VAN RATTEN
BESTRIJDING
Ik voel me zo bloot met niks
op mijn gezicht"
AUTORIJDEN IN
HERFST EN WINTER
de trek der dieren
Het wonder van
De nieuwe kleren van de keizer
,Op reis met de dieren
HOLTENS NIEUWSBLAD - 23 NOVEMBER 1979 - PAG. 19
eis met de dieren" is de
'an een nieuw boek dat
Dr. Anthonie Stolk
geschreven op initia-
an de Amro bank. In
pagina's wordt een
nd boek opengedaan
iet wonder van de trek
ieren. Ruim 120 kleu-
io's en tientallen illus-
s van tekenares Eeke
lansveld brengen „Op
iet de dieren" in beeld.
|euwe boek komt mede tot
in samenwerking met het
J Natuur Fonds-Nederland.
fascinerend boek over het
(drag van dieren. Dieren die
ermd moeten worden. Reden
rn de Amro bank - in het ka
li die samenwerking met het
i Natuur Fonds - een bedrag
100.000.- schenkt, waarvan
10.- bestemd is voor de aktie
de neushoorn" en f25.000.-
de aktie „Trekvogels". Het
bord in het boek is van de
van Dr. J.H. Westermann,
icretaris van het Wereld Na-
fonds-Nederland en voorzit-
ti het Nederlands Comité Be
ning Trekvogels. Prof. Dr.
inie Stolk onthult in dit boek
jrsterieuze gedrag van talloze
i, vissen en zoogdieren, die
op trek gaan en daarbij
igantische afstanden afleg-
iclusie: dieren reizen niet
jun plezier, maar de mens kan
|heel wat van leren.
klaag) bijeen aan het dan overvloe
dig aanwezige „krill" (planktona
chtige kreeftjes). Als het pakijs zich
sluit vertrekt hij naar de tropische
wateren bij Afrika, Zuid-Amerika
en Australië. Vijf maanden duurt
die tocht waarbij het vrouwtje ook
nog een jong ter wereld brengt en
dat zoogt.
Dit zijn slechts twee voorbeelden
van de vele aan de lezer gepresen
teerde staaltjes van reiskunst in
het dierenrijk, een bonte rij van die
ren of het nu gaat om neushoorns,
vlinders, kariboes, sterns of palin
gen. „Op reis met de dieren" is ge
durende de maand november - zo
lang de voorraad strekt - verkrijg
baar bij de kantoren van de Amro
bank (prijs f 15.- voor „nieuwe
spaarders" of f30.- voor „niet
spaarders").
e vliegers
[gen trekvogels per uur ge
lid zo'n zestig kilometer af.
eenden halen er negentig.
fraluwen werden dertig uur
li vertrek 2000 kilometer ver-
gesignaleerd. De Ameri-
b goudplevier vliegt non-stop
kilometer naar Hawaii,
benemende prestaties, ge
ld van een tomeloze energie.
ieel apart record staat op
van de roodhalskolibrie die
i zijn winterkwartier in
in-Amerika jaarlijks zijn
lamerikaans broedgebied op-
non-stop 800 kilometer met
irgemiddelde van 35 kilome-
!en heeft uitgerekend dat hij
3 reis 5.616.000 vleugelslagen
fc. Het diertje weegt normaal
am, maar slaat vóór de reis
ét twee gram extra „brand-
jop. Achthonderd kilometer
i brandstofvoorraad van twee
Kom daar maar eens om bij
moderne 747 Jumbo's of de
Z.K.H. Prins Bernhard ontvangt
uit handen van de heer CJ.P. van
Westreenen, lid- Raad van Bestuur
van de Amro bank, een exemplaar kwam in samenwerking met het
van het nieuwe boek „Op reis met Wereld Natuur Fonds-Nederland,
de dieren", dat mede tot stand
ZWARTE RAT
BRUINE RAT
OF
t bevalt onderweg
Diri leggen al die dieren deze
enorme afstanden af, hoe be-
I ze het gunstigste moment
vertrek, hoe oriënteren ze
Alle raadsels zijn nog lang
bntsluierd, maar duidelijk is
ik trekgedrag te maken heeft
Ie drang om te overleven en de
in stand te houden. De
te vinvis, het grootste zoog-
ler wereld, „graast" zomers in
Iteren van het zuidpoolgebied
reisproviand (een dikke spe-
Waarom zo'n onderscheid?
