<~Elijóóenóe 0uclkeclen
Rij ssen buiten de wallen
vetnarkè
INGEZONDEN
Vreemd geld en f
reischèques
Kleding van Lichtenberg
zit beter staat beter
Coop, loerenleen-
bank Notfer f
Een adembenemend relaas van het grootste proces
aller tijden
Verkou den?!
FILM NIEUWS
Jaargang 38 No. 8,
VRIJDAG 26 FEBRUARI 1960
De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 1.00 per kwartaal,
voor post-abonnees 1.25 per kwartaal.
JACOB VAN COEVERDEN
OP DE OOSTERHOF
VRl EZ EN V EENS E Wl JK
WESTERHAAR
Zakenreis?
VRAAG TIJDIG UW
REISDEVIEZEN AAN
WEEKBLAD
VOOR
Administratie en Redactie:
Enterstraat 10, Rijssen. Telef. 3303 (05480)
Advertenties 10 ct. per m.m. Bij contract korting. Inzending van
advertenties tot uiterlijk donderdagmorgen 12 uur
Na het onderhoud dat de Vrange had op
de Stoevelaar, weten wij dat de heer van
de Stoevelaar naar de Oosterhof reed. Dat
deed hij wel meer. Door zijn vrouw had
hij Rijssen beter leren kennen. En het
moet gezegd worden: de mensen in Rijs
sen vielen mee. Ze hadden meer ontzag
voor de adel dan bijvoorbeeld in Goor.
Nu vergat heer Jacob, dat de Rijssense
burgemeesters ook vaak met de oude heer
van Ittersum overhoop hadden gelegen en
dat zij dat in de toekomst ook wel met
Jonker Ernst zouden doen. Maar toen de
heer van de Stoevelaar naar de Oosterhof
reed, verkeerde hij in een zonnige stem
ming. Toen hij boven op de Elsenerberg
zijn paard even tot stilstand bracht, keek
hij nadenkend om zich heen. Aan zijn
rechterhand lagen schuinrechts van hem
de kastelen Eisen en Stoevelaar. Vooral
het laatste, het zijne, was hem dierbaar.
Tweehonderd jaar lang, oude eigendoms
bewijzen toonden het aan, hadden zijn
voorouders Stoevelaar bewoond en groot
gemaakt en het was goed zo, orde moest
er zijn. Al regeerde zijn vrouw op de Stoe
velaar dan ook bij de gratie van de kar
wats. Het was goed zo. Met een voldane
blik keek hij over de eenvoudige woon-
stulpen der Elsenef boeren. Boeren, die
een eeuw later ieder spoor van het huis
te Eisen zouden uitwissen. Boeren ook,
die, als men 1863 schreef, een groot deel
van de Stoevelaarse eigendommen zouden
opkopen. Maar daar kon toen de heer van
de Stoevelaar nog niet over denken. Hij
dacht aan de koster-schoolmeester de
Vrange, de vlerk, waar hij een hekel aan
had, en die vanmorgen door zijn vrouw
tot in de grond vernederd was geworden.
Voor hem doemden de bossen op van de
Rijsserberg. Daarachter lag Rijssen. Daar
lag ook de Oosterhof. Het kasteel, waar
hij een zeldzaam plezierige zending had.
Hij moest aan de oude heer van de Oos-
sterhof vertellen hoe zijn huisvrouw de
Vrange gestraft had. Waarom hij het
deed, kan hij eigenlijk niet zeggen, hij
reed niet dadelijk naar de Oosterhof, maar
eerst naar het huis van de Vrange. Voor
het raam zat Janna, de huisnaaister zijner
vrouw, en ze knikte hem vriendelijk toe.
