Geslaagde forumavond van A.R. Kiesvereniging VAN DER PLAATS i^yóöenóe Oudheden Rijssen buiten de wallen Moeder Blij! meester Diploma-uitreiking Avondnijverheidsschool te Rijssen Interessante lezing over De Oosterhof Paasgebruiken in onze omgeving KOFFIE TBABYDERMoTS Spit, Spierpijn DAMP Ds. Vergimst neemt afscheid RlVO-nieuws Belangwekkende vragen op duidelijke wijze beantwoord WAT Mijn HARPT Maakt |5 GOED Belangrijk voor groentetelers en landbouwers Baby-huidje Verleden herleefde in oude glorie Hr bestond een grote belangstelling voor de belangwekkende forumavond, die maandagavond in gebouw Jeruël door de kiesverenigingen van de Anti-Revolutio naire Partij „Nederland en Oranje" werd georganiseerd. In het forum hadden zitting genomen de heren R. Brandsma te Delden (voor zitter), J. van Leeuwen te Wierden, H. J. van Heek te Almelo, Ir. L. Gijsbers te Zwolle (landbouwdeskundige van de CB- TB), R. Gosker te Zwolle (voorzitter van de Raad van Arbeid), J. Nieuwenhuis te Utrecht oud-Rijssenaar, voorzitter van „Unitas"), en Mr. E. Brederveld te Alme lo gemeentesecretaris Mr. Brederveld van Almelo kreeg de vraag voorgelegd: Wat behelst de Mam- mouth-wet en wat zijn de voor- en na delen? Mr. Brederveld schetste in het kort de betekenis van deze ingrijpende onderwijs wet en was van mening, dat er inderdaad nadelen aan deze wet verbonden waren. Zo werd door spr. betreurd, dat de vrij heid van ons bijzonder onderwijs zou wor den bedreigd. Het godsdienstonderwijs, aldus spr., is op de bijzondere scholen niet verplicht gesteld voor andersdenken den. De Mammouthwet behandelt uitslui tend het voortgezet onderwijs. Als nadeel- zag spr. o.a. dat het onderscheid tussen, bijzonder en openbaar onderwijs zou wor den vervaagd. De heer Nieuwenhuis kreeg de vraag voorgelegd: Is het juist, dat deze rege ring de schuld wordt gegeven van een achterstand in de verdeling van de wel vaart bij de salariëring van de loontrek- kenden De vraag op zich zelf werd door de heer Nieuwenhuis met stelligheid ontkend. Deze regering is daarvoor nog te kort aan het bewind. Spr. herinnerde aan de uitspraak van oud-minister Suurhoff, die in 1958 vaststelde, dat er geen achterstand was. Op de geleide loonpolitiek, die tot 1958 door de vorige regeringen werd ge voerd, had de heer Nieuwenhuis verschil lende bezwaren, die hij uitvoerig naar voren bracht. De loonpolitiek, aldus spr., wordt gevormd door de partijen, die bij de c.a.o. betrokken zijn. De nieuwe loon politiek kan geleidelijk gestalte krijgen, aldus spr., en zij kan slechts op verant woorde wijze worden gevoerd als ook het bedrijfsleven zijn volledige medewerking geeft. De heer Gosker beantwoordde de vraag: Acht U het juist, dat iedere Ne derlander, onafhankelijk van zijn finan ciële positie, op 65-jarige leeftijd in het genot wordt gesteld van een uitkering op grond van de A.O.W.? De heer Gosker zette in korte trekken het wezen van de A.O.W. uiteen en stelde vast, dat het bodempensioen niet voldoen de is voor het gehele levensonderhoud. Iedere Nederlander van 65 jaar en ouder krijgt deze uitkering. Ja, aldus de heer Gosker, daar kan natuurlijk critiek op zijn, maar naar zijn mening was het trek ken van grenzen in dezen uiterst moeilijk. Dat ook zelfstandigen deze uitkering ontvangen, achtte spr. duidelijk verant woord, omdat ook kleine zelfstandigen hiervan profiteren, waarvan het aantal zeer groot is en waarvan er velen een kleiner inkomen hebben dan het normale arbeidersinkomen. Ir. Gijsbers ging in op de vraag: Is specialisatie, gezien in E.E.G.