Rijssen buiten de wallen
Coöp.
I Boerenleenbank
KLAPROOSDAG 1959
Wmamê
„Notter'
Kleding van Lichtenberg
zit beter staat beter
Blijf meester
ci. tt&uió Qvn.
Aanbesteding
BURGERLIJKE STAND
FILMNIEUWS
Hoarfs
Ouderavond
Oir. Kleuterscholen
Gevonden voorwerpen
KLAPROZEN, BLOEMEN DER DANKBAARHEID
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
WAT Mu n hARPT Maakt isGQED
VAN DER STOUW voor vulpennen
Jaargang 37. No. 44.
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1959
WEEKBLAD
VOOR
RUSSEN
De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 1.00 per kwartaal,
voor post-abonnees 1.25 per kwartaal.
Administratie en Redactie:
Enterstraat 10, Rijssen. Telef. 2303 (05480)
Advertenties 10 ct. per m.m. Bij contract korting. Inzending van
advertenties tot uiterlijk donderdagmorgen 12 uur.
DE HISTORIE VAN EEN OUD
RIDDERGOED
DE GRIMBERG (V).
Vreugdevol gingen voor Nehrkorn de ja
ren voörbij. Het was: zijn geliefd land
goed, dat hij voortreffelijk beheerde. Vol
eerbied groette mien hem', wanneer zijn
forse en kaarsrechte gestalte door Rijssens
straten stapte. Men wees hem elkaar aan,
de heer uit Paramaribo, die Rijssen tot
woonplaats had gekozen. Ondanks zijn ge
vorderde leeftijd zag men hem veel. Ds.
Cramer kwam vaak op de Grimberg. Want
Nehrkorn was de enige bewoner van een
adellijk huis. De andere heren hadden allen,
tijdens hun afwezigheid, het collatierecht
der kerk aan Nehrkorn opgedragen. Van
daar dat de predikant er meermalen kwam,
om kerkelijke zaken te regelen.
TWEE ZIEKEN
Het was voorjaar 1810 geworden en Ds.
Cramer werd bedlegerig. Op de Grimberg
verscheen hij niet meer. Eens per week zag
men het rijtuig van huize Grimberg voor de
pastorie. Dan werden in de pastorie de
preekbeurten geregeld en andere zaken be
sproken. Het gehele jaar 1810 bleef Ds. Cra
mer bedlegerig. Op het einde van het jaar
voelde ook de heer van de Grimberg zijn
krachten minderen. Het is de olde dag, die
het hem doet, vertelde hij dan aan zijn
vriend Van Wijngaarden. Maar ook Nehr
korn werd bedlegerig. En toen Ds. Cramer
stierf kon hij zelfs niet op diens begrafenis
zijn.
ONVERWACHT BEZOEK
Op een goede dag, terwijl hij een poosje
in een gemakkelijke stoel met kussens zat,
voor het raam, het haardvuur op de kamer
brandde flink, werd er bezoek aangekondigd.
Een rijtuig hield stil en een eenvoudige oude
burgerman, met twee bejaarde lieden van
de burgerstand dienden zich aan. Zij wilden
eens zien hoe mijnheer Nehrkorn het maak
te. De drie mannen gaven hun namen op.
Maar de huisknecht gaf hen niet veel kans.
Mijnheer was flink ongesteld. Maar bij het
horen van de naam Peddemos sprak Nehr
korn: laat die mensen ogenblikkelijk hier
komen! En zo gebeurde het. Het werd een
lang en innig en tevens een laatste onder
houd, dat twee uur duurde. En toen de huis
knecht de bezoekers had uitgelaten, vond hij
in de kamer een doodmoede en koortsige
huisheer. Maar het onderhoud had vrucht
gedragen. Meer dan eens had Nehrkorn ge-
informeerd naar de jonge Gerrit Jan Ped
demos. O, die was volkomen geslaagd. Nehr-
korns liefste wens was ook in dezen in ver
vulling gegaan. Hij had zijn eerste stand
plaats als predikant een heel eind buiten
Overijssel. Vermoeid en moeilijk had Nehr
korn een krabbel gemaakt. En bij het af
scheid had hij de mannen toegeroepen, eens
gauw terug te komen, dan was hij wellicht
weer gezond. En dan wilden ze nog eens een
dag feestvieren. Maar de oude Peddemos had
het wel bekeken. Jongens, had hij tot zijn
metgezellen gezegd, als wij nog eens terug
komen, is het om hem te helpen begraven.