Zij kwam even aan de deur, groette eer
biedig en sprak: als u mijn man moet heb
ben, die is op het ogenblik bij de kerk. Het
was ongeveer vier uur, dus de school was
uit, dat klopte. Zonder dat heer Jacob de
Vrange spreken wilde, reed hij naar de
kerk. Hij vroeg een harkende werkman
naar de koster-schoolmeester en de man
liet de hark in de steek en spoedde zich de
kerk in. De Jonker was inmiddels van zijn
paard gestegen. Alles lag er om Rijssens
kerk netjes bij. Dat was de Vrange. Als
meester-poortwachter was hij een ruwe
en onbehouwen kerel geweest. Wat de
Jonker ruw en onbehouwen noemde, was
bij de Vrange een tekort aan onderdanig
heid. Maar lui was hij niet, en zin voor
orde en netheid had hij ook. Maar wel
een opvallend gebrek aan respect voor de
adel. De Vrange kwam en vroeg of de
Jonker de kerk eens wilde zien. Ja, dat
wilde de heer van de Stoevelaar wel. De
man met de hark nam de zorg over voor
het paard, en samen gingen ze de kerk
binnen. „Dat ziet er netjes uit!", riep de
Jonker. „Dacht ik ook", sprak de Vran
ge. „Maar daar zit ook heel wat werk
in." Hij nam een lijst en wees de zitplaat
sen aan. Eisen, Grimberg, Stoevelaar,
Eversberg, enz. Heer Jacob keek naar het
invallende licht der ramen. „Een zeer goe
de plaats voor ons", betoogde hij. „Na
tuurlijk", sprak de schoolmeester-koster,
„aan de Stoevelaar hebben mijn vrouw en
ik veel te danken." En de Jonker klopte
hem op de schouder. „Mocht je soms moei
lijkheden hebben, Jan, op ons kun je reke
nen." Dat op ons had meer betrekking
op mevrouw van de Stoevelaar dan op
heer Jacob zelf.
„Ik weet het", sprak de koster. „De
karwats is goed voor iedereen", doelende
op de bazigheid van mevrouw van de
Stoevelaar. „Als er eens promotie te ma
ken valt", sprak de Jonker, „zal ik je aan
bevelen." „Graag, Jonker!" riep de Vran
ge en deed zijn vroegere meester uitge
leide. Deze sprong in het zadel en reed
naar de Oosterhof. Daar aangekomen,
vond hij in de stal het paard van de heer
van Peckedam. De heer van de Peckedam
bij Diepenheim werd geplaagd door de
jicht. Vandaar dat hij geregeld per rijtuig
ging. Hij stapte naar binnen en vond daar
een vrolijk gezelschap bijeen: de oude en
de jonge van Ittersum en de aanstaande
van de jonge van Ittersum, en zoon van
Pleerdt van Eversberg. En de heer van
Peckedam. De heer van de Stoevelaar
werd uitbundig begroet. En na de begroe
ting begon de oude heer van de Oosterhof
te vertellen van de beslommeringen, die
er aan een trouwpartij voorafgingen en
van de moeilijkheden, die de koster-school
meester met burgemeester Wolters gehad
had. En dat burgemeester Wolters hem
was tegengevallen. Want dat hij de Vran
ge na het aanbieden van een excuus toch
zijn zin gegeven had. „Maar de school
meester heeft de kerk prachtig in orde!",
riep de heer van de Stoevelaar. Verwon
derd keken allen hem aan. „De koster
schoolmeester moge dan zijn wie hij wil,
maar zijn werk doet hij goed." „O, ja",
riep de oude heer van de Oosterhof, „en
die bloedjes van kinderen dan?" „Een
goed opvoeder spaart de roede niet", riep
de heer van de Stoevelaar met verheffing
van stem. En daarmee was de zaak de
Vrange voorlopig gesloten. Pijnlijk voelde
de heer van de Oosterhof, dat de Vrange
onder de bescherming stond van de Stoe-
velaars. De heer van de Peckedam bracht
de conversatie op een ander chapiter. Hij
vertelde dat zijn huis béawvallig werd en,
dat er nodig getimmerd moest worden.
Dit met een blik van verstandhouding op
de heer van de Stoevelaar. En deze be
greep het. Kom maar eens praten, was
zijn commentaar.
