Koppig of stijfhoofdig, materiaal of materieel iééS II Op camera-jacht door dierentuin Geluidsoverlast: ook kwaal van deze tijd IHiw Annelies kreeg lesje Ons kinderverhaal Groeipoeder en vergeetmijnietjes MMmmI ^ïii|! Ons taaipraatje Ons kinderverhaal Voedsel voor snijbloemen .1 HOLTENS NIEUWSBLAD - 17 AUGUSTUS 1979 - PAG. 9 - 5 Lawaai is de kwaal van deze tijd geworden. Knallende brommers, veel te hard aangezette radio's, radiootjes die ook in de natuur moeten draaien, uitvoeringen waar op veel te sterke muziek wordt gepresenteerd - men kan zo wel doorgaan Doktoren kunnen erover meepraten Het is niet de eerste keer wanneer ze patiënten krijgen, die lijden onder de ge luidsneurose. die in flats optreedt. Flats zijn bronnen van ge luidsdoorstroming. In slechte flatwoningen, die niet zo geconstrueerd zijn dat zij het geluid zoveel mogelijk temperen, kan het voorkomen dat men horend „getuige" moet zijn van ruzies en van handelingen, die tot de intimiteit van een gezin worden gerekend. Voorde variatie in dit Taaipraatje weer eens vat synoniemen, een onderwerp, waarover men niet zo gauw raakt uitgepraat. Het ver schil bij dit soort van woorden is vaak uitermate subtiel en moeilijk te beschrijven, omdat het meestal een kwestie van gevoelswaarde is. We nemen koppig bij de kop. De synoniemen van koppig zijn: hoofdig, stijfhoofdig, eigenzinnig, hardnekkig en halsstarrig. Al deze woorden geven aan, dat men niet voor leiding of overreding vatbaar is. In dit rijtje staan hoofdig, koppig en stijfhoofdig het dichtst bij elkaar. Alle drie duiden aan, dat de bedoelde persoon een grote neiging bezit ztJn eigen hoofd te volgen. Meestal niet eens, omdat hij vindt Öat zijn inzichten beter zijn dan die van een ander. Het minst sterk en wat „deftig" is hoofdig. A.C.W. Staring beschreef zo iemand in zijn gedicht „De hoofd ige boer". Om in Al men ter kerke te gaan moest men een voorde (kleine beek) doorwaden Dat was geen doen; men sloeg een brug over het smalle water Ieder maakte daar dankbaar gebruik van, uitge zonderd de hoofdige boer. Die Annelies wist dat het niet anders kon, dat haar moeder een baan had voor halve dagen. Niet omdat zij het zo graag wilde, maar echt uit noodzaak, omdat alles zo duur werd en ook omdat ze zo graag viool wilde blijven spelen en nog les had. Maar toch vond Annelies het iedere keer weer vervelend en echt ongezellig als ze uit school kwam, eerder dan normaal, en haar moeder was niet huis. Oh, alles stond klaar, en er lag meestal een brletje. Maar toch. Nu ook. Een haastig kriebeltje. „Ben naar de kapper, daarna heb ik een verras sing voor je. Geef jij de planten water? Daar heb ik geen tijd meer voor en neem Je de vensterbank even af, ook ónder de potten. Be dankt, tot straks. Mam". 8nertwerkje, mopperde Annelies. Ze hield niet van dat gepriegel met zo'n gietertje, dat je iedere keer moest vullen. En al die hangplan- tjes, dat werd morsen, ge garandeerd. En dan ook nog iedere pot optillen. Die grote ook. Nou ze deed het niet. Je zag het toch niet, als ze de vensterbank om de potten heen afeeemde was het meer dan genoeg. Ze zette de radio keihard aan en ging haar boterham opeten. Veel trek had ze niet. Die verras sing, zou me wat wezen. Annelies was kennelijk in een vervelende bui. Het was niet aardig, want haar moeder had Juist vaak leuke plannetjes. Het was helemaal niet zo'n saai mens als de moeder van Marijke. Maar altijd die karweitjes! En ze moest haar kamer ook nog opruimen. Ze had willen gaan zwemmen, maar niemand wilde mee. Eerst die stomme planten maar; dan was dat tenminste achter de rug. Ze wilde slim zijn en nam een grote ketel vol water mee. Daaruit vulde zij steeds het gietertje In we zen duurde het langer dan heen en weer lopen, omdat ze extra voor zichtig moest doen niets te morsen. Nu nog even met een vochtige doek langs de potten en klaar Zo, nu nog haar kamer, Vlug, een en ander in de kast gepropt achter het gordijn. 