SCHAKEN
Wandel eens rond
oeroude vennen in
Drentse landschap
Oplossing
vorige week
u
wmmê
iHÉ
PUZZELRURftiEK
I^dürxaks
w
a
r
J
T
SÈ
lil
a
I
1 I
4
1
1
iiïï
1
10
I
i
.li
1
Ij
1
l
t
148
fel
Uit de ijstijd
Natuurpad
Grolio
GIRO 3 öaÓOO
o o ei
o o o
Jarenlang was het Wolfgang
Uhlmann, die in de DDR bij
wjjze van spreken met kop en
schouders boven de andere
Oostduitse schakers uitstak.
Daar is de laatste jaren een
verandering in gekomen. De
hoogst geplaatste Oostduitse
schaker is nu Rudolf Knaak;
met 2565 Elo-punten hoort hij
tot de 25 beste schakers ter we
reld. Op gelijke hoogte met
Uhlmann is inmiddels ook de
jonge Malich gekomen; zij heb
ben beiden 2530 punten:
In het vorig jaar in Halle ge
speelde toernooi zaten Knaak en
Malich tegenover elkaar in een
party, die zeker de moeite van
■het naspelen waard is.
Knaak (wit)-Malich (zwart)
1. d4,Pf6 2. c4,e6 3. Pc3,Lb4 4.
e3,0-0 5. Ld3,d5 6. Pf3,c5 7. 0-0,
dc4: 8. Lc4:, Pdb7 9. De2,a6 10.
a4,cd4: 11. ed4:, Pb6 12. Ld3,
Pbd5 13. Ld2,La5 14. Tacl, Ld7
15. Pd5!, ed5: 16. Lg5,h6 17.
Lh4,Lg4 18. De3, Lb6 19. Pe5,
Lc8 (tot nu toe is het allemaal
vrij gelyk op gegaan; 't .is wel
de vraag of hier ,,Le6 niet be
ter was geweest). 20. Lbl, Dd6
21. Khl! (Na meteen Dd3, wat
wit straks zal spelen, heeft
zwart de volgende mogelijkhe
den: 21. Dd3, Pe4 22 f3?, De5!);
.,Te8 22. Dd3, Ld8 (wit heeft
nu toch een betere stelling; na
.g5 of...,g6 dreigt meteen al
Pf7:) 23. Lf6:, Lf6: 24. Dh7s, Kf8
MALICH
A
SS
1
a
Wit slaat nu met een offer
combinatie beslissend toe.
25. Pf7:!, Kf7: 26. Lg6s, Ke7
27. Le8:, Ke8: 28. Dg8s, D18 29.
Tfels, Le7 30. Te7:, Ke7: 31.
Tels, Le6 32. De6s en zwart gaf
in hopeloze stelling op.
In datzelfde toernooi in Halle
liet grootmeester Knaak duide
lijk zien welk een afgrond er
gaapt tussen een topspeler als
hy en de titelloze Fernandez uit
Cuba. Die werd zoals men dat
noemt van het bord geveegd.
Dat gebeurde zo:
Knaak (wit)-Fernandez (zwart)
1. d4, Pf6 2. c4,g6 3. Pc3, Lg7
4. e4,d6 5. f3,0-0 6. Le3,a6 7.
Dd2,b6 8. 0-0-0, c5 9. dc5:, bc5:
10. e5,Pe8 ll.ed6:, Pd6: 12. Pd5,
Pd7 13. Lg5 (wit heeft tamelijk
riskant gespeeld; er dreigt
.,Tb8 in combinatie met de
loper op g7, een niet te onder
schatten dreiging, Wit zorgt er
nu voor dat die loper wordt ge
blokkeerd); f6 14. Le3,Pf5 15.
Pe2,e5 16. h4! (wit biyft de aan
val op de koningstelling zoeken
en voortvarend); ...,Lb7 17.
h5J*b6 18.Pec3, Pg3, 19. h6 Lh8
20. Lc5:9 (de inleiding tot de be
slissende konlngsaanval; het is
uiteraard niet gering in zo'n
stelling een volle toren te laten
Instaan); ...,Pd5: 21.cd5:, Phl:
(wit vermorzelt nu met een paar
krachtzetten de zwarte stelling)
22. Lc4:, Tc8 23. d6s!, Tf7 24. b4,
Pg3 25. d7, Tc5: 26. bc5:, Pf5 27.
db2, Pe3
pJijPfs
-
Tijj
Met welke krachtzet maakte
wit nu de party lilt? (en dan
bedoel ik niet byv. 28. Db7: of
28.1i7:s).
'7BUI
vntta :gqa" "82 bu '.|Qqa
82 *«ui uofti 5{obum :8u|ssoido
We overdrijven niet als
we het landschappelijk
rijk geschakeerd en toe
ristisch in hoge mate
aantrekkelijk gebied van
het zogenaamd „Olde
Lantschap" karakterise
ren als „de schatkamer
van de provincie Drent
he". Een uitvoerige
schildering van de vele
aspecten aldaar bete
kent in feite altijd nog op
te bescheiden wijze de
loftrompet er over ste
ken.