En dan leest men in het dagboek: He
denavond, 16 juni, kwam de heer van
Peckedam te mijnen huize. Zijn huis was
kapot, het dak vol lekkage. Hij vroeg mij
vierduizend gulden, die ik hem heb opge
schoten, tegen vijf ten honderd." Dit geld
lag niet direct voor het grijpen, het land
te Markelo werd verkocht aan de ritmees
ter Jurriaan van Haersolte, waarvan de
rekening nog in mijn bezit is. De heer
van de Stoevelaar had hetzelfde hanepo-
tige handschrift als de van Coeverden's
nu nog. Hij nam dus wel een flinke rente.
En schreef er bij: hedenavond voorspelde
de lucht mooi weer. Maar wind west. Mor
gen feest op de Oosterhof. De volgende
morgen waren kameniers en koetsiers en
huisknechten op vele adellijke huizen
vroeg uit de veren. Want de adellijke da
mes en heren hadden heel wat noten op
hun zang. Acht dagen lang was Janna de
naaister op de Stoevelaar geweest en ze
had er gelogeerd ook. Mevrouw had haar
gedurig bij de hand willen hebben. Want
op een partij van de Oosterhof moest men
behoorlijk voor de dag komen. De kleer
maker Langenberg uit Goor had de heer
van de Stoevelaar ook opgeknapt met
nieuwe kanten kragen en het beste pak
opgeperst. En Langenberg was al vroeg
op stap gegaan om de heer van de Stoe
velaar aan te kleden. Dat zou vanmorgen
nogal vloeken geven, overdacht de kleer
maker, als dit of dat eens niet goed zat.
VAN' C'OEVERDEN.
Reeds nu willen wij de aandacht van
onze lezers vestigen op de film „Opmars
naar de Galg" die op 4 en 5 maart a.s.
in het Parkgebouw wordt vertoond.
Deze film berust op historische feiten
en is o.a. samengesteld uit geheim ar
chief-materiaal, dat kortelings door de
Geallieerden werd vrijgegeven.
Hoe ging het precies toe tijdens het
proces van Neurenberg en wat gebeurde
er in werkelijkheid in Europa onder aus
piciën van deze 21 beklaagden? Op die
vragen geeft de film een antwoord, dat
in zijn rauwe realiteit geen twijfel over
laat.
Wanneer de uitspraak van de rechtbank
valt en het oplezen der namen, gevolgd
door het „Dead by hanging" („Dood door
de strop") heeft geklonken, dan eindigt
met dit proces een filmische confrontatie
met het catastrophale verleden van de
Op de maandag j.l. te Rijssen gehouden
veemarkt werden aangevoerd: 1250 stuks
vee, runderen 176, varkens 1074.
Prijzen: 37 vette koeien, eerste kwali
teit van f 2,80 tot f 3,- per kg slachtge-
wicht; 63 melk- en kalfkoeien van f 850,-
tot f 1000,- per stuk; 22 pinken van f 500,-
tot f 650,- per stuk; 24 graskalveren van
f 350,- tot f 450,- per stuk; 30 nuchtere
kalveren van f50,- tot f70,- per stuk; 26
drachtige zeugen van f 225,- tot f 325,- per
stuk; 21 loopvarkens van f70,- tot f95,-
per stuk; 1027 biggen van f48,- tot f60,-
per stuk.
Overzicht handel:
Vette koeien: Handel kalm, prijzen iets
lager.
Gebruiksv.ee: Handel kalm, prijzen on
veranderd.
Nuchtere kalveren: Handel vlug, prij
zen onveranderd.
Varkens en biggen: Handel redelijk,
prijzen onveranderd.
jaren 19331945, zoals die nooit voordien
werd samengesteld.
P. van Campen, die deze film voor de
NCRV-radio besprak, besloot zijn lezing
met „Deze film is een monument".
Het indrukwekkende, fraai verzorgde
boekwerk „Opmars naar de Galg", waar
aan deze film is ontleend, is verkrijgbaar
bij de plaatselijke boekhandel J. ter
Harmsel.
