde volk niets aan. Het volk van Rijssen was goed voor de adel te werken en daarmee basta. Dit vertelde de commandeur van Arkelstein aan zijn aanstaande schoonzoon, terwijl hij de pint lichtte om het zevende glas wijn naar binnen te gooien. Mette de liefdesdrankmaakster had inmiddels Teneinde tot een nauwere samenwerking te komen met de besturen van de verschillende Rijssense verenigingen, belegt het comité tot viering van nationale feestdagen een vergade ring in Hotel Gijsbers op dinsdag 18 april. De huurverhoging van 15 pet. ingaande op 1 april I960 voor bedrijfspanden is door de gemeente Rijssen o.a. ook toegepast op het postkantoor, dat, zoals men weet, eigendom is van de gemeente. Door de Centrale directie van de PTT te Den Haag is verzocht deze huurverhoging voor het postkantoor niet toe te passen. Als motief voor dit verzoek wordt het feit aangevoerd, dat voor rekening van het Staatsbedrijf in de jaren 1958 en 1959 ingrijpende verbouwingen 'tot stand zijn gekomen tot een bedrag van 73.780. Het college van B. en W. acht dit verzoek billijk en stelt de raad voor het in te wil ligen. De Emmabloemcollecte zal te Rijssen worden gehouden in de week van 17 tot 21 april {vol gende week). de plaat gepoetst. Grimbaard II had haar laten halen. Binnen de grachten van de Grimberg was zij veilig. Nog altijd broedde Leem Dieks op de plannen om jonker Rei nold te bewegen de verkering ongedaan te maken. Freule Martha voelde zich op de Be vervoorde al aardig thuis. Zij en Reinold waanden zich in de zevende hemel. Leem Dieks sprak er met Sikken Jan over. Of deze nog een middel wist om de verke ring uit te maken. De Sik zag hier geen gat in, maar verklaarde zich wel bereid om Mette te vergiftigen als hij er de kans toe kreeg. Dit vonden de burgemeesters een hele prestatie. Mette vergiftigen was een mooie oplossing. Intussen ging de vrijerij op de Bevervoorde rustig door. Heel Rijssen verheugde zich al op een toekomstig trouw feest op de Bevervoorde. Vooral de armen verheugden zich erop. Een of twee dagen zou den zij dan ruim vlees en spek kunnen eten, en zich vol drinken aan het bier, dat door de kasteelheer aan de armen geschon ken werd. Dat de freule later een tang van een wijf zou blijken te zijn, dat heel Rijssen naar haar hand zou proberen te zetten, daar dachten de Rijssense armen voorlopig niet aan. Sikken Jan zoekt toenadering tot Mette De Sik had a. gezegd en nu moest hij ook b. zeggen. Maar hoe kwam hij bij Mette? Mette, die veilig binnen de grachten van de Grimberg zat. Maar het toeval kwam Sikken Jan te hulp. Snavel Gradus, de koetsier van de Grimberg was hoog van de bok van het rijtuig gevallen toen de paarden op hol waren geslagen. Gelukkig was het rijtuig leeg ge weest. Nu had alleen de Snavel een been gebroken. Feitelijk heette Gradus anders, maar men noemde hem de Snavel vanwege zijn geweldige grote, kromme en puntige neus. Grimbaard II verklaarde dat de Snavel beter had op moeten letten. Maar toch werd Sik ken Jan uit Rijssen gehaald, om het been te zetten. De Sik noemde zich dan ook le- denzetter. Zoiets staat tenminste in de oude papieren. Het laat zich natuurlijk wel begrijpen dat het zetten van zo'n been geen zachtzinnig werkje was. De Snavel schreeuwde zo hard, dat men het een kwartier ver in de omtrek kon horen. Na de behandeling deed de Sik iets, wat hem zijn leven lang zou berouwen. Hij vroeg aan Grimbaard of Mette geen pijn stillende drank voor de Snavel vervaardigen kon. Maar Mette deed meer. Zij zag de Sik, de knappe jonge man uit Rijssen en snel werkten haar gedachten. De Sik had alleen een liefdesdrank nodig, dan was hij voor de bakker. Zij zelf behoefde