Begrotingsbehandeling in Tweede
Kamer ernstig vertraagd
Rijssense Oudheden
Rijssen buiten de wallen
1
DA
M
PO
Sport
VAN HET BINNENHOF
Spit Spierpijn
Midwinterhoorntocht
Hengelo
Gevonden voorwerpen
illflnWMMBi
Volleybal
Jaargang 37 No. 49 (Tweede blad).
VRIJDAG 11 DECEMBER 1959
Weekblad voor Rijssen
De begrotingsbehandeling der Tweede
Kamer ondervindt belangrijke vertraging.
Vorige week liep onze minister van bui
tenlandse zaken, mr. Luns, een lichte her
senschudding op, toen hij zich in zijn
ambtswoning naar boven begevende om
zich te verkleden voor een regerings-diner
in het Mauritshuis ter ere van zijn Franse
collega Couve de Murville, van de trap
kwam te vallen. De belangrijke afspraak,
welke hij voor 13 december had gemaakt
met zijn Amerikaanse collega Herter en
diens rechterhand Dillon, kan hij dus niet
nakomen, terwijl tevens het overleg van
de Benelu>-landen, over het landbouwcon-
flict op losse schroeven komt te staan.
Natuurlijk kan hij voorts niet de begro
ting van buitenlandse zaken, welke deze
week in de Tweede Kamer behandeld zou
worden, verdedigen.
Lauwerszee.
Het was niet het eerste begrotings-
hoofd, waarvan de behandeling door de
Kamer moest worden uitgesteld. De be
groting van volkshuisvesting werd al en
kele weken geleden van de agenda afge
voerd omdat de Kamerleden wel zeer cri-
tische vragen hadden gesteld over de
nieuwe premieregeling, welke de antire
volutionaire minister Van Aartsen heeft
uitgedacht ter stimulering van de parti
culiere bouw voor de arbeiders-woning-
bouw, hetgeen een terugdringen van de
woningwetbouw zou betekenen.
De begroting van Verkeer en Water
staat moest ook al wachten, namelijk op
het advies, dat minister Korthals van de
Raad voor de Waterstaat moet ontvangen
inzake het Lauwerszeeproject, aleer hij
daarover het regeringsstandpunt aan de
Kamer kon meedelen, zoals hij de afge
vaardigden tijdens de Algemene Politieke
beschouwingen heeft toegezegd. Al bij al
moest voorzitter Kortenhorst weer de
hartewens opschorten, welke hij elk na
jaar koestert, namelijk om alle begro
tingshoofdstukken behandeld te hebben
vóór het begin van het jaar, waarop de
daarin vermelde begrotingsbedragen be
trekking hebben.
Toneelspreiding.
Bij alle stagnatie wordt er op het Bin
nenhof echter toch wel hard gewerkt. Met
improvisatie-talent tracht de Kamervoor
zitter de gaten op te vullen. Met staats
secretaris Scholten spraken de Kamerle
den bijvoorbeeld over de afdelingen kun
sten en communicatiemiddelen van het
departement van Onderwijs, Kunsten en,
Wetenschappen. Daarbij gaven de mees
ten blijk van ongerustheid over de plan
nen van de Nederlandse- en Haagse Co-
medie om het aantal speelbeurten in „de
provincie" sterk te beperken, teneinde de
acteurs meer gelegenheid te bieden voor
de televisie op te treden. De staatssecre
taris verzekerde, dat de toneelspreiding
hem ter harte ging; dat er nog geen en
kele beslissing was gevallen en ook niet
zou vallen voordat de Raad voor de Kunst,
de Nederlandse Televisiestichting en de
desbetreffende Kamercommissie zich hier
over hebben kunnen uiten.
T.V.-recIame.
Over het tweede strijdpunt, de reclame
in de televisie, kon de staatssecretaris ook
geen mededeling doen; de hierover han
delende nota zal de Kamer namelijk pas
in het begin van het volgend jaar berei
ken. Er wordt met belanghebbenden wel
overlegd over een uitgewerkt plan voor
eventuele commerciële televisie, doch dit
geschiedt slechts onder alle voorbehoud,
ten dienste van het toekomstig Kamer
debat, omdat de afgevaardigden dan con
creet weten waarover het gaat. Deze
staatssecretaris ontpopte zich als een ruim
denkend man, die, uitgaande van het hui
dige t.v.-bestel, graag „nieuwe vormen"
Op vrijdag 18 en maandag 21 december
organiseert de WV Hengelo een z.g. Mid
winterhoorntocht, waarvoor naar ver
wachting grote belangstelling zal be
staan.
