GEMEENTE BEGROTING 1988:
WAT BETEKENT DAT VOOR U
Inleiding.
1De noodzaak van bezuinigen blijft!
2. Hoe gaat er dan bezuinigd worden?
DONDERDAG 21 JANUARI 1988
HOLTEN5 NIEUWSBLAD
10
Op dinsdag 2 februari en op maandag 22 februari zal de gemeenteraad de begroting
voor 1988 behandelen en vaststellen.
De eerste vergadering van 2 februari is meer informatief van aard. De vergadering
heeft de bedoeling hoofd- en bijzaken te splitsen, zodat op 22 februari de belangrijk
ste onderwerpen nadrukkelijk de aandacht kunnen krijgen.
Een aantal van die belangrijke zaken wordt in deze publikatie nader toegelicht.
Bovendien zal een overzicht gegeven worden van de voorstellen die direct van
belang zijn voor u.
De volgende onderwerpen zullen behandeld worden:
1. De noodzaak van bezuinigingen blijft!
2. Hoe gaat er bezuinigd worden?
3. Wat gebeurt er met de financiële ruimte?
4. U er nog geld voor «de grote klussen"?
5. Zijn er nog onderwerpen die niet direct met geld te maken hebben?
6. Overzicht voorstellen m.b.L rechten en tarieven.
Voorafgaande aan de eigenlijke voorstellen wordt in kort bestek ingegaan op de uit
gangspunten die ten grondslag liggen aan de begroting 1988. Deze zijn:
a. de komende jaren blijven wij te maken krijgen met kortingen en bezuinigen, ons
opgelegd door de rijksoverheid;
b. op korte termijn moet veel geld besteed worden aan kostbare en noodzakelijke
investeringen, zoals nieuwe riolering in Dorpsstraat en Oranjestraat, een herin
richting van Dorpsstraat en Oranjestraat met de bedoeling het (doorgaand) ver
keer te weren, aanleg van andere verkeersroutes etc., etc.
De conclusie, die uit het voorgaande getrokken kan worden, is eigenlijk dat er met
minder geld meer gedaan moet worden!
In de jaren 1982/83 heeft de gemeente een eerste bezuinigingsronde doorgemaakt.
Toen werd er bezuinigd volgens .de kaasschaaf methode". Bezuinigen volgens
deze methode betekent niet meer en niet minder dan dat er van zeer veel posten van
de begroting een dun financieel plakje afging. Op veel onderdelen werd zo 10% be
zuinigd. Deze manier van bezuinigen betekent echter, dat er niet heel nadrukkelijk
gekozen werd waarop wèl en waarop niet te bezuinigen is!
Gevolg was dat enige prettige extra's in tijd en geld verdwenen. De personeelscapa-
citeit bijv. was niet meer afgestemd op een piek in het werkaanbod, maar juist op het
gemiddelde werkaanbod. De extra's uit de .goede jaren '60 en 70" werden .afge
roomd".
Zo verdwenen er in totaal 6 fulltime funkties op een totaal van 83 medewerkers. De
noodzaak van bezuinigen staat op zich niet ter discussie, wel de vraag, op welke ma
nier die moet worden uitgevoerd.
De .kaasschaaf methode" opnieuw gebruiken leidt in de eerste plaats tot een te ge
ringe opbrengst, maar is ook te algemeen, omdat een onderlinge afweging van:
.wat nog wel en niet meer kan", ontbreekt.
Om geld vrij te maken voor nieuwe, noodzakelijke zaken staat een aantal maatrege
len ter beschikking:
a. kostendekkend maken van tarieven en rechten;
b. verhoging/vergroting van andere inkomsten;
c. herbezinning op bestaande uitgaven;
d. efficiënter en doelmatiger werken.
Ad. 2a - Kostendekkend maken van tarieven en rechten
Dit uitgangspunt is in het verleden al nadrukkelijk door de gemeenteraad onder
schreven en toen is gekozen voor een gefaseerde verhoging van de tarieven en
rechten, zolang het dekkingspercentage van 100 nog niet bereikt is.