Nehrkorn sukkelde nog een poos, en juist
lang genoeg om zijn laatste liefste wens in
vervuiling te zien gaan. Op zijn verzoek
kwam Ds. Peddemos te Rijssen proefpreken
en de jonge predikant ging naar de Grim
berg en zocht zijn vaders vroegere knecht
op. Samen spraken ze lang en innig en
Nehrkorn vroeg aan de dominee op de man
af: als je beroepen wordt te Rijssen, neem
je het aan?, en Gerrit Jan Peddemos ant
woordde bevestigend. En kort daarna deed
Ds. Peddemos te Rijssen zijn intrede. En
weer enige maanden later luidden de klok
ken van Rijssens kerktoren drie dagen ach
ter elkaar één uur lang. Het kerspel Rijssen
SPAARBANK
REKENING-COURANT
1 EFFECTEN
DEVIEZEN
KREDIETEN
VOORSCHOTTEN
HYPOTHEKEN
g Vraagt inlichtingen 'bij de
had een grote dode. En op de dag der ter
aardebestelling was de belangstelling enorm
groot. De oude aannemer van Vriezenveen
met de nog uit die vroegere tijd in leven
zijnde weinige gezellen. De jonge Peddemos
als predikant hield de lijkrede. Met Nehr
korn was heengegaan een vroom en edel
man.
EN DE GRIMBERG?
Ach, de historie van het hoge huis en
van de bezitting toen er geen huis meer
was, is romantisch gebleven tot in onze
dagen. Nog een tiental jaren bleven de zoons
van Nehrkorn er wonen. Toen werd de
Grimberg verkocht, de jonge Niehrkorns
zochten de grote steden weer op. De oudste
werd politiecommissaris van Kampen. Het
huis de Grimberg werd afgebroken en een
deel der gronden verkocht. Het overgeble
ven deel werd gekocht door een zekere mijn
heer Henny te Velp. In de overlij densregis-
ters van Rijssen (kerkelijke) stond dat Lud-
wig Eberhard Nehrkorn de 26e april 1812 in
de ouderdom van drie-en-zestig jaar is over
leden.
De Grimberg dreigde weer speculatiegoed
te worden.
DRIE EEUWEN TERUG
Wanneer we drie eeuwen terug gaan dan
zien wij dat het boerenerve Ter Horst in
Ypelo tot de Grimberg behoorde. Nooit zul
len de toenmalige pachters van dit erf ge
dacht hebben, dat in een ver verschiet nog
eens een nazaat van hen^ de pachters van
Ter Horst, nog eens heer zou worden van het
landgoed de Grimberg. Toen voor drie
eeuwen de bewoners van het erve een jacht
hond moesten houden ten behoeve van de
baronnen Van Voerst en telkenjare met St.
Maarten (op 11 november) de brug moesten
overkomen op de Grimberg, zal nooit een
hunner gedacht hebben, wat eens Kieke Be
rend voorspelde: De jonkers zullen nog eens
van de kastelen verdwijnen en de boeren er
op wonen. Deze voorspelling was de drost
van Twente niet welgevallig. Hij deed Be
rend in de kast, maar dit kon het feit niet
wegvlakken, dat Berend een heldere kop
had. Hij kon eeuwen vooruit zien, hetgeen
ACCOUNTANTSKANTOOR
Kantoor Rijssen, Boomkamp 14
Tel. 2254 - Leider G. Nuysink
Alle accountants- en belastingzaken
niet iedereen gegeven is, zelfs vroeger aan
een drost van Twente niet.
Ondertussen zal het de toenmalige poten
taten niet aangenaam in de oren hebben ge
klonken. Want zij vreesden het naderend
einde van een geweldig bevoorrechte maat
schappij. De 17de en vooral de 18de eeuw
was in Twente de opkomst van de boeren
stand. Het volk dat eeuwen lang in ver
drukking had geleefd, ontwaakte, boeren
zoons vestigden zich in de Twentse steden.