2io, dat leek al aardig netjes. waadde iedere zondag naast de brug door de beek Wat minder eerbiedig (vergelijk kop en hoofd) is koppig. En om de neiging nog sterker uit te drukken: stijfhoofdig Bij de eigenzinnige is er sprake van overdreven gehechtr heid aan eigen inzichten. Men laat zich door niemand overreden. Kinderen kunnen zeer eigenzinnig zijn. Hardnekkig en halsstarrig duiden op een aangeboren on buigzaamheid. Halsstarrig is veel sterker en ongunstiger dan eigenzinnig „Hij volhardde hals starrig in het kwade" Hardnekkig kan in tegenstelling tot halsstarrig zowel in ongunstige als in gunstige betekenis worden gebezigd. Gunstig: onwrikbaar, standvastig. „Hij hield hardnekkig vol, hoewel hij weinig kans van slagen had". Ongunstig: „Een hardnekkige kwaal". Materieel Naar de vorm en de spelling zou men denken, dat deze woorden synoniemen zijn en ongeveer hetzelfde betekenen Dat is echter niet zo Wel zijn ze aan elkaar ver want, omdat beide woorden afge leid zijn van materie, de stof waar- Annelies was klaar en ging zitten lezen Want ze moest wachten tot moeder thuis kwam vanwege de verrassing. Die verrassing kwam, alleen pakte het anders uit dan zij had verwacht. Even over half twee kwam moeder thuis „Waar bleef je nou?", vroeg ze. „Nu hebben we dg bus gemist. Nu is het te laat" Annelies keek haar niet begrijpend aan „Te laat, waarvoor?", vroeg ze. „Ik weet van niets". Heb Je de bloemen ge daan?", vroeg moeder „en de vens terbank, zoals ik 1l gevraagd?". „Het ziet er toch netjes uit?", mokte Annelies. Ze zei geen Ja en geen nee. Probeerde op die manier jokken te voorkomen. „Jammer", schamperde moeder. „Ik had er helemaal op gerekend vanmiddag naar de film te gaan Ik had vooruit gewerkt en vroeg bij de kapper af gesproken. En toen was het wach ten op jou". Moeder liep naar de vensterbank en tilde een bloempot op. Midden in een vochtig plekje waar een beetje gemorste aarde was terecht gekomen, lag een papiertje. Moeder pakte het op en gaf het aan Annelies. „Opschieten meisje", stond er op het briefje. „Zorg dat Je om half twee bij de bushalte bent, dan gaan we samen naar de bioscoop" Annelies werd rood, tot in haar hals. Ze was kwaad, omdat ze het gevoel had, dat haar moeder haar er expres had laten lopen Ze had er ook de smoor in, omdat ze het eigenlijk kinderachtig vond, dat ze die stomme potten niet had opge tild Het was nauwelijks meer werk geweest. „Je vindt het maar niets hè", sprak moeder, „maar ik had echt het gevoel dat Je een lesje nodig had Ook met kleine dingen moet Je op elkaar kunnen vertrou wen Nou, dan ga ik nu maar thee zetten", zuchtte moeder „Ik moet nog even naar mijn kamertje", antwoordde Annelies. „Best", antwoordde moeder, „dan roep ik wel als de thee getrokken is" Maar dat hoorde Annelies al niet meer. Ze was de kamer al uit. uit iets bestaat of wordt gemaakt. Vroeger gebruikte men het woord materiaal, dat ouder is dan materieel, ook voor werktuigen en gereedschappen. Dat is in de loop der tijden veranderd. Geleidelijk kreeg materieel de voorkeur en heeft thans materiaal geheel ver drongen Materiaal betekent nu: bouwstof, grondstof By het bou wen van een huis gebruikt men stenen, hout, kalk, glas enz. als Annelies vond werken in de tuin best leuk. Als ze uit school kwam verzorgde zij de planten, maaide het gras en het zag er allemaal keurig uit Alleen dat onkruid! On begonnen werk! Hoe het heette wist ze niet precies, iets van hanepoten Nou, het kwam hoofd zakelijk uit de tuin van de buren. Die deden er