Het midwinterhoornblazen, een folklo
ristisch gebruik, dat de laatste jaren in
het middelpunt van de belangstelling is
gekomen, is een aantrekkelijk gebeuren.
De tochten staan onder leiding van de
heer Toon Borghuis uit Oldenzaal.
Het vertrekpunt is vastgesteld om 19.00
uur bij het Verkeersbureau Hengelo en
gaat via Almelo, Vasse, Berghuizen, Beu-
ningen naar Volte.
Op de Havezathe 't Everloo wordt een
kopje koffie met „kreentenwegge" aan
geboden. Niet minder dan 200 midwinter
hoornblazers zullen hun best doen hun
gasten iets van dit aloude gebruik mee
te geven.
De deelnemersprijs bedraagt per per
soon f 3.50.
Om ongeveer 22.00 uur is men in Hen
gelo op het uitgangspunt terug.
Opgave kan geschieden bij de WV Hen
gelo vóór 20 december.
tot stand zal zien komen; die beslist ook
niet huiverig is het IKOR-scherm resp.
zendtijd toe te staan niet enkel voor
„kerkdiensten" doch tevens voor „ker
kelijke uitzendingen". Voorts toonde hij
zich niet afkerig van de gedachte alle
politieke partijen, die thans voor de radio
eigen zendtijd hebben, t.z.t. ook op het
beeldscherm toe te laten. Vooralsnog twij
felde hij echter aan de practische uitvoer
baarheid van dit denkbeeld.
Meulenbelts.
Nadat zij hun gedachten aldus hadden
verstrooid, verdiepten de Kamerleden zich
in het tragische geval van het artsen
echtpaar Meulenbelt, dat zich er over be
klaagt bijna vijf jaren geleden zes weken
wederrechtelijk te zijn opgesloten in een,
psychiatrische inrichting. Vrijwel alle Ka
merleden kwamen, na bestudering van
het dossier, tot de conclusie, dat het echt
paar zich destijds zo vreemd had gedra
gen door na een arbeidsconflict naar
het Arnhemse politiebureau te vluchten
en zich daar zeven uren lang te nestelen,
alle contact en voedsel weigerende uit
vrees voor vergiftiging dat de volks
vertegenwoordiging zich niet geroèpen
kon achten tot het doen van de uitspraak,
dat de betrokken autoriteiten niet in rede
lijkheid hadden kunnen besluiten tot deze
inbewaringstelling. Slechts een tweetal af
gevaardigden, de K.V.P.-er Van Rijckevor-
sel en de staatkundig gereformeerde ir.
Van Dis, aarzelden. Zij twijfelden niet
aan de goede trouw der autoriteiten wel
iswaar, doch zij wilden het de Meulen
belts door het goedkeuren, van het be
leid - niet moeilijk maken voor de rech
ter, waarheen de gehele Kamer het echt
paar met zijn beklag tenslotte verwees.
IJsselmeerpolders.
Dinsdag j.l. handelde de Kamer voorts
Jongensmuts met klep, marine baret,
boodschappentas m. inhoud, geblokte shawl,
rood.witte shawl, speelgoedhorloge, zwarte
ceintuur, snelbinder, bl. wollen want, kin
derwantje, muntbiljet, voetbal-shirt, wollen
das, ballpoint, portemonnaie, linker want,
rode kinderhandschoentjes, padvindersmuts,
rood kinderwantje, baco-sleutel, wild konijn,
Grolse wanten, aktentas, 10 m. droogdraad,
vulpen, dop van Volkswagen, bruin leren
ceintuur, bankbiljet, kinderschoentje, Grolse
wanten, zak-agenda I960, 1 paar blauwe
wanten, kinderwant, 1 paar damesglacé's,
1 paar dameshandschoenen, stropdas (strop
met medaille), zwarte dameshandschoenen,
gouden kruisje, rechter dameswant, 1 paar
groene wanten.
Inlichtingen betreffende vorenstaande
voorwerpen dagelijks van 18 tot 20 uur aan
het Groepsbureau der Rijkspolitie te Rijs
sen. Telefonische inlichtingen worden niet
verstrekt.
