„Voorop staat dat de
koe écht kan leven"
„Zie es, deze koeien zijn
lang niet zo schichtig als die
beesten in zo'n grote stal!"
HOLTENS NIEUWSBLAD
Biologisch dynamisch boeren ook in Twente in opmars
Samenspel
DONDERDAG 6 SEPTEMBER 1990
De koeien van boer Jan Nijmeijer uit Rossum blikken geduldig in de camera.
tot gevolg dat de beesten
stevige spieren krijgen. Dat
komt de kwaliteit van het
vleeslapje ten goede. En
terwijl de foto gemaakt
wordt in de wei bij Nijmeijer,
zegt De Ruyter bijna
lyrisch: „Zie es, deze koeien
zijn lang niet zo schichtig
als die beesten in zo'n grote
stal."
Een vraag aan De Ruyter:
bestaat niet het gevaar dat de
bd boer weer wordt
gedrukt in de hoek van de
vriendelijke, pijprokende
boertjes die wat wereldvreemd
achter hun koeien
aanzitten? De Ruyter
benadrukt dat bd boeren
echte ondernemers dienen te
zijn, die toekomstgericht
werken met een gedegen
opleiding op zak.
Anti-biotica
Ondernemer of niet, de
koeien worden grootgebracht
zonder allerlei anti-biotica.
De koeien van Nijmeijer zijn
ook makkelijk te
herkennen, omdat de dieren
nog horens dragen. De
Ruyter: „Belachelijk toch? De
koeien hebben
tegenwoordig geen horens
meer, omdat de stallen
daar niet op ingesteld zijn."
Weer een voordeel voor
een bd boer: de stal. Geen
grote, tientallen meters
lange grupstallen. Scheelt weer
vele tienduizenden guldens
en een lening bij de bank.
Hoe zit het met het voer?
Nijmeijer: „Als de koeien
bijgevoederd moeten
worden, kunnen we aan
biologische brokken
komen. Dat is geen enkel
probleem."
Belangrijk voor Nijmeijer
is ook, dat de vruchtwisseling
op zijn gemengde bedrijf
veel sneller gaat dan bij
'gewone' boeren. De
Ruyter: „Je zag het laatst weer
in Oost Groningen, waar
een aardappelziekte uitbrak
omdat dezelfde grond
jarenlang met aardappels was
bebouwd. Als je ziet
hoeveel chemische troep daar
in de grond wordt gestopt
om er toch nog wat uit te
halen..."
Chemische
bestrijdingsmiddelen of
kunstmest zijn bij de
Rossumse boer taboe. Maar
ook bij bd tuinbouwbedrijf
Daalder in Enschede, De
Dageraad in Boekelo De
Duivelshof in De Lutte en het
bd bedrijf van Schager en
Teuben in Rekken. Landelijk
gezien groeit de lijst bd
bedrijven nog steeds.
Eén keer slechts heeft de
Rossumer boer een
bestrijdingsmiddel moeten
toepassen, toen rupsen zijn
gewassen belaagden. Maar
ook dat was een biologisch
middel. Hij verdient
trouwens ook flink wat aan
zijn winkel, waar
zelfgemaakte kaas, yoghurt,
kwark, groenten en fruit
worden verkocht. Net als bij
gangbare producenten,
worden de zuivelprodukten
ook hier gekeurd door het
Centraal Orgaan
Zuivelonderzoek.
Grijs vlees
Wat het vlees betreft,
kent de groene slagersketen
een eigen keurmerk onder
de naam Demeter. Het vlees
dat door de stichting De
Groene Weg wordt ingekocht,
wordt via de computer
nauwkeurig geregistreerd. Ook
het controlesysteem
geschiedt computermatig. Het
groene vlees is anders van
kleur vergeleken met wat de
doorsnee consument op zijn
boterhammetje krijgt.
Volgens De Ruyter is dat
ook logisch. Want om de ham
roze te krijgen, moeten er
flink wat middelen aan
toegevoegd worden. De
groene slagers doen daar niet
aan mee, onder het motto:
dan maar liever grijs vlees...
De hamvraag: hoe zit het
met de opbrengst op zijn
veertien hectare grote
bedrijf? Nijmeijer: „De
opbrengst per hectare is
minder dan bij gangbare
boeren, omdat ik met
minder koeien per hectare
werk." Bij de tuinbouw
afdeling van zijn bedrijf (twee
hectare) ligt het iets
anders, daar kan de opbrengst
wél gelijk worden gesteld
met de opbrengst van
collega's.
„Zonder
bestrijdingsmiddelen gaat het
best", verzekert Nijmeijer.
„Als je er maar voor zorgt dat
je de gewassen goed
voedsel geeft, is er niets aan
de hand." Om bijvoorbeeld
schurft bij-fruitbomen tegen te
gaan is er natuurlijke
zwavel.
Nijmeijer houdt zijn veertig
groentesoorten onkruidvrij,
simpelweg door flink de
schoffel of de eg te hanteren.
Of door verbranding.
Ziektes worden voorkomen
door rassenkeuze of
teeltmaatregelen.
Op de vraag of het vlees
van de bd koe of varken nu
duurder is dan het
doorsnee sudderlapje bij de
supermarkt op de hoek,
antwoordt de Ruyter
uitgebreid. „Het stukje
vlees in de Groene slagerijen
is niet echt goedkoop.