nooit iets aan En in derdaad groeide daar het op wilde kervel lijkende zevenblad, onkruid met de witte bloemparapluutjes, weelderig Vooral de wortels maak ten Annelies wanhopig Die kropen maar voort onder de grond en overal kwamen nieuwe blaadjes te voorschijn Het leek wel of het zich steeds meer vertakte, naarmate zij het wegspitte. Het tuintje aan de andere kant was weer een ander uiterste Dat was zo steriel schoon, met allemaal keurig nette plantjes, zonder een ver dwaald takje of blaadje, zonder een sprietje onkruid Werkelijk voor beeldig Het tuintje waar Annelies zoveel zorg aan besteedde was een beetje het gemiddelde, niet zo'n overwoekerde bende als aan de ene kant, maar ook lang niet zo netjes als aan de andere kant. Je moest eigenlijk een soort groeipoeder hebben, waar een be paald soort plant zo hard van kon groeien dat het de hanepoten geen kans meer zou geven, bedacht Annelies. Ze had wel eens iets gele zen in een boek, dat er in Italië in een klooster bij monniken in de tuin een plantje groeide dat. als het ook maar een druppeltje water te veel kreeg, ging groeien, on stuitbaar. Zo, dat als dat zou ge beuren, muren, lantaarnpalen, hekken, stilstaande auto's er door overwoekerd zouden worden Wie weet zou de hele stad er wel door uit zijn voegen kunnen raken. Annelies vond het maar een eng idee Dan maar liever geen groeipoeder. Tenzij, dacht Annelies, je een hekel aan iemand had en je zijn of haar tuin zou willen bederven door er met een onkruidgroeimiddel ver mengd zaad in te strooien Ze zette die rare gedacht maar gauw uit haar hoofd Maar 's avonds, toen ze naar bed ging. fantaseerde zij door op de mogelijkheden. Wetens chapsmensen waren zo knap, dat het af en toe wel toverij leek. Opeens hoorde zij een krakerige stem zeggen: „Toverij heeft niets met wetenschap te maken Vergis Je niet Annelies, dat is alleen het werk van een toverheks. Die zijn er niet veel meer. Dat geef ik toe, maar ik ben er nog. ha, ha, ha! Wou Je een beetje groeipoeder hebben? Wou Je iemand een klein loerde draaien? Dat kan! Ik krUg niet1, zoveel ge legenheid mijn toverkunsten te vertonen. „Heeft u niet een middeltje om de hanepoten te laten verdwijnen?", vroeg Annelies Ze was wel ver baasd door het bezoek van de heks, In Deventer werd een bejaarde flatbewoner 's morgens om zes uur wakker van de wekkerradio, die zijn buurman keihard had staan. Zonder twijfel was het iemand die Links: comfortabele trainingspantalon van zuiver katoenen tricot. Gestreepte sweater met lange mouwen In 100% katoen. Rechts: sweater van gebreide katoenen badstof met brede schouders en trainingsbroek van gladde, katoenen tricot. Katoen blijkt weer in opgang te zijn, zoals alle natuurlijke stoffen. bouwmateriaal. Metaal is het materiaal waarvan munten worden geslagen. In deze betekenis is het niet te vervangen door materieel. Onder materieel verstaan we ge reedschappen, werktuigen en machines. Bij uitbreiding gebezigd bij de spoorwegen, het leger en de brandweer Men spreekt dan van rollend materieel (locomotieven, wagons enz.) en legermaterieel. „Om de uitslaande brand snel te kunnen bestrijden, rukte de brandweer met groot materieel uit". „De genie stelde groot materieel beschikbaar om de ge volgen van de overstroming het hoofd te bieden" Als bijvoeglijk naamwoord wordt altijd materieel gebezigd. „Bij de botsing liepen beide auto's materiële schade op". Samenvattend: Om het materieel (gereedschappen, machines en werktuigen) te vervaardigen ge bruikt men materiaal. maar ze dacht- je kunt nooit weten! „Zeker kan dat. Als jij, vermengd met groeipoeder. heksenkruid voor mjj uitzaait ik kan het zelf niet doen - dat ik nodig heb om op krachten te blijven en dat door de milieuverontreiniging