Evenals in voorgaande jaren zal er ook
dit jaar voor de leerlingen van de zesde
klas van alle Prot.-Chr. lagere scholen in
Rijssen (Haar-, Banis-, Oranje-, Juliana-
en Wilhelminaschool) en de leerlingen
van de Chr. Ulo- en Huishoudschool de
gelegenheid bestaan voor een psycho
technisch onderzoek. Dit zal plaats vin
den door de heren C. G. J. Keulemans,
psycholoog en B. van Gelderen, beroeps
keuze-adviseur, beiden verbonden aan de
Overijsselse Chr. Stichting voor Schooi
en Beroepskeuze. Na het objectieve en
onbevooroordeelde onderzoek wordt een
schriftelijk rapport uitgebracht met een
gemotiveerd advies omtrent school- en
beroepskeus, passend bij eigen aard en
aanleg van het onderzochte kind. Een
prachtig en uitstekend middel ter ver
lichting van de verantwoordelijke taak
der ouders ten opzichte van hun kinde
ren. Niemand verzuime hiervan gebruik
te maken. De kosten zijn zeer laag, n.l.
f 12,- per kind. Dit is mogelijk door de
subsidies, die bovengenoemde stichting
van rijk, provincie en gemeenten ont
vangt. Alle hoofden der verschillende
Prot.-Chr. scholen te Rijssen zijn steeds
bereid allen, die dit wensen, de nodige
inlichtingen te verschaffen. Meldt allen
uw kinderen, die voor het onderzoek in
aanmerking komen, zo spoedig mogelijk
aan bij het hoofd der school!
Namens alle hoofden van bovenge
noemde scholen:
J. M. VAN HUNEN,
contact-persoon voor Rijssen.
Vrijdag en zaterdag wordt in het Park
gebouw de film
„Jerry als baby-sitter"
gedraaid.
Clayton Poole, een jonge vrijgezel in
een klein stadje, vindt een drieling voor
de buitendeur van zijn appartement en
hij neemt de babies liefderijk op. Hun
moeder, de knappe filmster Carla Naples,
en haar manager Henry Herman hebben
het drietal daar achtergelaten. In een
geheime ontmoeting met hun had Clayton
erin toegestemd de babies bij hem op te
nemen en te fungeren als een constante
babysitter. Carla, op wie hij in zijn jeugd
verliefd was, zal daardoor in de gelegen
heid zijn de opnamen voor een film af
te maken en daarna zal zij bekend ma
ken, dat zij de weduwe is van een Mexi
caanse stierenvechter, met wie zij in het
geheim gehuwd was, en dat de drie babies
van haar zijn.
Car la's jongste zuster, Sandy, die al
sinds jaren een oogje op Clayton heeft,
biedt hem haar diensten aan om behulp
zaam te zijn bij het verzorgen van de
drie peuters. Clayton vertelt aan niemand
de ware afkomst van de babies, maar
daaruit trekt Sandy haar eigen conclusie.
Haar vader, Papa Salvatore, de barbier
van het stadje, is van mening dat Clayton
een halve gare is en hij vraagt Sandy uit
zijn buurt te blijven.
Door een toeval komt Salvadore er ach
ter dat het zijn eigen kleinkinderen zijn.
En dat is dan ook de reden waarom hij
zijn slechte mening omtrent Clayton her
ziet. Hij waardeert het dat de jongeman
dag en nacht in touw is om de drieling
te verzorgen en om daarnaast nog extra
geld te verdienen teneinde de babies alles
te kunnen geven wat ze nodig hebben.
Ook schrijft hij een brief aan zijn dochter
Carla, die in Egypte aan het filmen is,
waarin hij haar bericht dat de babies, die
Clayton voor zijn deur gevonden heeft, zo
bijzonder goed door hem verzorgd wor
den. Maar voor de kindertjes zelf zou
het natuurlijk wel beter zijn als de moe
der opgespoord zou kunnen worden. Wan
neer Carla dit leest, krijgt zij heimwee
naar haar spruiten en zij besluit terug te
keren.
iirgerlsjke
r
Geboren: Johanna, dv W. Bosman en J.
Traast, Irenelaan 11. Berend Jan, zv J.
Nijland en J. G. Nieuwenhuis, Holter-
straatweg 60. - Aiidus, zv J. H. Jansen en
C. Borghuis, Elsenerstraat 30. Gerrit
Jan, zv J. Harbers en M. ten Hove, Es-
straat 9. Albert, zv H. J. Ditsel en B.