-verband, voor de landbouw noodzakelijk en wat zijn hiervan de voor- en nadelen? De heer Gijsbers was van mening, dat de E.E.G. een vrijere concurrentie zal ver oorzaken, hetgeen voor de exporterende landen van eminent belang werd geacht. Onze kostprijs moet worden gedrukt, het geen, aldus spr., alleen door specialisatie mogelijk is. Wel was de heer Gijsbers van mening, dat de bedrijven veel kwets baarder zouden worden. De heer Van Heek te Almelo, directeur van de confectiefabriek „Heka" te Rijssen, beantwoordde de actuele vraag: Acht U de vestiging van een instelling voor Ho ger Onderwijs, b.v. een. technische hoge school, in Twenthe gewenst en zo ja, wel ke middelen dienen naar uw mening te worden aangewend, teneinde vestiging van een hogeschool te bevorderen? De heer Van Heek achtte het voor de toekomst van Twenthe van bijzonder be lang, als in Twenthe een hogeschool zou kunnen worden gevestigd. Van belang voor de vestiging in Twenthe achtte spr. het argument, dat Enschede, Almelo en Hengelo samen meer inwoners tellen dan Arnhem, Deventer of Zwolle. De heer Van Leeuwen kreeg de min of meer interne vraag voorgelegd, of hij het verantwoord achtte, dat de jongeren aan de studie en het verenigingsleven buiten het politieke vlak voorrang gaven boven het actief zijn in de Arjos. De heer Van Leeuwen, die in eerste in stantie beaamde, dat de jeugd al te veel door andere zaken dan politieke in beslag werd genomen, meende, dat de Arjos, die van belang is voor de scholing van toe komstige partijleden, niet tekort moest worden gedaan. Als de Arjos één keer per maand een vergadering belegt, dan moet het, aldus spr., mogelijk zijn, dat het merendeel der leden op deze vergadering aanwezig is. De heer Brandsma ging in op de vraag: Hoe ziet U onze positie als christelijke partij ten opzichte van de christelijke partijen in E.E.G.-verband? Spr. meende, dat de E.E.G. een stimu lans tot de samenbundeling van krachten kan zijn. Spr. meende, dat de samenwer king van onder af aan moest beginnen, door plaatselijk al als christelijke partijen samen te werken. Nog tal van vragen moesten door het forum worden beantwoord. Er heerste een grote eenstemmigheid en de deskun digheid van de forumleden bracht de de batten op hoog peil. De voorzitter van de A.R. Kiesvereni ging, de heer H. N. Hollander, bracht de forumleden in zijn slotwoord dank en was van mening, dat het zeer gewenst zou zijn een dergelijke forumavond tenminste één keer per jaar te organiseren. De bijeenkomst werd door de heer Brandsma met dankzegging gesloten. over Uw zenuwen. Neem Mijnhardt's Zenuwtabletten Zij schenken de rust tot herstel De Provinciale Voedseleommissaris voor Overijssel en Noordoostpolder maakt, na mens het Produktschap voor Groenten en Fruit bekend, dat in de bestuursver gadering d.d. 22 maart 1960 werd beslo ten erkende handelaren in de gelegen heid te stellen voor de teelt van rode peen (Flakkeese) contracten af te slui ten met erkende zowel als niet-erkende groentetelers tot elke gewenste opper vlakte. Aan telers, die een desbetreffend con tract gesloten hebben, zal voor deze teelt desgevraagd bijzonder tuinbouwteelt- recht worden verleend. Aanvragen hiertoe kunnen worden in gediend bij de plaatselijke bureauhou ders van de Provinciale Voedseleommis saris. In de Lagere Textielschool vond door de directeur, de heer P. T. de Ridder de diploma-uitreiking plaats aan de leerlin gen uit de 3e en 5e klassen van de avond nijverheidsschool. Behalve enkele leden van het bestuur waren ook de leraren aanwezig. Aangezien de gewone avond school voor een groot gedeelte overge schakeld is op het ééndagsonderwijs, kwamen alleen dus voor een diploma in aanmerking de leerlingen van