ILfffirüi 1
li iia*
mm.
t
ipa
M
Druk en Uitgave van G% ten Uate Hzn*, Maarstraat, Rifssen
«el liliSMS Lui.
Nummer 210,
Zaterdag 16 October 1922
m
«ÏUJ - ÉÉêI j
LANDBOUW.
HL,
ff. V,\ ft":
m 22'
Ingezonden Stukken enz, worden ingewacht tot uiterlijk Donderdagsmiddags 12 uur, Advertentiën tot Vrijdagsmorgens 10. uur.
Advertentiën 15 regels 50 cent, elke regel nv^ér 10 cent. Voor den handel speciaal tarief.
IX.
EEN UITSTAPJE NAAR
'T TEUTOBURGER WALD.
'T HERMANNS DENKMAL.
De electrische tram voert hen
die een bezoek willen brengen aan
't Hermans Denkmal, over een
mooien landweg, die langs een don
ker woud van hooge beukeboomen
loopt, naar een punt, waar de pas
sagiers moeten uitstappen om een
vrij steil en zeer steenig pad in te
slaan, dat leidt naar dén bergtop,
waarop het Denkmal is gebouwd.
Wilt ge spoedig boven zijn Tem
per uw haastige drift, want hoe
harder ge loopt, hoe langer de tocht
duurt. De bewoners der bergen
weten dat uit ervaring zeer goed,
en daarom houden zij er den zoo-
genaamden bergpas op na. Voetje
voor voetje, stap voor stap, met ge
bogen rug, gaat het bergopwaarts.
Zóó alleen is het stijgen vol te hou
den. En dan hier oi: daar, aan een
zwenking van hef pad, even gerust
om idem te scheppen. Het bergen
bestijgen is een kunst. cbVfe/ratgi
un tic ir-.ge ïanaexi aau ue zee sTéuits
langzaam leert. Men moet daar rou
tine in krijgen, en menschen die
kortademig zijn leerén die kunst
nooit.
Hoe 1: oog er men stijgt, hoe vre
diger de rust wordt die den een
zamen wandelaar omgeeft. De stilte
op een berg is als een weldoende
prediking, waarnaar de ziele met
eerbiedige aandacht luistet t. En als
de wind door het lover der statige
boomen speelt, dan is dat, als ruischt
er een gezang van ontroerende wi j
ding, in melodie van volmaakte
schoonheid.
Ik werd in mijn meditatie gestuit
door een wegwijzer, aan een krom
ming van het pad. De ééne arm
droeg het opschrift„bequemer
Weg nach Hermanns Denkmal",
de andere weesden^nacbster Weg"
daarheen. De „gemakkelijke weg"
steeg gelijdelijk, de „naaste weg"
daarentegen liep zoo ongeveer met
een hoek van 48 graden naar boven.
Ik voelde mijn lust van stijgen vaar
dig over mij worden. Het is een
wonderlijk iets, dat berg-beklimmen.
Heeft men er den smaak eenmaal
van te pakken, dan wordt het een
hartstocht, die moeilijk meer te tem
peren is. Men wii al steiler, men
Hermann,
wil hl hooger. Ik koos dus het steile
pad, dat regelrecht naar den
bergkam gaat. Nog tweemaal kruis
te ik den anderen weg, die in lan
ge windingen naar boven voert, en
toen had ik het doel van mijn tocht
bereikt, en kwam ik op het plateau
waar het Hermanns Denkmal staat.
Nu moet ik toch eigenlijk eerst
even aanstippen, voor hen dieniet
thuis zijn in de Algemeene Gésehie
denis, waartoe- ddGreh' aan in ge
daclitéh terug te^ gaan tot diep in
de oude
terug
geschiedenis,
Met wellust adem. ik de reine
lucht in. Zie, daar staat aan den
rand van het bergpad, een klein,
vriendelijk landhuis. Een laag hou
ten hekje geeft toegang tot den tuin,
waarin veel kleurige en geurige
bloemen groeien. Tusschen dien
bioemenschat zie ik twee rustbed
den staan, op elk waarvan een jon
ge man ligt, bleek en vermagerd.
Blijkbaar menschen, die na zware
ziekte op weg van herstel zijn.Zij
hadden moeilijk een heerlijker plek
je kunnen uitzoeken om weer tot
volle levenskracht te komen, dan
hier, waar de natuur zelve medicijn
is. Een gevoel van innige dankbaar
heid komt over mij, dat ik niet aan
het ziekbed behoef, gekluisterd te zijn
maar gezond en sterk, mij vrij be
wegen mag. Waardeeren wij wel
altijd onze gezondheid, waardeeren
wij wel alle zegeningen die wij,
terwijl we ze eigenlijk vaak niet
eens opmerken, dag aan dag ont
vangen .J Menigmaal immers niet
eerder, dan wanneer ons de gezond
heid ontnomen wordt, of tegenspoed
over ons komt. Ofwel, indien wij
héél nabij ons, anderen zwaar ziek
of ongelukkig zien. Zoo was het
aanzien van deze twee jeudige zie
ken mij oorzaak, dat ik nog te dank:
baarder genoot van mijn klimpartij
en al het schoone dat zich rondom
mij openbaarde.
en wel 9 jaar i
na Christusj geboorte.