Ze keken handel en nijverheid af van de
immigranten, die met veel voordeel in
Twente hun zaken dreven. Tot hen be
hoorde ook een lid der familie Ter Horst
uit Ypelo. Op bescheiden schaal begonnen
en met hard werken en zuinig leven kwam
de man tot groeiende welstand. En zo sloeg,
volgens Ter Kuile in zijn „Havezaten van
Twente", wijlen Auke Ter Horst zijn slag.
En zo was na een lange omweg de voor
spelling van Kieke Berend toch bewaarheid
geworden.
Alleen is jammer, dat het oude huis de
Grimberg niet is bewaard gebleven. Het
huis was hecht en sterk, en dan verdeeld in
mooie kamers, waaronder een zeer grote
eetzaal. En boven een aantal kamers, alles
zeer fraai behangen. Dan roemde men er
het gezellig verkeer. Het mooie huis ver
dween, maar gelukkig te rechter tijd ont
fermde zich een oeroude telg van Twentse
bodem, om nog te sparen en te bewaren
voor het nageslacht wat er nog te bewaren
viel.
VAN COEVERDEN.
HUTTENWAL 31 - RIJSSEN I
Onder de bijzondere dagen, die de ka
lender telkenjare aangeeft, heeft ook
Klaproosdag een vaste plaats gekregen.
Dit is in de Engels-sprekende landen
langer het geval dan bij ons in Neder
land, waar we in 1946 de eerste Klaproos
dag hadden. In het buitenland is deze
gedenkdag echter een traditie, welke da
teert uit de jaren, kort na de eerste we
reldoorlog.
Ook ons land kent nu zijn oorlogsgra
ven en zijn soldatenkerkhoven. Soms zijn
het enkele graven op een burgerbegraaf
plaats, dan weer de massale zerkenrijen
met vreemde namen: Engelse, Ameri
kaanse, Franse, Canadese, Australische,
Zuid-Afrikaanse, Nieuw-Zeelandse, Pool
seOf met de simpele aanduiding:
„Unknown, but known to God": „Onbe
kend, maar bekend bij God", op de laatste
rustplaats der onbekende strijders.
Deze oorlogsgraven in totaal zijn er
meer dan dertigduizend in ons land
werden gedolven in de jaren 1940 tot '45.
Zij werden de laatste rustplaats voor
vliegers, die met hun toestellen werden
neergeschoten, voor marinemensen, wier
ontzielde lichamen aan onze kusten aan
spoelden en voor de vele duizenden, die
vielen tussen september 1944 en mei 1945,
in de maanden, toen Nederland werd be
vrijd.
HONDENTENTOONSTELLING
Op de te Utrecht gehouden internatio
nale hondententoonstelling behaalde de
Cocker spaniel van de heer G. Kamphuis
het praedicaat Uitmuntend 2.
Ten kantore van gemeentewerken vond
de aanbesteding plaats van de aanleg van
straten en riolering in een aantal straten
in het plan Lentfertstukken.
De uitslag van deze aanbesteding was:
Fa. H. te Siepe, Winterswijk f 310.800,-
Fa. Tulier en Zn., Rijssen - 326.800,-
Fa. Bossink, Enschede - 322.000,-
De Twentse Wegenbouw, Enter - 321.400,-
Fa. Brand, Hengelo - 326.400,-
Fa. Van Bent, Deurningen - 325.500,-
Fa. Dubben, Almelo - 315.900,-
Fa. Jelsma, Denekamp - 330.680,-
Fa. Schobben en Franken - 333.000,-
Fa. Lesterhuis, Apeldoorn - 330.800,-
Fa. Ludder, Enschede - 330.000,-
Fa. Heins, Oude Pekela - 329.000,-
Fa. Ten Oever, Enschede - 326.800,-
Fa. Te Siepe, Zwolle - 336.300,-
Fa. De Roo,
Emmer-Compascuum - 331.300,-
Geerdink's Wegenbouw N.V.,
Rijssen (hoogste) - 348.000,-
Fa. Snipvanger, Apeldoorn - 322.000,-
Fa. Lesscher, Almelo - 325.000,-
Fa. Geven, Zevenaar - 307.980,-
Enschede Betonmaatschappij
(laagste) - 307.250,-
En achter elk van die zerken schuilt als
een zwarte schaduw de smart van hen,
die achterbleven in een land, ver van on
ze vaderlandse grenzen. Daar zijn de va
ders en moeders, die treuren om hun
zoon die ging. Daar vertellen de wedu
wen aan hun kinderen die vader soms
niet eens hebben gekend van hem
wiens foto op het dressoir staat.