Een rat is toch een rat? Ja,
ongeacht de kleur zijn ze
schadelijk, gevaarlijk en
onhygiënisch. Toch zijn er
wel belangrijke verschillen.
De zwarte rat is slanker, en
kleiner dan de bruine rat en
is van oorsprong een in bo
men levend dier. Komt hij
dus in woningen of andere
gebouwen of aan boord van
schepen voor, dan vind je
hem in hogere regionen, op
zolders, e.d.
Deze rattensoort komt niet zeer al
gemeen in sons land voor, maar al-
tjjd is de mogelijkheid aanwezig
dat hfj uit andere landen wordt in
gevoerd of .verspreid wordt vanuit
bijvoorbeeld havengebieden. Een
enkele maal wordt een „ratten"-
klacht door de Afdeling Bestrijding
van Ongedierte al als telefonische
melding gesignaleerd als „zwarte
ratten"-klacht. Het kennen van dit
onderscheid is van belang, omdat
de zwarte rat, evenals trouwens de
huismuis, minder gevoelig is voor
de geijkte" bestrijdingsmiddelen
op basis van warfarin. Dtis l'ikt de
bestrijding van ratten of muizen na
één of twee weken niet volgens
verwachting, trek dan aan de bel bij
de gemeente of Afdeling Bestrij
ding van Ongedierte. Liever nog,
schakel meteen een goed onder-
De uitgave van dit boek loopt
vrijwel synchroon met de start
van de aktie „Red de neushoorn"
van het Wereld Natuur Fonds-
Nederland. De heer Van Westree
nen overhandigde in verband
hiermede dezelfde dag een cheque
van f 100.000.- waarvan f75.000.-
bestemd is voor de aktie „Red de
neushoorn" en f25.000.- voor de
aktie „Trekvogels".
legde gemeentelijke ongediertebe-
strijder in.
Wintêr voor de deur,
ratten ook?
Als de winter is aangebroken en het
land bar en kaal is, zijn de voedsel
voorraden voor de ratten in het
veld ook schaars. We bedoelen dan
de bruine „fiool"rat of waterrat.
Armoe is troef voor de bruine rat en
zijn omzwervingen op zoek naar
voedsel strekken zich steeds verder
uit van zijn vaste standplaats.
Komt hij op zijn omzwervingen in
woningen, boerderijgebouwex» e.d.
schuilgelegenheid en voedsel te
gen, dan zal hij zich daar snel per
manent vestigen. De bruine rat
heeft een zeer groot aanpassings
vermogen. Hij zwemt goed, klimt
goed, kan overal wonen en eet alles!
Zijn voedselkeuze is onbeperkt, hij
lust zowel vlees als vis, groente en
fruit, afval en kadavers. Zijn vacht
past zich aan bij de luchttempera
tuur van zijn woongebied.
Gezondheid.
Door zijn verblijf in water, riolen, op
vuilnishopen, enz. werd de bruine
rat in de loop der tijden met een
groot aantal inwendige en uitwen
dige parasieten geconfronteerd,
waar hij betrekkelijk weinig of geen
hinder meer van ondervindt. Door
zijn snelle vermeerdering, een aan
tal generaties per jaar, is hij in staat
gebleken tegen bepaalde ziekten
een immuniteit op te bouwen.
Daardoor is hij een potentieel ge
vaar voor de gezondheid van mens
en huisdier. Bekend zijn het over
brengen van b.v. de Ziekte van
Weil, paratyfus, rattepbeetziekte,
varkenspest, mond- en klauwzeer,
etc. Reden waarom het Ministerie
van Volksgezondheid en Milieu
hygiëne afdeling Bestrijding van
Ongedierte in Wageningen voor
lichting en adviezen geeft hoe de
bruine rat doelmatig dient te wor
den bestreden. Daarbij is niet al
leen de verdelging van belang,
doch ook de wering. Dat wil zeggen,
men dient er voor te zorgen dat er
geen voedsel voor de dieren be
reikbaar is. Overbodig eten moet
niet achteloos worden weggewor
pen en is, evenals overdadig ge-
stooid voer „voor de vogels" indien
dit 's nachts blijft liggen, voor de
ratten. Verder moet worden voor
komen dat ze gebouwen kunnen
binnendringen via kapotte riool
buizen, gaten voor doorvoer van
leidingen, te grote ventilatieope
ningen van de spouw, etc.