zoiets niet. Zij was tot over de oren verliefd op hem. Mette maakte een pijnstillende drank klaar voor de Snavel die daar zeer dankbaar voor was. Maar Mette Had nog iets achter de hand. Zij noodde de Sik in haar huisje en presen teerde hem een heerlijke drank. De niets vermoedende Sik dronk en praatte. Een paar uur verstreken en toen kreeg De Sik een raar gevoel onder het vest. Hij begon Mette een schat te vinden. Het zou zeker misgelopen zijn als jonker Grimbaard hem niet nog eens had laten roepen. De Snavel gilde weer van pijn. Voorlopig kon Sikken Jan er niets aan doen. De Heer van Grimberg, die orde en regelmaat liefhad geleidde hem over de brug en riep: Tot morgen! Hij liet de brug ophalen en Sikken Jan kon gaan. Met tranen in de ogen keek hij telkens achterom en dacht met liefdessmart aan die heerlijke Mette. Leem Dieks, de burgemeester zou de eerste zijn die de liefdesavonturen van de Sik in de lamp had. VAN COEVERDEN Russische ambtenaren zijn per vliegtuig op het Zweedse eiland Gotland aangekomen om een onderzoek in te stellen in de zaak van het Russische moederschip voor duik boten, dat door de gezagvoerder in de Zweedse wateren is genavigeerd, waarna die gezagvoerder per roeiboot de wal opzocht en politiek asiel vroeg in Zweden. V.l.n.r. zien we op het vliegveld van Got land: Commandeur L. Konovalov en zijn se- secretaris, Mojajev, beiden van de Russische ambassade in Stockholm, en kapitein B. Tho- ren van de Zweedse generale staf. Comman deur Konovalov zal vermoedelijk het schip de MBCC 136150, naar Russisch gebied te rugbrengen, daar geen van de negen leden van de bemanning, welke aan boord is ge bleven, de kunst van het navigeren verstaat. Waarvoor bestaat bij de Duitse jeugd be langstelling? Een vraag, die nogal eens wordt gesteld en waarnaar, bijvoorbeeld door in stituten voor marktonderzoek, telkens weer opiniepeilingen e.d. worden gehouden. Jonge ren en vooral goedverdienende jongeren en dat zijn er in het huidige Duitsland nog al wat, zijn consumenten en het is daarom LONDEN - De twee grote wereldsteden Londen en Parijs worstelen allebei al tien tallen jaren met het probleem van hun groen te- fruit- en vlees-hallen. Om de zoveel jaren verneemt men weer. dat die enorme obstakels voor het verkeer uit het midden van die steden zullen ver dwijnen, maar de behoudende krachten blij ken steeds opnieuw te sterk te zijn en de chaos, de tijdverspilling en de ongezonde toestanden duren voort. In Parijs heeft men tenminste de Wijnhal len, tussen de Moskee en de Seine, opge ruimd, maar de Hallen in het centrum van de Franse hoofdstad zijn daar nog altijd en „Covent Gaiden", de Hallen van Londen, zul len, als het nieuwe wetsontwerp, dat begin november in het Lagerhuis werd ingediend, tijdens deze parlementszitting wordt aan genomen, niet. alleen blijven bestaan, maar officielë zijn standplaats in het hartje van de Engelse hoofdstad hebben veroverd. Met als resultaat, dat een prachtige gelegenheid om tussen de counties van Londen en West minster, tussen het Strand en Holborn, een aantrekkelijk nieuw West-End te scheppen, met een „National Theatrè", het „Natio nal Film Theatre" en zelfs woongelegen heid voor een aantal Londenaars, verlo ren zal zijn gegaan. Wat eens, vóór 1670, bedoeld was als een „garden", een recreatie-oord, waar dan ook zovele eeuwen geleden de voetbal rol de, daar zal voortaan voorgoed korfbal wor den gespeeld met duizenden bloemkolen, ra pen en knollen, meloenen en kokosnoten Maar afgezien van het voordeel om in dat gedeelte van de stad, dat aanleunt tegen de vele theaters, Bushhouse en India House, een cultureel centrum te creëren, was er