Voor al die gezinnen zijn de omstandig
heden verschillend. Maar op één punt ko
men ze overeen: het uniforme van de
smart om de lege plaats enhet ver
langen eens te mogen staan, waar hun
dierbaren aan de Nederlandse bodem
werden toevertrouwd.
Voor deze vaders en moeders, deze
vrouwen en kinderen, heeft nu ook Ne
derland zijn KLAPROOSDAG.
Geboren: Hermanus Maria, zv H. F.
Middelkamp en E. M. Braamhaar, School
straat 5. Gerharda Johanna, dv M.
Zandvoort en A. Rastentoerg, Wierden-
sestraat 104. Dirk Jan, zv A. J. Bloe-
mendaal en A. J. Haarhuis, Welleweg
36. - Hendrika Willemina, dv D. van
Brussel en G. Oolbekkink, Blinde Banis-
weg 44. Jan Willem, zv H. Pluimers en
R. Keizer, Arend Baanstraat 47. Wille
mina Johanna, dv H. J. Baan en G. Bak
ker, Haarstraat 163. Frederikdina Wil
lemina, dv H. W. Poffers en G. v. d. Dijk,
Schoolstraat 14. Hendrik Jan, zv J. Lig-
tenberg en J. Wolters, Nijverdalseweg 45,
geb. te Almelo. Berend Jan, zv G. J.
Averesch en H. Pluimers, Esstraat 23, ge
boren te Almelo.
Ondertrouwd: Nicolaas Bruijns, 24 jaar,
Enter, Leijerweerdsdijk 12 en Arendina
Poortman, 21 jr., Rijssen, Esstraat 7.
Jan Nieuwerth, 28 jr., Almelo, Nieuw -
straat 192 en Manna Marie Slot, 29 jaar,
Rijssen, Walstraat 44.
Gehuwd: Gerrit Kikkert, 32 jaar en
Hendrika Smit, 32 jr., Rijssen, Watermo
len 21. Asselinus Johannes Essink, 26
jr. en Klaasje van de Belt, 26 jr.,'Rijssen,
Schoolstraat 30.
Overleden: Johann Carl Hermann Wij
ting, 57 jr., echtgenoot van E. ten Wolt
huis, Molendijk 23. Jan Willem Pas, 34
jr., zv G. Pas en J. Stegeman, Bloem-
straat 13, overl. te Deventer.
Op de maandag j.l. te Rijssen gehouden
veemarkt werden aangevoerd: 1552 stuks
vee: runderen 180 en varkens 1372.
Prijzen: 35 vette koeien, eerste kwaliteit
van f 2,90 tot f 3,20 per kg slachtgewicht;
84 melk- en kalfkoeien van f 900,- tot
f 1050,- per stuk; 40 pinken van f 600,- tot
f700,- per stuk; 7 nuchtere kalveren van
f 65,- tot f 85,- per stuk; 19 drachtige zeu
gen van f 325,- tot f 375,- per stuk; 24
loopvarkens van f 70,- tot f 95,- per stuk;
1329 biggen van f 52,- tot f 64,- per stuk;
14 graskalveren van f 450,- tot f 550,- per
stuk.
Overzicht handel:
Gebruiksvee, pinken en kalveren, nuch
tere kalveren: Handel redelijk, prijzen
iets hoger.
Zeugen: Handel redelijk, prijzen gelijk.
Biggen: Handel kalm, prijzen dalend.