Voor 1989 (dus nog niet in 1988) is opnieuw een grote stijging te verwachten voor de
reinigingsrechten/afvalstoffenheffing van ca. 20-25%. Ook de rioolrechten moeten
met het oog op de grote investeringen in de nabije toekomst omhoog met ongeveer
15%. Als argument voor een gefaseerde verhoging van de rechten wordt het „ge-
wenningsverschijnsel" genoemd. Er zijn evenwel ook rechten waarvoor een derge
lijke argumentatie niet opgaat, zoals de begrafenisrechten. Wij stejlen voor de rech
ten beter af te stemmen op de gemaakte kosten. Zolang tarieven en rechten nog niet
kostendekkend zijn, moet er bijgepast worden door de gemeente. Dat geld is echter
nodig voor andere uitgaven. Daarom is een verdere doorvoering van het profijtbe
ginsel nodig.
Het gemeentebestuur realiseert zich dat deze verhogingen een extra last betekenen
voor de Holtenaren.
Extra gemeentelijke lasten, in tijden dat kosten stijgen en inkomens gelijk blijven of
zelfs afnemen, moeten zoveel mogelijk voorkomen worden. Aan de andere kant is
het zo, dat de zorg van ons milieu steeds meer geld gaat kosten ten gevolge van
maatregelen en wetten op landelijk niveau.
Daarbij moet ook bedacht worden, dat wij jarenlang zeer lage reinigingsrechten in
rekening gebracht hebben, dank zij de mogelijkheid ons huisvuil op de stortplaats
Elsenerveld in Markelo te storten.
ad. 2b - Verhoging/vergroting van andere inkomsten
Hiervoor spraken wij uit dat extra gemeentelijke lasten in deze tijd zoveel mogelijk
voorkomen moeten worden. Dat geldt zeker voor een .algemene belasting" als de
onroerend-goedbelasting (OGB).
De gemeenteraad heeft in december j.l. de hoogte van deze belasting vastgesteld
op ongeveer hetzelfde niveau als in 1987.
De totaalopbrengst verandert daardoor niets.
Wel is het mogelijk, dat u in 1988 toch een ander bedrag moet betalen voor de OGB,
dan in 1987.
De reden hiervoor is de volgende: Eens in de 5 jaar moeten de woningen opnieuw
getaxeerd worden voor de OGB. Deze periodieke taxatie heeft in 1987 plaatsgevon
den. Ten gevolge van waardeveranderingen in de huizenmarkt kan het dus zijn dat
bepaalde woningen, in vergelijking met 1982, meer of minder waard geworden zijn.
Dat verschil in waarde komt dan tot uitdrukking in de hoogte van de OGB-aanslag.
Ook de andere gemeentelijk^ belastingen, zoals de woonforensenbelasting en de
toeristenbelasting, worden t.o.v. 1987 niet gewijzigd.
ad. 2c - Herbezinning op bestaande uitgaven
Voor 1988 stellen wij voor, niet de .kaasschaaf methode" te gebruiken, maar een
aantal zaken anders of niet meer te doen. Er is een afweging gemaakt volgens het
principe van: .nut en offer".
D.w.z. dat bekeken is: wat levert een activiteit op. wie profiteert ervan, en wat kost
het de gemeente en is het wel een gemeentelijke taak.
Zo leent zich de wijze van notuleren van de raadsvergaderingen voor een herover
weging. De directe en indirecte kosten die hier aan verbonden zijn, staan in geen
verhouding tot het nut die deze wijze van notuleren afwerpt. Heiwerken met casset
te-recorders t.b.v. de fracties komt ons doelmatiger voor, gecombineerd met een
samenvattend schriftelijk verslag.
Een andere, veel ingrijpender, heroverweging betreft het muziekonderwijs zoals dat
door de gemeente gesubsidieerd wordt. Het gemeentelijke subsidiebedrag heeft
zich de afgelopen jaren sterk in opwaartse richting ontwikkeld: van f 65.000.- in 1980
tot f 110.000.-in 1987 voor 178 leerlingen.
