Vijftig jaar getrouwd
Resultaten Blauw wit
Jaarfeest E.J.V.
De Bouwers'
Het onderwijs in de
Marke van Holten
m
Waarvoor leven wij nog
HOLTENS NIEUWSBLAD
.ff
FF
ZESDE STRAATVOETBALTOERNOOI
25 MAART 1982
PAG. 7
f êM*A
x
De Scholengemeenschap voor Lager Beroepsonder
wijs in onze gemeente in oprichting -voorheen „de
Noordenbarg" en „de Gaarden" - heeft doormiddel
van een prijsvraag de n ,i gekregen „de Marke", zo
heeft men in Holtens Nieuwsblad van 11 maart j.l.
kunnen lezen. Die naamgeving heeft niet in de eerste
plaats te maken met het onderwijs ten tijde van de
Marke, maar, zoals ook bij een scholengemeenschap
het geval is, met de naam van een afgebakend stuk
grond of gebied, dat in gemeenschappelijk bezit is
van een groep mensen, zoals de Marke vroeger. Toch
is het misschien interessant om eens na te gaan hoe
het met het onderwijs in de Marke van Holten ge
steld was.
Vrijdag 12 maart hield de Espelose Jeugd Vereniging „De Bou
wers" in het Trefpunt onder grote belangstelling hun jaarlijkse
feestavond met opvoering van het blijspel in drie bedrijven „De
Aap uit de mouw" van Roel Kassies. De avond werd geopend
door de voorzitter Herman Nijland die de aanwezigen hartelijk
welkom heette. Vervolgens werd het Espelose volkslied gezongen,
waarna secretaris Jan Meilink het Jaarverslag voorlas. Na het
officiële gedeelte ging het doek open voor het blijspel dat zich
afspeelde op het terras van het hotel „In de vergulde aap".
kunnen strikken en om Dicky
om de tuin te leiden. Grote
consternatie is het gevolg, maar
allés komt op z'n pootjes te
recht. Het blijspel viel bijzonder
Dit plaatje maakte onze foto
graaf bij de boerderij van Lub-
berdink, in de Kriegesteeg in het
Neerdorp, waar in een nest, ge
bouwd in een heester twee jonge
houtduiven verblijven. De duiven
die over enkele dagen zullen
„uitvliegen" zijn ongeveer drie
weken geleden „geboren", min
stens een maand vroeger dan
normaal, zo vertelde ons een vo
gelkenner.
bij de vele aanwezigen in de
smaak, dat voor een groot, ge
deelte mede te danken is aan
het goede spel en het mooie de
cor. De souffleur (Marietje Jan
sen) en de grimeur (Wander
Drent) hebben hierbij ook hun
steentje bijgedragen tot het
doen welslagen van deze avond.
Een achterafgelegen vervallen
hotelletje van de familie De Ko
ning (Johan Meilink en Gerda
Blankena) waar de zaken niet zo
goed meer gaan. Zo slecht zelfs
dat het dienstmeisje Dicky (Ria
Jansen) overbodig wordt. Maar
dat verandert wanneer zich een
jongeman aandient, een zekere
Harold Kampman (Manny We
gen), die beweert acteur te zijn
en met Dicky overlegt zich voor
twee Verschillende types uit te
geven en bovendien voor twee
personen betaalt. Hij blijkt
daarvoor een grote koffer vol
kleren en pruiken bij zich te
hebben. Maar ondertussen die
nen zich mevr. Wullems (Carla
Bekkemens) en haar oudste
dochter Gerda (Willy Reilink)
aan. Gerda een stijf en zeurderig
tupe valt meteen op Harold die
zich als hippie heeft verkleed en
zich voorstelt als Gijs Vleerhuis.
Maar deze vermomming en Ge
rda vervelen hem al snel dus
overlegt hij met Dicky zich voor
freule uit te gaan geven en be
weegt Dicky met hem mee te
spelen als zijn nichtje en samen
te gaan logeren in De vergulde
aap. Ook dit blijkt niet mee te
vallen. Dicky valt door de mand
en hij besluit als laatste ver- Op dinsdag 6 april hoopt het echtpaar JJ: v.d. Wal (77) en J.P. v.d.