PARKGEBOUW RIJSSEN
Vrijdag en zaterdag de film
„De Trots en de Hartstocht".
Een enorm kanon met een loop van
12 meter lengte, een wielhoogte van 5,50
meter en een gewicht van 3000 kg
vormt het middelpunt van het verhaal
van C. S. Forester „The Gun" en de waar
achtige hoofdrol in Stanley Kramer's ver
filming ervan onder de titel „De Trots en
de Hartstocht".
Bijna heel Spanje doorkruisend werd
het kanon een 1800 km over het schier
eiland gesleept, nü bij het maken van de
film als toén - in 1810 toen een bende
onverzettelijke guerilla's het enorme wa
pen, toen het grootste ter wereld, uit de
handen der Fransen wist te houden, het
geheel bezette schiereiland ermee te door
kruisen om er tenslotte de muren van
Avila, het Franse hoofdkwartier, te ram
men en de stad te nemen. Een groots, his
torisch avontuur! Maar behalve de histo
rie van een kanon is „De Trots en de
Hartstocht" tevens het verhaal van drie
mensen, door een grillig lot bij elkaar ge
bracht: de guerillaleider Miguel (Frank
Sinatra), zijn minnares, de schone Juana
(Sophia Loren) en een Engels marine
officier, kapitein Anthony Trumbull (Ca-
ry Grant).
Dinsdag (inplaats van woensdag) draait
de film
„De wind kan niet lezen"
naar de roman van Richard Mason.
Michael, een jonge piloot van de RAF,
die te Delhi is gestationneerd, volgt, even
als andere officieren, een cursus in de Ja
panse taal, opdat hij in staat zal zijn de
krijgsgevangenen te ondervragen.
De cursus is saai, maar krijgt plotseling
een bijzondere aantrekkingskracht door
de komst van de nieuwe lerares, Suzuki
San, een bekoorlijke, jonge Japanse. Mi
chael is als het ware betoverd door de
vrouw en wordt hopeloos op haar ver
liefd. Wanneer hij zich in het ziekenhuis
bevindt, schrijft hij Suzuki en hij is dol
gelukkig als zij hem komt bezoeken. Van
dat ogenblik af ontmoeten zij elkaar ge
regeld.
Wanneer het verlof aanbreekt, gaan
Michael en Suzuki enkele dagen door
brengen in de bergen. Ondanks 't dienst
reglement vraagt Michael, die verliefder
is dan ooit, Suzuki ten huwelijk, doch de
jonge vrouw weigert, daar de dokter haar
heeft gezegd dat ze ongeneeslijk ziek is en
nog slechts enkele jaren te leven heeft.
Zij geeft hem echter haar ja-woord, na
dat Michael haar van de oprechtheid van
zijn liefde heeft kunnen overtuigen, maar
zij verzwijgt hem haar ziekte. De verlof
dagen worden weldra wittebroodsweken.
Na het huwelijk vertrekken Michael en
Suzuki, overladen met bloemen.
Diep in hun hart evenwel vrezen zij,
dat hun geluk niet duurzaam zal zijn.
Aan het einde van de cursus behaalt
Michael een prachtig resultaat, wat hem
toelaat langer in Delhi te blijven, doch
een officier wordt gewond en Michael
is genoodzaakt e'en post te gaan betrek
ken in de gevechtssector. Suzuki blijft al
leen achter.
Tijdens een verkenning valt Michael in
een hinderlaag. Hij wordt door de Japan
ners gevangen genomen en in een kamp
opgesloten. Hij wordt gemarteld, maar hij
slaagt er evenwel in te ontvluchten. Na
een helse tocht door de woestijn, komt hij
tenslotte terug in Delhi. Daar verneemt hij
dat Suzuki in het ziekenhuis ligt. Eerst
dan begrijpt Michael de enigszins droeve
en bange blik, welke hij immer bij Suzuki
opmerkte, zelfs tijdens hun gelukkigste
ogenblikken.
Het is non hoarfs en 't mooie greün
Det wodt met 'n dag al meer beteün.
De beume kiekt mistreüstig roond,
De meeste blaan lingt op de groond.
Ook van de bloomn' biej oons in 'n hof.