Het bestuur van de muziekschool acht een hogere subsidie in 1988 en volgende ja
ren zonder meer noodzakelijk om aan minimale kwaliteitsnormen te kunnen vol
doen.
Wij kunnen evenwel niet de vrijheid vinden om aan deze, op zich te respecteren,
wens gevolg te geven. Dat heeft er toe geleid dat wij ons bezonnen hebben over
aard en inhoud van de gemeentelijke taak waar het muziekonderwijs betreft. Wij zijn
van mening dat in feite iedere besisschoolleerling daadwerkelijk kennis moet kun
nen maken met muziek en dat daar een primaire verantwoordelijkheid van de ge
meente ligt.
Voorts zou de gemeente een aantal basisvoorzieningen moeten bieden of garande
ren, zodanig, dat muzieklessen op een centrale plaats in het dorp gegeven kunnen
worden in een adequate ruimte. Concreet betekent dit, dat wij toe willen naar een
situatie waarin een vakleerkracht muzikale vorming wordt aangesteld t.b.v. het
basisonderwijs. Voorwaarde-scheppend achten wij de aanwezigheid van adequate
ruimten met grotere muziekinstrumenten in het dorpshuis, waar particuliere mu
ziekleraren muzieklessen kunnen geven zonder dat daar huur voor betaald behoeft
te worden. Op deze wijze zijn de gemeentelijke kosten van muziekonderwijs te
maximeren, op f 80.000.- per jaar. terwijl alle jeugdigen bereikt worden door deze
vorm van onderwijs.
Wij sluiten niet uit dat verdergaande bezuinigingen zijn te bereiken als het salaris
van deze vakleerkracht te brengen is onder de bekostigingssystematiek van het
Ministerie van Onderwijs.
Deze nieuwe opzet van het muziekonderwijs zal in het schooljaar 1988-1989 van
start moeten gaan.
In de begroting is voor 1988 f 119.000.- opgenomen als subsidie voor het lopende
lesjaar tot augustus a.s.
In het kader van de herbezinning op de uitgaven past ook het minder uitbesteden en
méér zelf doen.
Bedoeling is bepaalde werkzaamheden, die een relatief gering tijdsbeslag vergen
en die door derden verricht worden, door eigen personeel te laten verrichten. Op
deze wijze vallen de kosten van die derden weg, terwijl de salarissen van de eigen
medewerkers uiteraard al geraamd zijn.
Ook denken wij aan het stimuleren van creativiteit om "met hetzelfde geld meer te
doen". Als voorbeeld noemen wij hier ons standpunt m.b.t. de al of niet doorbereke
ning van de Rijkskorting van 6% op het sociaal cultureel werk naar de sociaal-
culturele instellingen.
Wij leggen dan nl. een relatie met het ouderenwerk, waarvoor wij in 1988 f 10.000.-
meerter beschikking willen stellen dan in 1987. Wij zijn nl. van mening dat het kunst
matig is een onderscheid te blijven maken tussen sociaal cultureel werk in het
algemeen en die vorm, die specifiek gericht is op ouderen.
Zo zal de Stichting Sociaal Cultureel Werk zijn aandacht nadrukkelijker dienen uit te
strekken over de totale Holtense bevolking.
Wij stellen dan ook voor om de korting van 6%, zijnde een bedrag van ca. f 4.000.-.
niet door te berekenen indien de Stichting Sociaal Cultureel Werk in goed overleg
met de Stichting Welzijn Ouderen er in slaagt, sociaal-culturele activiteiten voor
ouderen in haar programma op te nemen danwel uit te breiden. Los van deze
"koppel subsidie" stellen wij voor het subsidiebedrag t.b.v. het ouderenwerk te
verhogen met f 6.000.*.
ad. 2d - efficiënter en doelmatiger werken
Als je als gemeente gedwongen wordt bezuinigingen door te voeren en/of tarieven
en belastingen te verhogen, dan ben je aan je inwoners min of meer verplicht om
duidelijk te maken dat geen (onnodige) kosten en/of tijd besteed worden aan zaken,
die beter of sneller georganiseerd kunnen worden. Daarom zal in 1988 het doelma
tig werken bevorderd worden.