Rotten voeren
Een veelgehoorde klacht in Wage
ningen: „Meneer, ik heb zo'n last
van ratten. Ik bestrijd ze al een paar
maanden, maar ik kom er niet van
af. Er wordt goed van het bestrij
dingsmiddel gegeten, het lijkt wel
of ik ze zit te voeren. Ze zitten nu
overal, eerst in de kelder, maar nu
ook op zolder tussen de plafonds en
beschietingen. Daar hoor je ze ren
nen en rommelen". Afdeling Be
strijding van Ongedierte: „Hoe
heeft u geprobeerd ze te bestrijden?
„Met een busje van de drogist, ha
ver met warfarin was dat". Afdeling
Bestrijding van Ongedierte: „Mis
schien weet u het al, omdat u het
etiket van het middel goed gelezen
heeft, maar ik wil nog even de ge
dachten bepalen: warfarin is een
anti-bloedstollingsmiddel en is pas
na een paar dagen dodelijk. Een
bruine rat sterft meestal na op
name van het middel gedurende 3-4
achtereenvolgende dagen (een
huismus en zwarte rat na 7 k 10 da
gen). Maar het lijkt mij het beste
dat uw adres aan onze buitendienst
wordt doorgegeven. De voorlich
tingsambtenaar komt dan wel na
telefonische afspraak met de ge
meentelijke ongediertebestrijder
bij u om één en ander te bespreken
en om in overleg met u de nodige
bestrijdingsmaatregelen te tref
fen".
Rotten?
Infomeer bij de gemeente.
In het algemeen moet men er na-
tuuriyic het hele jaar op bedacht
zijn dat ratten in en om huis kun
nen komen en altyd geldt de slo
gan: „Ratten niet lokken"!. Maar
juist nu, in de winter is verscherpte
waakzaamheid nodig. Doe dus
mee. Meldt het zien of vermoeden
van de aanwezigheid van ratten
aan uw gemeente telefoon 05483-
1471.
Vele weggebruikers zullen
zich de slechte weersom
standigheden van verleden
herfst en winter nog kunnen
herinneren. Ieder jaar weer
blijken mist, regen, ijzel en
sneeuw talloze automobilis
ten te overvallen en voor
problemen te plaatsen.
Veelal neemt men niet de
nodige voorzorgsmaatrege
len de auto 'slecht weer be
stendig" te maken. Ook
moet de weggebruiker zélf
zich, quarijgedrag, instellen
op een andere weersge
steldheid.
Veilig Verkeer Nederland, de
ANWB en de Algemene Verkeers
dienst van de Rijkspolitie houden
zich al enige Jaren onder andere be
zig met het geven van tips met be
trekking tothet veilig autorijden in
herfst en winter. In dit informatie
bulletin wordt een aantal adviezen
nog eens op een rijtje gezet. Al ba
ren de weersomstandigheden van
dit moment misschien nog niet di
rect zorgen; gebruik dan deze tijd
om voorzorgsmaatregelen te tref
fen.
Defensief rijden:
Onder alle omstandigheden is het
van belang 'defensief te rijden. Het
tijdig taxeren van wat er kan ge
beuren, zodat het mogelijk is het
eigen rijgedrag aan te passen en
noodsituaties te voorkomen, is ze
ker onontbeerlijk bij ongunstige
weersomstandigheden.
Tips voor herfst en winter:
- Zorg voor goede verlichting, die
ook Juist is afgesteld. Neem een set
reservelampjes mee.
- Voer bij dichte mist (zichtafstand
van 200 meter of minder) dimlicht
(gedimd groot licht) of indien toe
gestaan groot licht Het gebruik
van zogenaamde mistlampen is al
leen toegestaan, daar waar groot
licht gevoerd mag worden. De mist
lampen mogen uitsluitend in com
binatie met stadslichten gebruikt
worden.
- Voer bij zeer dichte mist overdag
(zichtafstand minder dan 50 meter)
groot licht of mistlampen.
- Alleen bij zeer dichte mist (zich
tafstand minder dan 50 meter) mag
een miskachterlicht gebruikt wor
den. Na 1 november 1Ö79 mag in dat
geval zowel binnen als buiten de
bebouwde kom een mist-
achterlicht gebruikt worden.