nog een andere reden voor de commissie in het Lagerhuis, die het fatale wetsontwerp be studeert, het niet aan te nemen en die re den is, dat er een gedrufd, interessant en projekt bestaat, dat door velen, behalve de bureaucraten, wordt toegejuicht. Het is het ontwerp van ingenieur-architect Charles Glo- ver, die er al dertig jaren geleden mee voor de dag is gekomen en het nu opnieuw on der de aandacht brengt van de publieke opi nie. Glover zou het hele markt-complex van Covent Garden over willen brengen naar King's Cross, om het daar neer te zetten bovenop het grote rangeer-terrein van King's Cross Station, dat een oppervlakte beslaat van 35 acres (140.000 vierkante meter). Het hele marktgebied van Covent Garden is 30 acres (120.000 vierkante meter) groot. Hij wil dat spoorwegcomplex - dat ook een gro te sta-in-de-weg is - overdekken en er de marktgebouwen bovenop zetten en dan nog eens bovenop al die marktgebouwen, die tot één geheel zouden worden samengetrok ken, op het uitgestrekte platte dak: Londen's helikopterhaven. De vele voordelen van dit plan springen direct in het oog, maar er is één nadeel, het lawaai, dat helikopters nog altijd ma ken bij het landen en opstijgen. De bedoe ling is niet, dat die helikopters de groenten, het fruit en de bloemen zouden aanbrengen; de bedoeling is het grote tijdverlies bij vlieg tochten, aankomst en vertrek op en van luchthavens tot een normale verhouding te reduceren. Het directe contact tussen de aanvoer per goederentrein en het afladen op de markt zou natuurlijk een geweldige vooruitgang betekenen vergeleken bij het geharrewar van vrachtauto's in en om Dru- ry Lane. De markt zou er iets minder pit toresk door worden en het décor van het eerste bedrijf van .„My fail Lady' anachro nistisch, maar Londen zou er zich opgelucht door voelen Tussen het eigenlijke West-End (Knightbridge en Piccadilly) en de Law Courts zou een waardig nieuw stuk West-End ver rijzen met gebouwen, dié nu of achter Wa-'1 terloo Station opgeborgen liggen in een ach terbuurt (National Film Theatre) of maar niet tot stand kunnen komen (het National Theatre, dat de „Comédie Francaise" van Londen zou moeten worden.) Zoals reeds gezegd had de eerste inbreuk op het tuingebied in 1670 plaats. Charles II verleende toen aan de Earl of Bedford het recht er een markt te houden. In 1913 ver kocht de elfde Hertog van Bedford zijn markt- rechten aan Sir Joseph Beecham, de vader van de beroemde orkestdirigent Sir Thomas Beecham. In 1924 echter kwam het hele be zit van Covent Garden, het Opera-huis erbij inbegrepen, in handen van Covent Garden Properties Limited. Wanneer het Covent Gar den-wetsontwerp door het parlement is aan genomen (na nog heel wat oppositie), dan wordt een openbare autoriteit, de „Covent Garden Market Authority" de beheerder en eigenaar van het rommeligste stuk van Lon den. Als énige verbeteringen in de bestaan de, onmogelijke toestand worden dan voorge steld: een grotere concentratie van de markt (hoe? de kopers en verkopers zitten al op elkaar) en een verbetering van de markt-con- dities. De markthandelaars zullen een be paald grensgebied niet mogen overschrijden - ja, want als zij dat deden, zouden zij straks op Piccadilly zitten. Eventueel zou de markt herbouwd worden, d.w.z. de huizen neerge haald en de straten verwijd. Bovendien zul len er dan maatregelen getroffen worden om de verkeers-opstoppingen te verminderen en zou er op 3 km. afstand een stuk grond van 20.000 vierkante m. ter beschikking wor den gesteld voor het opstapelen van al de lege kratten, kisten en vaten, die op het ogenblik in de nauwe straten en stegen en in de pakhuizen een