momming voor opa te spelen en Wal-van Es (83 j.) te herdenken dat ze een halve eeuw geleden
sluit met Dicky een wedden- elkaar voor altijd trouw beloofden. De bruidegom, een ras-echte
schap af van vijfhonderd gulden Scheveninger, was na het verlaten van de lagere school tot 1931
als hij dat twee dagen volhoudt, werkzaam in de groentezaak van z'n vader en daarna tot aan de
Hij schijnt het werkelijk vol te mobilisatie bakker-broodbezorger bij Paul C. Kaiser's bakkerijen in
houden tot Jolanda Wullems Den Haag. Na de oorlog was hij bij de Luchtbeschermingsdienst in
(Ina Ulfman) verschijnt en hij Den Haag maar toen in de herfst van '44 hem de grond te warm
verliefd op haar wordt en beseft onder de voeten werd ging hij „drossen" om onder te duiken in de
als opa. nooit toenadering tot omgeving van Zwolle de geboortestad van z'n vrouw. Eind. 1945
haar te kunnen zoeken. Maar verhuisde het echtpaar van Den Haag naar Ede waar van der Wal
wanneer zich de stijve geldzuch- hovenier werd bij een aantal adelijke families in de omgeving z'n
tige Rudolf Wullems (Jan Mei-vrouw, die extra fijn kan koken, het dinér verzorgde op familiefees-
link),die z'n vrouw en dochters tjes en partijtjes.
is nagereisd, aandient, komt bij
hem het lumineuze idee op zijn In 1951 stak het echtpaar de
baard en pruik aan Rudolf te oceaan over naar Canada, met
„verkopen" voor honderdvijftig heel weinig in de „knippe" maar
gulden om daarna Jolanda te wel vol goede moed en bereid
Enter Vooruit 5-BIauw Wit 3
Afgelopen zaterdag moest het
gebeuren. Koploper Enter Voor
uit moest in Enter worden be
streden. Bij winst van Blauw
Wit zouden beide ploegen met
een gelijk puntenaantal de kop
positie innemen. Bij verlies van
Blauw Wit zou Enter verder uit
lopen. Om in de race voor het
kampioenschap te blijven zou er
gewonnen of op zijn minst een
gelijk spel behaald moeten wor
den. Vol goede moed maar ook
met een ombestemd gevoel in.
de buikstreek vertrok de Hol-
tense ploeg naar Enter. In de
beginfase bleek dat niet alleen
Blauw Wit enigszins last had
van nervositeit maar dat dat
ook voorkwam bij de tegenstan
der. Een beginfase die nogal
rommelig was. Langzamerhand
echter kreeg Blauw Wit meer
greep op het spel, m.n. het
middenveld was Volledig in Hol-
tense handen. Dit overwicht kon
echter niet in doelpunten wor
den omgezet- Ruststand 0-0.
Ook in de tweede helft werd er-
met een geweldige inzet ge
speeld. Blauw Wit bleef jagen
naar de openingstreffer, die
bijna een feit werd toen Hans
Aanstoot met een diagonale
schuiver slechts de paal trof. Er
ontstonden aan weerskanten
kleine kansjes die echter niet
tot doelpunten leidden. De eind
stand was dan ook dezelfde als
waarmee werd begonnen, nl. 0-0,
voor beide partijen geen onbe
vredigend resultaat. Blauw Wit
kan echter een compliment
worden gemaakt voor de wijze
waarop deze wedstrijd is ge
speeld, met veel teamgeest, in
zet, karakter en sportiviteit. Dat
deze punten in dit elftal in vol
doende mate aanwezig zijn
bleek zelfs na de wedstrijd in
het clubhuis van' Blauw Wit
waar onder het genot van een
kom erwtensoep een interim
leider Henk Hovenkamp (hart
stikke lekker) de leus ..Blauw
Wit 3 kampioen??... Jaaaaöa"
talloze malen klonk!!
Op 19 maart van het vorige jaar
schreven we reeds, dat de mar
ken onverdeelde gronden waren
uit de tyd van de grote volks
verhuizing plm. 500 jaar na
Christus toen de Saksen zich
hier vestigden. Zij werden be
stuurd door markerichters met
naast zich gecommitteerden of
gedeputeerden, boerrichters of
boermannen, gezworenen of
schutters, gekozen door de geer-
fen of erfgenamen. Wat ons
overgeleverd is, heeft J. de
Graaf, voormalig secretaris van
Gorssel, gepuurd uit drie mar-
keboeken 1609-1883 -er moet ook
nog een Marckecedule geweest
zijn van 1474- en vastgelegd in
zijn boekwerkje „Dit het arcief
der Marke van Holten". Van het
onderwijs op het platteland van
vóór 1600 is weinig bekend. Ook
by andere auteurs is daar
weinig over te vinden. In de
steden waren wel verschillende
scholen, maar die waren hoofd
zakelijk bestemd voor kinderen
van „gegoede luyden".