De Romeinen, die de toenmaals
bekende wereld bijna geheel be-
heerschten, haddenook de Germa
nen onderworpen. Keizer Augustus
had als opperbevelhebber van het j
Romeinsche leger in Westphalen j
aangesteld Sentius Sarturninus, die j
niet alleen een bekwaam veldheer, j
maar tevens een handig diplomaat
was. Want eenerzijds maakte hij
gébruik van de eeuwige twisten en
oneenigheden, die tusschen de ver
schillende Duitsche stammen be
stonden, anderzijds trachtte hij de
genegenheid der toen nog onbe
schaafde Germanen te winnen door
vriendelijkheid, en door hen te doen
kennismaken met de weelde, en de
zeden en gewoonten der Romeinen.
Ware Sentius Saturninus in zijn
functie gehandhaafd gebleven, de
Germanen zouden zich ongetwijfeld
in hun onderwerping zijn blijven
schikken. Maar in een onbewaakt
oogenblik roept keizer Augustus
zijn bekwamen veldheer terug, en
benoemt in zijn plaatsPublius Qum-
tilius Varus, tot dusver bevelheb
ber van het Romeinsche leger in
Syrië, een man, totaal onbekend
met het volkskarakter der Germa
nen. Deze behandelde hen met
Romeinschen overmoed, legde hun
zware belastingen op,.strafte streng'
elk vergrijp dat hij meende te ont
dekken, en voelde zich eerst recht
groot, als hij de opperhoofden der
Germaansche barbaren voor zijn
rechterstoel zag staan. Om kort te
gaan, hij maakte zich schuldig aan
de zelfde fouten, die thans door de
Franschen worden herhaaldhij
prikkelde het Germaansche volk
tot 't alleruiterste, en bracht
tot wanhoop.
s an grooten invloed
vorst der Cherusken, aan wien Sa-
fcurnirius, wegens zijn verdienste als
aanvoerder van een Duitsche rui
terbende, zelfs de waardigheid van
Romeinsch ridder had verleend.
Toen de gramschap op haar hoog
ste punt gekomen was, rijpte in
Hermann's gemoed de gedachte aan
opstand. Hij vereeniijde een groot
deel van zijn 1 andgenooten tot een
.geheim verbond tegen de Romeinen,
n bediende zich van de listen, die
■ij in zijn omgang met dezen ge
mard had. Zijn plan was, om de
volksstammen van Noord Westelijk
Duitschland tot vernietiging der
Romeinsche heerschappij in één
erbond te vereenigen, Varus door
voorgewende vriendelijkheid in
slaap ie wiegen en hem dan met
zijn leger in een streek te lokken,
waar het met weinig moeite kon
vernietigd worden. Varus liep in
den val. Hij trok mei zijn leger naar
Noord-Westelijk Westphalen, waar
Hermann een volksstam tot opstand
.«d overgehaald;, en kwam, door
na nu geleid, in geheel ontoe-
W'N'lff ,5i;rek-p.n v.s.v.het Teutö-
I' hossehen den aanvat'op het Ro
meinsche leger gemakkelijk maak-
ten, 1 oen V ar us in de streek
l etmold zich plotseling door
den zag omringd, was de strijd
wfoedig beslist. De Romeinen ieden
'7n volkomen nederlaag het leger
«i Varus wérd in de pan gehakt,
i Rij zei stortte zich uit wanhoop
zijn zwaard.
te verbouwen, geve dan voor de winter
de diepe grondbewerking. Na de anrd-
appelen kan dan rogge verbruikt
worden.
Overigens behoeft voor rogge niet
te diep geploegd te worden en mag
de stalmest ook niet te diep onderge
bracht worden, 't Moet wel dieper,
dan men op onze esch gewoon is, b.v.
20 a 25 cM„ waarbij men er om moet
denken, dat men van 12 cM. niet in
eens op 25 cM. mag komen, omdat
dan te veel slechte grond boven
bracht wordt.
Op lichte grond zaait men liefst over
de- versche voor omdat men dan beter
ge
en mm
der 1
ast van onki'
'uid
moet men
kan meggen
krijgt.
Op onze lichte gronden
niet te straf na-eggen.