groot brandgevaar op leveren. Maar wij zien al die houten ver pakkingen nog niet direkt, na geleegd te zijn 3 km. ver weg gesleept worden. De Runciman-commissie van 1957 stelde in ieder geval nog voor om, ter ontlasting van Covent Garden en voor het inkrimpen van die centrale Londense markt een nieuwe markt in te richten in noord-west Londen en de bestaande markten bij de binnen-sta- tions van Stratford en Brentford (Stratford is een wiik van Londen en men moet die naam niet verwarren met Stratford-on-Avon) uit te breiden. In het nieuwe plan is daar voorlopig geen sprake van. Toch zullen de kosten ervan 28 miljoen pond bedragen. Dat geld zal in de eerste plaats besteed worden aan de „verbetering" van Covent Garden Market en tenslotte wellicht aan de moder- nizering van het hele complex. Of daarbij de prachtige oude huizen, als Evans' Supper Rooms - evenals bij de Parijse Hallen kan men bij Covent Garden in een dure gelegen heid eten, maar vee) typischer.-zijn "de klei ne eethuisjes, bijvoorbeeld de fish and chips shops - en Hummums Hotel, gespaard zul len blijven, is de vraag. Dit zou wèl het geval zijn, als de vegetarische Buik van Londen naar elders zou worden overgebracht. In tegenstelling met de Hallen van Parijs wordt op de Covent Garden Mai-ket na melijk geen vlees verhnadeld, Volgens velen, maar niet volgens Glover and Partners Consulting Engineers and Archi tects (zo heet Glover's consortium volledig), is het al te laat om nog verandering te brengen in de plannen van de regering en van de Londense County Council (gemeen teraad), want het wetsontwerp inzake de Covent Garden Market Authority was begin februari het parlement al in tweede lezing gepasseerd en in het laatste commissie-sta dium bleang. Dat is wel heel jammer, want behalve, dat de chaos en opstoppingen in een centrumgedeelte van Londen dus niet uit de weg zullen worden geruimd, verval len ook andere voordelen van het Charles Glover plan. Zijn ingenieurs en architecten hebben namelijk vastgesteld, dat de helft van de 2miljoen vierkante voet kantoorruimte in en rondom Covent Garden geen verband houdt met de markt. Die ruimte willen zij bebouwen met flatwoningen voor 12.500 men sen, met parkeerterreinen voor 5000 auto's. Maar stoutmoedige gedachten in de ar chitectuur vinden heel laat of zelden hun beloning. De grote voorjaarstentoonstelling te Harro gate zal weer 'n groot oppervlak in beslag ne men van de mooie Valley Gardens te Harrogate in Yorkshire. De tentoonstelling vindt plaats van 20 tot 22 april. Vorig jaar had de show een enorm succes en trok 30.000 bezoekers. „Ja, ja," knikt de ander „precies papa". zo verwonderlijk niet, dat de opvatting heerst dat de hedendaagse jeugd eigenlijk alleen voor politieke en geschiedkundige vraag stukken weinig belangstelling koestert. Is een dergelijke opvatting echter wel juist? Op vier middelbare scholen en in de hoog ste klassen van drie lagere scholen - in een kleine en in een grote Westduitse stad werd het onderwerp: „De jeugd van tegen woordig en haar opvattingen over de jong ste geschiedenis" aangesneden. Bovendien moest daarover een opstel worden ingele verd. Over de vraag op welk tijdstip men in Duitsland had kunnen vermoeden, dat het met het nationaal-socialistische systeem slecht zou aflopen, ontstond een zeer levendige ge- dachtenwisseling. De meningen waren ver deeld. Het viel op, dat de leerlingen van de scholen met voortgezet hoger onderwijs het is niet over eens waren waren of dit tijd stip had gelegen tussen de Röhm-putsch en de oorlogsverklaring aan Rusland. Er waren er ook die meenden dat zulks in ieder geval vóór „de Olympische Spelen van 1936" had