Boer-schoolmeester
Met een variant op artikel 194
der toenmalige Grondwet "(1918)
kan gezegd worden „Het onder
wijs was een onderwerp van
aanhoudende zorg der marke".
In de notulen van 3 oktober
1793 toch stond te lezen, dat
„de pligt dergeene, aan welke
eenig bewind of directie over
markten en gemeenschappen is
aanbevolen, vooral vorderd om
zorge te dragen dat de jeugd
niet als woeste en onredelijke
dieren opwassen, maar gelegen
heid erlangen om in leezen,
schryven en gronden der Gods
dienst na behooren te worden
onderwezen, ten eynde tot nut
tige leeden der maatschappij ge
formeerd te worden". In verband
hiermee zou men denken, dat de
marke nogal enige eisen stelde
aan de opvoeders der jeugd.
om de handen uit de mouwen
te steken. Van der Wal kreeg in
Canada al vrij gauw een baan
als onderhoudsmonteur bij de
elec. centrale Niagaraffalls in
Niagaralae en greep er een
mooie stuiver bij als hovenier.
In 1958 werd de „overstap" ge
maakt naar New Canaan in
Amerika waar hij bedrijfsleider
werd op een grote groente-
bloemen- en fruitkwekerij. Ook
de baan in Niagaralake boodt
mogelijkheden voor wat bijver
dienen. Ook voor mevrouw die
als kokkin op verschillende par
tijtjes en familiefeestjes zorgde
voor culinaire .genietingen. Een
extra centje was ook wel nodig
want toen het sympatieke echt-
paar in 1969 remigreerde naar
Nederland (Ede) was er veel
geld nodig.
't Waren goede jaren in den
vreemde maar als het er op
aankomt is er toch maar één
Holland zo zei het gouden paar
,en ook maar één Holten waar
we ons sinds 1975 helemaal
thuis voelen. Het huis is wel
wat groot voor ons beidjes zei
mevr van der Wal maar als ik
soms karweitjes heb die ik niet
kan klaren staan de buurvrou
wen rechts en links klaar om
me te helpen en ik heb aan m'n
man een voortreffelijke hulp in
de huishouding. De heer v.d.
Wal heeft als hobby fotograferen
en filmen. Hij heeft plm. vier
duizend foto's en dia's en plm.
6000 meter film. Het gouden
paar -dat nog een goede ge
zondheid geniet- rece^iieert op
zaterdag. 3 april van Ï4.00-16.30
uur in de Ontmoetingsruimte
van ..De Kandelaar"
In een druk bezochte vergadering, in de Blauw Wit kantine, op
22-3-82, zijn de eerste voorbereidingen getroffen voor het 6e Straat-
voetbaltoernooi. Dit toernooi zal evenals vorige jaren plaats vinden
op het sportcomplex „De Meermanskamp" en wel op 5 juni 1982.
Omdat men ook bij het organiseren van een dergelijk evenement
aan regels en wetten is gebonden diende er een Stichting Straten-
voetbal te worden opgericht. In het Stichtingsbestuur hebben zit
ting Arie Ongena, Jan Foks en Jan van Mullem. Het toemooireg-
lement is praktisch niet gewijzigd. Ook nu mag een team uit
maximaal 15 spelers en 1 grensrechter bestaan, terwijl de geboor
tedatum van de spelers voor 6 juni 1966 dient te liggen. De ver
wachting is, dat er ongeveer 30 teams zullen inschrijven. Het in
schrijfgeld ad f65,00 per team dient, naast de opgaaf van de na
men der spelers, te geschieden op 7-4-'82 's avonds te 20.00 uur
eveneens in de Blauw Wit kantine.
won met 5-3. B2 speelde tegen
Schalkhaar. Tot de rust ging
het goed en stond Holten met
3-4 voor. Na rust werd Schalk
haar sterker en won met 9-7.
PROGRAMMA
Komend weekend gaat het 2e
deel van de veldcompetitie van
start! De handbalwedstrijden
verplaatsen zich van de sporthal
naar het handbalveld op Meer
manskamp. Het programma van
het eerste weekend is als volgt:
27-3: Al thuis tegen Lettele om
13.50; BI uit tegen Lettele om
13.00, vertrek 12.00; B2 thuis
tegen Raalte om 13.00; Cl uit
tegen W.S.V. om 11.00, vertrek
10.00; Dl uit tegen Nw. Heeten
om 11.00, vertrek 10.00.
28-3: Dames junioren uit tegen
A.B.S, om 13.45, vertrek 13.00;
Dames senioren thuis tegen Let-
tele om 11.00; Heren senioren
uit tegen Raalte om 13.30, ver
trek 12.30. Bij uitwedstrijden
vertrek vanaf Meermanskamp!!