- Maak bij zware sneeuwval kop
lampen en achterlichten zonodig
sneeuwvrij.
- Rijd met aangepaste snelheid.
- Rem beheerst, pompemd rem
men verhoedt slippen.
- Voorkom snelle stuur uitslagen,
de auto raakt hierdoor snel ln de
slip.
- Ga bij het veranderen van rij
strook geleidelijk naar links, ver
volgens geleidelijk naar rechte.
Geef anderen de ruimte!
Neem voldoende afstand in acht.
- Raak bij het binnenrijden van een
mistbank nooit in paniek, rem niet
abrupt, verminder langzamerhand
snelheid en let op achteropkomend
verkeer.
- Volg de verkeersinformatie via de
radio. Bel de ANWB (070-264455) of
de Algemene Verkeersdienst
Rijkspolitie (03438-4321) voor uit-
gebreide informatie over ,de toe
stand van de wegen.
- Houd vooral 's-morgens en 's-
avonds rekening met plotseling
opkomende gladheid ten gevolge
van nachtvorst bij bruggen en via
ducten.
- Ook kan gladheid optreden door
rottende bladeren.
Conditie von de auto
- Voorkom pech onderweg. Contro
leer tijdig het koelsysteem op het
antivriesgehalte.
- Vul het waterreservoir van de rul-
tensproeier met anti-vries. Neem
een extra flesje anti-vries mee om
eventueel het waterreservoir on
derweg bij te vullen.
- Zorg dat de bladen van de ruiten
wissers in orde zijn.
- Zorg voor een goed ijskrabbertje.
Alvorens te gaan rijden dient niet
alleen de voorruit, maar ook de
achterruit en de zijruiten schoon
gemaakt te worden.
- Laat op tijd remsysteem en
schokdempers controleren, zodat
contact tussen wielen en wegdek
optimaal is.
- Let op de banden. Een profiel-
diepte van 2 mm is als minimum
nog aanvaardbaar.
Toch gestrand met pech langs de
weg? Denk dan aan onderstaande
tips:
- Hinder het overige verkeer niet;
zet de auto zoveel mogelijk rechts
aan de kant van de weg.
- Plaats op een afstand van 30 me
ter een gevarendriehoek. Zorg dat
deze niet kan omwaaien; vergeet
hem niet!
- Meld via praatpaal aan ANWB of
de Algemene Verkeersdienst
Rijkspolitie waar de auto zich be
vindt. Deze Instanties waarschu
wen zonodig de wegenwacht of ga
rage.
-Via de praatpaal is het mogelijk ln
dringende gevallen familieleden te
informeren.
- Zorg voor goede warme kleding,
plaids, e.d.; het kan zijn dat er lan
gere tijd in de auto doorgebracht
moet worden.
Het gebruik van middeltjes
voor verfraaiing van het
uiterlijk, is niet van van
daag of gisteren. Cleopatra
is misschien zelfs bekender
als grootheid op het gebied
van cosmetica dan van
wege andere historische
gegevens. Als Egyptische
farao's begraven werden,
kregen ze allerlei zalfjes en
kleurtjes mee om er ook in
het hiernamaals goed uit te
zien.
De laatste jaren is het ge
bruik van cosmetica echter
enorm toegenomen. We
hebben meer geld en de re
clame maakt daar gebruik
van door in te spelen op
onze onzekerheden over
ons uiterlijk.
In 1950 werd in Nederland
45 miljoen gulden aan cos
metica uitgegeven, in 1978
was dat al ruim 900 miljoen
gulden.
Het meeste geld wordt besteed aan
huid- en gezichtsverzorging. Een
derde van dat gigantische bedrag
geven we uit aan vochtinbrenge-
nde, voedende, adstringerende, en
verjongende producten De haar-
verzorglng neemt met 250 miljoen
gulden een tweede plaats ln In de
zestiger jaren zijn enorme reclame
campagnes gevoerd voor deodo
rants, Het ideaal van de
transpiratle-loze mens helpt de fa
brikanten nu al aan een omzet van
100 miljoen gulden per jaar.