Rensen, Ligtenbergerweg 36. Theodo
ras Willebrordus Jozef, zv H. A. Braam-
haar en W. H. ten Brummelhuis, Enter
straat 133a. Berend Hendrik, zv G. J.
Vossebelt en G. Kwintenberg, Keizers-
dijk 23. Jenneken, dv M. Baan en J.
ter Maat, Holtentorensweg 12a. Fran-
ciscus Gerardus Johannus, zv B. H. Paau-
we en M. C. Clijnk, Biesterij 8. Marcel-
linus Engelbertus Bernardus, zv B. H.
Paauwe en M. C. Clijnk, Biesterij 8.
Reint Herman, zv W. H. Oolbekkink en
D. Jansen, Akkerdijk 5. Arend Jan, zv
J. Koenderink en G. Kwintenberg, Mar-
keloseweg 62. Wilhelm, zv H. Plas en
H. ter Harmsel, Holtentorensweg 43, geb.
te Almelo. Maria, dv G. H. van der
Stouw en J. Zonnebelt, Prins Frederik
Hendrikstraat 6, geb. te Almelo.
Ondertrouwd: Jan Albert Alferink, 21
jr., Wierden, Schapendijk 9 en Diena
Schreurs, 21 jr., Rijssen, Molendijk 50.
Johannes Albertus Fikkert, 26 jr., Almelo,
Prins Hendrikstraat 15 en Gerarda Lam-
bertha Roosink, 22 jr., Rijssen, Haarstraat
39. Jan Rolleman, 25 jr., Rijssen, Dan-
nenberg 52 en Geritdina van de Willige,
22 jr., Rijssen, Stationsdwarsweg 24.
Johan Nieuwenhuis, 21 jr., Wierden, Den
nenweg 9 en Willemke Hermina Nijhof,
20 jr., Rijssen, Enterstraat 184.
Gehuwd: Gerrit ter Steege, 23 jr. en
Janna van den Noort, 22 jr., Den Ham, 't
Sumpel 5. Gerrit Jan Ehrenhard, 28 j.
en Janna ter Maat, 24 jr., Rijssen, Lent-
fersweg 60a.
Overleden: Gezina Engelina Hendrika
Vrielink, 79 jr., echtgenote van H. W.
Meijer, Elsenerstraat 8. Hendrik Al-
bert Johan Altena, 5 dagen, zv G. H. Al-
tena en G. Jansen Eupe, Leijerweerdsdijk
13, overl. te Almelo. Albert Jan Wil-
lems, 24 jr., zv J. Willems en J. Dommer-
holt, Holtentorensweg 10, overl. te En
schede.
Intussen gaat in het stadje het leven
zijn gewone gang en de meningen van
vele mensen over Clayton, die drie babies
moet opvoeden, staan zo lijnrecht tegen
over elkaar, dat de plaatselijke rechter
een uitspraak zal moeten doen. Omdat
Clayton vrijgezel is, beslist de rechter,
dat hij geen geschikte „Moeder" voor de
kinderen kan zijn en hij beveelt hem de
kinderen af te staan aan de rijke Mrs. Van
Cleve. Tijdens deze beslissende rechts
zitting zien Sandy en haar vader in, dat
er slechts één uitweg is; zij dwingt Clay
ton met haar te trouwen, zodat de babies
dan wèl bij Clayton zullen mogen blijven.
Tot overmaat van ramp komt dan echter
over de radio een bericht, dat Carla in
Egypte verklaard heeft met Clayton ge
huwd te zijn. Dat is te veel voor de arme
jongen en hij maakt zich in de verwarring
uit de voeten.
Carla en Herman arriveren op het vlieg
veld en Clayton is verheugd, dat hij de
babies weer aan de moeder kan terug
geven. Hij gaat naar huis en vindt Sandy,
die nu zijn wettige echtgenote is.
Maanden later ligt Sandy in het zieken
huis omdat zij haar eerste baby verwacht.