bijna niet meer voorkomt, dan zal ik zorgen dat jou hanepoten verdwijenen" Nou, daar moest Annelies nog eens over denken Stel dat heksenkruid nog erger was dan hanepoten. Maar ja, als ze van dat onkruid af kwam...Het ene onkruid voor het andere. Stel je voor, dat er zoiets gebeurde moeilijk wakker te krijgen was en daarom zoveel geluid liet produce ren, dat ook een ander in de slaap werd gestoord De man van de wekker had zijn slaapkamer naast die van zijn buurman en het wekkertje stond op een nachtkas tje, dat tegen de slaapkamermuur was geplaatst. De overlast is achter de rug, omdat de betrokkene van goede wille was, maar het had evengoed kunnen uitdraaien op een flinke burenruzie. In de grote steden heeft men de af gelopen dagen, wanneer het warm genoeg was om de rkmen open te zetten, veel geluidsoverlast gehad van buren, die zich niets van een ander aantrekken en de omgeving tracteerden op knoerharde reportages van de Tour de France of bepaalde programma's van Hilversum die de buurt maar moest accepteren. Natuurlijk kunnen in geval van nood maatregelen genomen wor den, maar meestal laat men het er bij zitten om geen „gedonder" te krijgen. In sommige gemeenten, waar dansavonden of andere bij eenkomsten regelmatig plaats hebben, klagen omwonenden meer dan eens over veel te luide muziek, die overal doordringt. Er zijn muziekgroepen, die de muziek te hard „afstellen" èn zoveel geluid produceren dat men van hinder kan spreken. En maar draaien Eenzaamheidsgevoelens, die in deze tijd van veel luxe optreden, worden verwerkt door muziek te laten draaien. In sommige gezin nen draait de radio de hele dag; in als met dat plantje uit Italië kon gebeuren En die oude toverkol, ze vond het maar een eng mens. „Laat maar eens zien", zei ze, „dat de hanepoten weg gaan. Dan kan fk daar dat heksenkruid voor u zaaien" Nee. antwoorde de tover kol, je vertrouwt mij niet Zo kan ik niet werken Maar ik zal zorgen dat je me niet gauw vergeet" Weg was ze En Annelies draaide zich om. Heb ik me daar naar ge droomd, dacht ze. De volgende ochtend was zij daar niet zo zeker meer van Langs de hanepoten stond een rand vergeetmijnietjes! Ra, ra! andere zit men urenlang 's avonds naar de t.v. te kijken. Op kampeer- bedrijven en in natuurgebieden is men er al toe overgaan een verbod uit te vaardigen voor het aanzet ten van een radio, die storend voor de omgeving kan zijn. „Het lijkt wel", vertelde ons een gemeentefunctionaris in Gelder land, die de geluidsoverlast in een gemeente onderzocht, of bepaalde mensen „leeg" zijn en zich niet kunnen ontspannen en alleen te vreden zijn als ze muziek horen. Tijdens visites wordt er druk ge babbeld, maar moet er wel een plaatje worden gedraaid; achtergrondmuziek voor de sfeer zoals men het uitdrukt. Sommige supermarkten en andere grote za ken doen aan die muziekrage mee en laten - zij het gelukking zacht - de radio draaien. In Spanje, waar veel zaken levendiger toe gaan dan hier, meent men gezellig heid te kweken door in zaken de radioprogramma's hard te laten horen Als toerist heb je wel eens de neiging er hard weg te lopen. Lawaai, geluid - de kwaal van deze tijd Met name in de steden in de dorpen is het gelukkig veel rustiger Geen wonder dat duizen den stadsbewoners in de zomer rust zoeken in landelijke contreien, waar de natuur haar geluiden laat horen Hetlawaai-verschijnseliszo internationaal geworden, dat men zich afvraagt waarom geen stringente maatregelen in groot verband worden genomen Elk land blijkt zijn eigen normen te hebben, en wat de een luidruchtig vindt acht de ander van geen be tekenis. Lawaaierig toilet Dat toiletten, die 's nachts worden doorgetrokken een allesbehalve vriendelijk geluid maken weet iedereen, vooral