Een paar bruine herenglacé's (blijven
liggen in winkel), paar nylons maat 10, por
temonnaie met inhoud, paar dames wanten,
1 paar heren glacé's, 1 paar grijze dames
handschoenen, blauwe alpinomuts, bankbil
jet van f2.50, een geel rashondje, rechter
zwarte damesglacé, 2 foto's, rood armband
je, paar witte gymschoenen, geel kinder
wantje, gekleurde sjaal, rood-grijze wollen
want, zwarte vulpen (Parker), blauwe kin
derhandschoen, witte wollen muts, 1 paar
blauwe kinder wantjes, rechter noorse want.
en reumatische pijnen
wriift U eveneens weg met
nog de begroting van Financiën af. Daar
bij beloofde minister Zijlstra, dat het kabi
net spoedig een beslissing zal nemen over
de verpachting of verkoop van nieuw-
ontgonnen gronden in het IJsselmeer, een
strijdpunt dat socialisten en niet-socialis-
ten onder de brede basis lang verdeeld
hield. Ook toonde hij zich niet afkering
van een vermindering van het aantal
staatsboerderijen (proefbedrijven) in de
Wieringermeer. Hij wilde deze mogelijk
heid althans eens nagaan.
W-ïsSf?"
RIJSSEN EN DE OOSTERHOF IN
BEZETTINGSTIJD.
DE RUS VIERT ER ZIJN TRIOMFEN.
Bezetting kennen de meesten van boven
de vijf-en-twintig jaar wel. Vijf jaar lang
hebben wij het aan den lijve meegemaakt.
Vóór de tweede wereldoorlog luisterden
wij naar verhalen en overleveringen van
mensen, die het van mond tot mond ge
hoord hadden, hoe de Russen hier in de
kleine Twentse steden gehuisd hadden.
Buiten koken op straat in gaten, die ze
in de straat maakten. Dat was het ergste
nog niet. De vèr-gaande roverijen, die ze
pleegden in de huizen, waar ze het op ge
munt hadden, dat waren de schaarse voor
werpen van waarde, zoals goud en zilver.
Ook kleren, jenever, spek, haver, brood,
bier en hooi kon de ongure gasten van
pas komen en daarom werd het geëist. En
de mensen, ze kregen er waardeloze as
signaten voor. Dus gewone roverij.
Te Rijssen zetelde op de Oosterhof hoog
en breed de zeer gehate Russische colonel
Galahchin. Dit heerschap trad te Rijssen
zeer onwellevend op. Een groot deel van
het kasteel de Oosterhof eiste hij voor zich
en zijn omloopsel op. Rijssen was in die
dagen maar één man rijk, die de moderne
talen kende. Dat was destijds het school
hoofd G. van Wijngaarden, een man, ge
boortig uit Holland, die in Rijssen was
terecht gekomen aan de school. Waarom
men destijds in Rijssen een schoolhoofd
had, dat vloeiend Frans sprak en schreef,
is ons niet recht duideüjk. Evenmin hoe
die geleerde man in Rijssen verdwaald is
geraakt. Maar goed, hij was er. De Rijs
sense burgemeester dier dagen sprak vlot
Riessens, maar kon er niet mee klaar ko
men. Een burgemeester werd in die dagen
met het Franse woord maire aangeduid.
En Rijssens vroede vaderen vonden er wat
op. Het schoolhoofd G. van Wijngaarden
kreeg er een baan bij. Of ze honorabel
was, weten we niet, maar een interessante
baan was het wel. Men kwam namelijk op
het idee, meester Van Wijngaarden tot
benoemen. Wij zouden
mis.estev. In onze tegen
toiet? niet gaan Maar
- ingezetene geroe-
wel' En toen h bil
Zo zal her oJ.c T"""1
zijn met de adjunct-mane, die na zijn be
noeming dagelijks geconfronteerd werd
met overheersers van allerlei slag. Fran
se, Duitse en Russische machthebbers
moest Meester van Wijngaarden te woord
staan. Daarnaast de klachten van de heer
van de Oosterhof aanhoren, wiens domein
in eigen huis met de dag kleiner werd.
Dan waren er de onnoembaar vele klach
ten van burgers, die zich bedrogen voel
den door de bezetters. Dan moest hij weer
de dreigende klaagtaal aanhoren van be
zetters, die dreigden rancune-maatregelen
te nemen tegen het volk van Rijssen, dat
niet genoeg wilde afschuiven. Taalmoei-
adjunct-maire
zeggen: loco-bun
woordige tijd zou
heeft niet eens ter:
pen: nood breek*
op een sabbatdag
DE RAMP TE FREJUS. Vijf Franse ministers,
v.l.n.r. Buron (Publ. Werken), Chenot (Gezond
heid), Chatenet (Binn. Zaken), Rochereau
(Landb.) en Sudreau (Stedenbouw - niet op de
foto zichtbaar) hebben een bezoek gebracht aan
het ramp-plaatsje Frejus. Aan de voet van de
ongeluksdam confereert de commissie van on
derzoek naar de oorzaak van de ramp met de
ontwerper, hoofdingenieur André Coyne (met
witte haren). Links staat de bewaker, André
Ferraud, die zich met zijn gezin nog maar juist
in veiligheid heeft kunnen brengen op het
moment, dat de dam scheurde.