In het voor het derde jaar geor
ganiseerde Kemperkaemptour-
nooi, heeft Holten voor het eerst
in haar bestaan zelf de „Truus"
bokaal kunnen winnen. In het
toumooi. waarin werd deelge
nomen door Achilles, Heeten.
Kwiek, en Overwetering, bleef
Holtep ongeslagen. In de ope
ningswedstrijd won Holten nipt
met 2-1 van Achilles. Heeten
won ruim met 6-1 van Overwe-,
tering. Kwiek won de eerste
wedstrijd met 6-0 van Achilles.
In de wedstrijd Overwete-
ring-Holten drukte Holten pas
in de laatste minuten door en
won met .2-6. In de belangrijke
wedstrijd tussen Heeten en
Kwiek besliste een strafworp
voor Kwiek de wedstrijd in de
laatste minuut. Winst voor
Kwiek met 3-2. Achilles versloeg
Overwetering met 2-1. Holten
speelde tegen Heeten een goede
wedstrijd en kwam tot winst
met 2-1. Kwiek liep makkelijk
over Overwetering met 6-1- en
Heeten deed dat met dezelfde
cijfers tegen Achilles. In de laat
ste wedstrijd moesten de beide
ongeslagen teams tegen elkaar.
Holten speelde de beste wed
strijd van de middag. Met uitr
stekend keepsterswerk van
Tonny Wissink en 2 soelpunten,
gescoord door Ida Moeliker en
Miny Kemper won Holten met
2-0, waarbij de keepster in de
laatste minuut een strafworp
hield! Een gelukkig Holtens re
creantenteam kon de begeerde
wisselbeker voor een jaar mee
naar huis nemen. Eindstand
kemperkaemptournooi: 1. Holten
4—8; 2. Kwiek 4-6; 3. Heeten 4-4;
4. Achilles 4-2; 5. Overwetering
4-0.
JEUGD
Bij de jeugd werden nog 2 in
haalwedstrijden voor de zaal
competitie gespeeld. Cl, met
nog een hele kleine kans op een
le plaats, zag deze in een rom
melige wedstrijd tegen Broek
land verloren gaan. Broekland
Niets is minder waar. In de
buurtschap Dijkerhoek -op 7 mei
'81 schrevèn daar al iets over-
fungeerde als onderwijzer een
zekere Hakkert. die het bedrijf
van boer uitoefende. Hjj deed
dat echter met zoveel ambitie,
dat markerichter en gecommit
teerden met veel genoegen za
gen dat Hakkert „wonende in
de buirschap Dykerhoek. reeds
zedert verscheidenen jaaren door
een pryswaardigen yver aange-
spoort is om ten dienste zyner
landgenooteri in die en vordere
buurten, welker kinderen wegens
de verafgelegenheid van de
dorpsschool van alle onderwijs
beroofd bleeven, de post van
schoolmeester op zig te neemen
en ten dien fine met behulp en
ondersteuning der ingezetenen
een school heeft opgetimmert".
De school eiste achter „een
merkelyke reparatie en vergroot-
inge" waarvan de kosten door
de ingezetenen alleen niet kon
den worden gedragen. In de
vergadering van 3 oktober 1793
stelden markerichter en gecom
mitteerden (eerder heten zij ook
wel „gedeputeerden") daarom
voor „een zeekere bijslag te ac
corderen". 't Voorstel viel in
goede aarde. Het werd „niet al
leen door de gezamenlyke erfge
namen geplaciteerd", maar de
voorstellers werden tevens „be
dankt voor nun loffelyken yver
en voorzorge voor het onderwijs
en de opvoedingder jeugd".
Het repareren en vergroten van
het schooltje moest in het aan
staande voorjaar gereed zijn.
Daar is blijkbaar niets van ge
komen. In de markeboeken was
er althans niets over te vinden.
Het is niet onmogelijk, dat de
tijdsomstandigheden waaronder
men toen begon te leven -de
staatsregeling (constitutie) van
1798 opende immers een tijdvak
van staatsbemoeiing met de na
tionale opvoeding- oorzaak van
de niet-uitvoering kunnen zijn
geweest. Vrij zeker als gevolg
van de schoolwet van 3 april
1906 werden in 1809 de eerste
voorbereidende maatregelen ge
troffen voor het bouwen van een
geheel nieuwe school te Dijker-
hoek. Een plan voor dit gebouw
was door tussenkomst van de
substituut-schout op 26 mei 1809
ingekomen van de landdrost.