Interne procedures zullen op hun doelmatigheid getoetst worden. Maar ook in de
uitvoerende sfeer zal gezocht worden naar het terugdringen van de kosten. Het
financiële beheer zal beter afgestemd worden op de mogelijkheden, die de inge
voerde automatisering biedt.
Hogere feitelijke uitgaven dan geraamd, moeten zo veel mogelijk voorkomen wor
den, omdat anders de bezuinigingen weinig resultaat opleveren.
3. Wat gebeurt er met de financiële ruimte?
De maatregelen, genoemd onder 2, moeten leiden tot het afnemen van uitgaven
danwel het vergroten van de inkomsten. Met de financiële ruimte die dan ontstaat,
kunnen nieuwe onderwerpen aangepakt worden.
Het College van B. en W. stelt bijvoorbeeld de volgende onderwerpen voor:
a) Herinrichten van de omgeving van het station.
Het oude stationsgebouw wordt door de NS opgeknapt. Gemeente en NS zijn het
erover eens om de omgeving van het gebouw beter en aantrekkelijker in te richten.
b) Aanpassen kruispunt Aaltinksweg/Larenscweg.
Voor langzaam verkeer is dit een gevaarlijke kruising. Een verlegging van het fiets
pad zal hierin verbetering brengen.
c) Bouw 12 nieuwe lokalen Scholengemeenschap.
Ter vervanging van de noodlokalen bij de Scholengemeenschap zullen er 6 semi-
permanente lokalen en 6 nieuwe lokalen aan de linkervoorzijde van het gebouw (in
twee lagen) bijgebouwd worden.
d) Ontwikkelingssamenwerking.
Met ingang van 1988 is blijvend in de begroting f 5.000.- opgenomen voor dit doel.
e) Subsidie verhuur podiumelementen.
Vorig jaar is begonnen met het subsidiëren van de kosten, die verenigingen etc.
door de gemeente in rekening gebracht krijgen voor werkzaamheden zoals het
afzetten van wegen e.d. Een andere post die zwaar kan drukken op de begrotingen
van verenigingsactiviteiten is de huur van podiumelementen. Voorgesteld wordt
ook deze kosten te subsidiëren voor niet-commercieel gebruik. Op deze wijze wordt
gepoogd financiële belemmeringerf op te heffen c.q. te verkleinen, voor verenigin
gen bij de organisatie van niet-commerciële activiteiten.
f) Bevordering beeldende kunst.
Voor aankoop van beeldende kunst en kosten, verbandhoudende met exposities in
het gemeentehuis, is een bedrag opgenomen in de concept-begroting van f 7.000.-.
g) Verhoging subsidie V.V.V.
Met de uitvoering van het beleidsplan van de V.V.V. zijn hogere uitgaven gemoeid
dan tot dusverre geraamd. Voorgesteld wordt jaarlijks f 4.900.- extra aan de V.V.V.
te subsidiëren.
h) Opstellen groenplan.
Voor 1988 is een bedrag opgenomen van f 15.000.- voor het opstellen van een plan
dat voorziet in aanbevelingen meer "groen" in de bebouwde kom meer structuur te
geven.
i) Ouderenbeleid.
Voor het gecoördineerd ouderenwerk wordt voorgesteld in totaal f 20.000.- uit te
geven (d.w.z. inclusief f 4.000.* sociaal cultureel werk voor ouderen).
De genoemde punten kunnen allemaal als "nieuw beleid" gekenmerkt worden.
Daarnaast wordt er een groot aantal voorstellen gedaan die te maken hebben met
onderhouds- of vervangingsinvesteringen. Deze investeringen lopen uiteen van
nieuwe "piepers" voor de brandweer en ambulance, via een nieuwe beregenings-
installatie t.b.v. het Vletgoor tot het aanbrengen van nieuwe slijtlagen op wegen.