Maar als je de gigantische
milieukosten meerekent die
door de gangbare landbouw
zijn veroorzaakt, dan is het
vlees bij onze slagers niet zo
duur."
„Maar", zo stelt de
Utrechter, „we moeten ons
niet blind staren op de
prijs. Heel belangrijk is het
idee dat er achter zit. Bij
ons heeft een koe écht kunnen
leven. Daarom verkopen
we ook geen kalfsvlees; een
koe moet gewoon
volwassen kunnen worden."
Beetje gek
En hoe zit het met de
boeren zelf? Nijmeijer: „Mijn
collega's dachten eerst dat
ik een beetje gek was, maar
dat is nu wel over." „Een
bd boer moet in essentie veel
meer boer zijn dan de
gangbare boer", zegt De
Ruyter als hij weer op weg
is van Rossum naar Enschede.
„Geen verlengstuk van de
bio-industrie, zoals zo veel
boeren."
Hoe lang duurt het nog,
voor het groene front massaal
is overgestapt op de bd
methode? De Ruyter begint
hard nee te schudden. „Dat
is niet de bedoeling", zegt hij.
„Dat zou niet goed zijn.
Want een boer kan pas
omschakelen, als hij er
emotioneel gezien ook achter
staat, niet omdat het in de
mode is."
Die consument hecht
trouwens steeds meer waarde
aan een milieuvriendelijke
hap. „Het is ongelofelijk wat
ik aan vragen tegenkom,
als ik ergens lezingen houd",
zegt De Ruyter. „Daar leer
je echt veel van hoor!"
Leo Polhuys
De koeien van boer Jan Nijmeijer uit Rossum blikken
geduldig in de camera van de fotograaf. Opvallend is dat
de dieren nog horens dragen. Boer Nijmeijer begon in
dit vredige stukje Twentse land tien jaar geleden zijn
biologisch dynamische boerenbedrijf.
De koeien en hun eigenaar
worden met een bezoek
vereerd op aanwijzigingen
van Peter de Ruyter uit
Utrecht. Acht jaar geleden
was hij één van de oprichters
van De Groene Weg. Een
stichting die zich toelegt op de
afname van biologisch
vlees, dat zijn wég vervolgens
weer vindt naar inmiddels
vijftien slagerijen in ons land.
In Enschede is er sinds een
paar weken ook één te vinden
in.de Korte
Haaksbergerstraat,
Een gesprek met De
Ruyter wijst al snel uit, dat de
biologisch dynamische
landbouw in ons land op een
hoog pitje staat. Sterker
nog, ons land is in Europa
toonaangevend op dit
gebied. „Ook wel logisch",
vindt de part-time docent
aan de slagersvakschool in
Utrecht. „In ons land
spelen nu eenmaal enorme
milieuproblemen."
Biologisch dynamische (bd)
bedrijven vormen daar een
antwoord op, volgens De
Ruyter.
Nog even een uitleg over
het woord biologisch
dynamisch. Het dynamische
zit 'm in het feit dat planten
zich ontwikkelen in
samenspel met aardse en
kosmische krachten. Dag
en nacht, maar ook zon en
maan en hun ritmes door
de dierenriem werken op de
planten in. Het biologische
is gelegen in het feit dat alleen
organische stoffen worden
aangewend.
Eén van de meest in het
oog lopende zaken op een bd
boerderij is de potstal. Ook
Nijmeijer heeft er één. In de
stal bevindt zich een soort
kuil, waar de koeien hun mest
en urine op stro laten
neerkomen. „Op deze manier
worden mest en gier zo
goed mogelijk in het stro
opgenomen, zodat de
uitstoot van het schadelijke
nitraat en fosfaat flink
beperkt wordt."
Deze stoffen worden in de
mest opgenomen. Zoals
bekend, is juist dit illustere
duo stoffen zo vervuilend
gebleken, dat er een
mestwet voor nodig was om de
boeren tot minder uitstoot
te bewegen. Nijmeijer lacht,
als hem de vraag wordt
gesteld: is zijn mestheffing
lager omdat zijn veertien
koeien schone mest
produceren?
Als alle bedrijven op de bd
wijze zouden gaan werken,
zou er een heel stuk
overproduktie verdwijnen.
Nijmeijer hierover: „Dat
was ook één van de redenen
waarom ik tien jaar
geleden met dit bedrijf ben
gestart. Ik ben een enorme
natuurliefhebber en zag dat
het milieu naar de knoppen
gaat. In ons bedrijf wordt in
feite alleen geproduceerd
wat nodig is. De koeien
produceren mest in zulke
hoeveelheden, dat er genoeg is
om het land te bemesten."
Krachten
Wat de baardige
Rossumer ook zo aantrok in
de bd-sector, is de
afspraakeconomie. De Ruyter
hierover: „We vragen een
stuk kwaliteit van de
boeren,terwijl we hen op
onze beurt een garantie
kunnen geven voor een
vaste afname, tegen een
bepaalde prijs."
Hij legt uit: „Voorop staat
dat het dier, in dit geval de
koe, écht kan leven. Als
het dier wordt geslacht, heeft
het alle krachten kunnen
opdoen, die later via de
voeding voor de mens
bestemd zijn."
De koeien die in de wei
lopen in plaats van in een
grupstal, hebben het goed.
Hun bewegingsvrijheid heeft
Eén van de meest in het oog lopende zaken op een bd boerderij is de potstal.