moeten zijn. In de hoogste klassen van de betrokken lagere scholen kre gen de onderwijzers het eensluidende ant woord: „De Rijksdagbrand had de mensen de ogen moeten openen!" Dit wijst er op, dat de leerkrachten aldaar dit onderwerp hebben behandeld. Men wilde door vragen vaststellen hoe de leerlingen het aandeel van huil ouders za gen. Daarbij bleek in het algemeen, dat de leerlingen hun ouders in de eerste plaats als ouders en niet als staatsburgers zien. Het vijfde gebod bleek nog altijd te gelden. Naar aanleiding van de schuldvraag en de verantwoordelijkheid van iedere Duitser persoonlijk voor de ontwikkeling tijdens twaalf jaren nationaal-socialisme bleek, dat althans deze jongeren hun ouders en ook hun le raren geen directe verwijten maakten. Een jongen van de H.B.S. verklaarde: ,,'t Aantal mensen met een juist inzicht was veel te klein in verhouding tot het in het begin van de Hitler-jaren nog steeds grote leger der werklozen". Een ander zei: „Waar schijnlijk hebben de mensen die toen Hit- Ier kozen zelfs meer over de dingen nage dacht, dan degenen, die hem nooit hun stem gaven. Ze hebben er zeker meer over na gedacht dan de huidige kiezer van C.D.Ü. en S.P.D." Er waren ook verklaringen als: „De pro paganda speelde een grote rol en Hitier zei nooit wat hij meende", of „Als we er net zo slecht voor stonden als vroeger, zouden we misschien weer zo handelen". „Als de Duitsers hadden geweten hoe alles zou af lopen, zouden ze beslist nooit op de N.S.D.A.P hebben stemd". En er was er een, die zei: „Hitier was in die dagen populair. Je zou het kunnen vergelijken met een nieuwe gram mofoonplaat, waarvan je denkt, dat je die per se moet kénnen. De mensen wilden dus eerst gewoon eens zien wat hij nu eigen lijk was en daarom kozen ze hem. Dat zij hem later niet meer eenvoudig konden afzet ten, daarbij had niemand stilgestaan". Uit dit alles blijkt, dat wat de hedendaag se Duitse jongeren over het nationaal-socia listische verleden aan de weet komen, er ze ker niet algemeen toe heeft geleid, dat zij twijfelend of afwijzend jegens leerkrachten en ook ouders staan. Deze jongeren gaven zelfs van uitgesproken patriarchale opvat tingen blijk. Zij vinden vader en moeder belangrijker dan het gebeurde in het recente verleden. Uit dit onderzoek blijkt echter ook, dat het algemeen aan de hedendaagse jeugd toe geschreven gebrek aan belangstelling in we zen slechts een reflex der ouders is. De ma teriële neigingen en de daaruit ontstaan de levenshouding van de huidige oudere generatie wordt niet ontkend. Dientengevol ge wordt ongetwijfeld vaak uitgegaan van de veronderstelling, dat het bij jongeren uit dergelijke zeer-materieel-gerichte gezin nen wel niet anders zou zijn. Het lijkt er op, dat het eerder nodig is, dat de ouders hun houding en opvattingen wijzigen dan de jongeren. Tijdens deze discussie werd telkens weer de vraag gesteld: „Waarom vraagt men ons eigenlijk naar het verleden? Dat gaat toch eigenlijk alleen de generatie aan, die er verantwoordelijk voor is". „Wij hebben veel meer belangstelling voor de huidige politiek". En ook werd gevraagd: Waarom worden op school de actuele gebeurtenissen zo zelden besproken?" Wie geeft hen daarop antwoord? Het schijnt de hoogste tijd, dat vele ou ders eens overleggen, dat het niet voldoen de is zoon of dochter de nieuwste schooltas, fiets of bromfiets te geven, maar in ge sprekken belangstelling te tonen voor de ge dachten van de opgroeiende generatie. Deze verwacht van de oudere generatie, dat zij de problemen niel afschuift, maar er een houding tegenover bepaalt.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1961 | | pagina 5