Volgens diens schrijven van 1
augustus 1808 had de school
reeds gereed moeten zijn. In de
vergadering van het markebes-
tuur van 14 juni 1809 werd het
met algemene stemmen aange
nomen. De kosten zouden be
taald worden uit de opbrengst
van aangegravenen en onbe
taalde markegronden, maar
aangezien deze penningen niet
op tijd binnen kwamen, moest
men er nog een kasgeldlening
voor sluiten. De nieuwe school
kwam nog in 1809 gereed. Of zij
ook officieel in gebruik genomen
is, zoals tegenwoordig gebruike-
Genadeloos werd weer gemoord,
door mensen die verloederen.
Vier levens werden weer verstoord,
hoe kan men nog verbroederen.
Het was of ik onder stroom kwam te staan door die schok,
zijn ze daarvoor naar El Salvador gegaan,
voor hun ideaal „de waarheid" waar ze voor vochten
en dat ze zo duur met hun leven bekochten.
Wat heeft het leven nog voor zin,
de waarde daar geloof ïk niet meer in.
Wat brengt de toekomst onze jeugd,
niet goeds alleen wat niet meer deugt.
Vervuiling, drugs en alcohol,
daarin draait deze wereld dol,
zedendelicten, diefstal, moord,
'is wat je in die wereld hoort.
Waar heerst nog ouderlijk gezag,
wat vroeger nooit en nu wel mag,
waar is nog eerbied voor een ander
we hebben maling aan elkander.
Waar is nog mensenleven heilig,
waar is een levend wezen veilig,
in deze wereld niet hier, niet daar,
van alle kanten dreigt gevaar.
Komt nooit een eind aan 't haastig jachten,
aan roven, moorden en verkrachten.
Ik ben die wereld o zo moe,
hoelang nog zo en waar naar toe
Holten, 25 maart 1982
B.C. de Haas-Boekbinder.
i/iïT
lijk is. vermeldt de geschiedenis
niet.Het gebouwtje (zie foto) is
tot 1890 in gebruik gebleven
voor het onderwijs. Toen kwam
er weer een nieuwe school. Het
is nog tot 1928 in gebruik ge
bleven voor catechisatie-
onderwijs. In dat jaar is het af
gebroken.
Koster-schoolmeester
Dat was anno 1809, Een
persoon van gewicht was
de koster of custos, die
niet alleen tevens belast
was met de dagelijkse
behandeling van de „hor
logerie" -het uurwerk in
de toren- en met aflezen
der „publikatien", maar
bovendien bekleedde
meestal het ambt van
schoolmeester en voor
zanger. Deze situatie
deed zich voor al vanaf
1600. De benoeming in
beide betrekkingen ge
schiedde door de marke.
Werd bij de benoeming
van een koster de predi
kant gehoord, de vervul
ling van de vacature van
schoolmeester ge
schiedde, zolang school
toezicht van hogerhand
ontbrak, zonder dat enige
autoriteit er in gekend
werd. Wat oudstijds
veelal gebruikelijk was,
n.l. dat de schoolmees
ters vóór de benoeming
geëxamineerd werden -
de vakken van het onder
zoek waren meesttijds
zingen, lezen uit de Bijbei
en schoonschrijven-
schijnt hier niet het geval
geweest tezijn. Slechts in
1650 melden de marke
boeken een dergelijk on
derzoek. De man waar
het om ging was Joannes
Fronten uit Friezenveen
„op 't aanhouden en de
versoeck der ingesete-
nen", werd Fronten, als
„hebbende een goede
proeve gedaan van insti
tutie der jonge jeugt tol
Holten en de ingebrogt
goede gelooffweerdige
getuygenissen van sijn
habiliteyt ende compor
tementen, versien met
costerampt ende versien
mettket costerampt ende
den schooldienst aldaer
op het volle tractemenï
van oudes so die coste-
rye als den schoeldienst
staende, daaronder
mede begrepen die 50 gl,
so dese Lantschap jaerlix
tot den schoeldienst con
tribuëeren". De ouders
hadden ai inspraak, zo
valt uit het vorenstaande
af te leiden, maar moes
ten wel schoolgeld beta
len, dat aan de onderwij
zer ten goede kwam. Als
uit de notulen blijkt, dat
in 1615 „den schoelmeis-
ter" een gratificatie ont
vangt van één daalder en
de koster-schoolmeester
voor het aflezen der pu
blicatie van het houden
der markevergadering 6
stuiver genoot, dan kan
men rustig aannemen,
dat deze dubbelfunctie
geen vetpot was. Over
het onderwijs in het ver
dere tijdsbestek in een
volgend verhaal meer.
W.B