de flatbewoner. Het loont de moeite na te gaan of we iets kunnen doen om overbodig lawaai bij het doortrekken te voor komen, aldus schrijft „Energie en water", het zomernummer van het voorlichtingsblad van het energie- en waterleidingbedrijf, dat in De venter wordt verspreid. Ouderwetse gietijzeren stortbak ken moeten met een forse ruk aan de trekker tot doorspoelen worden bewogen, maar wat is fors? Bij de tegenwoordige bakken is het voldoende als men het koord lang zaam naar beneden trekt en dan 1 2 seconden vasthoudt om de bak te laten spoelen Lukt dat niet op die manier dan is de waterstand te laag en moet men de installateur vragen de vlotter te verstellen, bij sommige modernere vlotterkranen kan men dat vaak ook zelf doen. Wel even met een goed technisch oog kijken oe het werkt, anders hebt u de vakamn toch nodig!!! op groot of klein wild En dat is het leuke: ieder, die dat doet, gaat met een buit aan foto's naar huis. Foto's van dieren, die reageren zoals ze zijn Spontane plaatjes van mensen, die plezier hebben en ont spannen zijn En misschien de bij zondere plaat, die met veel geduld en wat geluk tot stand is gekomen en waar je. als een jachttrofee, nog vaak met genoegen naar kijkt Idee voor mensen, die van dieren en fotograferen houden dwaal eens met de camera door een dierentuin Leeglopen en stortbak Als de stortbak volgens plan leeg loopt en de closetpot schoon maakt. zal dat bijelkaar zo'n 5 6 seconden duren. In de nachtelijke stilte is het vanzelfsprekend wel hoorbaar, als een emmer vol water in de closetpot stroomt en door de afvoerleiding naar het riool stroomt. Daar is nu eenmaal weinig aan te doen. In sommige gevallen begint dan het nogal wat lawaaierige vullen van de storbak, ook daar is weinig aan te doen. Wanneer de ouderwetse én goedkoopste vlotterkraan is geïn stalleerd. dan duurt het vullen extra lang, met aan het slot een duidelijk piepend geluid dat soms wel meer dan een minuut kan du ren. In zo'n geval is het de moeite van het proberen waard om eens een moderen vlotterkraan te in stalleren. Uw installateur kan u zeker adviseren welke (met KIWA-keur, let daar wel op) u in uw geval het beste kunt gebruiken. Het aanbod van Nederlandse en buitenlandse fabrikaten is tegen woordig er groot schrijft het blad. Hebt u die nieuwe, moderne vlotterkraan geïnstalleerd, dan zal in de meeste gevallen het geluid duidelijk zijn verminderd, Is dat niet zo, dan moet u de lawaaibron in de bulzen zoeken Misschien is de oorzaak gelegen in een leiding met veel bochten en/of door loszittende leidingen. Vastzetten is dan in ieder geval nodig Blijven de lawaaiproblemen, dan kan het vaak helpen als u het kraanje bij de stortbak bijvoorbeeld slechts een kwartslag open zet. Duurt het vul len dan misschien iets te lang, probeer dan een stand van de kraan te vinden waarbij het watergeruis binnen de perken blijft en toch het vullen niet te lang duurt. Absoluut uitbannen van nachte lijk watergedruis is niet mogelijk; wel kunnen we er het een en ander aan doen, zoals we hierboven heb ben gezien. En staat u voor niewbouw of renovatie waarbij u uw stem kunt laten horen, vraag dan iets ruimere leidingen dan normaal, weinig of geen knieën en bochten in de leiding en bovenal een geruisarme stortbak of closetcombinatie. Daarin moet dan wel een moderne, geruisarme vlotterkraan zitten. Tenslotte een hartekreet van iemand die bedlegerig was en in de buurt woonde van een bouwwerk, waar hard gewerkt werd „Ik werd half gek van de radio die de hele dag draaide. Blijkbaar moest dat de arbeidsprestaties opvijzelen. En snel rijdende bromfietsfanaten in een parkje is net zo erg" Gemee nteraden moet zich maar eens bui gen over maatregelen die ze wette lijk kunnen