4. Is er dan nog geld voor "de grote klussen"?
Met uitvoering van "de grote klussen" is heel veel geld gemoeid. Onder "de grote
klussen" worden bijv. verstaan:
a) de aansluiting van de Keizersweg op de S-14;
b) vervanging van de riolering Dorpsstraat/Oranjestraat;
c) reconstructie Dorpsstraat/Oranjestraat;
d) andere routes doorgaand verkeer;
e) sanering milieu-hinderlijke bedrijven.
Dank zij de verhoging van de rioolrechten en het vanaf 1988 jaarlijks opnemen van
f 600.000.- "sparen" wij voor de vervanging van de riolering.
Daarnaast is het de bedoeling dat een deel van de rente-opbrengsten van de ver
koop van het GEB in een reserve gestort zal worden voor deze doeleinden. In
principe neemt de mogelijkheid tot reservering van deze rentebaten jaarlijks met
f40.000.-af.
De gemeente krijgt nl. jaarlijks (tot 1994) f 40.000.- minder aan inkomsten van het
Rijk.
Andere mogelijkheden zijn in bescheiden mate aanwezig en het zal noodzakelijk zijn
extra rijks- of provinciale subsidies te verwerven.
Algemene conclusie is: dat er een reële aanzet gegeven kan worden voor een aantal
grote en ingrijpende zaken, maar dat de financiële polsstok te kort is om voor alle
onderwerpen veilig en droog de overkant te bereiken.
5. Zijn er nog onderwerpen die niet direct
met geld te maken hebben?
Uiteraard draait alles bij een begroting om geld. Toch worden er in de aanbiedings
brief bij de begroting ook onderwerpen genoemd die niet direct op geld waardeer
baar zijn.
Zo zal er gesproken worden over de volgende uitbreiding van Holten als het "plan
De Beuseberg" is volgebouwd. B. en W. stellen voor, daartoe aan te wijzen het ge
bied ten oosten van de Beusebergerweg en ten zuiden van de Pastoriestraat, waar
de hellingen van de Lookerenk zich nog niet aandienen.
Een ander onderwerp betreft de soort te bouwen woningen in het "plan De Beuse
berg". Tot nog toe wordt geprobeerd van alle soorten woningen een evenredig deel
te bouwen, d.w.z. vanaf woningwet tot aan vrije sector. Meer en meer blijkt dat de
huren van nieuw te bouwen woningwetwoningen dermate hoog liggen, dat daar
voor weinig belangstellenden zijn.
Voorgesteld wordt minder woningwetwoningen te bouwen ten gunste van meer
vrije sector en gesubsidieerde particuliere bouw.
6. Overzicht voorsteilen wijziging tarieven en rechten:
Onderwerp
1987
1988
Reinigingsrechten/afvalstoffenheffing 1e container
512.00
786.00
2e en volgende container
425.00
637.50
huishoudens per jaar
87.48
120.00
Rioolrechten (per aansluiting/per jaar)
62.16
72.00
Secretarieleges/rechten burgerlijke stand
3% hoger
Marktgelden
3% hoger
Begrafenisrechten
122.50
350.00
Onroerend-goedbelasting
Woonforensenbelasting
onveranderd
Toeristenbelasting
6. Tot slot.
In tijden van bezuinigingen is besturen, meer dan tevoren, een zaak van keuzes
maken. Ook voor de gemeente geldt dat iedere gulden maar één keer uitgegeven
kan wordenl
Het College van 8. en W. heeft voorstellen voor die keuzes gedaan aan de gemeen
teraad.
Het is de gemeenteraad, die over die keuzes gaat praten op 2 februari en op 22 febru-
U bent uitgenodigd dit van nabij te volgen.
Burgemeester en wethouders van Holten.
de secretaris,
J. P. Stegeman
de burgemeester,
W. L. F. C. van Rappard