Clayton ijsbeert nerveus door de gang tot
hij bij zijn vrouw toegelaten wordt. En
daar hoort hij het grote en opwindende
nieuws: Een vijfling en allemaal jongens!
Woensdag de film
„Als de dauw hangt komt er regen".
De hereboer en weduwnaar Germund
heeft een dochter, Marit, die verloofd is
met de rijke boerenzoon Mats. Marit ech
ter, houdt van Jon, een zwervende speel
man, wiens moeder lang geleden de grote
jeugdliefde was van Germund.
Zij had Germund echter verlaten voor
Jon's vader, die ook speelman was. Toen
Jon nog een klein kind was, stierven zijn
ouders door een noodlottig ongeval.
Wanneer Germund Marit's liefde voor
Jon ontdekt, organiseert hij een drijfjacht,
met het doel Jon uit de omgeving te ver
jagen. Maar het lukt hem niet Jon in han
den te krijgen, mede dank zij Marit, die
hem voor haar vader verbergt.
Gedwongen door haair familie stemt
Marit er toch in toe met Mats in het hu
welijk te treden. Maar als zij voor het
altaar staan, beseft Marit plotseling hoe
groot haar liefde voor de speelman is en
zij snelt de kerk uit.
Samen met Jon begint zij in de uitge
strekte wouden een nieuw leven.
Marit's tante, Elin, een zuster van Jon's
moeder, verongelukt doordat het paard
voor haar wagentje op hol slaat. Op haar
sterfbed laat zij haar hoeve na aan haar
miskende neef, Jon. Jon en Marit kunnen
nu trouwen.
Nu Jon een hofstede bezit, wordt hij
ook als boer erkend en in de dorpsge
meenschap opgenomen. Dan komt de dag
van de jaarlijkse zalmvangst in de rivier
bij de grote waterval, waaraan alle boe
ren uit het dorp deelnemen. Jon, niet ge
wend aan dit moeilijke werk, verliest bij
een poging om een vastgeraakt net los te
maken zijn evenwicht en stort in de ri
vier. Snel drijft hij af in de richting van
de waterval. Hij vecht niet voor zijn le
ven, omdat hij gelooft, dat dit de straf is
van de watergeest voor het betoverende
en magische vioolspel van hemzelf en zijn
vader. Toch wordt hij nog op het laatste
ogenblik gered door de enige aanwezige
die de zwemkunst machtig is, nl. Ger
mund. Na de redding verzoenen vader en
schoonzoon zich. Germund heeft eindelijk
ingezien, dat hij te hard voor de jongen is
geweest en hem verkeerd beoordeelde.
Het doopfeest van Marit en Jon's zoon
is tevens het feest der verbroedering.
GESLAAGD
Onlangs slaagde te 's-Gravenhage de
heer G. Stegeman, Kanaalweg 151, voor
het examen van veeverloskunde en cas
tratie van dieren.
Met deze simpele vermelding zou kun
nen worden volstaan, ware het niet, dat
enkele bijzonderheden tot een juist begrip
niet mogen ontbreken.
De heer Stegeman is de jongste (19) in
Nederland, die dit examen met uitsteken
de cijfers en best verzorgde instrumenta
ria aflegde. Dat de heer Stegeman zich
thans definitief wil vestigen en zijn prak
tijk zowel in de gemeente Vriezenveen als
omliggende plaatsen hoopt uit te oefenen,
is van belang.
De veebezetting der bedrijven wordt
steeds uitgebreid en als gevolg hiervan
zal verschillende keren deskundige hulp
nodig zijn voor verlossing van vee als ook
voor castratie.
De heer Stegeman Jr. heeft een uitste
kende opleiding genoten en bezit liefde
voor zijn vak.
Wij wensen Stegeman Jr. succes met
zijn praktijk en verwijzen verder naar
een advertentie in dit nummer.
voor alle landen kunnen bij onze
bank worden aangevraagd.
Naast KOSTBARE DEVIEZEN
verstrekken wij gaarne
KOSTELOZE ADVIEZEN!
Wendt U voor alle bankzaken
tot de
HUTTENWAL 31 RIJSSEN