de A-kur- sus (3-jarige opleiding) en; van de afde ling metaalbewerking de B-kursus (5-ja- rige opleiding). De directeur wees in zijn toespraak de gediplomeerden er o.a. op, dat ze zich moeten wapenen tegen een minder gun stige tijd, en zich daarom zoveel mogelijk vakkennis en vakdiploma's moeten ver werven. De gelegenheid staat aan eigen school open voor het volgen van gezel- en laskursussen, deze laatste uitgaande van de N.V.L. Verder wenste de heer de Ridder de leerlingen veel succes en sprak de hoop uit, dat zij de goede raadgevingen niet in de wind zouden slaan. Hierna volgde de diploma-uitreiking, waar na de leerlingen in de gelegenheid werden gesteld afscheid van de leraren te ne- De volgende leerlingen ontvingen een diploma A-diploma (3-jarige kursus): Afd. Timmeren: D. J. Berentschot, Nij- verdal; J. W. Brinks, Rijssen; G. J. Nij- veld, Rijssen; J. M. K. Rhee, Nijverdal, F. Voskes, Nijverdal. 1 leerling ontving geen diploma. Afd. metselen: H. G. Rensen, Rijssen; A. ter Weele, Enter. 1 leerling ontving geen diploma. Afd. bandwerEêS: G. Baan, Rijssen; J. Nijland, Rijssen; H. J. Waanders, Nijver dal. 1 leerling afgewezen. B-diploma (5-jarige kursus): Afd. bankwerken: J. Bosschers, Holten, F. J. ten Dam, Wierden; H. Dannenberg, Rijssen; E. J. Denekamp, Rijssen; G. D. Harbers, Rijssen; A. Slooijer, Nijverdal; H. Koster, Rijssen; B. D. Kwintenberg, Rijssen; B. E. Rouweler, Wierden; B. H. Kwintenberg, Rijssen; G. J. van Losser, Rijssen. DE LANGE BURGEMEESTERSDROOM Er was feest op de Oosterhof. Er was een zoon geboren. De eersteling was er, met vreugde werd het kind begroet. En op de dag van de doop kwam daar een groot gezelschap bij elkaar. In de eerste plaats al de adel van Rijssen. De oude mevrouw van de Oosterhof, een geboren Van Langen, de laatste van haar geslacht, had de jonggeborene ten doop gehouden. Op de dag van de doop kwamen velen het gelukkige ouderpaar feliciteren. Tot de laatsten behoorden ook de predikant en diens vrouw, De koster-schoolmeester en diens vrouw en de burgemeesters Vlier man en Stokkers waren ook van de partij. De beide laatsten als afgevaardigden van de stad Rijssen. Er werd royaal getrac- teerd. De geschillen en onenigheden wer den voor één dag vergeten. Al de dagen huns levens voelden de vier burgemees ters van Rijssen pijnlijk de potkijkerij van de landadel uit de buurt. Intussen, het machtige geslacht Van Langen liep op zijn einde. Anderhalf uur lang zaten de bur gemeesters er en toen gingen ze huis waarts, ieder voor zich met hun eigen ge dachten. Burgemeester Hendrik Vlier man was echt het type van de Rijssenaar. Naast burgemeester was hij boer, verve- ner en had een aandeel in een tichelwerk. Het was reeds donker toen hij thuis kwam. En zijn talrijk gezin zat reeds wach tend om de tafel geschaard. Hendrik Vlier man deed jas en hoed af, nam de bijbel en las een hoofdstuk voor, daarna volgde het gebed en de maaltijd begon, bestaande uit roggebrood met pap. De burgemeester keek de tafel rond. De gezondheid blonk op de wangen zijner kinderen. En onder zijn personeel, dat mede aan tafel zat, was er geen enkele met een vuurrode neus, zoals de Jonker van Voerst van de Grim berg. Onder de zijnen was het parool: hard werken en sober leven, en betrouwen op God. Toen de kinderen naar bed waren en ook de dienstbaren ter ruste waren gegaan, vertelde hij van de drank- en vraatzucht van de Jonkers. De heer van de Stoevelaar had vlees gegeten gelijk een leeuw. Zijn gespierde nek was er rood van geworden en de heer van de Grim berg had de Rijssense burgemeesters ter dege laten voelen, dat zij maar eenvoudige poorters