Rijssen Vooruit-RKSV 20.
De plaatselijke derby RV-RKSV is ge
ëindigd in een 20 overwinning voor RV.
Vanaf de aftrap ontwikkelde zich een le
vendig spel, waarbij de doelen beurtelings
onder vuur werden genomen, doch de
doelverdedigers waren steeds present.
RKSV had de leiding kunnen nemen,
maar rechtsbinnen Markslag, alleen voor
doelman Thijink gekomen, schoot naast.
Aan de andere zijde kroop RKSV door het
oog van de naald, toen Maatman Jr. een
prachtige kopbal afvuurde, welke doel
man Pfeiffers te machtig was, maar door
stopper Kamphuis van de doellijn werd
weggewerkt. Ruststand 00.
Na de rust, in de derde minuut, kreeg
rechtsbuiten Helenius de bal, gaf een goe
de voorzet, die door linksbuiten Maatman
Jr. hard werd ingeschoten, 10. Het spel
boeide steeds door de snelle aanvallen, die
werden opgezet door beide ploegen.
Rechtsbinnen Markslag van RKSV miste
weer een pracht kans door hard naast te
schieten. Aan de andere kant miste Maat
man twee minuten voor tijd, toen hij een
voorzet van Heuten naast schoot. Eén mi
nuut later kon doelman Pfeiffer een hard
schot van Maatman Jr. niet onder controle
krijgen en het was rechtsbuiten Helenius,
die de terugspringende bal hard inschoot,
20. Hierna werd niet meer gedoelpunt,
zodat RV door een technisch beter spel
een verdiende overwinning heeft behaald.
Na de resultaten van maandag zien de
ranglijsten er als volgt uit:
Heren:
Nijverdal 7 6 1 12 12- 3
OKK 7 5 2 10 11- 5
Levo 8 5 3 10 12- 7
Visnet 6 4 2 8 9-5
Rivo 2 6 4 2 8 9-5
Sportlust 6 4 2 8 8-6
VBOW 1
5
2
3 4 4-6
VBOW 2
8
2
6 4 6-12
Nijverdal 2
8
2
6 4 5-13
Levo 2
7
0
7 0 0-14
Dames 1:
VBOW 1
6
6
0 12 12- 3
OKK 1
6
4
2 8 9-4
Levo 1
5
3
2 6 7-7
Rivo 1
5
2
3 4 5-7
OKK 3
5
1
4 2 5-8
Sportlust
5
0
5 0 1-10
In de rangschikking van
dames II kwam
geen wijziging.
Het wedstrijdprogramma voor maandag
14 december ziet er als volgt uit:
Visnet-Levo 2 d 2
OKK 1-Levo 1 d 1
VBOW 1-Levo 1
Visnet-Nijverdal 2
VBOW 1-OKK
Levo 1-Levo 2
VBOW 1-Nijverdal 2
lijkheden met de Russen brachten de ad-
junct-maire vaak in moeilijkheden, waar
uit de man zichzelf moest redden, geen
mens in Rijssen kon hem immers helpen.