Geet zachjes an het mooie of.
't Veraandert wal in de natuur,
Als krig ne hele aandre kluur.
Het is non hoarfs, de nachte wodt
Al lenger, meer de dage kot.
En 's oawns dan doowe al heel vróó
Oonze gediên' en vènsters too.
Wiej mun der wal an wenn' neetwoar,
Want wiej zeent ech verwènd dit joar.
Het zommerweer gaf oons wal rèn
Um der te passe met te wèn.
O joa, was het noar oons egoan
Dan was het weer nooit ummesloan.
't Is good det 't boetn oons umme geet
Want zoonder hoarfsweer köwwe neet.
Wiej mun het zoer en zeüte nemn'
Wiej könt neet aaltied zunne hemn'.
Rijssen.
J. ROZENDOM.
Voor de ouderavond van de Chr. kleu
terscholen „Margriet" en „Marijke" be
stond ook dit jaar bijzonder grote belang
stelling en het werd weer een geslaagde
avond. Door het personeel van de scho
len wordt alles gedaan om van deze con
tacten van de ouders met de leerlingen
een aangename gebeurtenis te maken en
het moet gezegd: deze kunst verstaat men
uitstekend.
De avond werd geopend door de voor
zitter van het schoolbestuur, de heer R.
Bosma, die op duidelijke wijze onder
streepte van welk groot belang het Chr.
onderwijs moet worden geacht.
De inspectrice van het kleuteronder
wijs, mej. Rehwinkel, hield hierna een
boeiende causerie over de opvoeding van
de kinderen in de hedendaagse tijd. Dui
delijk onderstreepte zij het feit, dat het
personeel van de scholen tijdens hun op
leiding inzicht krijgen in de speciale pro
blemen, die deze tijd met zich meebrengt
en met tal van voorbeelden bewees zij,
van welk belang het is, dat aan de paeda-
gogie in het kleuteronderwijs grote aan
dacht wordt geschonken.
De grondslag voor de vorming van het
kind wordt voor een belangrijk deel ge
legd op de kleuterschool, waar de kleine
kinderen reeds spoedig begrijpen, dat zij
in een gemeenschap thuisbehoren en zich
daarbij dienen aan te passen.
Het overige deel van de avond was zeer
gevarieerd. Het „optreden van de kleu
ters" viel uiteraard bij de ouders zeer in
de smaak, zoals in de wedstrijd „mast-
klimmen", waarin de kleintjes verschil
lende vragen moesten beantwoorden. Het
markttafereel, waarin door de kleuters
diverse toepasselijke liedjes werden ge
zongen, was bijzonder innemend, terwijl
ook in andere onderdelen werd bewezen
wat er met deze kleintjes al kan worden
bereikt.
Na de pauze werd een aantal goed ge
slaagde kleuren-dia's vertoond over het
schoolleven. Op de dia's kwam op sugges
tieve wijze tot uiting, met welke overgave
de kleuters zich in het spel of in de „les
sen" begeven. Het kleuteronderwijs op de
beide scholen kwam hier op aanschouwe
lijke wijze tot uiting.
De leidsters, mej. Velten, mej. Ligten-
berg en mej. Versluis, leverden nog een
humoristische bijdrage aan deze geslaag
de avond.
De heer Bosma bracht mej. Rehwinkel
en het onderwijzend personeel op de hem
eigen wijze dank voor de wijze waarop
deze ouderavond was verzorgd.
Een zilveren gulden; rood-wit kinder
wantje; combinatietang; plastic bood
schappentas met inhoud; jonge poes; een
schouwkaart waterschap „De Regge"; drie
muntbiljetten van f2,50; een paar bruine
motorkappen; drie-kleurige poes; een
rood portemonnaietje; zilveren kruisje;
boodschappentas; kinderwantje, rood met
gele rand; handpompje; stalen duimstok;
paar kinderhandschoenen, aantal sleu
tels (aan een bosje); steeksleutel; bruine
damesglacé met ritssluiting; pikzwarte
poes; beige kinderhandschoen; rode por-
temonnaie; autoped; zwarte herenporte-
monnaie met inhoud.