waren. Vlierman's echtgenote, een vrome vrouw, sprak tot haar man: Och, Hendrik, wat kan het jou schelen, wij zijn gezond en leven gelukkig. Vlier man deed lange halen aan zijn pijp, las nog een hoofdstuk voor uit de bijbel, deed een kort gebed voor de nacht en ging ter ruste. Liggende in het bed dacht hij nog na over de tergende weelde, die hij op de Oosterhof had gezien, en de stille armoe de, die er in menige armelui's stulp werd geleden. DE DROOM Zijn gedachten vlogen snel, gelijk het geklapwiek van een duif, van het ene on derwerp op het ander, en hij viel in een zwaar dromende slaap. Hij droomde dat hij de hem zo bekende en omsloten vei ligheid van de stadswallen zag verdwijnen. Honderden werkers in niet te definiëren kleding sloopten de wallen, legden nieuwe wegen aan, bouwden nieuwe huizen, en tegelijkertijd zag hij slopers. De Bever voorde der Van Langens werd door een hoop volk woest in elkaar geslagen. De burcht der eeuwen ging er aan. En voor zich zag hij nog lijfelijk de reeds lang ge storven oude Jonker van Langen, woest brullend en zwaaiend met het zwaard boven de hoofden der slopers. Maar won der genoeg deerde hij niemand. Tegelijker- Ds. E. F. Vergunst, predikant bij de Herv. Gemeente, zal, in verband met zijn vertrek, op zondag 8 mei afscheid nemen van de gemeente waarin hij ongeveer 4 jaar werkzaam is geweest. DENEKAMP 10 april: Palmzondag. Eiergaddern (inzameling voor het grote Paasvuur). 17 april: le Paasdag. 13.00 uur: aanvang Paas gebruiken; Paasstaak hakken, slepen en opzetten. Hierna verkoop van de Paas staak door Judas en Iscarioth. Om 20.00 uur groot Paasvuur (terrein Berghummerstraat) OOTMARSUM 10 april: Palmzondag. Rondgang van de Palm pasen-optocht, vertrek ongeveer 9 uur vanaf het marktplein. 16 april: Paaszaterdag. Om ongeveer 13.00 uur vertrek vanaf het marktplein om heti Paashout te halen. Terugkomst onder het zingen der Paasliederen om ongeveer 18.00 uur. 17 april: le Paasdag. Des morgens om 9 uur rondgang der „Paoskêrêls" door de stad, onder het zingen van Paasliederen. Om ongeveer 17.00 uur namiddags „Vlögge- len" door de gehele stad onder het zingen van Paasliederen. Om ongeveer 20.00 uur ontsteking Paasvuur op de Paasweide. Des avonds schitterend gezicht vanaf de Kui- persberg op de Paasvuren in Twente. 18 april: 2e Paasdag. Idem als op de le Paasdag, behoudens ontsteken van Paasvuur. RAALTE 10 april: Palmzondag. Na beëindiging der mor genkerkdiensten (ongeveer 12.00 uur) trekt de grote Palmpasen-optocht vanaf de Grote Markt door de Marktstraat en Heerenstraat met een muziekcorps voor op. Palmpasen-liedjes worden nu niet meer gezongen. Wel zijn de „Palmpasens" die vooraf door een jury zijn beoordeeld, folkloristisch interessant. De lezing, die door Drs. Hulshof, con servator van het Rijksmuseum Twenthe, dinsdagavond in hotel Weiterlng werd gehouden over het landgoed „De Ooster hof" en de geslachten, die het hebben bewoond en beheerd, was voor Rijssen wel bijzonder actueel In verband met de re cente aankoop van het landgoed door de gemeente. Vandaar was het ook begrij pelijk, dat voor deze lezing een grote be langstelling bestond. Het was bewonderenswaardig te con stateren, hoeveel historische gegevens drs. Hulshof nog uit diverse bronnen had we ten op te diepen, zodat hij met grote aan dacht werd beluisterd. Het verleden in al zijn glorie herleefde en tot uiting kwam, dat de geslachten Van Langen en Van Ittersum in groot aanzien hebben gestaan. Doordat een aan tal brieven bewaard zijn gebleven, werd een indruk gekregen over de opvattingen die toenmaals opgeld deden. Zo was het interessant te vernemen, dat