De heer Van Wijngaarden had volgens
zijn gelijknamige kleinzoon, wijlen G. van
Wijngaarden W.J.Czn., een pad gelopen
van de stad Rijssen naar de Oosterhof. Om
urenlang wartaal te spreken met Galat-
schin. In Twente kreeg hij de naam van
de Overijsselse Fransman. Vaak kon hij de
nood en het lijden verzachten van zijn stad
genoten. Soms liep hijzelf wel eens klap
pen op. Dat was nog in de dagen dat
Autinot als Frans commandant op de Oos
terhof zat. De Franse bezetters hadden
een bekend Rijssenaar ontvoerd, die een
sergeant een muilpeer had gegeven, die
raak was. De sergeant moest veertien da
gen het bed houden. Hem waren vier tan
den uit de mond en beide ogen dicht ge
slagen. De bezetters grepen de Rijssenaar
en voerden hem weg. De zaak zou voor
hem zeer zeker niet zo zijn afgelopen als
het werkelijk ging. De Rijssense vechtjas
dan werd door de Franzosen naar Deven
ter gebracht, om hem te Colmschate op
te hangen. Colmschate was van ouds de
plaats waar zware misdadigers werden
terechtgesteld. Maar in Deventer was een
sterke afdeling Russen binnengevallen en
het gevolg was dat de Fransen de vlucht
namen. De drie geleiders van de Rijsse
naar lieten hun prooi los en de Rijssenaar
zette er de sokken in in de richting Hol
ten. Bij de Bathmense molen vluchtte hij
binnen. En wie zal de verbazing en blijd
schap begrijpen van de man, toen hij daar
meester Van Wijngaarden aantrof. De
laatste was op bevel van Rijssens vroede
vaderen naar Deventer gestuurd om de
hardhandige stadgenoot vrij te pleiten. De
beide mannen besloten voorlopig in de uit
spanning De Bathmense Molen te over
nachten. Om twee uur in de nacht werd
de kastelein gewekt door hevig gebons op
de deur. Er stonden lieden, die onver
staanbare klanken uitstieten. De waard
riep zijn Rijssense gasten. De beide Rijs-
senaren kwamen in de keuken-gelagkamer
en zagen daar zes ruigbehaarde en zwaar
gebaarde en nog zwaarder gewapende in
dividuen zitten. Toen Van Wijngaarden
even geluisterd had, rk r hij, de
kastelein wei: oas.s, d:V r K-assen,
fiat is neet mom n;,,op verzoek van de
kastelein probeerde hij de Russen In het
Duits aan lc spreken. Dit had in zover
succes, dat de Russen de beide Rijssenaren
gelastten zich dadelijk klaar te maken om
mee te gaan, om hen de weg te wijzen
naar Almelo. Van Wijngaarden trachtte
er zich uit te redden door te zeggen, dat
zij beiden uit Rijssen kwamen. Tijdens dit
onderhoud ging andermaal de deur open
en een sterkere afdeling Russen ver
scheen. Het waren kwartiermakers voor
colonel Galatschin, en die moesten naar
Rijssen. De Oosterhof, zo was hun in De
venter verteld, was een goede gelegenheid.
De beide Rijssenaren verkeerden in een
uiterst benarde positie. Zij hadden er geen
weet van, dat de Franse bevelhebber Rijs
sen al verlaten had. En dat de Jonker van
de Oosterhof zijn personeel al aan het
werk had gezet om de kamers, die gevor
derd waren geweest, weer in eigen be
heer te nemen, en dat men op dit uur van
de nacht te Rijssen in een bevrijdingsroes
leefde. Zij besloten, het koste wat het wil
de, de vlucht te nemen. En zo gebeurde
het. De kastelein van de Bathmense Mo
len kreeg het enkele uren zwaar te ver
antwoorden. Maar de beide Rijssenaren
liepen langs hen bekende binnenwegen en
om zeven uur in de morgen strandden ze
nog in het geizcht van de haven. Dezelfde
groep, die ze des nachts ontmoet hadden
in de gelagkamer van de Bathmense Mo
len, greep hen beiden op de hoge veen-
weg tussen Holten en Rijssen. De beide
mannen werden nu voor straf aan een
paardenstaart gebonden en met het ge
weer in de rug moesten ze als gids die
nen. Op het marktplein te Rijssen werd
de man, die de Fransman gemept had,
zonder meer losgelaten. Aan dergelijke
kwesties hadden de Russen geen bood
schap. Zij wilden en moesten kwartier
hebben voor Galatschin. In de stad Rijs
sen, zo verklaarden de vroede vaderen,
hadden zij voor zulk een hoogwaardig
heidsbekleder geen geschikt huis. Daarom
gaf men aan de adjunct-maire last, met de
kwartiermakers naar de Oosterhof te
gaan. Het was of de baron het in Keulen
hoorde donderen, toen Van Wijngaarden
hem vertelde, wat er aan de hand was. De
Russen namen even de kamers in ogen
schouw en reden toen gezwind op hun
kleine paarden weer weg. Men dacht niet
anders, of de zaak liep met een sisser af.
In de Kroon kwam men samen en de bei
de mannen moesten hun belevenissen ver
tellen. Men plakte daar nog wat na, toen
van de kant van Holten al vluchtelingen
binnenkwamen. De mensen riepen, dat er
wel een heel regiment vreemde en zeer
woeste soldaten in aantocht was. Eerst
lachten de Rijssenaren om de rare dikke
mannen, op kleine paarden gezeten, die bij
grote troepen tegelijk de Haar opkwamen.
Veel vreemder keek men echter, toen ze
op de Haar hun bivak opsloegen en zich
begonnen te installeren.
VAN COEVORDEN.