Er is daar héél veel dat de toerist
aanspreekt. Dat zyn heus niet
alleen meer de jaarlykse TT-
races en de telkenjare terugke
rende rijwielvierdaagse, waar
voor de inschrijvingen reeds
binnenstromen. Ook de unieke
rijwielpaden zorgen ervoor,
evenals tal van wandelwegen,*
dat men kan genieten van een
algemene vèrscheidenheid van
natuurschoon De schilderach
tige houtwallen en hier en daar
nog ruige heidevelden met je
neverstruiken en zandverstui
vingen worden afgewisseld door
uitgestrekte bossen van loof- en
naaldhout, frisse gelukkig weer
groene weilanden en hier en
daar nog van die oeroude ven
netjes naast de kunstmatig
aangelegde plassen voor de re
creatie.
De honderden grote en kleine
vennen in Drenthe zyn idyllisch
gelegen tussen de donkere den
nen en sparren of vormen een
harmonieus geheel met het
wolle- of buntgras en over en
kele maanden meteen golvende
paarse zee van bloeiende heide.
De meeste vennen hebben een
eerbiedwaardige ouderdom.
Vele zyn ongeveer 10.000 jaar ge
leden ontstaan in de ijstyd. An
dere zijn gevormd of ontstaan
door verstuiving van de grond,
zoals byvoorbeeld de Brunstin-
ger plassen ten noordoosten
van Beilen of onststaan in de
beekdalen (Voorste en Ach
terste Veen by Gasteren). Daar
naast is een categorie vennen
ontstaan door afgraving van
veen, (zoals de Weerribben in de
Noordwesthoek van Overijssel).
De grote aantrekkelykheid van
de vennetjes schuilt in de rijk
dom aan planten: veenmossen
en -bessen, lavendelheide, dop
heide, beenbreek en de nog spo-
1 V
Een rondwandeling door het gemeente Westerbork is een de sfeer van ue neolithische
historische dorp Orvelte van de aardige afwisseling en past bij landbebouwing.
radisch voorkomende zonne
dauw (een vleesetend insecten
plantje):
Maar ook de dierenliefhebbers
komen rond die Drentse vennen
ten volle aan hun trekken. Ver
reweg het grootste aantal kolo
nies van de kap- of kokmeeuw
zyn daar, misschien wel meer
dan vyftig. Op de veenresten,
die boven het water van de ven
netjes uitsteken, broeden die
sierlyke watervogels nu hun eie
ren uit.
Ook wy waren nieuwsgierig
naar de activiteiten van het le
ven rond die vennen en we reden
daarvoor de ANWB-Noorden-
veld-route. Het mooiste vonden
we het gedeelte tussen Wester
bork en Grollo by het zogena
amde Ellertsveld. Aan de fiets
route - waar ook auto en motor
is toegestaan - enige kilometers
ten zuiden van Grollo is een
twee-en-een-halve kilometer
lang natuurpad uitgezet door de
stichting bosbouw uit het naby
gelegen dorp Elp. Via zeer dui-
delyke beschrijvingen by bo
men, struiken e.d. wordt hel
derheid verschaft en methodes
vermeld hoe of het bos in stand
wordt gehouden. Informatie
wordt daarbij verstrekt waar de
boom oorspronkelyk weg komt,
waar het voor dient of wat er van
gemaakt kan worden. Is het u
bijvoorbeeld wel eens opgeval
len dat er onder een beuk hele
maal niets groeit en dat een
berk het best gedeit als ie de
ruimte heeft. En wat lykt het
ons gunstig als de geïnteress
eerden van al die houtsoorten
de herkomst in de natuur ont
dekken en dan de waarde weten
te waarderen. Voor ons was het
een vervolg op ons bezoek aan
het arboretum De Poortsbuiten
•achter Oldenzaal en het pinore-
tum by Wageningen. Maar inte
ressant en leerzaam was die
byna anderhalf uur durende
wandeling, waarby we langs
prachtige vennen (met aange
duide byzonderheden) wandel
den.
Als pleisterplaats gebruikten
we deze keer Westerbork,
waarbij het rond de historische
kerk van ruim vyf eeuwen gele
den gezellig toeven is met di
verse restaurants. Ook is daar
het Ned. Museum van Knip
kunst aan de Weezelplein 15 en
kan men aan het Zuideinde tus
sen 12 en 13 uur de schaaps
kudde zien vertrekken, die daar
tegen 17 uur terugkeert.
Ook het in oude luister terugge
brachte Orvelte behoort tot de
gemeente Westerbork en zowel
bij het gemeentehuis te Wester
bork als bij het Tehuis aan de
Groteweg te Orvelte, kan men
daarover een beschrijving met
inlichtingen/plattegrond krij
gen.
Horizontaal:
1. toiletartikel
7. stookplaat*
12. wederhelft
18. vogel
19. standaardmaat
20. in persoon (afk.)
21. het romeinse ryk (Lat.afk.)
22. venster
24. koningszoon
26. scheepstouw
28. beslist-stellig
29. overheidsinstelling
31. tydperk
34. afgod
35. uurwerk
38. radon (afk.)