een zoon van Ernst van Ittersum (die ook Ernst heette) in 1666 naar Parijs ging, teneinde aldaar de Franse taal machtig te worden en om „goede omgangsvormen te leren". De vader gaf de zoon een aantal vader lijke vermaningen mee, die veel hilariteit ontlokten. De zoon maakte in Parijs goede sier van vaders geld, die bij herhaling er op moest aandringen, dat de jonge edelman zuinig moest zijn. In 1779 moet de havezathe de Ooster- hol op ingrijpende wijze zijn verbouwd. Uit een verdelingsacte bleek, dat de Oos terhof een aanzienlijk vermogen onder zich had weten te verenigen. In 1820 is de Oosterhof als door een wonder, aldus drs. Hulshof, aan afbraak en, verkoop ontkomen. Tot 1900 is de Oosterhol bewoond door het geslacht Van Ittersum. In dat jaar vererfde het aan het geslacht Coenen, dat ook het laatste adellijke geslacht is ge weest, dat de Oosterhof in eigendom heeft gehad. Door middel van een aantal voortref felijk geslaagde dia's liet drs. Hulshof zien, hoe representatief het kasteel nog in 1910 was. In het Rijksmuseum Twenthe bevindt zich een bijzonder document in de graf steen, die heeft gerust op het graf van Bernhardina van Langen, welke steen 't vorig jaar door welwillende medewerking van Jhr. H. P. F. Coenen in het bezit kwam van het Rijksmuseum, „en dat misschien later nog wel weer in Rijssen terecht zou kunnen komen", aldus drs. Hulshof. De conservator van het Rijksmuseum vestigde de aandacht op de grote ruimte, die men in de havezathe tot zijn beschik king heeft. Spr. was van mening, dat er, wat de bestemming betreft, zeker nog wel mogelijkheden lagen in de havezathe, die zeer zeker nog op aanvaardbare wijze te restaureren zou zijn. Tal van curieuse dia's werden getoond, o.a. bijzonder fraaie afbeeldingen van de Grimberg en van het huis „thoe Evers- berg", dat ook onder het kerspel van Rijssen behoorde. Een fraai bewerkte haardplaat, die afkomstig is van het huis „Brandlicht 'n Pol", noemde spr. een his torische bijzonderheid. Naar aanleiding van een plaatje van de Pelmolen vestigde drs. Hulshof de aandacht op deze molen, die in deplora bele toestand verkeert en die naar zijn mening eveneens nog zeer wel gerestau reerd kon worden. Op alle mogelijke ma nieren, aldus spr., moeten pogingen in het werk worden gesteld om de molen voor Rijssen en voor Twenthe te be waren. De heer Ter Harmsel, voorzitter van de Oudheidkamer „Riessen", dankte de heer Hulshof voor zijn bijzondere lezing. tijd zag de burgemeester op enige afstand met grote snelheid grote nieuwe bouw sels oprijzen. Hij zag een troep slopers naar de Grimberg trekken, waar ook de moker zijn werk deed. En terwijl dit alles zich voltrok, vierden al de edelen van Rijssen, Eisen en Goor op de Oosterhof een uitbundig afscheidsfeest. De koster schoolmeester de Vrange stond op het kerkplein en blies op een bazuin en de stedelingen van Rijssen kwamen bij elkaar en bezichtigden de nieuwe uitge breide stad. De burcht der Van Langens was weg, maar de hutten der armen ook. En de dromende burgemeester zag zich plotseling in de nu door de edelen verlaten staatsiezaal zitten op de Oosterhof, waar de oudste burgemeester mededeling deed, dat burgemeesteren en schepenen en de raad van nu af aan zetelden op het kas teel de Oosterhof. Stellig zou de burge meester nog verder gedroomd hebben, als niet de knecht hem uit de droom geholpen had. Of de burgemeester wilde opstaan: er was een koe bezig te kalven. Luid loei end lag de koe in haar barensweeën. En hoe gaat dat, het gehele gezin leefde in zo'n geval mee. Hendrik Vlierman, dank baar voor de goede gave Gods, joeg zijn kinderen niet naar bed, maar