Bemesting. Zoo mogelijk verbou
wen we rogge niet zonder stalmest
We geven bovendien 500 Kg. kaïniet
en 600 Kg. slakkenmeel plm. 14 dagen
voor 't zaaien, of in de stoppel bij 't
voorjaar, niet te laat,
een onregelmatig gewas
we als overbemesting
chili-salpeter, naar ge-
vndpr geil ii.
is uitge-
sehillen. ïn 't
omdat we dan
krijgen geven
100 a 200 Ka.
minder of rneeV
van
vijan-
Het was gedaan, met de Romein-
ie Heerschappij aan gene zijde
in den Rijn, en Keizer Augustus
-.n hij de tijding van de neder-
ftg ontving, scheurde zijn kleeren
teeken van rouw, en riep in
inhoop.uit: „Vare, Vare, redde
hi legiones(„Varus, Varus,
ft mij mijne legioenen weder
pedertdien werd Hermann een
in wien het Duitsche volk de
en v gewas
winterd.
uitsluitende kunstbemesting, waar
in ooa een uitstekend gewas verwacht
mag woraen, geve men
800—1000 Kg. kaïniet, gedeeltelijk
voor t zaaien, gedeeltelijk in Novem-
als overbemesting.
?sn slakïcenmeel voor 't zaaien.
5,1 A9' chdi~salpeter, naar gelang
de akker meer of minder schraal is.
Als de omstandigheden, waaronder
zaait ongunstig zijn, zooals ver
jaar b.v. geve men bij 't
handvol chili-salpeter om
wat weerstand tegen den
zorgen.
ber
1000
men
leden
een
zaaien
't gewas
winter te be-
Zaaizaad. Men
ld
t
hen
Onder de Duitschers, die tijdens
het bevelhebbersschap van Sartur
ninus in het Romeinsche leger had
den gediend, bevond zich een man
1 sonilicatie ziet van Duitse hen
iea en vaderlandsliefde. En in de
1 AAvoordige jaren van tegenspoed
ken drommen Duitschers on
t r het gedenkteeken, dat te zijner
IP" den rand van 't Teuto-
tger Vvald is opgericht, om daar
u 6n ilc9p en 11506(1 te putten
de gedachte, dat Duitschland
maal weer vrij en machtig zal
den, evenals het ook door Her
in tot vrijheid en aanvankelijke
xheid en macht werd gebracht.
verbouw van winterrogge.
oor omstandigheden komt dit arti-
te laat ofschoon het zeker voor
-deren in zijn geheel of gedeeltelijk
nuttig kan zijn.
r ond be werking. Zoolang de
Jbank op onze eschgronclen, ont-
i door jaren lang ploegen op de-
e °iePte- niet is gebroken kan geen
male opbrengst worden verwacht. j
doegbank dient gebroken te worden
de ondergrondploeg eenige maan-
''OOR 2aaien reeds. Iemand, die
i genoe voorjaar aardappelen denkt I
gebruike prima
zaaizaad van te of 2e nabouw Pet-
icuser. Inlandsche rogge moet men niet
meer veroouwen, terwijl
tot tijd nieuw zaaizaad
fen. Wie van wat nieuws houdt, zaaie
de ongineele Svalofs ster- of staal-
rogge, verkrijgbaar bij Wiersma, kwee-
ter Groningen. Volgens de leveranciers
levert die soort 10 PCt. korrel meer
dan Pe kuser. Op onze esch durf ik ze
evenwel niet aanbevelen. Als we daar
maar eerst eens overal Petküser zagen.
Men gebruike per H.A. hoogstens
2 mud van 70 Kg, op de lichte gron
den op de betere niet meer dan 125
men van tijd
moet aanschaf-
W ij z e van zaaie n. Op onze min-
I9°t? °jl ei'fl°uclen akkers (een groot
zaaie men breed-
deel van de esch dus)
Op de betere akkers met de
op plm. 18 cM. rijenafstand,
noodiq is
10 Kg. zaaizaad
werpig.
machine
waarvoor
perqH.A.
Zaaien met de machine geeft de vol-
genae voordeden:
1. Juiste regeling van te gebruiken
hoeveelzaad zaaizaad. Regelmatige ver-
aeelmg (zeifs bij zeer sterke wind) over
de heele akker. Aanzienlijke zaaizaad-
besparing.^ Regelmatig gewas,
1 ichl fi L laSt Va,n re8elen' omdat
Jicht en lucht beter de onderste halm
leden kunnen bereiken. Hierdoo.
minder ziekten,, zooals roest.
3. Betere gelegenheid
bestrijding (schoffeln).
o. Betere gelegenheid
r ook
voor onkruid
voor 't gebruik-
«WisatBSiSSWa^jS- ,<iV -^aaiowKs» Cl
^3HCL^-S3T3BW.i5.-=.ï-i
2
£®KS«
9\ 9'2 9
-9 fk&*£
-jq
-VX:
>t
jk.QN