nemen om de geluidso verlast te bestrijden Werkgroepen zijn er gelukkig al mee bezig. Een voorbeeld van wat je met ge duld kunt bereiken met twee van de natuurlijke fotomodellen, die in een dierentuin zijn te vinden: eeri knappe foto van een giraffen-duo. in de buurt en maak op uw maniel foto's van de vele natuurlijk! modellen, die daar zijn Eén ding i( zeker u zult er een plezierige mor gen of middag doorbrengen en oo.i voor uw kamera zal er véél te genie ten zijn. Een dierentuin staat vol met na tuurlijke fotomodellen. Dat is de reden, dat zoveel mensen, die graag foto's maken, zo nu en dan een paar uur doorbrengen in zo'n park. Kijkend naar al dat bees tenspul, zoekend naar bijzondere kansen voor opvallende foto's of zo Zoals u weet bestaat een plant uit wortels, stengels, bladeren en bloemen Deze onderdelen van een plant hebben elk een specifieke funktie bij de groei. Als nu een bloem afgesneden wordt, zal de plant hierop reageren. U heeft haar door het maken van een wond uit haar evenwicht gebracht. De plant gaat deze wond helen. Is dit ge beurt, dan heeft de plant haar evenwicht hervonden Voor de af gesneden bloem is de mogelijkheid van herstel veel kleiner. Waarom? Welnu, het evenwicht in de plant is totaal verstoord (er zijn immers geen wortels meer) Er is daardoor ook geen stroom meer van plantensappen van de wortels naar de stengels, bladeren en omge keerd. De bloem zal slap gaan han gen als u er niet voor zorgt dat ze meer water op kan nemen dan de bloem verdampt Om deze proble men op te lossen heeft men snijbloemenvoedsel ontwikkeld (Chrysal) Dit bevat naast voeding, stoffen die het vaaswater schoon houden. Gebeurt dit niet. dan ont staan er vat verstoppingen en ver giftigt de bloem zichzelf Het volgende moet u doen om uw bloemen optimaal te verzorgen: Gebruik zeer schone vazen Bladeren, die in het vaaswater kunnen komen, verwijderen De Juiste oplossing Chrysal maken en de vaas vullen Sny met een scherp mes een stukje steel schuin af maar plaatjes schietend omdat ze elk dier interessant vinden. Daarmee zijn eigenlijk al meteen de twee manieren aangegeven, waarmee je als fotograaf in een dierentuin kunt ronddwalen: echt met veel geduld speurend naar een erg mooie fotokans. Of al wan delend langs stallen, weiden en rotsen alles fotograferend wat er voor de lens komt. De laatste groep let daarbij ook en vooral op de mensen, die de dieren bekijken en er op reageren. Want ook de bezoekers zorgen voor leuke opnamen, vooral als het om kinde ren gaat en de dieren aangeraakt kunnen worden. De meeste foto's worden daarom dan geschoten in de kinderboerderij, die in nagenoeg elk dierenpark is te vinden en waar veel spontane reakties van de kleine bezoekers worden vastgelegd. De echte speurders zijn de zoekers naar bijzondere motieven, die een mooie foto kunnen opleveren De strepen van de zebra's, het deftige pak van de pinguins, de tekeningin het verenkleed van een uilalle speelse patronen, die de natuur aan het dierenvolk heeft meegegeven, worden bestudeerd om te zien wat er straks in kleur of in zwart-wit op de foto van overblijft Vlakverdeling zoeken Zo'n dierenfotograaf is vaak een flinke tijd bezig met een onderwerp tot precies de beeldopbouw is ver kregen. die hij zoekt De lange ge strekte halzen van de griaffende griezelig grote open muil van een zeeleeuw de door de zon belichte welige manen van een leeuw tegen een donkere achtergrond Je moet geduld hebben om resultaten te be reiken met fotomodellen, die wel mooi zijn, maar weinig medewerking geven Eigenlijk is voor alle mensen, die in de dierentuin foto's maken, zo'n zwerftocht een safari, een fotojacht tij,

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1979 | | pagina 9