zij mochten de juichende getuigen zijn van het nieuwe leven dat kwam in den huize Vlierrnan. En het kalf werd in de burgemeesterswo ning even hartelijk ontvangen als op de Oosterhof, dagen te voren, de jonge ede- ling. De dag brak aan. De burgemeester nam de ganzeveren pen en zijn Deventer schrijfalmanak. En noteerde de voornaam ste zaken uit zijn droom, alsmede de ge boorte van het grijze kalf. Hij vertelde het anderen, men lachte er om en de Rijsse- naren vertelden elkaar dat men raar kon dromen. DE BURGEMEESTERSDROOM WERD EEN OVERLEVERING Tweehonderd jaar later, in 1860, vertel de een oude man de historie aan de toen malige W. J. C. van Wijngaarden. En deze schreef de inhoud op een briefje en dertig jaar later werd het mij verteld. En nu de vorige week dacht ik aan de burgemees- tersdroom van drie eeuwen geleden. De Bevervoorde en Grimberg sinds lang ver dwenen. De wallen en grachten weg. De stad Rijssen bijna twintigvoudig vergroot. De grote gebouwen, waar de dromende man geen weg mee wist, zij staan er als burchten der nijverheid. En er bestaat in de naastbije toekomst zelfs kans, dat in het verlaten kasteel de Oosterhol de raad van Rijssen bijeenkomt, om belangrijke besluiten te nemen aangaande de verdere uitbouw van Rijssen. Wij zeggen: er is een kleine kans, want de eenvoud en gede genheid van Rijssens burgerij kennende, staat het nog te bezien, of het eenmaal ge restaureerde kasteel Oosterhof een be stemming krijgt als raadhuis. Wij voor ons willen wel zeggen, dat wij vurig hopen van wel. Men zou de Oosterhof geen mooiere bestemming kunnen geven. De Oosterhof, eens brandpunt van macht en heerlijkheid, in onze dagen de zetel van een gemeente bestuur, van de gemeente, waar handel en nijverheid hand in hand gaan. Waar een krachtig heden een boeiend verleden op volgde. Waar eens de machtige arm der Jonkers zich uitstrekte over een schamel stedeke. Daar is de plaats van de zetel van de nu van leven en welvaart bruisende ge meente Rijssen. Rijssenaren, knoopt het in uw oor! Grijpt de kans! Een wijs en vooruitziend gemeentebestuur make de droom tot werkelijkheid! VAN COEVERDEN. Zaterdagavond 9 april (morgenavond) organiseert RIVO een tournooi, dat bui tengewoon sterk bezet/zal zijn. De grote kanshebber op de eindzege is natuurlijk de pas naar de hoofdklasse Oost gepromoveerde ploeg van de 3e Ulo. Het is een prachtig spelende ploeg met als centrale figuur de rijzige smasher Ol- dekamp. Ook de Almelose Pinguins (de kam pioenen van vorig jaar) zullen ongetwij feld hoge ogen gooieni. Het feit dat ze door een administratieve fout dit jaar niet in de competitie mochten uitkomen zal echter wel van doorslaggevend be lang blijken te zijn. De beste spelers zijn hier de ook in Rijssen welbekende ge broeders Nijland. Hoewel RIVO niet van deze klasse is, hoeft dit natuurlijk niet te betekenen, dat zij het kind van de rekening zal wor den. Tegen sterke tegenstanders speelt RIVO altijd zeer goed, zodat er ongetwij feld spannende wedstrijden verwacht kunnen worden. Er wordt gespeeld in het gemeentelijk gymnastieklokaal aan de Schoolstraat. Aanvang half acht. De laatste competitiewedstrijden heb ben zowel winst als verlies opgeleverd voor RIVO. Tegen een fanatiekvechtend NSH moest RIVO I in 5 sets het hoofd buigen, 1215, 15—8, 15—9, 14—16 en 13—15. RIVO II (dames) wist echter door een verdiende zege beslag te leggen op de tweede plaats in de 2e klasse dames in Nijverdal. Een prachtig resultaat waar mee heel RIVO hen van harte felici teert. en reumatische pijnen wrijft U eveneens weg met

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1960 | | pagina 2