Gevaren
Nog afgezien van de herhaalde
aanslagen op uw portemonnale, Is
het gebruik van cosmetica niet
zonder risico's:
- Cosmetische produkten kunnen
de huid irriteren of aanleiding ge
ven tot allergische reacties (jeuk,
uitslag, eczeem, blaartjes). Vooraf
is moeilijk te zeggen hoe iemand op
een product zal reageren. In de
cosmetische industrie worden naar
schatting zo'n 13.000 chemische
stoffen en zo'n 50.000 reukstoffen
gebruikt, in allerlei combinaties.
- Er is nog nauwelijks onderzoek
gedaan naar de mate, waarin
grondstoffen kanker zouden kun
nen veroorzaken. Bovendien wor
den er nogal wat chemicaliën ge
bruikt, waarvan niet duidelijk Is of
die geen afwijkingen bij het nage
slacht veroorzaken.
- De drijfgassen, die nog veel ln
spuitbussen gebruikt worden,
kunnen zeker gevaar opleveren
voor de gezondheid, nog afgezien
van de milieu-asp ekten.
- Schoonheidsprodukten zijn vaak
een broedplaats voor bacteriën en
schimmels. Soms vindt besmetting
al plaats tijdens het produktie-
proces; vaak wordt er thuis onvol
doende hygiënisch met cosmetica
omgesprongen. Vooral bij
oogmake-up zijn de risico's erg
groot. Heeft u wel eens,een poeder
dons of lipstick onder een micro
scoop gezien? Die zien dan letter
lijk zwart van de bacteriën.
- Er zijn produkten die ronduit
schadelijk zijn Heel duidelijk is dat
het geval met de zgn. intlem-
sprays. Deze beïnvloeden afweer-
funkties tegen ziekteverwekkers.
Infekties en Irritaties zijn het ge
volg, vaak ook bij de partner.
Van bijna alle cosmetische pro
dukten is de verpakking duurder
dan de inhoud. In het algemeen
zijn duurdere produkten niet ge
zonder, nuttiger of beter dan
goedkopere. Waarschijnlijk is al
leen het psychologische effekt gro
ter.
Uit een onderzoek van een grote
Amerikaanse consumenten
organisatie bleek, dat één van de
duurste foundations (f60.-) aan
ingrediënten slechtseen stui
ver bevatte.
Misleidende reklome
Na de oorlog heeft het idee postge
vat, datje aileen meetelt ais je jong
bent. Dagelijks helpt de reklame
dat beeld te verscherpen De re
klame voor cosmetica speelt daar
handig op in. „Cosmetica houdt uw
huid jong" en „Vochtlnbrengende
crèmes tegen rimpeltjes".
Ook de „natuurlijke vruchten en
kruiden" in shampoo's en huidver
zorgers, bestaan óf alleen op het
etiket, óf vormen minder dan 1%
van de inhoud. Veroudering is niet
tegen te gaan. Het verouderin
gsproces kan geremd worden door
een gezonde, regelmatige levens
wijze; voldoende nachtrust, ge
zonde voeding, voldoende li
chaamsbeweging en buitenlucht
(kleurtjes op de wangen), minder
alcohol, tabak enz Spanningen
„tekenen" de mens Yoga bijvoor
beeld, Is veel nuttiger als schoon
heidsmiddel dan een duur produkt
vol magische ingrediënten.
Over smaak
valt niet te twisten
We kunnen moeilijk zonder tand
pasta en zeep en soms wat crème ls
ook niet weg. Bijna niemand 18 te
vreden met zichzelf en cosmetica
suggereren een snelle en goedkope
manier om onvolkomenheden weg
te werken. „Met cosmetica zie je er
beter uit" Over smaak valt niet te
twisten. Een ander „zelf" uit een
potje ls ln leder geval goedkoper
dan psycho-therapie Maar voor de
rest geldt ln leder geval: het ls een
illusie.
Vette, droge,
jonge en oude huid
Huldvenorgende produkten die
zijn afgestemd op huidtypen als
„droog" en „vet" bevatten Inder
daad ingrediënten die met die
huidtypen rekening houden. Maar
bij regelmatig of langdurig ge
bruik maken we allemaal de huid
lui Zo zal een droge huid steeds
droger worden, een normale hold
wordt lui en daardoor droog of
raakt verstopt en daardoor vet.
Meer informatie over cosmetica
vindt u ln het boekje „Ik voel me
bloot met niks op m'n gezicht" van
de Open School U kunt het bestel
len door f 2 50 over te maken op giro
60046 t n v Open School, Zeist. U
kunt ook bellen 03404-22868