39. ons inziens (afk.)
40. pl. in Spanje
42. puntig
43. landbouwwerktuig
44. harde bovenlaag
45. ter plaatse (afk.)
46. het zyn
48. pl. in Noord-Brabant
51. geneesheer
52, ziekte
Verticaal:
1. kleur
2. eerstgenoemde (afk.)
3. om die reden
4. jongensnaam
5. groot mens
6. mistig
7. titel
8. consulaire dienst (afk.)
9. uitroep
10. dubbelklank
11. niet veel
15. familielid
17. meisjesnaam
23. nauweiyks
24. folterwerktuig
25. meubelstuk
27. naam
30. openbaar ambtenaar
31. werk
32 uniek
33 zachte schilferige gipssoort
35 belastingregister
36 oude munt
37. byziende
41. berggeel
42. ondersteuning
46. maanstand (afk.)
13. begrip TO. iuooubwiu «au
14 eerwaardige vader (Lat.afk.) 47 selenium (afk.)
16. vogel 49. lidwoord
17 dat is (afk.) 50. nikkel <Bfv
KonsTnieR
VONOELSTRAAT 164 - AMSTERDAM
Horizontaal: 1. vitrage; 6. ma
troos; 11. ene;-12. ade; 13. Eos;
14 tea, 16 reu; 18. ser; 19. veem;
20. enig; 22. trio; 24. eede; 26.
drost. 28. stoep, 29 giek, 30. tan
te; 32 leut; 33 lui; 34. slam; 37.
molen; 39. gort, 42. rotan; 43.
roman, 44. aval, 45. leis; 46.
mens. 49. lila, 51. lmfc>, 54. eet; 55.
eea, 56 boa; 58 eer; 59. urn; 60.
fietaer; 61. amerika.
Verticaal: 1. veertig; 2. ino; 3.
tes; 4„akte; 5. edam; 6. mare; 7.
trui; 8. oas; 9. ode; 10. serpent;
15. eerst; 17. engte; 19. vork; 21.
geel; 23. ide; 25. epe; 27. talon;
28. stier; 31. nul; 34. statief; 35.
ara; 36. molm; 37. marne; 38. no
tie; 39 gala, 40. one;41.toscana;
47 eens; 48. ster; 49. lena; 50. la
de; 52. mei; 53. pre; 56. bui; 57.
ark.
De stelling die u op het
eerste prentje ziet af-
ebeeld diende jaren gele
den als een voorbeeld van
„logisch denken en nog
iets". Het gaat hier min
der om de vraag wie er
beter staat, dan om het
uitbroeden van plannen
om de tegenstander in de
val te lokken.
Zwart aan zet overweegt de
ruil 21-27, 32x31, 16x27 en con
stateert dat wit wel gedwongen
wordt daarop 37-32 te spelen
vanwege de dreiging 37-32. Wit
kan deze dreiging voorkomen
door 28-23 te spelen, maar d&n
slaat zwart toe met 15-20, 5-10,
en 9x48! Aldus geschiedde 21-27,
16x27 (37-32) en de verrassing
die zwart in petto had was
14-20! 32x21, 20-25. Zwarts be
rekeningen waren alleen maar
positief, want schijfwinst leverde
zowel 38-32 (22-27) als 28-23!
Tot wit onverwacht uit de
hoek schoot met 29-23! (18x20)
33-29!! 25x32, 38x18, 12x23, 21x2!
met winst. Met enige fantasie
kan men hier van een lokzet
van wit spreken, maar dan dient
wits laatste zet hierop wel te
worden aangepast. De les, in
niet alleen twee of drie moge-
lykheden te overdenken maar
ook datgene wat tot eigen on
dergang kan leiden.
Als u zich dit thema eigen
hebt gemaakt zal het niet moei-
lyk zyn te ontdekken hoe Jan
nes v.d. Wal van Rykaart won,
toen laatstgenoemde met wit
30-25? speelde.
O
I O O O
O O O
Het winstsysteem waarvan zwart
zich bediende is gelijk aan dat
van wit in de voorgaande stel
ling!
Deze laatste stelling kwam
voor in het jongste nummer van
Het Damspel, waarin o.m. de
opgaven voorkwamen die op 31
maart j.l., werden voorgelegd als
examen voor jeugdleider
K.N.D.B.
De kandidaten moesten bijvoor
beeld hun technisch kunnen eta
leren in de stelling die hier als
derde diagram wordt gegeven.
O- O O
Aangetoond moest worden
waarom zwart met 17-21? in de
val gelopen was. Uiteraard werd
de oplossing niet gegeven maar
wel weten we dat er maar wei
nig jeugdige dammers zyn die
de Coup de la Trappe (oftewel
valluikslag) in de stelling niet
herkend hebben.
Jannes v.d. Wal won uiter-
aard 19-23, 28x30 en 13-191
25x12 en 8x50!
Opgave 3 vindt zyn ontknoping
in 31-27! 21x23; 30-24, 19x30,
25-20, 15x24; 34x25, 23x34; 39x6
met schijfwinst.
H. BloenMOM
